Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Macarıstan qadınları xüsusilə son 200 ildə Macar cəmiyyətinin formalaşmasında böyük rol oynadılar. Macarıstan qadının imicinin meydana gəlməsinə qatqılar din (Roma katolikizmi, lüteranlıq, kalvinizm və qismən pravoslav), tarixin (kommunist ideologiyasının) gedişi və Macarıstanın Avropaya inteqrasiyası yolu ilə edildi. Hal-hazırda Macarıstan gender bərabərsizliyi indeksi üzrə 42-ci yeri tutur; qadınlar Macarıstan parlamentində orta hesabla 10,1% yer tutur; 25 yaşı olan qadınların 93,2% -i orta təhsilli, 57,8% -i isə rəsmi olaraq işləyir. Qlobal Cins Gap Hesabatı sıralamasında Macarıstan 87'ci sırada qərarlaşıb.
I Dünya müharibəsindən əvvəl
1817-ci ildə, Macarıstanda, ilk qadın təşkilatı olan Peshtera Qadın Xeyriyyə Cəmiyyəti yaradılmışdır. Əsrin sonuna qədər ölkədə bir neçə yüz belə təşkilat var idi ki, onların siyasi çəkisi formalaşmamışdı. XIX əsrin ortalarında qadınlar orta təhsil almaq hüququ əldə etmiş, 1895-ci ildə isə universitetlərdə fəlsəfə, səhiyyə və dərman preparatları öyrənməyə icazə verilmişdir. Hüquq müdafiəçiləri Avstriya-Macarıstanda qadınların hüquqlarını genişləndirdilər. 1904-cü ildə Rozika Schwimmer, Macarıstanda Feminist Birliyi quraraq, qadınlara seçmə hüquqlarının verilməsi üçün üç dəfə parlamentə uğursuz müraciət təqdim etdi. Qadınların səsvermə hüququ üçün, 1910-cu ildə kişilərin liqası, 1913-cü ildə isə Suffragemets Beynəlxalq Qadınlar İttifaqının VII qurultayı Budapeştdə keçirilmişdir. Feministlər Birliyi, qadın məşğulluğu mövzusunda Budapeşt şəhər rəhbərliyi ilə əməkdaşlıq etdi və ayrıca qadın problemləri mövzusunda bir jurnal nəşr etdi. Sosial Demokratlar və Kderiks Milli Federasiyası sıralarında da qadınlar var idi.
Müharibə illəri
Müstəqil Macarıstan milli dövlət olaraq təyin olundu, buna görə qadın hərəkətləri bu yeni şərtlərə uyğunlaşmaq məcburiyyətində idi. 1919-cu ildə Béla Kun ilə kommunistlər qısa müddətdə hakimiyyətdə oldu və feminist qruplar daha da azalmağa başladı və daha az gücə sahib oldular. Onlar kommunist və radikallarla yeni əlaqələr qurmağa məcbur oldular. Qısamüddətli olaraq qadınların seçki hüququ və parlamentdə işləmək hüququ genişləndirildi. Qadınlar Milli Birlik Partiyası və Xristian Qadınlar Kampı ilə əməkdaşlıq etdi. Ölkədəki partiyaların artan siyasi təsiri sayəsində qadınlar diqqəti cəlb etdi və uşaqların anası - gələcək nəsil kimi dəstək qazandı. Hələ İkinci Dünya müharibəsi dövründə qadın təşkilatları genişlənmişdir.
Süfrajet və siyasət
Macarıstanlı qadınlara Partiyada səsvermə hüququ 1922-ci ildə, tam olaraq səs vermə hüququ isə 1945-ci ildə verilmişdir. 1990-cı ildə ilk azad seçkilərdə parlamentdə qadınların sayı kəskin şəkildə 7% -ə düşüb, 2014-cü ildə bütün deputatların 10.1% -ni təşkil edirdi. 1918-ci ildə qadınlar məhdud seçki hüququ əldə etmişlər (1922-ci ildə ilk dəfə səsvermə); 1945-ci ildə tam seçki hüququ, lakin digər kommunist dövlətlərdə olduğu kimi, kişilər və qadınların mülki hüquqları simvolik idi, çünki avtoritar avtoritarsistem idi.
