Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Malta cəngavərləri (lat. : Cavalieri Ospitalieri ) ― XI əsrdə yaranmış dini və hərbi orden.
| Malta cəngavərləri | |
|---|---|
| it. Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta | |
 | |
 | |
| Növü | Cəngavər ordeni |
| Yaranma tarixi | 1099 |
| Ləğvolma tarixi | 1798 |
| Rəsmi dili | latın dili |
| Mərkəzi | Qüds, Rodos və Malta |
| orderofmalta.int | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qospital Cəngavərləri vəya St. Jean Cəngavərləri təriqəti (Latınca: Cavalieri Ospitalieri / Xəstəxana Cəngavərləri) 1070-ci illərdə qurulan bir cəngavər təriqətidir. Sonralar Rodos Cəngavərləri, daha sonra Malta Cəngavərləri kimi tanınmışdır. İlk başçısı təxminən 1100-cü illərdə seçilmiş olan Peter Gerard idi. Qüds krallığı qurulduqdan sonra Godfroi de Bouillon təriqətə torpaq bağışlayır. 1113-cü ildə Papa II. Paschal onları təriqət kimi tanıyır. 1120-ci illərdə silahlanmağa başlayan təriqətin ilk hərbi fəaliyyətləri 1136-ci ildə həyata keçirilmişdir. Katolik kömək dərnəyi kimi bu günə qədər gəlib çıxan bu təriqət tarixdə bəzi dönəmlərdə müstəqil dövlət kimi güclü bir donanmaya sahib olmuş, Avropa, İslam və Osmanlı tarixində böyük izlər qoymuşdur. Mərkəzi İtaliya — Romada yerləşən təriqətin bugünkü rəsmi adı İtalyan dilində Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta yəni Qüds, Rodos ve Maltalı St. Jean Suvere Hərbi Qonaqpərvər Təriqəti və ya qısaca Malta təriqətidir.
Təriqətin yaranması
Qüds — St. Jean (Əziz Yuhanna) Kilsəsi yaxınlığında dini dəstək məqsədli xəstə hacıların müalicəsi üçün yaranan xəstəxananın təkmilləşməsi yaranmışdır. 1099-cu ildə Səlib yürüşü nəticəsində Qüdsün fəth olunmasından sonra xəstəxananın baş rahibi Gerard Qüdsdəki fəaliyyətlərini daha da genişləndirdi. Provence'larla İtalyanların Fələstin yolu üstündəki şəhərlərində məntəqələr qurdurdu. Xəstəxanada müalicə olan bəzi cəngavərlər öz mallarının bir hissəsini bura hədiyyə etdilər. Bəziləri isə Qüdsdə qalaraq xəstəxanada xidmət etməyə başladılar. Beləliklə zənginləşən xəstəxana xəstə və yoxsullara xidmət göstərdiyi kimi, Müsəlmanlara qarşı müharibədə güclü bir qurum halını aldı. 1291-ci ildə Akka'nın yıxılması və Səlib krallıqlarının ortadan qalxmasından sonra, məzhəb üzvləri bir gün yenə fəth etmək ümidi ilə Fələstinə yaxın ola bilmək üçün Kiprdə yerləşib səlib döyüşçülərinə və xəstələrə burada köməklik göstərməyə qərar verdilər.
Rodos və Maltaya gəlmələri
1309'da Rodosu ələ keçirən təriqət burada bir xəstəxana yaradaraq adanı müstəqil dövlət kimi idarə etməyə başladı. Şərqi Aralıq dənizində güclü bir donanmaya sahib oldular. 1522-ci ildə Osmanlılar Rodosu fəth etdilər, ancaq 1530-cu ildə Müqəddəs Roma-Alman imperiyasının imperatoru V Karl Malta adasını təriqətə bağışladı. Cəngavərlər Osmanlı hücumlarına qarşı çıxdıqca donanmalarını daha da gücləndirdilər və inkişaf etmiş bir xəstəxana qurdular. Təriqətin ən parlaq dönəmi də bu illər sayılır. Osmanlı təhdidinin azaldığı 17–18-ci əsrlərdə təriqət yavaş-yavaş zəifləməyə başladı. 1798-ci ildə Malta adası Napoleon Bonapartın əlinə keçdi və təriqətin mərkəzi 1834-cü ildə Romaya köçürüldü.
Bugünkü işləri
Malta təriqəti, günümüzdə suveren bir dövlətdən kənar bir aktyor rolundadır. Birləşmiş Millətlər Təşkilatına müşahidəçi qismində qatıla bilən təriqətin özlərinə xas torpaqları yoxdur. Özünü tərəfsiz və humanist bir yardım qurumu olaraq tanıdan təriqətin 104 ölkə ilə diplomatik əlaqəsi vardır. Bir çox ölkə cəngavərlərə diplomatik toxunulmazlıq və üstünlük vermişdir.
