Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mark Şaqal (rus. Шагал, Марк Захарович; ivr. מאַרק זאַהאַראָוויטש שאַגאַל) — yəhudi əsilli rus və fransız rəssamı. Müasir impressionizm cərəyanının öncüllərindən biri.
| Mark Şaqal | |
|---|---|
| rus. Шагал, Марк Захарович belar. Мойша Захаравіч Шагалаў ivr. מאַרק זאַהאַראָוויטש שאַגאַל) | |
 | |
| Doğum adı | Моисей Хацкелевич Шагал Мовша Хацкелевич Шагал Moïche Zakharovitch Chagalov |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Vitebsk, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (97 yaşında) |
| Vəfat yeri | Saint-Paul de Vence, Fransa |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Yəhudi |
| Vətəndaşlığı |  Fransa |
| Fəaliyyəti | rəssam, rəssam-qravüraçı[d], şair, litoqraf, dizayner, qrafika ustası[d], illüstrasiyaçı[d], səhnə dizayneri, heykəltaraş, memarlıq çertyojçusu[d], keramikaçı, boyakar[d] |
| Təhsili | Zvantseva Rəssamlıq akademiyası |
| Janrlar | Kubizm Ekspressionizm |
| Stillər | ekspressionizm |
| Mükafatları | |
| marcchagall.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mark Şaqal, yəhudi bir ailənin doqquz övladının ən böyüyü olaraq Belarusun Vitebsk şəhəri yaxınlığında yerləşən Lionzo kəndində dünyaya gəlmişdir. Atası Zaxar Şaqal siyənək balığının ticarəti ilə məşğul olurdu. Anası isə Feige İte adlı yəhudi qadın idi. Rəssamın tablolarından da hiss olunduğu kimi Şaqal qayğısız bir uşaqlıq dövrü keçirmişdir. Şaqalın uşaqlıq dövrünün keçdiyi Pokrovskaya küçəsində yerləşən evi muzeyə çevrilmişdir.
1906-cı ildə bölgənin tanınmış rəssamlarından olan Yehuda Penin yanında dərslər almağa başlamışdır. Qısa müdddətdən sonra, 1907-ci ildə Sankt-Peterburq şəhərinə köçmüşdür. Şaqal Peterburqda Mədəniyyət Dəstəkçiləri tərəfindən maliyyələşdirilən məktəbə daxil olur və dönəmin tanınmış siması Nikolay Rerix ilə tanış olur. Təhsil aldığı müddət ərzində Şaqal müxtəlif rəssamlıq cərəyanları və formaları ilə tanış olmaq fürsəti əldə edir. 1908–1910-cu illər ərzində Zvantseva Rəssamlıq akademiyasında aldığı təhsil zamanı Leon Bakst ilə birlikdə işləmişdir.
Həmin dönəmdə Sankt-Peterburq şəhərində yaşayan yəhudilərin şəhərdə xüsusi icazə ilə qala bilmələri rəssamı çətin duruma salır. Şaqal mənsub olduğu etnik qrupa qarşı tətbiq edilən qaydalara əməl etmədiyi üçün həbs belə edilir. Bütün məhrumiyyətlərə baxmayaraq Şaqal Sankt-Peterburqda 1910-cu ilə qədər qalmağı bacarır. Bu müddət ərzində rəssam uşaqlıq dövrünün keçdiyi bölgələridə müntəzəm olaraq ziyarət etməkdə idi. 1909-cu ildə isə gələcək həyatı yoldaşı Bella Rosenfeld ilə tanış olmuşdur.
