Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Liza del Cokondo (qızlıq soyadı Gerardini; 15 iyun 1479 – 15 iyul 1542), həmçinin Liza Gerardini, Liza di Antonio Mariya (və ya Antonmariya) Gerardini və ya Mona Liza – İtaliyanın Florensiya və Toskana ərazilərində yaşayan Gerardini ailəsinin üzvü. Onun adı həyat yoldaşının sifarişi ilə İtalyan İntibahı rəssamı Leonardo da Vinçi tərəfindən çəkilmiş "Mona Liza" portretinə verilmişdir.
| Liza del Cokondo | |
|---|---|
| it. Lisa del Giocondo | |
 Leonardo da Vinçi tərəfindən çəkilmiş "Mona Liza" portretinin (1503–06) detalı | |
| Digər adı | Liza Gerardini |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Via Maccio, Florensiya Respublikası |
| Vəfat tarixi | (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | Sent-Ursula monastırı, |
| Dəfn yeri |
|
| Həyat yoldaşı | Françesko di Bartolomeo di Zanobi del Cokondo |
| Uşaqları | Pyero del Cokondo Sour Beatris (Kamilla del Cokondo) Andrea del Cokondo Cokondo del Cokondo Sour Lüdovika (Marietta del Cokondo) Ögey oğlu:Bartolomeo del Cokondo |
| Atası | Antonmariya di Noldo Gerardini |
| Anası | Lukresiya del Kakkia |
| Tanınır | "Mona Liza" portretində təsvir edilməsi ilə |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Lizanın həyatı haqqında çox az məlumat vardır. O, Florensiyada doğulmuş, erkən yaşlarında geyim və ipək taciri ilə evlənmiş, bir müddət sonra Lizanın həyat yoldaşı dövlət qulluğuna başlamış, xanım özü isə orta təbəqə insanlarına məxsus rahat və adi həyat sürmüşdür.
Lizanın ölümündən əsrlər sonra onun portreti olan "Mona Liza" dünyanın ən məşhur rəsm əsərinə çevrilmiş və sahibəsi olan Lizadan ayrıca həyatını yaşamağa başlamışdır. Tədqiqatçılar və həvəskarların əsər ətrafındakı müzakirələri onu bütün dünyada qəbul edilmiş sənət ikonasına çevrilməsinə səbəb olmuşdur. 2005-ci ildə Lizanın "Mona Liza" üçün model olması dəqiqləşdirilmişdir.
Erkən həyatı və ailəsi
Liza Florensiyanın qədim zadəgan ailəsindən olsa da, zaman keçdikcə onun ailəsi nüfuzunu itirmişdi. Onlar varlı olmasalar da, kasıb həyat da sürmürdülər, Lizanın ailəsi Avropanın ən böyük kənd təsərrüfatlarından birinə malik idi. Ailənin imkanlarına baxmayaraq onun üzvləri arasında zənginlik fərqləri var idi.
Lizanın atası Antonmariya di Noldo Gerardini iki dəfə (1465-ci ildə Liza di Covanni Filippo de Kardukki, 1473-cü ildə Katerina di Mariotto Rukellai ilə) evlənmiş və hər iki həyat yoldaşını itirmişdir. Onların hər ikisi doğuş zamanı vəfat etmişdir. Lizanın anası olan Lukresiya del Kakkiya Pyera Spinellinin qızı və 1476-cı ildə Gerardini ilə ailə quraraq onun üçüncü həyat yoldaşı olmuşdur. Gerardini bir müddət şərab, buğda və zeytun yağı istehsal edən, həmçinin heyvandarlığı ilə tanınan altı Kyanti fermasına sahib olmuşdur.
Liza 15 yanvar 1479-cu ildə Via Maccioda doğulmuşdur, lakin, uzun illər ərzində onun Qreve-in-Kyanti yaxınlığındakı Villa Viqnamaccioda doğulması güman edilirdi. O, ata tərəfdən babasının həyat yoldaşı Lizanın şərəfinə adlandırılmışdır. Ailənin yeddi uşağından ən böyüyü olan Lizanın birinin adı Cenevra olan üç bacısı və Ciobanqualberto, Françesko və Noldo adlı üç qardaşı olmuşdur.
Ailə əvvəlcə Florensiyada Santa-Trinita kilsəsi yaxınlığında, daha sonra isə ehtimal ki, qəzalı evi təmir etdirə bilmədiklərinə görə, Santo-Spirito kilsəsi yaxınlığında icarə edilmiş evdə yaşamışlar. Daha sonra Lizanın ailəsi bu gün Via dei Pepi adlandırılan yerə, daha sonra isə Santa-Kroçe kilsəsi yaxınlığına köçərək Leonardo da Vinçinin atası Ser Pyero da Vinçi ilə qonşu olmuşdur. Onlar həmçinin şəhərdən 32 km cənubda yerləşən Poccio ərazisindəki San-Donato kəndində evə malik idilər. Gerardinin atası və Lizanın babası Noldo Kyanti fermalarını Santa-Mariya-Nuova hospitalına vəsiyyət etmişdi. Gerardini buğda yığımına nəzarət etmək üçün yay vaxtını Ka' di Pesa evində keçirirdi.
