Lotxal - Harappa sivilizasiyasının əsas şəhərlərindən biri. Təxminən e.ə. XXIV əsrə yaxın yaranmış bə yaşayış məntəqəsi müasir Hindistanın Qucarat ştatında yerləşir. 1954-cü ildə aşkar edilmiş Lotxalda ilk arxeoloji qazıntılar Hindistan Arxeologiya İdarəsi tərəfindən 1955-1960-cı illərdə aparılmışdır.
Qucarat dilində Lotxal "Ölülər təpəsi" deməkdir .
Tarixi
Arxeoloqlar aşkar etdikləri misdən və keramikadan, həmçinin yarımqiymətli daşlardan hazırlanmış əşyalara və boyunbağılarına əsasən e.ə. XXIII əsrdə Harappa mədəniyyəti meydana çıxanadək çox da böyük olmayan yaşayış məntəqəsi olduğu qənaətinə gəlmişlər. Lotxal sakinləri qərbdə yerləşən yaşayış məntəqələrinin sakinləri ilə ticarətdə boyunbağı əsas yer tuturdu. Sonuncular pambıq və düyü ticarəti bəhanəsi ilə ciddi müdafiə olunan Lotxal məntəqəsinə soxulmuş və yerli əhalini assimilyasiya etməyə müvəffəq olmuşlar
Şəhərin planı
E.ə. təxminən 2350-ci ildə baş vermiş daşqın nəticəsində şəhərdə tikililərin çoxu dağılmış, harappalılar şəhəri yenidən bərpa etmişlər Şəhər akropola və aşağı hissələrə bölünmüşdür. Akropolda ictimai hamamlar, su quyuları, həmçinin bişmiş kərpicdən tikilmiş yeraltı və yerüstü su kanalları çəkilmişdir. Hökmdar və adlı-sanlı adamlar şəhərin bu hissəsində yaşayırdılar.
Şəhərin aşağı hissəsi də öz növbəsində ticarət və yaşayış sahələrinə bölünmüşdür. Şimaldan cənuba doğru uzanan küçə bu iki hissə arasında sərhəd rolunu oynayırdı. Ticarət hissəsində tacirlərin və sənətkarların dükanları yerləşirdi. Bu dükanların üst hissəsində yaşayış evləri yerləşirdi. Onların yüxarı hissədə yerləşməsi sel təhlükəsindən qorunmaq məqsədi daşıyırdı.
Şəhərin şərq hissəsində 3,5 metr hündürlükdə yerləşən su anbarına kanal şəkilmiş, bu kanal dənizə tökülən şayla birləşdirilmişdir .
İqtisadiyyatı
Lotxal limanı - Müasir Bombey şəhərindən şimalda, Kambey boğazı sahillərində yerləşən qədim ticarət mərkəzi, qədim dövrlərdə Hindistan sivilizasiyasının əsas limanlarından biri olmuşdur . Bu liman Harappa sivilizasiyası dövründə Sind əyaləti ilə Mohenco-Daro və Harappa şəhərlərinin yerləşdiyi Sauraşastra yarımadasını birləşdirən Sabarmati çayı üzərində yerləşirdi.
Bundan başqa, Lotxak limanından qiymətli daş-qaş və bəzək əşyaları yüklənmiş gəmilər Asiyanın qərbindəki (Şumer) və Afrikadakı (qədim Misir) limanlara səfər edirdilər. Şumerdə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı Harappa möhürü vurulmuş parça qalıqları tapılmışdır. Şumerlə ticarət Bəhreyn vasitəsilə həyata keçirilirdi.
Lotxalda tunc silahlar nizələr, bəzək əşyaları, balıq tutmaq üçün qarmaqlar da istehsal olunurdu.
İdxal məhsulları arasında bal və yarımqiymətli daş-qaşlar mühüm yer tuturdu.
Süqutu
Harappa sivilizasiyasının Mohenco-Daro, Harappa kimi əsas şəhərləri Lotxal şəhəri nəinki davam gətirmiş, hətta bir müddət çiçəklənmə dövrünü yaşamışdı. Lakin müntəzəm surətdə baş verən tropik qasırğaları və daşqınlar (məsələn, e.ə. 1900-cü ildə) təkcə Sauraştra regionunda deyil, Sind və Qucarat əyalətlərində də onlarla yaşayış məntəqələrinin dağılmasına və əhalinin kütləvi miqrasiyasına səbəb olmuşdur..
Mənbə
- S. R. Rao, Lothal (published by the Director General, Archaeological Survey of India, 1985)
- A.S. Khadikar, N. Basaviah, T. K. Gundurao and C. Rajshekhar Paleoenvironments around the Harappan port of Lothal, Gujarat, western India, in Journal of the Indian Geophysicists Union 2016-03-03 at the Wayback Machine (2004)
- Lawrence S. Leshnik, The Harappan «Port» at Lothal: Another View American Anthropologist, New Series, Vol. 70, No. 5 (Oct., 1968), pp. 911—922
- Robert Bradnock, Rajasthan and Gujarat Handbook: The Travel Guide
Xarici keçid
- Pictures of Lothal Remains 2008-08-28 at the Wayback Machine
- Lothal 2016-03-03 at the Wayback Machine
- A Walk through Lothal
- Lothal and Mohenjodaro 2006-08-06 at the Wayback Machine
- An invitation to the Indus Civilization (Tokyo Metropolitan Museum) 2005-11-25 at the Wayback Machine
- Ancient Civilizations Timeline
- The Harappan Civilization 2019-12-13 at the Wayback Machine
Istinadlar
- S. R. Rao. Lothal. Archaeological Survey of India. 1985. 2–3.
- История Востока. Восток в древности, — М: Восточная литература РАН, 2002, стр. 392
- S. R. Rao. Lothal. Archaeological Survey of India. 1985. 5.