Rəssam olaraq məşhurlaşmaq və özünü inkişaf etdirmək üçün Şaqal Paris şəhərinə köçmək qərarını verir. Bu qərar eyni zamanda Sankt-Peterburq şəhərində yerləşən kübar rəssamlar cəmiyyətinə daha rahat daxil olmaq məqsədilə də atılmışdır. Rəssam Parisin Montparnasse səmtində məskunlaşır. Bura gəldikdən sonra dönəmin istedadlı rəssamları ilə tanış olur. Əsasən Avanqard üslubda fəaliyyət göstərən Guillaume Apollinaire, Robert Delaunay və Fernand Léger kimi rəssamlar Şaqal ilə dostluq münasibəti qurmağa başlayırlar. Şaqal 1914-cü ildə anadan olduğu Vitebskə geri qayıtmış və bir ildən sonra nişanlı olduğu Bella ilə evlənmişdir. Çütlük Rusiyada olarkən Birinci Dünya Müharibəsi başlamışdır. 1916-cı ildə çütlüyün İda adını verdikləri ilk övladları (qız) dünyaya gəlir.
Şaqal 1917-ci ildə baş vermiş Rusiya inqilabında aktiv rol oynamışdır. , rəssama göstərdiyi fəaliyyətə görə Vitebsk bölgəsinin idarəçisi vəzifəsini vermişdir. Şaqal bölgə idarəçisi olduğu zamanlarda öz doğma şəhərində və İncəsənət məktəbi kimi təhsil müəssisələrinin açılışını etmişdir. Rəssama ona yaradılan imkanlara baxmayaraq SSRİ tərəfindən aparılan siyasəti qəbul edə bilmirdi. 1920-ci ildə Şaqal ailəsi ilə birlikdə Moskva şəhərinə köçür. Üç il sonra isə yenidən Parisə geri qayıdır. Parisdə olarkən rəssam yaşadığı dövr ərzində baş vermiş olayları xatirə şəklində qələmə almağa başlayır. Orijinalı rus dilində olan xatirələr, daha sonra müəllif tərəfindən ivrit dilinə tərcümə olunur. Həyatı yoldaşı Bella isə yazıları fransız dilinə tərcümə edir. Həmin dövrlərdə Şaqal tərəfindən ivrit dilində məqalələr, şeirlər və analitik yazılarda dönəmin dövrü mətbuatında yayımlanmağa başlanır. Rəssam 1937-ci ildə Fransa vətəndaşlığını qəbul edir.
II Dünya müharibəsinin başlamasının ardından bir çox yəhudinin olduğu kimi Mark Şaqalında həyatında ciddi dəyişikliklər baş verir. Rəssam Nasistlərin Fransanı işğal etməsi səbəbindən Parisi tərk edib Marsel şəhərinə sığınmaq məcburiyyətində qalır. Amerikalı jurnalist Variyan Frayın yardımı ilə ailə ilk əvvəl İspaniya sonra isə Portuqaliyaya yerləşir. 1941-ci ildə isə Şaqal ailəsi Amerika Birləşmiş Ştatlarına yerləşmək qərarı verir. 1944-cü ilin 2 sentyabr tarixində Mark Şaqalın rəsimlərinin əsas mövzularından birini təşkil edən və rəssamın ən yaxın dostu, həyat yoldaşı Bella Rosenfeld dünyasını dəyişir. İki il sonra rəssam Avropaya geri qayıdır və Fransanın cənubunda yerləşən Provans vilayətində məskunlaşır. Rəssam vilayətdə "Fərdlərin Bərabərliyi və İrqçiliklə Mübarizə" adlı qeyri-hökumət təşkilatının layihələrində və tədbirlərində fəal sürətdə iştirak etməyə başlayır.
Bellanın ölümü ilə barışa bilməyən rəssam dərin sarsıntılar keçirir. Düşdüyü depressiv vəziyyətdən Vircinya Haqard adlı qadınla tanış olduqdan sonra çıxa bilir. Tanış olduqadan qısa bir müddət sonra evlənən çütlüyün Devid adlı övladları dünyaya gəlir. Bu dövrlərdə yerli teatır şurasından maliyyə dəstəyi alması rəssamın yaradıçılığının daha da inkişaf etdirməsinə kömək olur. Həyatının bu dövründə rəssam əvvəlki aktivliyini bərpa edə bilir. Eyni zamanda Provansda olarkən vitraj incəsənəti ilə maraqlanmağa və məşğul olmağa başlayır.