Evliliyi və sonrakı həyatı
1495-ci ildə 15 yaşlı Liza məşhur geyim və ipək taciri Françesko di Bartolomeo di Zanobi del Cokondo ilə evlənərək onun üçüncü həyat yoldaşı olmuşdur. Lizanın cehizi 170 və San-Silvestro ferması olmuşdur ki, bu da Gerardini ailəsinin o zaman varlı olmadığını, onların evlilik səbəbinin isə bir-birlərini sevdiklərini düşünməyə əsas verir. Ərazi sonradan Mikelancelo tərəfindən alınmış Kastellina və San-Donato fermaları arasında yerləşirdi. Nə kasıb olmayan, nə də Florensiyanın varlıları arasında yer almayan ailə orta səviyyəli həyat sürmüşdür. Lizanın evliliyi onun sosial statusunu yaxşılaşdıra bilərdi, çünki həyat yoldaşının maddi durumu onun ailəsinin maddi durumundan daha yaxşı idi. Ehtimal ki, Gerardini də bu evlilikdən qazanc əldə etmişdi, çünki, Gerardini şəhərin ən qədim ailələrindən biri idi. Françesko Via della Stufadakı köhnə evlərinin qonşuluğunda ev alana kimi onlar 5 mart 1503-cü ilədək yataqxanada yaşamışlar. Leonardonun da portret üzərində həmin il çalışmağa başladığı güman edilir.
Liza və Françeskonun beş uşağı olmuşdur: Pyero, Kamilla, Andrea, Cokondo və Marietta, onlardan dördü 1496–1507-ci illərdə doğulmuşdur. 1499-cu ildə Liza qız övladını itirmişdir. Liza həm də Françeskonun ikinci həyat yoldaşından olan və anasının ölümü zamanı bir yaşlı Bartolomeonu da böyütmüşdür. Lizanın ögey anası Katerina di Mariotto Rukellai və Françeskonun brinci həyat yoldaşı bacı olmaqla Rukellai ailəsindən idilər.
Kamilla və Marietta katolik rahibələri olurlar. Kamilla Suor Beatris adını götürür və San-Domeniko di Kafaccio monastırına daxil olur, burada ona Antonmarianın bacısı Suor Albiera, Lizanın bacıları Suor Kamilla (dörd kişi ilə monastırda yaxalandıqdan sonra bəraət almışdı) və Suor Alessandraya qulluq etmək həvalə olunur. Beatris 18 yaşında vəfat edir və Santa-Mariya Novella bazilikasında dəfn olunur. Liza Florensiyada böyük nüfuza malik olan Sant-Orsola monastırı ilə yaxşı əlaqə saxlayır və 1521-ci ildə qızı Mariettanı həmin monastırda yerləşdirə bilir. Suor Lüdovika adını götürən Marietta zaman keçdikcə monastırın ən hörmətli rahibələrindən birinə çevrilir.
Françesko Florensiyada dövlət qulluğunda çalışmağa başlayır. 1499-cu ildə o, Dodiçi Buonominiyə, 1512-ci ildə isə Floresniya Sinyorisinə üzv seçilir, 1524-cü ildə isə Priori təyin edilir. Onun Mediçi ailəsi ilə siyasi və ya ticarət əlaqələrinin olması ehtimal edilir. Belə ki, 1512-ci ildə Florensiya hökuməti Mediçiləri şəhərdən qovduqda Françesko həbs edilir və 1.000 florin dəyərində cərimələnir. Sentyabrda Mediçilərin şəhərə qayıtmasından sonra isə o, azad edilir.
Bir mənbədə bildirilir ki, o, 1538-ci ildə vəfat edir. Liza xəstələnir və qızı Lüdovika tərəfindən Sent-Ursula monastırına gətirilir və dörd il sonra 63 yaşında həmin monastırda vəfat edir.
1537-ci ilin iyununda Lizanın cehizini, geyim və zinət əşyalarını özünə qaytaran Françesko onun gələcəyini təmin edir. Onun qayğısına qalmağı qızı Lüdovikaya, o bacarmadığı halda isə oğlu Bratolomeoya həvalə edən Françesko yazır: "Mona Lizanın mənə bəxş etdiyi sevgi və qayğını, həmçinin hər zaman sadiq və düzgün xanım olmasını nəzərə alaraq, onun ehtiyacı olan hər şeylə təmin edilməsini istəyirəm…"
Lisa del Cakondonun ölümü
Liza del Cakondo ömrünün son illərini Florensiyadakı Sent-Ursula monastırında keçirir və 15 iyul 1542-ci ildə, 63 yaşında vəfat edir. Tədqiqatçıların fikrinə görə 1539-cu ildə vəfat edərkən Françesko təxminən 80 yaşlarında idi. Liza ehtimal ki, 1551-ci ilə kimi, 71–72 yaşlarına qədər yaşamış ola bilərdi.