- S. R. Rao. Lothal. Archaeological Survey of India. 1985. 6.
- S. R. Rao. Lothal. Archaeological Survey of India. 1985. 7–8.
- . 2015-10-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-09.
- S. R. Rao. Lothal. Archaeological Survey of India. 1985. 13–14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lotxal Harappa sivilizasiyasinin esas seherlerinden biri Texminen e e XXIV esre yaxin yaranmis be yasayis menteqesi muasir Hindistanin Qucarat statinda yerlesir 1954 cu ilde askar edilmis Lotxalda ilk arxeoloji qazintilar Hindistan Arxeologiya Idaresi terefinden 1955 1960 ci illerde aparilmisdir Qucarat dilinde Lotxal Oluler tepesi demekdir TarixiArxeoloqlar askar etdikleri misden ve keramikadan hemcinin yarimqiymetli daslardan hazirlanmis esyalara ve boyunbagilarina esasen e e XXIII esrde Harappa medeniyyeti meydana cixanadek cox da boyuk olmayan yasayis menteqesi oldugu qenaetine gelmisler Lotxal sakinleri qerbde yerlesen yasayis menteqelerinin sakinleri ile ticaretde boyunbagi esas yer tuturdu Sonuncular pambiq ve duyu ticareti behanesi ile ciddi mudafie olunan Lotxal menteqesine soxulmus ve yerli ehalini assimilyasiya etmeye muveffeq olmuslarSeherin planiE e texminen 2350 ci ilde bas vermis dasqin neticesinde seherde tikililerin coxu dagilmis harappalilar seheri yeniden berpa etmisler Seher akropola ve asagi hisselere bolunmusdur Akropolda ictimai hamamlar su quyulari hemcinin bismis kerpicden tikilmis yeralti ve yerustu su kanallari cekilmisdir Hokmdar ve adli sanli adamlar seherin bu hissesinde yasayirdilar Seherin asagi hissesi de oz novbesinde ticaret ve yasayis sahelerine bolunmusdur Simaldan cenuba dogru uzanan kuce bu iki hisse arasinda serhed rolunu oynayirdi Ticaret hissesinde tacirlerin ve senetkarlarin dukanlari yerlesirdi Bu dukanlarin ust hissesinde yasayis evleri yerlesirdi Onlarin yuxari hissede yerlesmesi sel tehlukesinden qorunmaq meqsedi dasiyirdi Seherin serq hissesinde 3 5 metr hundurlukde yerlesen su anbarina kanal sekilmis bu kanal denize tokulen sayla birlesdirilmisdir IqtisadiyyatiLotxal limani Muasir Bombey seherinden simalda Kambey bogazi sahillerinde yerlesen qedim ticaret merkezi qedim dovrlerde Hindistan sivilizasiyasinin esas limanlarindan biri olmusdur Bu liman Harappa sivilizasiyasi dovrunde Sind eyaleti ile Mohenco Daro ve Harappa seherlerinin yerlesdiyi Saurasastra yarimadasini birlesdiren Sabarmati cayi uzerinde yerlesirdi Bundan basqa Lotxak limanindan qiymetli das qas ve bezek esyalari yuklenmis gemiler Asiyanin qerbindeki Sumer ve Afrikadaki qedim Misir limanlara sefer edirdiler Sumerde aparilan arxeoloji qazintilar zamani Harappa mohuru vurulmus parca qaliqlari tapilmisdir Sumerle ticaret Behreyn vasitesile heyata kecirilirdi Lotxalda tunc silahlar nizeler bezek esyalari baliq tutmaq ucun qarmaqlar da istehsal olunurdu Idxal mehsullari arasinda bal ve yarimqiymetli das qaslar muhum yer tuturdu SuqutuHarappa sivilizasiyasinin Mohenco Daro Harappa kimi esas seherleri Lotxal seheri neinki davam getirmis hetta bir muddet ciceklenme dovrunu yasamisdi Lakin muntezem suretde bas veren tropik qasirgalari ve dasqinlar meselen e e 1900 cu ilde tekce Saurastra regionunda deyil Sind ve Qucarat eyaletlerinde de onlarla yasayis menteqelerinin dagilmasina ve ehalinin kutlevi miqrasiyasina sebeb olmusdur MenbeS R Rao Lothal published by the Director General Archaeological Survey of India 1985 A S Khadikar N Basaviah T K Gundurao and C Rajshekhar Paleoenvironments around the Harappan port of Lothal Gujarat western India in Journal of the Indian Geophysicists Union 2016 03 03 at the Wayback Machine 2004 Lawrence S Leshnik The Harappan Port at Lothal Another View American Anthropologist New Series Vol 70 No 5 Oct 1968 pp 911 922 Robert Bradnock Rajasthan and Gujarat Handbook The Travel Guide ISBN 1 900949 92 XXarici kecidPictures of Lothal Remains 2008 08 28 at the Wayback Machine Lothal 2016 03 03 at the Wayback Machine A Walk through Lothal Lothal and Mohenjodaro 2006 08 06 at the Wayback Machine An invitation to the Indus Civilization Tokyo Metropolitan Museum 2005 11 25 at the Wayback Machine Ancient Civilizations Timeline The Harappan Civilization 2019 12 13 at the Wayback MachineIstinadlarS R Rao Lothal Archaeological Survey of India 1985 2 3 Istoriya Vostoka Vostok v drevnosti M Vostochnaya literatura RAN 2002 str 392 S R Rao Lothal Archaeological Survey of India 1985 5 S R Rao Lothal Archaeological Survey of India 1985 6 S R Rao Lothal Archaeological Survey of India 1985 7 8 2015 10 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 09 S R Rao Lothal Archaeological Survey of India 1985 13 14