1950-ci ildə rəssam qrafika ilə maraqlanmağa başlayır. Fernard Mourlot ilə tanışlığı Mourlot Studiolarını tez-tez ziyarət etməsi ilə nəticələnir. Şaqal xüsusi ilə litoqrafiya sahəsinə böyük maraq göstərirdi. Litoqrafik məhsuların hazırlanması ilə məşğul olan Şaqal bu iş əsnasında Çarls Sorliyer ilə tanış olur. Sonradan ikili arasında güclü dostluq münasibətləri yaranır və Sorliyer, Şaqalın köməkçisi olur. Sorliyer-Şaqal dostluğu rəssamın vəfatına qədər davam etmişdir.
Rəssam 1952-ci ildə Vava olaraq adlandırdığı Valentina Brodski ilə evlənir. Bu evlilik rəssamın ikinci rəsmi nikahı olur. Xarici ölkələri ziyarət etməyi sevən rəssam bir necə dəfə Yunanıstana getmişdir. 1957-ci ildə isə rəssamın mənsubiyyət olaraq bağlı olduğu İsrailə səfəri baş tutur. Qüds şəhərində olarkən şəhərdə yerləşən Hadassah Ein Kerem Xəstəxanası sinaqoqunun şüşələrin rənglənməsi ilə məşğul olmağa başlayır. 1966-cı ildə yerli parlament binasının tərtibatı və binada işlədilən arnamentlərin quruluşu ilə maraqlanmağa başlayır.
Şaqalın İsraildə olan fəaliyyəti Altı günlük müharibə dövrünə təsadüf etmişdir. Baş verən hücumlar rəssamın fəaliyyət göstərməsini çətinləşdirdi. Rəssam tərəfindən Fransadan yazılmış bir məktubda yaranmış vəziyyət aşağıdakı şəkildə ifadə edilmişdir:
 | Pəncərələr üçün narahat olmuram. Narahat olduğum tək şey İsrailin təhlükəsizliyidir. Lütfən İsraili rahat bıraxın ki, məndə daha gözəl pəncərələr hazırlaya bilim. |  |
Bütün pəncərələr zamanında daha təhlükəsiz bir əraziyə aparıldığından heç biri zərər görmədi. Şaqal İsraildə olan mədəni fəaliyyətini tamamlayıb yenidən Fransaya qayıtmışdır. 1985-ci ilin 28 martında Mark Şaqal Fransanın Saint-Paul de Vence şəhərində vəfat etdi.
Yaradıcılığı
Şaqal, Belarus xalqının məişətindən və yəhudi kökənli mövzulardan xeyli təsirlənmişdir. Bunları rəssam tərəfindən çəkilən tabloların mövzularında da görmək mümkündür. 1960 və 1970-ci illər aralığında Şaqal bələdiyyə binalarında və yaxud ictimai mərkəzlərdə təşkil olunmuş bir çox ictimai layihələrə qatılmışdır. Rəssam tərəfindən ərsəyə gətirilən tabloları hər-hansısa kateqoriyaya aid etmək çox çətindir. I Dünya Müharibəsindən əvvəl Parisdə olarkən Avanqard cərəyanına daxil olmuşdur. Ancaq rəssamın işləri özündə daha çox Kubizm və Fovizm kimi cərəyanları özündə ehtifa edirdi. Şaqal Amadeo Modilyani başda olmaqla dönəmin bir çox məşhur rəssamı ilə münasibət saxlamaqda idi.