Mona Liza
Digər imkanlı Florensiya ailələri kimi Françeskonun da ailəsi incəsənətlə maraqlanmış və sənətkarlara hamilik etmişdir. Françeskonun oğlu Bartolomeo Antonio di Donnino Mazzieriyə ailənin dəfn yeri olan Santissima-Annunsiata bazilikasını freskolarla bəzəməyi sifariş etmişdi. Andrea del Sarto ailənin başqa bir üzvünün sifarişi ilə Madonna rəsmi işləmişdir. Françesko Leonardoya həyat yoldaşının, Domeniko Puliqoya isə Müqəddəs Fransiskin portretlərini çəkməyi sifariş etmişdi. Lizanın portretini o, Andreanın doğulması və ailənin üv almasını qeyd etmək üçün sifariş etmişdi.
Mona Liza XV–XVI əsr qadın portreti tələblərinə əsasən çəkilmişdir. O, sadiq xanım jesti ilə göstərilir – onun sağ əli sol əlinin üstündə tutulub. Leonardo həm də Lizanı olduğundan daha dəbli və uğurlu göstərmişdir. Onun tünd geyimi və qara vualı İspaniya təsiri ilə yayılmış yüksək dəb göstəricisi idi; bəzi tədqiqatçıların qeyd etdiyi kimi belə geyim heç də onun ölmüş qızına matəm saxlamasını göstərmir. Portret heyranedici böyük ölçüyə malikdir; onun ölçüsü o dövrün daha zəngin messenatlarının sifariş etdiyi rəsmlərin ölçüsünə bərabərdir. Bu ekstravaqantlıq Françesko və Lizanın sosial səviyyəsini yüksəltməyə cəhd kimi qiymətləndirilir.
1503-cü ildə Leonardonun heç bir gəlir mənbəyi yox idi və bu onun şəxsi portret sifarişi ilə maraqlanmasını izah edə bilər. Lakin, həmin ilin sonlarına yaxın, o, sifarişini təxirə salmalı olur, çünki daha dəyərli sifariş olan "" rəsmi üzərində işləmək sifarişi alır, digər əsərini isə 1505-ci ildə tamamlayır. 1506-cı ildə Leonardo hələ də portreti tamamlanmamış hesab edirdi. O, əsərə görə ödəniş almamış və onu sifarişçiyə təhvil verməmişdir. Rəssamın əsərləri özü ilə birlikdə səfər etmiş və Mona Liza illər sonra, ehtimal ki, 1516-cı ildəFransada tamamlanmışdır.
Əsərin adı 1550-ci ilə aid edilir Françeskonun ailəsinin bir neçə üzvü ilə tanış olanCorco Vazari yazır: "Leonardo, Françesko del Cakondo üçün onun həyat yoldaşı Mona Lizanın portretini çəkməyi öhdəsinə götürdü." (it. Prese Lionardo a fare per Francesco del Giocondo il ritratto di mona Lisa sua moglie.) Portretin italyanca adı olan it. La Gioconda xanımın həyat yoldaşı soy adının qadın formasıdır. Fransız dilli mənbələrdə portret fr. La Joconde adlı ilə tanınır. Lizanın soy adından alınmasına baxmayaraq, həmin söz həm də "xoşbəxt" (ingiliscə "jocund") və ya "xoşbəxt biri" anlamını verən sözlə də əlaqələndirilir.
Müxtəlif fikirlərə əsasən Lizanın adı dörd fərqli rəsm əsəri, şəxsiyyəti isə on müxtəlif insanla identikləşdirilmişdir. XX əsrin sonlarında əsər qlobal sənət ikonasına çevrilmişdir.
2005-ci ildə Heydelberq Universiteti Kitabxanasının mütəxəssisinin aşkaraq çıxardığı qeyd ənənəvi olaraq hesab edildiyi kimi, əsərdə Lizanın təsvir olunmasını sübuta yetirmişdir. 1503-cü ildə Aqostino Vespuççi tərəfindən yazılmış qeyddə bildirilir ki, Leonardo Liza del Cakondonun portreti üzərində işləmişdir. XVI əsrdə kral I Fransisk tərəfindən alındıqdan sonra Mona Liza Fransada saxlanmışdır; lakin, sonra o, xalqın mülkiyyətinə keçmişdir. Bu gün, Luvrda Fransa milli kolleksiyasına daxil olan əsəri, hər il təxminən altı milyon adam ziyarət edir.
