Lyudmila Ulitskaya

Lyudmila Yevgeniyevna Ulitskaya (rus. Людми́ла Евге́ньевна Ули́цкая; 21 fevral 1943^[…], Davlekonovo, RSFSR, SSRİ) — Rusiya yazıçısı, tərcüməçisi, ssenaristi, hüquq müdafiəçisi və ictimai xadimi.

Lyudmila Ulitskaya
Doğum tarixi	21 fevral 1943(1943-02-21)^[…](82 yaş)
Doğum yeri	Davlekonovo, RSFSR, SSRİ
Təhsili	Moskva Dövlət Universiteti Biologiya fakültəsi^[d] (–1968)
Fəaliyyəti	yazıçı, ssenarist, tərcüməçi, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, insan hüquqları fəalı, nasir, dramaturq
Fəaliyyət illəri	1980-ci ildən
Əsərlərinin dili	rus dili
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rusiya Buker Mükafatını qazanan ilk qadın (2001). Böyük Kitab Mükafatı laureatı (2007, 2016). Lyudmila Ulitskayanın əsərləri ən azı 33 dilə tərcümə edilib. İctimai xadim, “Seçicilər Liqası”nın təsisçisi.

Həyatı

Lyudmila Ulitskaya 2012-ci ilin fevralında Moskvanın Bolotnaya meydanında müxalifətin mitinqində çıxışı zamanı

Lyudmila Ulitskaya Böyük Vətən müharibəsi başlayandan sonra valideynlərinin ailəsinin təxliyə olunduğu Ufada anadan olub. Onun hər iki babası Yakov Samoyloviç Ulitski və Boris Efimoviç Ginzburq repressiyaya məruz qalıb və həbs ediliblər. 1942-ci ilə qədər ailə daha sonra Sverdlovska köçürülüb. Ulitskaya evakuasiyadan qayıtdıqdan sonra Moskvada orta məktəbi bitirib.

Moskva Dövlət Universitetinin biologiya fakültəsini bitirib. O, iki il SSRİ Elmlər Akademiyasının Ümumi Genetika İnstitutunda işləyib, oradan 1970-ci ildə istefa verib. O vaxtdan Ulitskaya öz etirafına görə heç vaxt dövlət xidmətidə işləməyib. Lyudmila Ulitskaya Yəhudi Kamera Musiqili Teatrının ədəbi direktoru işləyib, oçerklər, uşaq pyesləri, radio, uşaq və kukla teatrları üçün dramatizasiyalar yazıb, monqol dilindən pyeslərə baxıb, şeirlər tərcümə edib.

Gəncliyindən şair və hüquq müdafiəçisi Natalya Qorbanevskaya ilə dost olub. O, dissidentlərlə yaxın idi və samizdatın yenidən nəşri ilə məşğul idi və bu onun Ümumi Genetika İnstitutundan qovulmasına səbəb olub.

Ulitskaya hekayələrini 1980-ci illərin sonlarında jurnallarda dərc etməyə başlayıb. Onun ssenarisi əsasında “Azadlıq bacıları” (1990, rejissor Vladimir Qrammatikov) və “Hər kəs üçün qadın” (1991, rejissor Anatoli Mateşko) filmləri çəkildikdən sonra məşhurlaşıb. Ulitskayanın ən məşhur hekayəsi S19-da nəşr olunan “Mirvıy” olub. 1994-cü ildə bu əsər Fransada ilin ən yaxşı tərcümə edilmiş kitabı kimi tanınıb və müəllifə Fransız Mediçi Mükafatını qazandırıb. Fransada Lyudmila Ulitskayanın ilk kitabı ("Kasıb qohumlar" toplusu, 1993) fransız dilində nəşr olunub.

2007-ci ildə Ulitskaya humanitar təşəbbüsləri dəstəkləmək üçün fond yaradıb. Lyudmila Ulitskaya Fondunun layihələrindən biri də “Yaxşı kitablar” layihəsidir, bu layihə çərçivəsində o, özü Rusiya nəşriyyatlarından kitablar seçib Rusiya kitabxanalarına göndərir. "Vera" hospislərinə kömək etmək üçün Moskva xeyriyyə fondunun qəyyumlar şurasında iştirak edir. 2007-ci ildən 2010-cu ilə qədər o, uşaqlar üçün mədəni antropologiyaya dair müxtəlif müəlliflərin “Öteki, Başqaları, Başqaları Haqqında” adlı kitablar silsiləsi təşkil edib.