Öz xatirələrində ifadə etdiyi kimi xoş bir uşaqlıq dövrü keçirməsi və daim ailə qayğısı ilə əhatə olunması rəssamın tablolarında da özünü göstərmişdir. Tablolarda xoşbəxtlik, yaxşılıq etmək duyğusu kimi hissləri rəssam bu faktlarla izah etmişdir. Daha canlı rənglərdən istifadə etməyə çalışan Mark Şaqal izləyiciləri üçün pozitiv tablolar yaratmağa çalışırdı. Rəssam tez-tez özü və həyat yoldaşının portretlərini də təsvir etmişdir. Bəzi rəsmlərində ikili dünyanın təsvir edilməsi eyni anada yaşanan xoşbəxtlik və bədbəxtliyi simvolizasiya etməkdədir. Şaqal tərəfindən tablolarında təsvir edilmiş bir necə simvol vardır ki, rəssam onların izahını aşağıdakı kimi vermişdir. Mark Şaqalın rəsm əsəri 2007-ci ildə azərbaycanlı rəssam Sakit Məmmədovun əsəri ilə birlikdə Sinqapurda "Opera" sərgi salonunda sərgilənmişdir.
Simvolizm və Şaqal
- İnək — Həyatın mükəmməliyəti: süd, ət, dəri, güc və buynuz.
- Ağac — Digər bir həyat simvolu.
- Xoruz — Məhsuldarlıq. Adətən çütlüklərlə birlikdə təsvir etmişdir.
- Sinə — Erotizm və həyatın mənbəyi. Şaqal qadınları sevir və onlara böyük hörmət bəsləyirdi.
- Skripkaçı — Rəssam Vitebskdə olarkən skripka ifa etməyi öyrənmişdi və skripkada tez-tez ifa etməyi sevirdi.
- Atlar — Azadlıq simvolu.
- Eyfel qülləsi — səma və azadlıq simvolu.
- Siyənək balığı — Atası siyənək ticarəti ilə məşğul olurdu və bu səbəbdən rəssam bir necə tablosunda balıq təsviri vermişdir.
- Vitebsk evləri — Adətən Parisdə yaşadığı dövrlərdə təsvir etmişdir. Tənqidçilər tərəfindən bu tablolar rəssamın vətən həsrəti olaraq izah edilmişdir.
- Sirkdən mənzərələr — İnsanın daxilində olan yaradıçılıq.
- İsanın çarmıxa çəkilməsi — Yəhudi bir rəssam üçün gözlənilməz bir mövzudur. 1930-cu illərdə Avropada güclənməkdə olan antisemitizmə qarşı çəkilmişdir.
Qalereya
- Tablolar
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
- Vitraj işləri
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- Find a Grave (ing.). 1996.
- "Marcchagall.narod.ru". Marcchagall.narod.ru. 7 September 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 15 March 2012.
- . 2008-06-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-15.
- Online NewsHour: Celebrating Chagall 2008-12-01 at the Wayback Machine 12 iyul, 2007.
Ədəbiyyat
- Alexander, Sidney, Marc Chagall: A Biography G. P. Putnam's Sons, 1978.
- Monica Bohm-Duchen, Chagall (Art & Ideas) Phaidon 1998.
- Chagall, Marc, My Life Peter Owen Ltd, 1965 (2003)
- Compton, Susann, Chagall Harry N. Abrams, 1985.
- Harshav, Benjamin, Marc Chagall and His Times: A Documentary Narrative, Stanford University Press, 2004.
- Harshav, Benjamin, Marc Chagall on Art and Culture, Stanford University Press, 2003.
- Aleksandr Kamensky, Marc Chagall, An Artist From Russia, Trilistnik, Moscow, 2005 (In Russian)
- Aleksandr Kamensky, Chagall: The Russian Years 1907–1922., Rizzoli, New York, 1988 (Abridged version of Marc Chagall, An Artist From Russia)
- Nikolaj, Aaron, Marc Chagall., (Monographie) Reinbek 2003 (In German)
- Shishanov V. A. Vitebsk Museum of Modern Art – a history of creation and a collection. 1918–1941. – Minsk: Medisont, 2007. – 144 p.
