Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marabda döyüşü — 1625-ci ilin 30 iyununda və ya 1 iyulunda baş vermiş döyüş. Səfəvi ordusu gürcü ordusunu məğlub etmişdir. Bu döyüş eyni ildə baş vermiş Martqopi döyüşündən sonra baş vermişdir.
| Marabda döyüşü | |||
|---|---|---|---|
 Marabda düzü | |||
| Tarix | 30 iyun - 1 iyul 1625 | ||
| Yeri | Marabda yaxınlığı | ||
| Səbəbi | Gürcülərin Səfəvi dövləti əleyhinə üsyan qaldırması | ||
| Nəticəsi | Səfəvilərin qalibiyyəti | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| | |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Arxa plan
Döyüş 1625-ci ildə baş vermiş zamanı baş vermişdir. Bu üsyan I Teymurazın Səfəvilərə qarşı ikinci üsyanı idi. I Şah Abbas üsyanı yatırmaq üçün İsa xan Səfəvini böyük ordu ilə Gürcüstana göndərmiş və onu Gürcüstandakı Səfəvi ordusunun komandanı təyin etmişdir. Həmçinin Qafqazdakı digər Səfəvi sərkərdələrinə İsa xana kömək etməyi əmr etmişdi. Səfəvi ordusuna həmçinin Şirvan, İrəvan, şimali və mərkəzi İran bəylərbəyliklərinin qoşunları da daxil idi. I Şah Abbas isə hərbi əməliyyatı Cənubi Azərbaycandakı düşərgəsindən idarə edirdi.
Hazırlıq
1625-ci ilin iyununda Səfəvi ordusu Gürcüstan ərazisinə daxil oldu və Algeti çayının yaxınlığındakı Marabda ovalığında düşərgə saldı. Teymuraz və Georgi Saakadze rəhbərliyindəki 20 minlik gürcü ordusu isə Kocori-Tabaxmela ovalığında toplanmışdı. Səfəvi ordusu isə Azərbaycan bəylərbəyinin ordusu ilə onlara qoşulmasını gözləyirdi və buna görə də hücuma keçmirdi. Gürcü ordusunun rəhbərliyi isə döyüşdə hansı strategiyanın seçilməsi ilə bağlı mübahisələr edirdi. Georgi Saakadze Marabdanın gürcülərin xeyrinə olan coğrafi üstünlüyündən yararlanmağı və dərhal hücuma keçməyi təklif edirdi. Teymuraz isə bunun əksini təklif edirdi. Sonda Teymurazın təklifi bəyənildi və Georgi Saakadze komandanlıqdan çıxarıldı.
Döyüş
Səfəvi ordusu hücuma hazır idi. Səngərlər qazılmış, cəbhə boyu artilleriya bölmələri yerləşdirilmişdi. Onların arxasından isə 4 sıralıq tüfəngçi birlikləri yerləşdirilmişdi.
Səfəvi ordusunun ön hissələrinin komandanlığı Əmirgünə xana tapşırılmışdı. İsa xan Səfəvi isə mərkəzdəki qüvvələrə komandanlıq edirdi. Gecə boyunca gürcü qüvvələri Tabaxmela yüksəkliklərindən endilər və Səfəvi səngərlərinə hücum etməyə başladılar. Tüfəngçilər və artilleriya qüvvələri gürcülərə xeyli ziyan vursalar da, onlar Səfəvi ordusunun ön hissələrinin müdafiə xəttini yara bildilər və Əmirgünə xan ölümcül yaralandı. Gürcülər tüfəngçi bölmələrin müdafiəsini yardılar və mərkəz qüvvələrinin komandanı olan İsa xanın bölmələrinin üzərinə hücuma keçdilər. Döyüşün qızğın çağında Səfəvi ordusunun cinahları mərkəzə kömək edə bilmirdi. Nəhayət onlar əsas qüvvələrdən ayrı düşdülər və qaçmağa başladılar. Teymruazın planı reallaşmaq üzrə idi və artıq gürcü ordusunun qələbə çaldığı düşünülürdü. Lakin mərkəzdə İsa xan Səfəvi inadla döyüşürdü. Səfəvi ordusunun inadlı müqaviməti və gürcülərin bəzi hissələrinin qələbəni vaxtından əvvəl qeyd etməyə başlaması nəticəsində döyüşün gedişatı dəyişdi. Qızılbaşlar yaranmış şəraiti əla dəyərləndirdilər və dağılmış müdafiə xətlərini yenidən bərpa etdilər. Səfəvi ordusu əks-hücuma keçdi. Döyüşün bu vaxtında Azərbaycan bəylərbəyi Şahbəndə xanın rəhbərliyi altında yeni qüvvələrin gəlməsi Səfəvi ordusunun işini xeyli asanlaşdırdı. Nəticədə İsa xan gürcüləri Kocorinin dar keçidlərinə tərəf qovdu və əksəriyyətini öldürdü.