Lyudmila Ulitskaya 2009-cu il 16-cı Beynəlxalq Kitab Festivalının fəxri qonağı kimi, Millenaris, Budapeşt

Lyudmila Ulitskaya 2010-cu ildən xərçəngdən əziyyət çəkir.

2011-ci ilin payızında Ulitskaya "Eksmo" nəşriyyatından "AST" nəşriyyatına keçib.

2013-cü ildə Kultura telekanalında “Aktual kino Lyudmila Ulitskaya ilə” verilişinə aparıcılıq edib.

2013-cü ilin oktyabrında o, Vətəndaş Platformasının federal mülki komitəsinin üzvü seçilib. 2015-ci ilin mart ayında o, FGC üzvlərinə məktub göndərərək, partiyanın siyasi istiqamətini bölüşə və dəstəkləyə bilməyəcəyini qeyd edərək, üzvlüyünü dayandırmağı xahiş edib. Buna səbəb kimi son aylarda özünü büruzə verən hakimiyyətin qeyd-şərtsiz dəstəyi ilə izah edib.

2014-cü ilin martında bir sıra digər elm və mədəniyyət xadimləri ilə birlikdə o, Rusiya hökumətinin Krım və Ukraynanın şərqindəki siyasəti ilə razılaşmadığını bildirib. 24-25 aprel 2014-cü il tarixlərində Kiyevdə keçirilən “Ukrayna-Rusiya: Dialoq” konqresinin iştirakçısı olub. O, Rusiya daxilindəki vəziyyəti tənqidi şəkildə qiymətləndirərək, “indiki siyasətin Rusiyanı barbarlar ölkəsinə çevirdiyinə” bildirib: "Mənim ölkəm bu gün mədəniyyətə müharibə elan edib, sivilizasiyanın öz tarixi boyu inkişaf etdirdiyi humanizm dəyərlərinə, fərdi azadlıq ideyasına, insan hüquqları ideyasına müharibə elan edib. Mənim ölkəm aqressiv cəhalət, millətçilik və imperiya manyaklığı ilə xəstədir".

2017-ci ildə o, Nikita Mixalkovun şərhləri ilə əlaqədar Yeltsin Mərkəzini müdafiə etdi: "...bu, Avropa səviyyəsində tamamilə müasir muzeydir. İndi muzey işində inqilab olub, Rusiyada bu səviyyəli muzeylər çox azdır" və o, Rusiya dövlətinin tarixindən bəhs edən cizgi filmi haqqında danışıb. Bu səviyyəli animasiyanın bu gün mövcud olduğunu belə bilmirdim”.

2018-ci ilin oktyabrında o, “respublika qanunvericiliyini kobud şəkildə pozduğuna – Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə qanunsuz səfərinə” – tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikasına səfərinə görə Azərbaycanda persona non-grata elan edilib..

Media və bukmeker kontorlarının məlumatına görə, o, dəfələrlə Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına namizəd olub.

2022-ci ilin fevralında o, Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzünə qarşı çıxış edib.[25] Həmin ilin fevral ayının sonunda Almaniyaya mühacirət edib.. В конце февраля того же года эмигрировала в Германию

Rusiya 2022-ci ildə Ukraynanı işğal etməyə başlayandan sonra Ukrayna ilə müharibəyə qarşı çıxan rus yazıçıları, o cümlədən Lyudmila Ulitskaya təqib edilməyə və “ləğv edilməyə” başlandılar. Onların kitablarının satışı və nəşri dayandırıldı, yazıçılara qarşı cinayət işi açıldı. 2024-cü ilin fevral ayının əvvəlində Ulitskaya ilə 2011-ci ildən əməkdaşlıq edən AST nəşriyyatı yazıçının qonorarın Ukraynaya köçürülməsi tələbi ilə əlaqədar olaraq “vəziyyət aydınlaşana və satılan kitablardan qonorar alanlarla bağlı müəllifdən mümkün rəsmi izahat alınana qədər” ödənişlərin dayandırılması barədə bəyanat yayıb.

1 mart 2024-cü ildə Rusiya Ədliyyə Nazirliyi onu “xarici agent” kimi şəxslər siyahısına əlavə edib.