- Wilson, Jonathan Marc Chagall, Schocken, 2007
- Wullschlager, Jackie. Chagall: A Biography Knopf, 2008
- Shishanov, V. A. "Double Portrait with a glass of wine" — in search of the sources of the plot of Marc Chagall paintings / V. A. Shishanov / / Marc Chagall and St. Petersburg. The 125th anniversary of the birth of the artist / Scientific. Ed. and comp. : O. L. Leykind, D. Y. Severyukhin. — St. Petersburg: "Evropeiski House" in 2013. pp. 167–176. [1]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mark Saqal rus Shagal Mark Zaharovich ivr מא רק זא הא רא וויטש שא גא ל yehudi esilli rus ve fransiz ressami Muasir impressionizm cereyaninin oncullerinden biri Mark Saqalrus Shagal Mark Zaharovich belar Mojsha Zaharavich Shagalay ivr מא רק זא הא רא וויטש שא גא ל source source Dogum adi Moisej Hackelevich Shagal Movsha Hackelevich Shagal Moiche Zakharovitch ChagalovDogum tarixi 7 iyul 1887Dogum yeri Vitebsk Rusiya imperiyasiVefat tarixi 28 mart 1985 97 yasinda Vefat yeri Saint Paul de Vence FransaDefn yeri Sen Pol de VansMilliyyeti YehudiVetendasligi FransaFealiyyeti ressam ressam qravuraci d sair litoqraf dizayner qrafika ustasi d illustrasiyaci d sehne dizayneri heykeltaras memarliq certyojcusu d keramikaci boyakar d Tehsili Zvantseva Ressamliq akademiyasiJanrlar Kubizm EkspressionizmStiller ekspressionizmMukafatlarimarcchagall com Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMark Saqal yehudi bir ailenin doqquz ovladinin en boyuyu olaraq Belarusun Vitebsk seheri yaxinliginda yerlesen Lionzo kendinde dunyaya gelmisdir Atasi Zaxar Saqal siyenek baliginin ticareti ile mesgul olurdu Anasi ise Feige Ite adli yehudi qadin idi Ressamin tablolarindan da hiss olundugu kimi Saqal qaygisiz bir usaqliq dovru kecirmisdir Saqalin usaqliq dovrunun kecdiyi Pokrovskaya kucesinde yerlesen evi muzeye cevrilmisdir 1906 ci ilde bolgenin taninmis ressamlarindan olan Yehuda Penin yaninda dersler almaga baslamisdir Qisa mudddetden sonra 1907 ci ilde Sankt Peterburq seherine kocmusdur Saqal Peterburqda Medeniyyet Destekcileri terefinden maliyyelesdirilen mektebe daxil olur ve donemin taninmis simasi Nikolay Rerix ile tanis olur Tehsil aldigi muddet erzinde Saqal muxtelif ressamliq cereyanlari ve formalari ile tanis olmaq furseti elde edir 1908 1910 cu iller erzinde Zvantseva Ressamliq akademiyasinda aldigi tehsil zamani Leon Bakst ile birlikde islemisdir Hemin donemde Sankt Peterburq seherinde yasayan yehudilerin seherde xususi icaze ile qala bilmeleri ressami cetin duruma salir Saqal mensub oldugu etnik qrupa qarsi tetbiq edilen qaydalara emel etmediyi ucun hebs bele edilir Butun mehrumiyyetlere baxmayaraq Saqal Sankt Peterburqda 1910 cu ile qeder qalmagi bacarir Bu muddet erzinde ressam usaqliq dovrunun kecdiyi bolgeleride muntezem olaraq ziyaret etmekde idi 1909 cu ilde ise gelecek heyati yoldasi Bella Rosenfeld ile tanis olmusdur Belarusun Vitebsk bolgesinin Lionzo kendinde yerlesen Saqallar ailesinin evi Ressamin usaqliq