İstinadlar
- Riding, Alan. "In Louvre, New Room With View of 'Mona Lisa'". The New York Times. The New York Times Company. April 6, 2005. June 25, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- . University Library Heidelberg. 2011-05-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- Pallanti 2006, p. 58
- Pallanti 2006, pp. 17, 23, 24
- Pallanti 2006, p. 37
- Pallanti 2006, pp. 41–44
- . Villa Vignamaggio. May 12, 2006 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- Pallanti 2006, p. 40
- Pallanti 2006, p. 44
- Pallanti 2006, pp. 45–46
- Zöllner 1993, p. 4
- Zöllner 1993, p. 5
- Kemp, Martin. Leonardo Da Vinci: The Marvellous Works of Nature And Man. Oxford University Press via Google Books limited preview. 2006. 261–262. ISBN . İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- . Musée du Louvre. 2007-12-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-10-04.
- Zöllner 1993, p. 9
- Johnston, Bruce. . Telegraph.co.uk. Telegraph Media Group. January 1, 2004. October 11, 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- Pallanti 2006, pp. 61–62
- Müntz 1898, p. 154
- Pallanti 2006, p. 63
- Masters, Roger D. . Free Press via Dartmouth College (dartmouth.edu). June 15, 1998. ISBN . February 3, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Lorenzi, Rossella. . Discovery Channel News. Discovery Communications. January 19, 2007. November 26, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-10-06.
- Lorenzi, Rossella. . Discovery Channel News. Discovery Communications. May 2, 2007. October 8, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- Pallanti 2006, p. 105
- Squires, Nick. "Who was Mona Lisa? Burial breakthrough may solve identity mystery behind Da Vinci masterpiece". The Daily Telegraph. 24 September 2015. 20 July 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 21 January 2018.
- Zöllner 1993, p. 12
- Zöllner 1993, p. 7
- Müntz 1898, p. 136
- Clark, Kenneth, quoting a translation of Vasari. "Mona Lisa". The Burlington Magazine. The Burlington Magazine Publications via JSTOR. 115 (840). March 1973: 144–151. ISSN 0007-6287. JSTOR 877242.
- Zöllner 1993, p. 6
- "Mona Lisa 1503–16". University of the Arts, London. 2014-08-29 tarixində . İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- Vasari, Giorgio. Le vite de' più eccellenti pittori, scultori ed architettori. IV. Gaetano Milanesi. Firenze: G.C. Sansoni. 1879 [1550, rev. ed. 1568]. səh. 39. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- Stites, Raymond S. "Mona Lisa--Monna Bella". Parnassus. College Art Association via JSTOR. 8 (1). January 1936: 7–10+22–23. doi:10.2307/771197. JSTOR 771197. və Littlefield, Walter. The Two "Mona Lisas". The Century: A Popular Quarterly by Making of America Project via Google Books scan from University of Michigan copy. 1914. səh. 525. İstifadə tarixi: 2007-10-09. və Wilson, Colin. The Mammoth Encyclopedia of the Unsolved. Carroll & Graf via Google Books limited preview. 2000. 364–366. ISBN .
- Debelle, Penelope. "Behind that secret smile". The Age. The Age Company. 2004-06-25. 2013-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018. və Johnston, Bruce. . Telegraph.co.uk. Telegraph Media Group. 2004-01-08. 2007-10-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018. və Nicholl, Charles (review of Mona Lisa: The History of the World's Most Famous Painting by Donald Sassoon). . Guardian Unlimited. London Review of Books via Guardian News and Media. 2002-03-28. 2008-09-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018. və Chaundy, Bob. "Faces of the Week". BBC News. BBC. 2006-09-29. 2014-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
- Sassoon 2001, Abstract and p. 16
- Sassoon 2001, p. 8
- Chaundy, Bob. "Faces of the Week". BBC News. BBC. 2006-09-29. 2014-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018. və Canetti, Claudine. . Actualité en France via French Ministry of Foreign and European Affairs (diplomatie.gouv.fr). n.d. 2011-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
Ədəbiyyat
- Müntz, Eugène. Leonardo Da Vinci, Artist, Thinker and Man of Science. 2. New York: Charles Scribner's Sons. 1898. 153–172. İstifadə tarixi: 2007-10-14.
- Pallanti, Giuseppe. Mona Lisa Revealed: The True Identity of Leonardo's Model. Florence, Italy: Skira. 2006. ISBN .
- Sassoon, Donald. "Mona Lisa: the Best-Known Girl in the Whole Wide World". History Workshop Journal. Oxford University Press. 2001 (51). 2001: Abstract. doi:10.1093/hwj/2001.51.1. ISSN 1477-4569.
