Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Mülki-Arslan nahiyəsi | |
| Arslanlı mülkü | |
|---|---|
 Azərbaycan bəylərbəyliyinin Naxçıvan ölkəsi (XVI-XVII əsrin əvvəlləri | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Vilayət | Naxçıvan qəzası (Osmanlı) |
| Salınma tarixi | 1583 |
| Banisi | Osmanlı İmperiyası |
| Dağılma tarixi | 1604 |
| Milli tərkibi | Azərbaycan türkləri |
Tarixi
XVI əsrdə Naxçıvan ölkəsinə daxil olan nahiyələrdən biri də Mülki-Arslan nahiyəsi olmuşdur. AMEA-nın müxbir üzvü A. Bağırovun fikrincə bu ad Azərbaycan Atabəylər dövlətinin başçısı (1210–1225) oğlu Qızıl Arslanın adı ilə bağlıdır. Tədqiqatçı qeyd edir ki, atasının ölümündən sonra Naxçıvanın hakimi olmuş Qızıl Arslana (1225–1229) məxsus torpaq sahələri və kəndlər "Mülki-Arslan" adlandırılmışdır. Qeyd edək ki, tədqiqatçı bu fikri ifadə edərkən tarixdə daha çox Xamuş ləqəbi ilə qalmış Qızıl Arslanı nəzərdə tutmuşdur.
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru E. Kəlbizadənn fikrincə də bu ərazinin adının formalaşmasının Atabəylər dövrü ilə bağlı olduğu şəksizdir. Lakin "Mülki-Arslan" sözündəki "Arslan" hissəsinin məhz Qızıl Arslan Xamuşla niyə əlaqələndirilməsi maraq doğurur. Qeyd edək ki, Azərbaycan Atabəylər dövlətinin mövcudluğu illərində Eldənizlər sülaləsində 2 Qızıl Arslan olmuşdur. Bunlardan biri Şəmsəddin Eldənizin Möminə Xatından olan ikinci oğlu Müzəffərəddin Qızıl Arslan (1186–1191), digəri isə Eldənizlərin sonuncu — 5-ci hökmdarı Müzəffərəddin Özbəyin İraq Səlcuqlu Sultanı III Toğrulun qızı Məlikə Xatından olan oğlu Qızıl Arslan Xamuşdur
I Qızıl Arslanın daha böyük ərazilərin hakimi və Atabəylər dövlətinin hökmdarı, II Qızıl Arslanın isə xarəzmşahlar və monqollar dönəmində qısamüddətli Naxçıvanın hakimi olması faktını nəzərə alsaq, bu əsaslandırmanı məntiqi qəbul etmək lazımdır.
Səfəvilər dövrü
Bu nahiyə şimaldan Məvaziyi-Xatın, şərqdən Dərəşahbuz, cənubdan Naxçıvan nahiyələri, qərbdən Qarabağlar sultanlığı ilə həmsərhəd olmuşdur. Nahiyənin ərazisi, təqribən, 320 km2 -dən artıq olmuşdur.
Osmanlıların birinci idarəçiliyi dövrü (1590–1603)
Osmanlıların idarəçiliyi dövründə Mülki-Arslanlı nahiyəsi 5 kənd, 2 məzrəədən ibarət idi. Payız, Gərməçataq, Buzğav, Qaraquş, Lizberd kəndləri, Xızırxana və Kahalar məzrəəsi nahiyənin ərazisində yerləşirdi Bu nahiyə şimaldan Məvaziyi-Xatın, cənubdan Naxçıvan, qərbdən Qarabağ, şərqdən isə Dərəşahbuz nahiyələri ilə sərhədlənmişdir. Ərazisi 244 km2 -ə yaxın olmuşdur.
Mənbə
- Kəbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII–XVIII əsrin I yarısı), Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s. 87
İstinadlar
- Bağırov A. Naxçıvanın oykonimləri (1590–2007-ci illərin məlumatları əsasında). Bakı:Nurlan,2008, 336 s., s. 166
- Kəbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII–XVIII əsrin I yarısı), Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s. 87
- Bünyadov Z. Azərbaycan Atabəyləri dövləti (1136–1225). Bakı:Şərq-Qərb, 2007, 312 s., s. 212.