Macarıstan Xalq Respublikası
Sosialist Macarıstandakı bir qadın, əsasən, bir uşağın anası, Macarıstanın gələcəyi, Macarıstan işçisinin həyat yoldaşı hesab edilirdi. Qadınlar Macarıstanda demək olar ki, hər hansı bir iş yeri tuta bilərdi; həm də Macarıstanın mövcud Konstitusiyasına əsasən əsas vətəndaş hüquq və azadlıqlarına zəmanət verildi. Qadınlar təbii elmlərdə, mühəndislik və sənayeyə aid ixtisaslar daxil olmaqla, hər hansı bir sahədə pulsuz orta və ali təhsil ala bilərdi.
Müasir Macarıstan
1989-cu ildə qadınların gücləndirilməsini müdafiə edən yeni feminist hərəkatlar ortaya çıxdı. 1990-cı illərdə Feminist Network və Gənc Demokratlar Federasiyası, Macar qadınlarını dəstəkləyən aparıcı siyasi hərəkatlara çevrildi. Ancaq Macarıstanda bəzi məsələlər hələ də mübahisəlidir: mühafizəkar partiyalar ölkədə abortların qadağan edilməsinə mane olur, bəzi digər tərəflər isə ailə zorakılığına görə cəza tədbirlərini dəyişdirməyə çalışırlar. 1997-ci ildə ailə zorakılığına görə cinayət məsuliyyəti götürülmüşdür. 2013-cü ildə Macarıstan Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasını imzaladı.
Ailə
Macarıstanda ənənəvi nikah rəsmi nikahla əvəzlənir. 2015-ci ildə uşaqların 47.9% -i evlənməmiş qadınlar tərəfindən dünyaya gətirilmişdir. 2015-ci ildə orta hesabla 100 qadın 143 uşaq dünyaya gətirmişdir. 2010-cu ildə ölkədə ana ölümü 100 minə görə 21 idi.
İstinadlar
- "Parlamentlərdə qadınlar: Dünya təsnifatı". 2017-11-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-01.
- "Siyahı". 2021-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-01.
- . 2015-04-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-01.
Xarici keçidlər
- gender təhsili
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Macaristan qadinlari xususile son 200 ilde Macar cemiyyetinin formalasmasinda boyuk rol oynadilar Macaristan qadinin imicinin meydana gelmesine qatqilar din Roma katolikizmi luteranliq kalvinizm ve qismen pravoslav tarixin kommunist ideologiyasinin gedisi ve Macaristanin Avropaya inteqrasiyasi yolu ile edildi Hal hazirda Macaristan gender berabersizliyi indeksi uzre 42 ci yeri tutur qadinlar Macaristan parlamentinde orta hesabla 10 1 yer tutur 25 yasi olan qadinlarin 93 2 i orta tehsilli 57 8 i ise resmi olaraq isleyir Qlobal Cins Gap Hesabati siralamasinda Macaristan 87 ci sirada qerarlasib I Dunya muharibesinden evvel1817 ci ilde Macaristanda ilk qadin teskilati olan Peshtera Qadin Xeyriyye Cemiyyeti yaradilmisdir Esrin sonuna qeder olkede bir nece yuz bele teskilat var idi ki onlarin siyasi cekisi formalasmamisdi XIX esrin ortalarinda qadinlar orta tehsil almaq huququ elde etmis 1895 ci ilde ise universitetlerde felsefe sehiyye ve derman preparatlari oyrenmeye icaze verilmisdir Huquq mudafiecileri Avstriya Macaristanda qadinlarin huquqlarini genislendirdiler 1904 cu ilde Rozika Schwimmer Macaristanda Feminist Birliyi quraraq qadinlara secme huquqlarinin verilmesi ucun uc defe parlamente ugursuz muraciet teqdim etdi Qadinlarin sesverme huququ ucun 1910 cu ilde kisilerin liqasi 1913 cu ilde ise Suffragemets Beynelxalq Qadinlar Ittifaqinin VII qurultayi Budapestde kecirilmisdir