- Zöllner, Frank. "Leonardo's Portrait of Mona Lisa del Giocondo". Gazette des Beaux-Arts. 121 (S.). 1993: print 115–138. doi:10.11588/artdok.00004207. ISSN 0016-5530.
Xarici keçidlər
- "Portrait of Lisa Gherardini, wife of Francesco del Giocondo". Luvr muzeyi. İstifadə tarixi: 21 yanvar 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Liza del Cokondo qizliq soyadi Gerardini 15 iyun 1479 15 iyul 1542 hemcinin Liza Gerardini Liza di Antonio Mariya ve ya Antonmariya Gerardini ve ya Mona Liza Italiyanin Florensiya ve Toskana erazilerinde yasayan Gerardini ailesinin uzvu Onun adi heyat yoldasinin sifarisi ile Italyan Intibahi ressami Leonardo da Vinci terefinden cekilmis Mona Liza portretine verilmisdir Liza del Cokondoit Lisa del GiocondoLeonardo da Vinci terefinden cekilmis Mona Liza portretinin 1503 06 detaliDiger adi Liza GerardiniDogum tarixi 15 iyun 1479Dogum yeri Via Maccio Florensiya RespublikasiVefat tarixi 15 iyul 1542 63 yasinda Vefat yeri Sent Ursula monastiri Defn yeri Muqeddes Orsola Monastri d Heyat yoldasi Francesko di Bartolomeo di Zanobi del CokondoUsaqlari Pyero del Cokondo Sour Beatris Kamilla del Cokondo Andrea del Cokondo Cokondo del Cokondo Sour Ludovika Marietta del Cokondo Ogey oglu Bartolomeo del CokondoAtasi Antonmariya di Noldo GerardiniAnasi Lukresiya del KakkiaTaninir Mona Liza portretinde tesvir edilmesi ile Vikianbarda elaqeli mediafayllar Lizanin heyati haqqinda cox az melumat vardir O Florensiyada dogulmus erken yaslarinda geyim ve ipek taciri ile evlenmis bir muddet sonra Lizanin heyat yoldasi dovlet qulluguna baslamis xanim ozu ise orta tebeqe insanlarina mexsus rahat ve adi heyat surmusdur Lizanin olumunden esrler sonra onun portreti olan Mona Liza dunyanin en meshur resm eserine cevrilmis ve sahibesi olan Lizadan ayrica heyatini yasamaga baslamisdir Tedqiqatcilar ve heveskarlarin eser etrafindaki muzakireleri onu butun dunyada qebul edilmis senet ikonasina cevrilmesine sebeb olmusdur 2005 ci ilde Lizanin Mona Liza ucun model olmasi deqiqlesdirilmisdir Erken heyati ve ailesiLiza Florensiyanin qedim zadegan ailesinden olsa da zaman kecdikce onun ailesi nufuzunu itirmisdi Onlar varli olmasalar da kasib heyat da surmurduler Lizanin ailesi Avropanin en boyuk kend teserrufatlarindan birine malik idi Ailenin imkanlarina baxmayaraq onun uzvleri arasinda zenginlik ferqleri var idi Lizanin atasi Antonmariya di Noldo Gerardini iki defe 1465 ci ilde Liza di Covanni Filippo de Kardukki 1473 cu ilde Katerina di Mariotto Rukellai ile evlenmis ve her iki heyat yoldasini itirmisdir Onlarin her ikisi dogus zamani vefat etmisdir Lizanin anasi olan Lukresiya del Kakkiya Pyera Spinellinin qizi ve 1476 ci ilde Gerardini ile aile quraraq onun ucuncu heyat yoldasi olmusdur Gerardini bir muddet serab bugda ve zeytun yagi istehsal eden hemcinin heyvandarligi ile taninan alti Kyanti fermasina sahib olmusdur Liza 15 yanvar 1479 cu ilde Via Maccioda dogulmusdur lakin uzun iller erzinde onun Qreve in Kyanti yaxinligindaki Villa Viqnamaccioda dogulmasi guman edilirdi O ata terefden babasinin heyat yoldasi Lizanin serefine adlandirilmisdir Ailenin yeddi usagindan en boyuyu olan Lizanin birinin adi Cenevra olan uc bacisi ve Ciobanqualberto Francesko ve Noldo adli uc qardasi olmusdur Aile evvelce Florensiyada Santa Trinita kilsesi yaxinliginda daha sonra ise ehtimal ki qezali evi temir etdire bilmediklerine gore Santo Spirito kilsesi yaxinliginda icare edilmis evde yasamislar Daha sonra Lizanin ailesi bu gun Via dei Pepi adlandirilan yere daha sonra ise Santa Kroce kilsesi yaxinligina kocerek Leonardo da Vincinin atasi Ser Pyero da Vinci ile qonsu olmusdur Onlar hemcinin seherden 32 km cenubda yerlesen Poccio erazisindeki San Donato kendinde eve malik idiler Gerardinin atasi ve Lizanin babasi Noldo Kyanti fermalarini Santa Mariya Nuova hospitalina vesiyyet etmisdi Gerardini bugda yigimina nezaret