Ailəsi

• Atası - Evgeni Yakovlevich Ulitsky (1916-1989), kənd təsərrüfatı texnologiyası sahəsində alim, texnika elmləri doktoru, bir sıra ixtiraların və kitabların müəllifi: "Metal emalının elektrik üsulları" (1952), "Qabaqcıl təmir sexi" (1952), "Avtomobilin dostu" (1921-ci il), Maşınların ömrünü uzatmaq üçün” (1963), “Kənd təsərrüfatı müəssisələrində təhlükəsizlik texnikası” (1970); Lenin adına Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Elmləri Akademiyasının və Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat Kənd Təsərrüfatının Mexanikləşdirilməsi İnstitutunun böyük elmi işçisi.
• Anası - Marianna Borisovna Ginzburg (1918-1971), biokimyaçı, SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının Pediatriya Elmi-Tədqiqat İnstitutunun elmi işçisi.
• Birinci əri - Yuri Taits (Miropolski, 1943-1979), tələbə yoldaşı, daha sonra okeanoloq, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru (1977), "Şən dəfn" hekayəsində Alikin prototipi.
• Onun ikinci əri genetik, biologiya elmləri doktoru Mixail Evgenievdir.
• 'Oğulları: Aleksey Evgeniyev (9 yanvar 1972-ci il təvəllüdlü), iş adamı; Caz musiqiçisi Pyotr Evgeniyev (1975-ci il təvəllüdlü) hazırda sinxron tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərir.
• Üçüncü əri: Andrey Krasulin, heykəltəraş.

Etnik və mədəni kimlik baxımından Lyudmila Ulitskaya özünü xristianlığı qəbul etmiş yəhudi hesab edir.

Mükafatları

• Ən yaxşı xarici əsər üçün Medici Ədəbi Mükafatı (1996, Fransa) - "Soneçka" hekayəsinə görə;
• Cüzeppe Acerbi Ədəbi Mükafatı (1998, İtaliya) - "Soneçka" hekayəsinə görə;
• "Russian Booker" (2001) – “Kukotski işi” romanına görə (bu mükafatı qazanan ilk qadın);
• Akademik Palma Ordeninin Cəngavəri (Fransa, 2003);
• "Hörmətlə, Şurik" romanına görə İlin Kitabı Mükafatı (2004);
• Cəngavəri (Fransa, 2004);
• Penne mükafatı (2006, İtaliya) - "Kukotski hadisəsi" romanına görə;
• Birinci Böyük Kitab mükafatı (2007) - "Daniel Stein, Translator" romanına görə;
• Rusiya Biznes və Sahibkarlıq Akademiyasının "Olimpiya" qadın nailiyyətlərinin ictimai tanınmasına görə milli mükafatı laureatı(2007);
• Qrinsane Kavur mükafatı (2008, İtaliya) - "Hörmətlə, Şurik" romanına görə;
• Buker mükafatına namizəd (2009, İngiltərə);
• "Znamya" jurnalının 2009-cu il üçün onuncu (oktyabr) sayında dərc edilmişMixail Xodorkovski və Lyudmila Ulitskaya arasında "Dialoqlar" üçün "Qlobus" nominasiyası üzrə "Znamya" ədəbi mükafatı (2010);
• Simona de Bovuar Mükafatı, 2011, Fransa;
• Avropa Ədəbiyyatı üzrə Avstriya Dövlət Mükafatı, 2014, Avstriya;
• Cəngavəri (2014, Fransa);
• Üçüncü Böyük Kitab mükafatı (2016) – "Yakovun nərdivanı" romanına görə;
• "Mədəniyyət və incəsənət vasitəsilə insan hüquqlarının müdafiəsi üçün" nominasiyasında Moskva Helsinki Qrupu Mükafatı (2021);
• Formentor Beynəlxalq Ədəbiyyat Mükafatı, 2022.

Fəxri adı

"D.İ.Mendeleyev adına Rusiya Kimya Texnologiyaları Universitetinin fəxri professoru" adı (2021-ci ilin dekabrında verilib, 2023-cü ilin avqustunda bu addan məhrum olunub).

Müsahibələri

•  Улицкая о русской классике, длинных романах, Путине и идеальном государстве // Книжный чел. 1 августа 2019.
•  Людмила Улицкая: «В моей жизни был только один поступок…» // ещёнепознер. 3 октября 2019.
•  Людмила Улицкая: Быть несчастной — так же неприлично, как ходить с пятном на заднице // Фунт изюма. 21 ноября 2019.
•  Людмила Улицкая: Когда забудут Путина, загнивание диктаторов, cиндром обывателя // И Грянул Грэм. 6 декабря 2020.
•  Людмила Улицкая: «Я думаю, это моё последнее интервью» // ЖЗЛ с Дмитрием Быковым. 29 апреля 2021.
•  Людмила Улицкая о писательстве, истории своей семьи, Сталине и феминизме // Юзефович. 27 сентября 2021.
•  Людмила Улицкая: «Каждая война обречена на поражение» // Катерина Гордеева. 29 марта 2022.
•  Людмила Улицкая и Лев Шлосберг: «Культура и цивилизация» / Люди мира // ГражданинЪ TV. 8 февраля 2023.
•  Людмила Улицкая: Запрет книг в России, новая цензура, управляемая культура, литература в изгнании // RTVI. — «Хроники нового мира». 21 марта 2023.