- Bağırov A. Naxçıvanın oykonimləri (1590–2007-ci illərin məlumatları əsasında). Bakı:Nurlan,2008, 336 s., s. 216.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mulki Arslan nahiyesiArslanli mulkuAzerbaycan beylerbeyliyinin Naxcivan olkesi XVI XVII esrin evvelleriOlke AzerbaycanVilayet Naxcivan qezasi Osmanli Salinma tarixi 1583Banisi Osmanli ImperiyasiDagilma tarixi 1604Milli terkibi Azerbaycan turkleriTarixiXVI esrde Naxcivan olkesine daxil olan nahiyelerden biri de Mulki Arslan nahiyesi olmusdur AMEA nin muxbir uzvu A Bagirovun fikrince bu ad Azerbaycan Atabeyler dovletinin bascisi 1210 1225 oglu Qizil Arslanin adi ile baglidir Tedqiqatci qeyd edir ki atasinin olumunden sonra Naxcivanin hakimi olmus Qizil Arslana 1225 1229 mexsus torpaq saheleri ve kendler Mulki Arslan adlandirilmisdir Qeyd edek ki tedqiqatci bu fikri ifade ederken tarixde daha cox Xamus leqebi ile qalmis Qizil Arslani nezerde tutmusdur Tarix uzre felsefe doktoru E Kelbizadenn fikrince de bu erazinin adinin formalasmasinin Atabeyler dovru ile bagli oldugu seksizdir Lakin Mulki Arslan sozundeki Arslan hissesinin mehz Qizil Arslan Xamusla niye elaqelendirilmesi maraq dogurur Qeyd edek ki Azerbaycan Atabeyler dovletinin movcudlugu illerinde Eldenizler sulalesinde 2 Qizil Arslan olmusdur Bunlardan biri Semseddin Eldenizin Momine Xatindan olan ikinci oglu Muzeffereddin Qizil Arslan 1186 1191 digeri ise Eldenizlerin sonuncu 5 ci hokmdari Muzeffereddin Ozbeyin Iraq Selcuqlu Sultani III Togrulun qizi Melike Xatindan olan oglu Qizil Arslan Xamusdur I Qizil Arslanin daha boyuk erazilerin hakimi ve Atabeyler dovletinin hokmdari II Qizil Arslanin ise xarezmsahlar ve monqollar doneminde qisamuddetli Naxcivanin hakimi olmasi faktini nezere alsaq bu esaslandirmani mentiqi qebul etmek lazimdir Sefeviler dovruBu nahiye simaldan Mevaziyi Xatin serqden Deresahbuz cenubdan Naxcivan nahiyeleri qerbden Qarabaglar sultanligi ile hemserhed olmusdur Nahiyenin erazisi teqriben 320 km2 den artiq olmusdur Osmanlilarin birinci idareciliyi dovru 1590 1603 Osmanlilarin idareciliyi dovrunde Mulki Arslanli nahiyesi 5 kend 2 mezreeden ibaret idi Payiz Germecataq Buzgav Qaraqus Lizberd kendleri Xizirxana ve Kahalar mezreesi nahiyenin erazisinde yerlesirdi Bu nahiye simaldan Mevaziyi Xatin cenubdan Naxcivan qerbden Qarabag serqden ise Deresahbuz nahiyeleri ile serhedlenmisdir Erazisi 244 km2 e yaxin olmusdur MenbeKebizade E Naxcivanin tarixi cografiyasi XII XVIII esrin I yarisi Naxcivan Ecemi 2016 200 s s 87IstinadlarBagirov A Naxcivanin oykonimleri 1590 2007 ci illerin melumatlari esasinda Baki Nurlan 2008 336 s s 166 Kebizade E Naxcivanin tarixi cografiyasi XII XVIII esrin I yarisi Naxcivan Ecemi 2016 200 s s 87 Bunyadov Z Azerbaycan Atabeyleri dovleti 1136 1225 Baki Serq Qerb 2007 312 s s 212 Bagirov A Naxcivanin oykonimleri 1590 2007 ci illerin melumatlari esasinda Baki Nurlan 2008 336 s s 216