etmek ucun yay vaxtini Ka di Pesa evinde kecirirdi Evliliyi ve sonraki heyatiMerkezi Florensiya Francesko ve Liza Arno cayindan texminen 1 km simalda yerlesen Via della Stufada qirmizi ile gosterilib yasayirdilar Lizanin valideynleri ise caya yaxin yasayirdilar evvelce simalda daha sonra ise cenubda benovseyi ile gosterilib 1495 ci ilde 15 yasli Liza meshur geyim ve ipek taciri Francesko di Bartolomeo di Zanobi del Cokondo ile evlenerek onun ucuncu heyat yoldasi olmusdur Lizanin cehizi 170 ve San Silvestro fermasi olmusdur ki bu da Gerardini ailesinin o zaman varli olmadigini onlarin evlilik sebebinin ise bir birlerini sevdiklerini dusunmeye esas verir Erazi sonradan Mikelancelo terefinden alinmis Kastellina ve San Donato fermalari arasinda yerlesirdi Ne kasib olmayan ne de Florensiyanin varlilari arasinda yer almayan aile orta seviyyeli heyat surmusdur Lizanin evliliyi onun sosial statusunu yaxsilasdira bilerdi cunki heyat yoldasinin maddi durumu onun ailesinin maddi durumundan daha yaxsi idi Ehtimal ki Gerardini de bu evlilikden qazanc elde etmisdi cunki Gerardini seherin en qedim ailelerinden biri idi Francesko Via della Stufadaki kohne evlerinin qonsulugunda ev alana kimi onlar 5 mart 1503 cu iledek yataqxanada yasamislar Leonardonun da portret uzerinde hemin il calismaga basladigi guman edilir Liza ve Franceskonun bes usagi olmusdur Pyero Kamilla Andrea Cokondo ve Marietta onlardan dordu 1496 1507 ci illerde dogulmusdur 1499 cu ilde Liza qiz ovladini itirmisdir Liza hem de Franceskonun ikinci heyat yoldasindan olan ve anasinin olumu zamani bir yasli Bartolomeonu da boyutmusdur Lizanin ogey anasi Katerina di Mariotto Rukellai ve Franceskonun brinci heyat yoldasi baci olmaqla Rukellai ailesinden idiler Kamilla ve Marietta katolik rahibeleri olurlar Kamilla Suor Beatris adini goturur ve San Domeniko di Kafaccio monastirina daxil olur burada ona Antonmarianin bacisi Suor Albiera Lizanin bacilari Suor Kamilla dord kisi ile monastirda yaxalandiqdan sonra beraet almisdi ve Suor Alessandraya qulluq etmek hevale olunur Beatris 18 yasinda vefat edir ve Santa Mariya Novella bazilikasinda defn olunur Liza Florensiyada boyuk nufuza malik olan Sant Orsola monastiri ile yaxsi elaqe saxlayir ve 1521 ci ilde qizi Mariettani hemin monastirda yerlesdire bilir Suor Ludovika adini goturen Marietta zaman kecdikce monastirin en hormetli rahibelerinden birine cevrilir Francesko Florensiyada dovlet qullugunda calismaga baslayir 1499 cu ilde o Dodici Buonominiye 1512 ci ilde ise Floresniya Sinyorisine uzv secilir 1524 cu ilde ise Priori teyin edilir Onun Medici ailesi ile siyasi ve ya ticaret elaqelerinin olmasi ehtimal edilir Bele ki 1512 ci ilde Florensiya hokumeti Medicileri seherden qovduqda Francesko hebs edilir ve 1 000 florin deyerinde cerimelenir Sentyabrda Medicilerin sehere qayitmasindan sonra ise o azad edilir Bir menbede bildirilir ki o 1538 ci ilde vefat edir Liza xestelenir ve qizi Ludovika terefinden Sent Ursula monastirina getirilir ve dord il sonra 63 yasinda hemin monastirda vefat edir 1537 ci ilin iyununda Lizanin cehizini geyim ve zinet esyalarini ozune qaytaran Francesko onun geleceyini temin edir Onun qaygisina qalmagi qizi Ludovikaya o bacarmadigi halda ise oglu Bratolomeoya hevale eden Francesko yazir Mona Lizanin mene bexs etdiyi sevgi ve qaygini hemcinin her zaman sadiq ve duzgun xanim olmasini nezere alaraq onun ehtiyaci olan her seyle temin edilmesini isteyirem Lisa del Cakondonun olumuLiza del Cakondo omrunun son illerini Florensiyadaki Sent Ursula monastirinda kecirir ve 15 iyul 1542 ci ilde 63 yasinda vefat edir Tedqiqatcilarin fikrine gore 1539 cu ilde vefat ederken Francesko texminen 80 yaslarinda idi Liza ehtimal ki 1551 ci ile kimi 71 72 yaslarina qeder yasamis ola bilerdi Mona LizaLeonardo da Vincinin Mona Liza azerb Cakonda it La Gioconda fr La Joconde resmi Luvr muzeyiEsas meqale