illerinin kecdiyi bu mekan hal hazirda ev muzeyi kimi istifade olunur Ressam olaraq meshurlasmaq ve ozunu inkisaf etdirmek ucun Saqal Paris seherine kocmek qerarini verir Bu qerar eyni zamanda Sankt Peterburq seherinde yerlesen kubar ressamlar cemiyyetine daha rahat daxil olmaq meqsedile de atilmisdir Ressam Parisin Montparnasse semtinde meskunlasir Bura geldikden sonra donemin istedadli ressamlari ile tanis olur Esasen Avanqard uslubda fealiyyet gosteren Guillaume Apollinaire Robert Delaunay ve Fernand Leger kimi ressamlar Saqal ile dostluq munasibeti qurmaga baslayirlar Saqal 1914 cu ilde anadan oldugu Vitebske geri qayitmis ve bir ilden sonra nisanli oldugu Bella ile evlenmisdir Cutluk Rusiyada olarken Birinci Dunya Muharibesi baslamisdir 1916 ci ilde cutluyun Ida adini verdikleri ilk ovladlari qiz dunyaya gelir Saqal 1917 ci ilde bas vermis Rusiya inqilabinda aktiv rol oynamisdir ressama gosterdiyi fealiyyete gore Vitebsk bolgesinin idarecisi vezifesini vermisdir Saqal bolge idarecisi oldugu zamanlarda oz dogma seherinde ve Incesenet mektebi kimi tehsil muessiselerinin acilisini etmisdir Ressama ona yaradilan imkanlara baxmayaraq SSRI terefinden aparilan siyaseti qebul ede bilmirdi 1920 ci ilde Saqal ailesi ile birlikde Moskva seherine kocur Uc il sonra ise yeniden Parise geri qayidir Parisde olarken ressam yasadigi dovr erzinde bas vermis olaylari xatire seklinde qeleme almaga baslayir Orijinali rus dilinde olan xatireler daha sonra muellif terefinden ivrit diline tercume olunur Heyati yoldasi Bella ise yazilari fransiz diline tercume edir Hemin dovrlerde Saqal terefinden ivrit dilinde meqaleler seirler ve analitik yazilarda donemin dovru metbuatinda yayimlanmaga baslanir Ressam 1937 ci ilde Fransa vetendasligini qebul edir Yehuda Pen terefinden cekilmis Mark Sakal portreti II Dunya muharibesinin baslamasinin ardindan bir cox yehudinin oldugu kimi Mark Saqalinda heyatinda ciddi deyisiklikler bas verir Ressam Nasistlerin Fransani isgal etmesi sebebinden Parisi terk edib Marsel seherine siginmaq mecburiyyetinde qalir Amerikali jurnalist Variyan Frayin yardimi ile aile ilk evvel Ispaniya sonra ise Portuqaliyaya yerlesir 1941 ci ilde ise Saqal ailesi Amerika Birlesmis Statlarina yerlesmek qerari verir 1944 cu ilin 2 sentyabr tarixinde Mark Saqalin resimlerinin esas movzularindan birini teskil eden ve ressamin en yaxin dostu heyat yoldasi Bella Rosenfeld dunyasini deyisir Iki il sonra ressam Avropaya geri qayidir ve Fransanin cenubunda yerlesen Provans vilayetinde meskunlasir Ressam vilayetde Ferdlerin Beraberliyi ve Irqcilikle Mubarize adli qeyri hokumet teskilatinin layihelerinde ve tedbirlerinde feal suretde istirak etmeye baslayir Bellanin olumu ile barisa bilmeyen ressam derin sarsintilar kecirir Dusduyu depressiv veziyyetden Vircinya Haqard adli qadinla tanis olduqdan sonra cixa bilir Tanis olduqadan qisa bir muddet sonra evlenen cutluyun Devid adli ovladlari dunyaya gelir Bu dovrlerde yerli teatir surasindan