İstinadlar

1. Ludmila Oulitskaïa // Babelio (fr.). 2007.
2. The Fine Art Archive.
3. "Людмила Улицкая написала, возможно, свой последний роман". Культура. en:NEWSru.com. 2004-04-08. 2014-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
4. Евгений Улицкий в списках эвакуированных (1942): Из Башкирии семья была дальше эвакуирована в ru:Свердловск.
5. Таша Карлюка. "Интервью. Людмила Улицкая". Сноб. 2013-11-14. 2013-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
6. Дмитрий Бавильский. "Интервью с Людмилой Улицкой". 2014-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-07.
7. "«За чтение могли посадить в тюрьму». Людмила Улицкая о детстве, юности и самиздате". Lenta.ru (rus). 2018-09-16. 2024-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-04.
8. "Интервью с Людмилой Улицкой". 2024-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-19.
9. Виктория Аминова. "Людмила Улицкая о том, почему книги Умберто Эко лежат на складах". ru:Вечерний Петербург. 2008-09-18. 2013-01-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
10. "Попечительский совет" (rus). Фонд помощи хосписам «Вера». 2012-12-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-23.
11. Елена Фанайлова. "Первый московский хоспис" (rus). Радио Свобода. 2009-09-20. 2016-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-23.
12. Ольга Дробот. Одна хорошая книга способна произвести действие, которое не может вагон плохих. Интервью с Людмилой Улицкой // ru:Иностранная литература. № 7. 2009. ISSN 0130-6545. 2012-11-10 tarixində arxivləşdirilib.
13. "Актуальное кино с Людмилой Улицкой". Телеканал «Культура». 2014-08-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
14. "Людмила Улицкая стала членом комитета «Гражданской платформы»". ru:РИА Новости (rus). 2013-10-21. 2022-03-29 tarixində arxivləşdirilib.
15. "Улицкая и Барщевский уходят из «Гражданской платформы»". ru:РИА Новости (rus). 2015-03-13. 2022-03-29 tarixində arxivləşdirilib.
16. "Обращение инициативной группы по проведению Конгресса интеллигенции «Против войны, против самоизоляции России, против реставрации тоталитаризма» и письмо деятелей культуры в поддержку позиции Владимира Путина по Украине и Крыму" (rus). ru:Новая газета. 2014-03-13. 2017-07-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-30.
17. "В Киеве открылся Конгресс «Россия — Украина: диалог»". Gordonua.com. 2014-04-24. 2014-04-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
18. Людмила Улицкая. Европа, прощай! (Зальцбургские впечатления) // en:The New Times. 21.02.2018. Arxiv surəti 22 fevral 2018 tarixindən (Wayback Machine) saytında
19. "Людмила Улицкая в Ельцин-центре: «Власть, которая думает, что она идеальная, вызывает недоумение»". www.e1.ru (rus). 2017-02-22.
20. МИД Азербайджана запретил въезд в страну Журовой, Улицкой и Федермессер // ru:ТАСС, 15 октября 2018 г. Arxiv surəti 4 yanvar 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında
21. "Улицкая узнала о попадании в шорт-листы фаворитов на Нобелевскую премию от Business FM". 2021-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-07.
22. В России запрещают выступления высказавшихся против войны артистов
23. "Людмила Улицкая: «Каждая война обречена на поражение» // «Скажи Гордеевой»" (rus). 2022-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-29.
24. "В России снова преследуют самых известных писателей. На них заводят дела, их книги снимают с продажи, у них даже пытаются украсть их творчество Эти авторы — Борис Акунин, Владимир Сорокин, Дмитрий Быков, Людмила Улицкая". Meduza (rus). 2024-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-02.
25. "Отмена Улицкой в России, задержание помогавшей украинским беженцам волонтерки, штраф за радужный флаг. Главные события 1 февраля". Новая газета Европа. 2024-02-01. 2024-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-04.
26. "«Спишите книги, машина приедет — заберет». Московские библиотеки изымают «идейно чуждых» авторов. Как? А что происходит в школах со ссылками на «нехороших писателей»?". Новая газета (rus). 2024-02-03. 2024-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-04.
27. "Издательство АСТ приостановило выплаты Улицкой". ru:РБК (rus). 2024-02-01. 2024-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-04.
28. "Издательство АСТ приостановило выплаты Людмиле Улицкой". ru:Радио «Свобода» (rus). 2024-02-01. 2024-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-04.