Mona Liza Diger imkanli Florensiya aileleri kimi Franceskonun da ailesi incesenetle maraqlanmis ve senetkarlara hamilik etmisdir Franceskonun oglu Bartolomeo Antonio di Donnino Mazzieriye ailenin defn yeri olan Santissima Annunsiata bazilikasini freskolarla bezemeyi sifaris etmisdi Andrea del Sarto ailenin basqa bir uzvunun sifarisi ile Madonna resmi islemisdir Francesko Leonardoya heyat yoldasinin Domeniko Puliqoya ise Muqeddes Fransiskin portretlerini cekmeyi sifaris etmisdi Lizanin portretini o Andreanin dogulmasi ve ailenin uv almasini qeyd etmek ucun sifaris etmisdi Mona Liza XV XVI esr qadin portreti teleblerine esasen cekilmisdir O sadiq xanim jesti ile gosterilir onun sag eli sol elinin ustunde tutulub Leonardo hem de Lizani oldugundan daha debli ve ugurlu gostermisdir Onun tund geyimi ve qara vuali Ispaniya tesiri ile yayilmis yuksek deb gostericisi idi bezi tedqiqatcilarin qeyd etdiyi kimi bele geyim hec de onun olmus qizina matem saxlamasini gostermir Portret heyranedici boyuk olcuye malikdir onun olcusu o dovrun daha zengin messenatlarinin sifaris etdiyi resmlerin olcusune beraberdir Bu ekstravaqantliq Francesko ve Lizanin sosial seviyyesini yukseltmeye cehd kimi qiymetlendirilir 1911 ci ilde Mona Lizanin Luvrdan ogurlanmasindan sonra 1960 1970 ci iller erzinde eser Asiyadan Amerikaya kimi muxtelif olkelerde sergilenmisdir ki bu da onun meshurlugunu daha da artirmisdir 1503 cu ilde Leonardonun hec bir gelir menbeyi yox idi ve bu onun sexsi portret sifarisi ile maraqlanmasini izah ede biler Lakin hemin ilin sonlarina yaxin o sifarisini texire salmali olur cunki daha deyerli sifaris olan resmi uzerinde islemek sifarisi alir diger eserini ise 1505 ci ilde tamamlayir 1506 ci ilde Leonardo hele de portreti tamamlanmamis hesab edirdi O esere gore odenis almamis ve onu sifarisciye tehvil vermemisdir Ressamin eserleri ozu ile birlikde sefer etmis ve Mona Liza iller sonra ehtimal ki 1516 ci ildeFransada tamamlanmisdir Eserin adi 1550 ci ile aid edilir Franceskonun ailesinin bir nece uzvu ile tanis olanCorco Vazari yazir Leonardo Francesko del Cakondo ucun onun heyat yoldasi Mona Lizanin portretini cekmeyi ohdesine goturdu it Prese Lionardo a fare per Francesco del Giocondo il ritratto di mona Lisa sua moglie Portretin italyanca adi olan it La Gioconda xanimin heyat yoldasi soy adinin qadin formasidir Fransiz dilli menbelerde portret fr La Joconde adli ile taninir Lizanin soy adindan alinmasina baxmayaraq hemin soz hem de xosbext ingilisce jocund ve ya xosbext biri anlamini veren sozle de elaqelendirilir Aqostino Vespuccinin qeydi Muxtelif fikirlere esasen Lizanin adi dord ferqli resm eseri sexsiyyeti ise on muxtelif insanla identiklesdirilmisdir XX esrin sonlarinda eser qlobal senet ikonasina cevrilmisdir 2005 ci ilde Heydelberq Universiteti Kitabxanasinin mutexessisinin askaraq cixardigi qeyd enenevi olaraq hesab edildiyi kimi eserde Lizanin tesvir olunmasini subuta yetirmisdir 1503 cu ilde Aqostino Vespucci terefinden yazilmis qeydde bildirilir ki Leonardo Liza del Cakondonun portreti uzerinde islemisdir XVI esrde kral I Fransisk terefinden alindiqdan sonra Mona Liza Fransada saxlanmisdir lakin sonra o xalqin mulkiyyetine kecmisdir Bu gun Luvrda Fransa milli kolleksiyasina daxil olan eseri her il texminen alti milyon adam ziyaret edir IstinadlarRiding Alan In Louvre New Room With View of Mona Lisa The New York Times The New York Times Company April 6 2005 June 25 2011 tarixinde Istifade tarixi 21 yanvar 2018 University Library Heidelberg 2011 05 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Pallanti 2006 p 58 Pallanti 2006 pp 17 23 24 Pallanti 2006 p 37 Pallanti 2006 pp 41 44 Villa Vignamaggio May 12 2006 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Pallanti 2006 p 40 Pallanti 2006 p 44 Pallanti 2006 pp 45 46 Zollner 1993 p 4 Zollner 1993 p 5 Kemp Martin Leonardo Da Vinci The