Nəticə
Marabdadakı məğlubiyyət gürcülərə çox baha başa gəlmişdi. Teymuraz öz əyanlarının və təcrübəli generallarının əksəriyyətini döyüş meydanında itirdi. Lakin bu məğlubiyyət Səfəvilərə qarşı gürcü üsyanlarına son qoymadı. Gürcü üsyançıları dağınıq şəkildə müqaviməti davam etdirdilər.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Blow, David (2009). Shah Abbas: The Ruthless King Who became an Iranian Legend. London, UK: I.B. Tauris & Co. Ltd. . LCCN 2009464064.
İstinadlar
- [1] 2015-02-06 at the Wayback Machine"მარაბდის მოვლენების განხილვაც ისეთი განსაზღვრებით არის წარმოდგენილი, თუ რა მისია შესრულდა 20-ათასიანი ქართველი მეომრის მიერ, როცა ამ ომში 60 ათასი ირანელის პირისპირ ქართველი დიდებულების ნაწილმა სარდლად თეიმურაზ I აირჩია."
- [2] 2019-07-26 at the Wayback Machine მარაბდის ბრძოლა, Battle of Marabda, "Istoriani", June 2013
- Jamburia, Givi. Development of Georgian Sociopolitics in the First Half of the XVII Century Part VI, pg. 425-426, Tbilisi 1983
- Blow, 2009. səh. 134
- . samxedro-istoria.blogspot.com. 2019-07-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Givi Jamburia. Development of Georgian Sociopolitics in the First Half of the XVII Century. Tbilisi. 1983. səh. 425-426.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Marabda doyusu 1625 ci ilin 30 iyununda ve ya 1 iyulunda bas vermis doyus Sefevi ordusu gurcu ordusunu meglub etmisdir Bu doyus eyni ilde bas vermis Martqopi doyusunden sonra bas vermisdir Marabda doyusuMarabda duzuTarix 30 iyun 1 iyul 1625Yeri Marabda yaxinligiSebebi Gurculerin Sefevi dovleti eleyhine usyan qaldirmasiNeticesi Sefevilerin qalibiyyetiMunaqise terefleriSefevi imperiyasi Kartli carligiKomandan lar Isa xan Sefevi Rustem xan I Teymuraz Georgi SaakadzeTereflerin quvvesi60 000 20 000Itkiler14 000 9000 den 10 000 dek Vikianbarda elaqeli mediafayllarArxa planDoyus 1625 ci ilde bas vermis zamani bas vermisdir Bu usyan I Teymurazin Sefevilere qarsi ikinci usyani idi I Sah Abbas usyani yatirmaq ucun Isa xan Sefevini boyuk ordu ile Gurcustana gondermis ve onu Gurcustandaki Sefevi ordusunun komandani teyin etmisdir Hemcinin Qafqazdaki diger Sefevi serkerdelerine Isa xana komek etmeyi emr etmisdi Sefevi ordusuna hemcinin Sirvan Irevan simali ve merkezi Iran beylerbeyliklerinin qosunlari da daxil idi I Sah Abbas ise herbi emeliyyati Cenubi Azerbaycandaki dusergesinden idare edirdi Hazirliq1625 ci ilin iyununda Sefevi ordusu Gurcustan erazisine daxil oldu ve Algeti cayinin yaxinligindaki Marabda ovaliginda duserge saldi Teymuraz ve Georgi Saakadze rehberliyindeki 20 minlik gurcu ordusu ise Kocori Tabaxmela ovaliginda toplanmisdi Sefevi ordusu ise Azerbaycan beylerbeyinin ordusu ile onlara qosulmasini gozleyirdi ve buna gore de hucuma kecmirdi Gurcu ordusunun rehberliyi ise doyusde hansi strategiyanin secilmesi ile bagli mubahiseler edirdi Georgi Saakadze Marabdanin gurculerin