Feministler Birliyi qadin mesgullugu movzusunda Budapest seher rehberliyi ile emekdasliq etdi ve ayrica qadin problemleri movzusunda bir jurnal nesr etdi Sosial Demokratlar ve Kderiks Milli Federasiyasi siralarinda da qadinlar var idi Muharibe illeriMusteqil Macaristan milli dovlet olaraq teyin olundu buna gore qadin hereketleri bu yeni sertlere uygunlasmaq mecburiyyetinde idi 1919 cu ilde Bela Kun ile kommunistler qisa muddetde hakimiyyetde oldu ve feminist qruplar daha da azalmaga basladi ve daha az guce sahib oldular Onlar kommunist ve radikallarla yeni elaqeler qurmaga mecbur oldular Qisamuddetli olaraq qadinlarin secki huququ ve parlamentde islemek huququ genislendirildi Qadinlar Milli Birlik Partiyasi ve Xristian Qadinlar Kampi ile emekdasliq etdi Olkedeki partiyalarin artan siyasi tesiri sayesinde qadinlar diqqeti celb etdi ve usaqlarin anasi gelecek nesil kimi destek qazandi Hele Ikinci Dunya muharibesi dovrunde qadin teskilatlari genislenmisdir Sufrajet ve siyasetMacaristanli qadinlara Partiyada sesverme huququ 1922 ci ilde tam olaraq ses verme huququ ise 1945 ci ilde verilmisdir 1990 ci ilde ilk azad seckilerde parlamentde qadinlarin sayi keskin sekilde 7 e dusub 2014 cu ilde butun deputatlarin 10 1 ni teskil edirdi 1918 ci ilde qadinlar mehdud secki huququ elde etmisler 1922 ci ilde ilk defe sesverme 1945 ci ilde tam secki huququ lakin diger kommunist dovletlerde oldugu kimi kisiler ve qadinlarin mulki huquqlari simvolik idi cunki avtoritar avtoritarsistem idi Macaristan Xalq RespublikasiSosialist Macaristandaki bir qadin esasen bir usagin anasi Macaristanin geleceyi Macaristan iscisinin heyat yoldasi hesab edilirdi Qadinlar Macaristanda demek olar ki her hansi bir is yeri tuta bilerdi hem de Macaristanin movcud Konstitusiyasina esasen esas vetendas huquq ve azadliqlarina zemanet verildi Qadinlar tebii elmlerde muhendislik ve senayeye aid ixtisaslar daxil olmaqla her hansi bir sahede pulsuz orta ve ali tehsil ala bilerdi Muasir Macaristan1989 cu ilde qadinlarin guclendirilmesini mudafie eden yeni feminist herekatlar ortaya cixdi 1990 ci illerde Feminist Network ve Genc Demokratlar Federasiyasi Macar qadinlarini destekleyen aparici siyasi herekatlara cevrildi Ancaq Macaristanda bezi meseleler hele de mubahiselidir muhafizekar partiyalar olkede abortlarin qadagan edilmesine mane olur bezi diger terefler ise aile zorakiligina gore ceza tedbirlerini deyisdirmeye calisirlar 1997 ci ilde aile zorakiligina gore cinayet mesuliyyeti goturulmusdur 2013 cu ilde Macaristan Avropa Insan Huquqlari Konvensiyasini imzaladi AileMacaristanda enenevi nikah resmi nikahla evezlenir 2015 ci ilde usaqlarin 47 9 i evlenmemis qadinlar terefinden dunyaya getirilmisdir 2015 ci ilde orta hesabla 100 qadin 143 usaq dunyaya getirmisdir 2010 cu ilde olkede ana olumu 100 mine gore 21 idi Istinadlar Parlamentlerde qadinlar Dunya tesnifati 2017 11 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 01 Siyahi 2021 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 01 2015 04 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 05 01 Xarici kecidler Macaristan portaligender tehsili