Marvellous Works of Nature And Man Oxford University Press via Google Books limited preview 2006 261 262 ISBN 0 19 280725 0 Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Musee du Louvre 2007 12 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 10 04 Zollner 1993 p 9 Johnston Bruce Telegraph co uk Telegraph Media Group January 1 2004 October 11 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Pallanti 2006 pp 61 62 Muntz 1898 p 154 Pallanti 2006 p 63 Masters Roger D Free Press via Dartmouth College dartmouth edu June 15 1998 ISBN 0 684 84452 4 February 3 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Lorenzi Rossella Discovery Channel News Discovery Communications January 19 2007 November 26 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 10 06 Lorenzi Rossella Discovery Channel News Discovery Communications May 2 2007 October 8 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Pallanti 2006 p 105 Squires Nick Who was Mona Lisa Burial breakthrough may solve identity mystery behind Da Vinci masterpiece The Daily Telegraph 24 September 2015 20 July 2017 tarixinde Istifade tarixi 21 January 2018 Zollner 1993 p 12 Zollner 1993 p 7 Muntz 1898 p 136 Clark Kenneth quoting a translation of Vasari Mona Lisa The Burlington Magazine The Burlington Magazine Publications via JSTOR 115 840 March 1973 144 151 ISSN 0007 6287 JSTOR 877242 Zollner 1993 p 6 Mona Lisa 1503 16 University of the Arts London 2014 08 29 tarixinde Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Vasari Giorgio Le vite de piu eccellenti pittori scultori ed architettori IV Gaetano Milanesi Firenze G C Sansoni 1879 1550 rev ed 1568 seh 39 Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Stites Raymond S Mona Lisa Monna Bella Parnassus College Art Association via JSTOR 8 1 January 1936 7 10 22 23 doi 10 2307 771197 JSTOR 771197 ve Littlefield Walter The Two Mona Lisas The Century A Popular Quarterly by Making of America Project via Google Books scan from University of Michigan copy 1914 seh 525 Istifade tarixi 2007 10 09 ve Wilson Colin The Mammoth Encyclopedia of the Unsolved Carroll amp Graf via Google Books limited preview 2000 364 366 ISBN 0 7867 0793 3 Debelle Penelope Behind that secret smile The Age The Age Company 2004 06 25 2013 11 25 tarixinde Istifade tarixi 21 yanvar 2018 ve Johnston Bruce Telegraph co uk Telegraph Media Group 2004 01 08 2007 10 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2018 ve Nicholl Charles review of Mona Lisa The History of the World s Most Famous Painting by Donald Sassoon Guardian Unlimited London Review of Books via Guardian News and Media 2002 03 28 2008 09 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2018 ve Chaundy Bob Faces of the Week BBC News BBC 2006 09 29 2014 08 03 tarixinde Istifade tarixi 21 yanvar 2018 Sassoon 2001 Abstract and p 16 Sassoon 2001 p 8 Chaundy Bob Faces of the Week BBC News BBC 2006 09 29 2014 08 03 tarixinde Istifade tarixi 21 yanvar 2018 ve Canetti Claudine Actualite en France via French Ministry of Foreign and European Affairs diplomatie gouv fr n d 2011 06 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 yanvar 2018 EdebiyyatMuntz Eugene Leonardo Da Vinci Artist Thinker and Man of Science 2 New York Charles Scribner s Sons 1898 153 172 Istifade tarixi 2007 10 14 Pallanti Giuseppe Mona Lisa Revealed The True Identity of Leonardo s Model Florence Italy Skira 2006 ISBN 88 7624 659 2 Sassoon Donald Mona Lisa the Best Known Girl in the Whole Wide World History Workshop Journal Oxford University Press 2001 51 2001 Abstract doi 10 1093 hwj 2001 51 1 ISSN 1477 4569 Zollner Frank Leonardo s Portrait of Mona Lisa del Giocondo Gazette des Beaux Arts 121 S 1993 print 115 138 doi 10 11588 artdok 00004207 ISSN 0016 5530 Xarici kecidler Portrait of Lisa Gherardini wife of Francesco del Giocondo Luvr muzeyi Istifade tarixi 21 yanvar 2018