xeyrine olan cografi ustunluyunden yararlanmagi ve derhal hucuma kecmeyi teklif edirdi Teymuraz ise bunun eksini teklif edirdi Sonda Teymurazin teklifi beyenildi ve Georgi Saakadze komandanliqdan cixarildi DoyusSefevi ordusu hucuma hazir idi Sengerler qazilmis cebhe boyu artilleriya bolmeleri yerlesdirilmisdi Onlarin arxasindan ise 4 siraliq tufengci birlikleri yerlesdirilmisdi Sefevi ordusunun on hisselerinin komandanligi Emirgune xana tapsirilmisdi Isa xan Sefevi ise merkezdeki quvvelere komandanliq edirdi Gece boyunca gurcu quvveleri Tabaxmela yuksekliklerinden endiler ve Sefevi sengerlerine hucum etmeye basladilar Tufengciler ve artilleriya quvveleri gurculere xeyli ziyan vursalar da onlar Sefevi ordusunun on hisselerinin mudafie xettini yara bildiler ve Emirgune xan olumcul yaralandi Gurculer tufengci bolmelerin mudafiesini yardilar ve merkez quvvelerinin komandani olan Isa xanin bolmelerinin uzerine hucuma kecdiler Doyusun qizgin caginda Sefevi ordusunun cinahlari merkeze komek ede bilmirdi Nehayet onlar esas quvvelerden ayri dusduler ve qacmaga basladilar Teymruazin plani reallasmaq uzre idi ve artiq gurcu ordusunun qelebe caldigi dusunulurdu Lakin merkezde Isa xan Sefevi inadla doyusurdu Sefevi ordusunun inadli muqavimeti ve gurculerin bezi hisselerinin qelebeni vaxtindan evvel qeyd etmeye baslamasi neticesinde doyusun gedisati deyisdi Qizilbaslar yaranmis seraiti ela deyerlendirdiler ve dagilmis mudafie xetlerini yeniden berpa etdiler Sefevi ordusu eks hucuma kecdi Doyusun bu vaxtinda Azerbaycan beylerbeyi Sahbende xanin rehberliyi altinda yeni quvvelerin gelmesi Sefevi ordusunun isini xeyli asanlasdirdi Neticede Isa xan gurculeri Kocorinin dar kecidlerine teref qovdu ve ekseriyyetini oldurdu NeticeMarabdadaki meglubiyyet gurculere cox baha basa gelmisdi Teymuraz oz eyanlarinin ve tecrubeli generallarinin ekseriyyetini doyus meydaninda itirdi Lakin bu meglubiyyet Sefevilere qarsi gurcu usyanlarina son qoymadi Gurcu usyancilari daginiq sekilde muqavimeti davam etdirdiler Hemcinin baxEdebiyyatBlow David 2009 Shah Abbas The Ruthless King Who became an Iranian Legend London UK I B Tauris amp Co Ltd ISBN 978 1845119898 LCCN 2009464064 Istinadlar 1 2015 02 06 at the Wayback Machine მარაბდის მოვლენების განხილვაც ისეთი განსაზღვრებით არის წარმოდგენილი თუ რა მისია შესრულდა 20 ათასიანი ქართველი მეომრის მიერ როცა ამ ომში 60 ათასი ირანელის პირისპირ ქართველი დიდებულების ნაწილმა სარდლად თეიმურაზ I აირჩია 2 2019 07 26 at the Wayback Machine მარაბდის ბრძოლა Battle of Marabda Istoriani June 2013 Jamburia Givi Development of Georgian Sociopolitics in the First Half of the XVII Century Part VI pg 425 426 Tbilisi 1983 Blow 2009 seh 134 samxedro istoria blogspot com 2019 07 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Givi Jamburia Development of Georgian Sociopolitics in the First Half of the XVII Century Tbilisi 1983 seh 425 426