maliyye desteyi almasi ressamin yaradiciliginin daha da inkisaf etdirmesine komek olur Heyatinin bu dovrunde ressam evvelki aktivliyini berpa ede bilir Eyni zamanda Provansda olarken vitraj inceseneti ile maraqlanmaga ve mesgul olmaga baslayir 1950 ci ilde ressam qrafika ile maraqlanmaga baslayir Fernard Mourlot ile tanisligi Mourlot Studiolarini tez tez ziyaret etmesi ile neticelenir Saqal xususi ile litoqrafiya sahesine boyuk maraq gosterirdi Litoqrafik mehsularin hazirlanmasi ile mesgul olan Saqal bu is esnasinda Carls Sorliyer ile tanis olur Sonradan ikili arasinda guclu dostluq munasibetleri yaranir ve Sorliyer Saqalin komekcisi olur Sorliyer Saqal dostlugu ressamin vefatina qeder davam etmisdir Ressam 1952 ci ilde Vava olaraq adlandirdigi Valentina Brodski ile evlenir Bu evlilik ressamin ikinci resmi nikahi olur Xarici olkeleri ziyaret etmeyi seven ressam bir nece defe Yunanistana getmisdir 1957 ci ilde ise ressamin mensubiyyet olaraq bagli oldugu Israile seferi bas tutur Quds seherinde olarken seherde yerlesen Hadassah Ein Kerem Xestexanasi sinaqoqunun suselerin renglenmesi ile mesgul olmaga baslayir 1966 ci ilde yerli parlament binasinin tertibati ve binada isledilen arnamentlerin qurulusu ile maraqlanmaga baslayir Saqalin Israilde olan fealiyyeti Alti gunluk muharibe dovrune tesaduf etmisdir Bas veren hucumlar ressamin fealiyyet gostermesini cetinlesdirdi Ressam terefinden Fransadan yazilmis bir mektubda yaranmis veziyyet asagidaki sekilde ifade edilmisdir Pencereler ucun narahat olmuram Narahat oldugum tek sey Israilin tehlukesizliyidir Lutfen Israili rahat biraxin ki mende daha gozel pencereler hazirlaya bilim Butun pencereler zamaninda daha tehlukesiz bir eraziye aparildigindan hec biri zerer gormedi Saqal Israilde olan medeni fealiyyetini tamamlayib yeniden Fransaya qayitmisdir 1985 ci ilin 28 martinda Mark Saqal Fransanin Saint Paul de Vence seherinde vefat etdi YaradiciligiSaqal Belarus xalqinin meisetinden ve yehudi kokenli movzulardan xeyli tesirlenmisdir Bunlari ressam terefinden cekilen tablolarin movzularinda da gormek mumkundur 1960 ve 1970 ci iller araliginda Saqal belediyye binalarinda ve yaxud ictimai merkezlerde teskil olunmus bir cox ictimai layihelere qatilmisdir Ressam terefinden erseye getirilen tablolari her hansisa kateqoriyaya aid etmek cox cetindir I Dunya Muharibesinden evvel Parisde olarken Avanqard cereyanina daxil olmusdur Ancaq ressamin isleri ozunde daha cox Kubizm ve Fovizm kimi cereyanlari ozunde ehtifa edirdi Saqal Amadeo Modilyani basda olmaqla donemin bir cox meshur ressami ile munasibet saxlamaqda idi Oz xatirelerinde ifade etdiyi kimi xos bir usaqliq dovru kecirmesi ve daim aile qaygisi ile ehate olunmasi ressamin tablolarinda da ozunu gostermisdir Tablolarda xosbextlik yaxsiliq etmek duygusu kimi hissleri ressam bu faktlarla izah etmisdir Daha canli renglerden istifade etmeye calisan Mark Saqal izleyicileri ucun pozitiv tablolar yaratmaga calisirdi Ressam tez