29. "Улицкую внесли в реестр иноагентов". 2024-03-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-01.
30. "«Правда и ложь памяти» Улицкой: От хлебных карточек до Твиттера". РИА Новости (rus). 2013-09-08. 2018-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-02.
31. Патенты Е. Я. Улицкого Arxiv surəti 24 aprel 2014 tarixindən (Wayback Machine) saytında
32. "Доктор технических наук Е. Я. Улицкий". 2014-04-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-07.
33. Istvan Hargittai, Magdolna Hargittai. Alexsandr Varshavsky // Candid Science 6: More Conversations With Famous Scientists. Candid Science. L.: Imperial College Press. 2006. 329. ISBN .
34. "Евгеньев Алексей Михайлович". Ъ-Справочник. ru:Коммерсантъ. 2014-02-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
35. "Российской писательнице Людмиле Улицкой сегодня исполняется 70 лет". БЕЛТА. 2013-02-21. 2014-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-06.
36. Екатерина Рындык. "Людмила Улицкая". «Без антракта». Телекомпания «Волга». 2002. 2014-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
37. Sasha Senderovich, Translations Arxiv surəti 9 oktyabr 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında, book review in Tablet Magazine, 29 June 2011
38. "«Последнее равенство – небытие»". 2024-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-19.
39. "70-летний юбилей талантливой писательницы Людмилы Евгеньевны Улицкой". Культура. СПТВ «Краснодар». 2013-02-21. 2014-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
40. "Михаилу Ходорковскому присудили литературную премию". ru:Русская служба Би-би-си. 2010-01-12. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
41. Людмила Улицкая, Михаил Ходорковский. Диалоги // Знамя. № 10. 2009. ISSN 0130-1616. 2010-01-14 tarixində arxivləşdirilib.
42. "Улицкая стала первым российским лауреатом литературной премии Австрии". Культура. ru:РИА Новости. 2014-07-26. 2014-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
43. "Людмиле Улицкой вручили орден Почётного легиона". Meduza. 2014-11-28. 2014-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-29.
44. "Состоялась церемония награждения лауреатов национальной литературной премии «Большая книга»". 2016-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-07.
45. "МХГ объявляет имена лауреатов Премии Московской Хельсинкской группы за 2021 год | Московская Хельсинкская группа". www.mhg.ru. 2021-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-15.
46. El País. "La escritora rusa Ludmila Ulítskaya, exiliada en Berlín por la guerra, gana el Premio Formentor 2022". El País (ispan). 2022-04-28. 2022-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-28.
47. О присвоении Л. Е. Улицкой звания Почетного профессора Менделеевского университета Arxiv surəti 31 yanvar 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında. // Повестка заседания Учёного совет РХТУ, 24 декабря 2021 года.
48. О лишении Л. Е. Улицкой звания «Почетный профессор РХТУ им. Д. И. Менделеева» Arxiv surəti 31 yanvar 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında // Повестка заседания Учёного совет РХТУ, 30 августа 2023 года.
49. "На Людмилу Улицкую донес «гражданин», заявили в РХТУ. Университет лишил ее звания почетного профессора". en:The Insider (rus). 2024-01-31. 2024-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-02.

Xarici keçidlər

• «Я не претендую на то, чтобы меня все любили!»
• Литературный клуб. — Серия «Великие российские и зарубежные писатели»: Людмила Евгеньевна Улицкая
• Страница Людмилы Улицкой на сайте литературного агентства ELKOST
• Владимир Познер. "Л. Улицкая: «Когда люди начинают смеяться, страх уходит»". «Познер». Первый канал. 2012-12-23. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
• "Писатель Людмила Улицкая". «Правда 24». Телеканал «ru:Москва 24». 2013-08-22. İstifadə tarixi: 2014-07-27.
• "«Время культуры». «Лестница Якова»: Людмила Улицкая". Радио «Благо». 2015-12-09. İstifadə tarixi: 2015-12-09.
• Людмила Улицкая: «Я думаю, это моё последнее интервью» // ЖЗЛ с Дмитрием Быковым. 29 апреля 2021.
• Вера Челищева, Зоя Светова. "«От перемены в мозгах зависят перемены в обществе»". ru:Новая Газета. 2023-11-13.
• "«В чудеса я не верю, тем не менее они случаются»". Новая Газета Европа. 2023-12-31.