Xarici keçidlər
- Palazzo Malta
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Malta cengaverleri lat Cavalieri Ospitalieri XI esrde yaranmis dini ve herbi orden Malta cengaverleriit Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di MaltaNovu Cengaver ordeniYaranma tarixi 1099Legvolma tarixi 1798Resmi dili latin diliMerkezi Quds Rodos ve Maltaorderofmalta int Vikianbarda elaqeli mediafayllar Qospital Cengaverleri veya St Jean Cengaverleri teriqeti Latinca Cavalieri Ospitalieri Xestexana Cengaverleri 1070 ci illerde qurulan bir cengaver teriqetidir Sonralar Rodos Cengaverleri daha sonra Malta Cengaverleri kimi taninmisdir Ilk bascisi texminen 1100 cu illerde secilmis olan Peter Gerard idi Quds kralligi qurulduqdan sonra Godfroi de Bouillon teriqete torpaq bagislayir 1113 cu ilde Papa II Paschal onlari teriqet kimi taniyir 1120 ci illerde silahlanmaga baslayan teriqetin ilk herbi fealiyyetleri 1136 ci ilde heyata kecirilmisdir Katolik komek derneyi kimi bu gune qeder gelib cixan bu teriqet tarixde bezi donemlerde musteqil dovlet kimi guclu bir donanmaya sahib olmus Avropa Islam ve Osmanli tarixinde boyuk izler qoymusdur Merkezi Italiya Romada yerlesen teriqetin bugunku resmi adi Italyan dilinde Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta yeni Quds Rodos ve Maltali St Jean Suvere Herbi Qonaqperver Teriqeti ve ya qisaca Malta teriqetidir Teriqetin yaranmasiQuds St Jean Eziz Yuhanna Kilsesi yaxinliginda dini destek meqsedli xeste hacilarin mualicesi ucun yaranan xestexananin tekmillesmesi yaranmisdir 1099 cu ilde Selib yurusu neticesinde Qudsun feth olunmasindan sonra xestexananin bas rahibi Gerard Qudsdeki fealiyyetlerini daha da genislendirdi Provence larla Italyanlarin Felestin yolu ustundeki seherlerinde menteqeler qurdurdu Xestexanada mualice olan bezi cengaverler oz mallarinin bir hissesini bura hediyye etdiler Bezileri ise Qudsde qalaraq xestexanada xidmet etmeye basladilar Belelikle zenginlesen xestexana xeste ve yoxsullara xidmet gosterdiyi kimi Muselmanlara qarsi muharibede guclu bir qurum halini aldi 1291 ci ilde Akka nin yixilmasi ve Selib kralliqlarinin ortadan qalxmasindan sonra mezheb uzvleri bir gun yene feth etmek umidi ile Felestine yaxin ola bilmek ucun Kiprde yerlesib selib doyusculerine ve xestelere burada komeklik gostermeye qerar verdiler Rodos ve Maltaya gelmeleri1309 da Rodosu ele keciren teriqet burada bir xestexana yaradaraq adani musteqil dovlet kimi idare etmeye basladi Serqi Araliq denizinde guclu bir donanmaya sahib oldular 1522 ci ilde Osmanlilar Rodosu feth etdiler ancaq 1530 cu ilde Muqeddes Roma Alman imperiyasinin imperatoru V Karl Malta adasini teriqete bagisladi Cengaverler Osmanli hucumlarina qarsi cixdiqca donanmalarini daha da guclendirdiler ve inkisaf etmis bir xestexana qurdular Teriqetin en parlaq donemi de bu iller sayilir Osmanli tehdidinin azaldigi 17 18 ci esrlerde teriqet yavas yavas zeiflemeye basladi 1798 ci ilde Malta adasi Napoleon Bonapartin eline kecdi ve teriqetin merkezi 1834 cu ilde Romaya kocuruldu Bugunku isleriMalta teriqeti gunumuzde suveren bir dovletden kenar bir aktyor rolundadir Birlesmis Milletler Teskilatina musahideci qisminde qatila bilen teriqetin ozlerine xas torpaqlari yoxdur Ozunu terefsiz ve humanist bir yardim qurumu olaraq tanidan teriqetin 104 olke ile diplomatik elaqesi vardir Bir cox olke cengaverlere diplomatik toxunulmazliq ve ustunluk vermisdir Xarici kecidlerPalazzo Malta