tez ozu ve heyat yoldasinin portretlerini de tesvir etmisdir Bezi resmlerinde ikili dunyanin tesvir edilmesi eyni anada yasanan xosbextlik ve bedbextliyi simvolizasiya etmekdedir Saqal terefinden tablolarinda tesvir edilmis bir nece simvol vardir ki ressam onlarin izahini asagidaki kimi vermisdir Mark Saqalin resm eseri 2007 ci ilde azerbaycanli ressam Sakit Memmedovun eseri ile birlikde Sinqapurda Opera sergi salonunda sergilenmisdir Simvolizm ve Saqal Inek Heyatin mukemmeliyeti sud et deri guc ve buynuz Agac Diger bir heyat simvolu Xoruz Mehsuldarliq Adeten cutluklerle birlikde tesvir etmisdir Sine Erotizm ve heyatin menbeyi Saqal qadinlari sevir ve onlara boyuk hormet besleyirdi Skripkaci Ressam Vitebskde olarken skripka ifa etmeyi oyrenmisdi ve skripkada tez tez ifa etmeyi sevirdi Atlar Azadliq simvolu Eyfel qullesi sema ve azadliq simvolu Siyenek baligi Atasi siyenek ticareti ile mesgul olurdu ve bu sebebden ressam bir nece tablosunda baliq tesviri vermisdir Vitebsk evleri Adeten Parisde yasadigi dovrlerde tesvir etmisdir Tenqidciler terefinden bu tablolar ressamin veten hesreti olaraq izah edilmisdir Sirkden menzereler Insanin daxilinde olan yaradiciliq Isanin carmixa cekilmesi Yehudi bir ressam ucun gozlenilmez bir movzudur 1930 cu illerde Avropada guclenmekde olan antisemitizme qarsi cekilmisdir QalereyaTablolar Vitraj isleriIstinadlarFind a Grave ing 1996 Marcchagall narod ru Marcchagall narod ru 7 September 2011 tarixinde Istifade tarixi 15 March 2012 2008 06 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 15 Online NewsHour Celebrating Chagall 2008 12 01 at the Wayback Machine 12 iyul 2007 EdebiyyatIngilisceAlexander Sidney Marc Chagall A Biography G P Putnam s Sons 1978 Monica Bohm Duchen Chagall Art amp Ideas Phaidon 1998 ISBN 0 7148 3160 3 Chagall Marc My Life Peter Owen Ltd 1965 2003 ISBN 978 0 7206 1186 1 Compton Susann Chagall Harry N Abrams 1985 Harshav Benjamin Marc Chagall and His Times A Documentary Narrative Stanford University Press 2004 ISBN 978 0 8047 4214 6 Harshav Benjamin Marc Chagall on Art and Culture Stanford University Press 2003 ISBN 0 8047 4830 6 Aleksandr Kamensky Marc Chagall An Artist From Russia Trilistnik Moscow 2005 In Russian Aleksandr Kamensky Chagall The Russian Years 1907 1922 Rizzoli New York 1988 Abridged version of Marc Chagall An Artist From Russia ISBN 0 8478 1080 1 Nikolaj Aaron Marc Chagall Monographie Reinbek 2003 In German Shishanov V A Vitebsk Museum of Modern Art a history of creation and a collection 1918 1941 Minsk Medisont 2007 144 p Wilson Jonathan Marc Chagall Schocken 2007 ISBN 0 8052 4201 5 Wullschlager Jackie Chagall A Biography Knopf 2008 Shishanov V A Double Portrait with a glass of wine in search of the sources of the plot of Marc Chagall paintings V A Shishanov Marc Chagall and St Petersburg The 125th anniversary of the birth of the artist Scientific Ed and comp O L Leykind D Y Severyukhin St Petersburg Evropeiski House in 2013 pp 167 176 1