Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Malakka sultanlığı — 1414–1511-ci illərdə mövcud olmuş, əsası islamı qəbul etmiş yavalı şahzadə Parameşvara İsgəndər şah tərəfindən qoyulmuş dövlət.
| Tarixi dövlət | |
| Malakka sultanlığı | |
|---|---|
 | |
| | |
| Paytaxt | Malakka şəhəri |
| Rəsmi dilləri | |
| Dövlət dini | islam |
| İdarəetmə forması | monarxiya |
Tarixi
Malakka körfəzindən keçən ticarət yollarının yaxınlığı zəminində yeni eranın başlanğıcında Malakka yarımadasının cənub hissəsində iri liman şəhərləri yarandı. İlk dövrlərdə Malayyada Hindistandan gəlmə tacirlər və buddist rahiblər mühüm rol oynayırdılar. Hind mədəniyyətinin Malayyanın sosial-siyasi və dini həyatına təsiri uzun əsrlər boyu davam etdi. Malayyanın şəhər-dövlətləri və vilayətləri uzun müddət ərzində Cənubi Hindistan, Hind-Çin, Sumatra və Yavada yerləşən qonşu dövlətlərdən asılı idilər. Bu dövlətlər Malakka körfəzindəki gəmiçiliyi nəzarətə almaq uğrunda bir-biri ilə rəqabət aparırdılar.
1414-cü ildə islamı qəbul etmiş yavalı şahzadə Parameşvara İsgəndər şah adı altında Malakka sultanlığının əsasını qoydu. Onun tərkibinə, demək olar ki, bütün Malayya, Sumatranın bir hissəsi və yaxınlıqdakı bir neçə ada daxil idi. XV əsr ərzində islam dini Malayyada buddizm və hinduizmin mövqelərini xeyli zəiflətdi: müsəlman tacirlər beynəlxalq ticarətdə üstün mövqe qazanmağa başladılar, malay yazısı üçün hind qrafikası yerinə ərəb qrafikası istifadə olunmağa başladı. XVI əsrin əvvəllərinə doğru Malakka sultanlığı Cənub-Şərqi Asiyanın nüfuzlu şəhər-dövlətinə çevrildi və öz hakimiyyətini Sumatranın şərq hissəsinə qədər genişləndirdi. Malakkalı tacirlər Hindistan, Çin, Siam və Birma ilə sıx ticarət əlaqələrinə malik idilər.
Sultan torpağın ali sahibkan sayılırdı və bu torpağı hakim təbəqənin üzvlərinə pay şəklində verirdi. Ev təsərrüfatında qullardan istifadə olunurdu. Dövlətin ikinci adamı "bendaxara" adlanırdı və baş nazir, hakim və ordu başçısı funksiyalannı yerinə yetirirdi. Sultanın canişinləri Malakkadan şimaldakı və cənubdakı qəsəbələri nəzarətdə saxlayırdılar, sultanlığın digər əraziləri isə sultandan vassal asılılığında idi.
Malakka sultanlığı 1511-ci ilə qədər mövcud oldu. Bu zaman portuqallar Malakkanı ələ keçirdilər və XVII əsrə qədər Malakka ərazisindən öz ticarət faktoriyası kimi istifadə etdilər. Malakkaya portuqal komendantı (1571-ci ildən qubernator) başçılıq edirdi. Müstəmləkə idarəçiliyi ölkədə yaşayan hər üç etnik icmanın (çin, tamil, yava icmalarının) başçılarına arxalanırdı. Malakkanın portuqallar tərəfindən işğalı, əhalinin zor gücünə xristianlaşdırılması ilə eyni vaxtda baş verirdi.
İstinadlar
- Axundova N. Asiya və Afrika ölkələrinin orta əsrlər tarixi. Dərslik. Bakı: Adiloğlu, 2010, s. 79–80
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Malakka sultanligi 1414 1511 ci illerde movcud olmus esasi islami qebul etmis yavali sahzade Paramesvara Isgender sah terefinden qoyulmus dovlet Tarixi dovletMalakka sultanligi1400 15 avqust 1511Paytaxt Malakka seheriResmi dilleri Malay diliDovlet dini islamIdareetme formasi monarxiyaTarixiMalakka korfezinden kecen ticaret yollarinin yaxinligi zemininde yeni eranin baslangicinda Malakka yarimadasinin cenub hissesinde iri liman seherleri yarandi Ilk dovrlerde Malayyada Hindistandan gelme tacirler ve buddist rahibler muhum rol oynayirdilar Hind medeniyyetinin Malayyanin sosial siyasi ve dini heyatina tesiri uzun esrler boyu davam etdi Malayyanin seher dovletleri ve vilayetleri uzun muddet erzinde Cenubi Hindistan Hind Cin Sumatra ve Yavada yerlesen qonsu dovletlerden asili idiler Bu dovletler Malakka korfezindeki gemiciliyi nezarete almaq ugrunda bir biri ile reqabet aparirdilar 1414 cu ilde islami qebul etmis yavali sahzade Paramesvara Isgender sah adi altinda Malakka sultanliginin esasini qoydu Onun terkibine demek olar ki butun Malayya Sumatranin bir hissesi ve yaxinliqdaki bir nece ada daxil idi XV esr erzinde islam dini Malayyada buddizm ve hinduizmin movqelerini xeyli zeifletdi muselman tacirler beynelxalq ticaretde ustun movqe qazanmaga basladilar malay yazisi ucun hind qrafikasi yerine ereb qrafikasi istifade olunmaga basladi XVI esrin evvellerine dogru Malakka sultanligi Cenub Serqi Asiyanin nufuzlu seher dovletine cevrildi ve oz hakimiyyetini Sumatranin serq hissesine qeder genislendirdi Malakkali tacirler Hindistan Cin Siam ve Birma ile six ticaret elaqelerine malik idiler Sultan torpagin ali sahibkan sayilirdi ve bu torpagi hakim tebeqenin uzvlerine pay seklinde verirdi Ev teserrufatinda qullardan istifade olunurdu Dovletin ikinci adami bendaxara adlanirdi ve bas nazir hakim ve ordu bascisi funksiyalanni yerine yetirirdi Sultanin canisinleri Malakkadan simaldaki ve cenubdaki qesebeleri nezaretde saxlayirdilar sultanligin diger erazileri ise sultandan vassal asililiginda idi Malakka sultanligi 1511 ci ile qeder movcud oldu Bu zaman portuqallar Malakkani ele kecirdiler ve XVII esre qeder Malakka erazisinden oz ticaret faktoriyasi kimi istifade etdiler Malakkaya portuqal komendanti 1571 ci ilden qubernator basciliq edirdi Mustemleke idareciliyi olkede yasayan her uc etnik icmanin cin tamil yava icmalarinin bascilarina arxalanirdi Malakkanin portuqallar terefinden isgali ehalinin zor gucune xristianlasdirilmasi ile eyni vaxtda bas verirdi IstinadlarAxundova N Asiya ve Afrika olkelerinin orta esrler tarixi Derslik Baki Adiloglu 2010 s 79 80