Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Layma — tale tanrıçası. Layma doğuş, evlilik və ölüm ilə əlaqələndirilir həmçinin hamilə qadınların hamisi sayılır. Laymanın funksiyaları hind tanrıçası Lakşmi ilə oxşardır.
| Layma | |
|---|---|
| latış. Laima lit. Laima | |
| Cinsi | qadın[d] |
Latviyada
Layma və onun bacıları Karta və Dekla, tale tanrıçalarının üçlüyünü təşkil edirdi. Onlar Skandinaviya Nornları və Yunan Moyraları ilə müqayisə olunur. Layma insanın taleyi barədə son qərarı verən və ən populyar tanrıçadır. Üç tanrıçanın hamısı oxşar funksiyalara malik olsa da, Layma bəxt və analıq, Dekla uşaqlar, Karta isə yetkinlərin həyatı üzərində hakimiyyət sahibidir.
Müasir dinində bu üç tanrıçaya "üç Layma" deyilir, yəni onların eyni tanrıçanın üç fərqli aspekti olduğu qəbul edilir. XIX əsrin sonlarında doğum mərasimlərində Laymaya toyuq, qoyun, dəsmal və ya digər toxuculuq məhsulları qurban verilirdi. Bu rituala yalnız qadınlar qatıla bilərdi və mərasim xüsusi hamamda (pirtis) icra olunurdu.
Litvada
Layma (tale, qismət) tez-tez Laimė (uğur, xoşbəxtlik) və Laumė (pəri) ilə qarışdırılır. Digər əlaqəli tanrıçalar arasında Dalia (tale) və Giltinė (ölüm mələyi, biçici) var. Layma ilk dəfə Vilhelm Martini tərəfindən 1666-cı ildə "Laimelea" adı ilə yazılı mənbədə xatırlanmışdır. Daha sonra onun haqqında , Yakob Brodovski, və başqaları yazmışdır.
Laymanın ən mühüm vəzifələrindən biri yeni doğulmuş uşağın taleyini proqnozlaşdırmaqdır (lit. lemti). Bəzən yalnız bir Layma olurdu, lakin bəzi hallarda üç Layma bir-birinə zidd proqnozlar verirdi. Onun son hökmü dəyişdirilə bilməzdi, hətta özü belə bunu dəyişdirə bilməzdi. Üç tale tanrıçası ideyası alimlər arasında az dəstək qazansa da, bu konsepsiya Avropa dinlərində geniş yayılıb (məsələn, yunan Moyraları).
Laymanın müəyyənləşdirilmiş taleyə inamı ilə bağlı fikirlər Litva dinini "fatalist" kimi xarakterizə etmək üçün istifadə olunmuşdur. 1837-ci ildə Manfred Tits litvalıların qismətə inandığına görə qorxmaz döyüşçülər olduğunu yazmışdır. Alqirdas Julyen Qreymas isə bu baxışın səthi olduğunu və Laymanın taleyi müəyyən etmədiyini, sadəcə onu bildiyini irəli sürmüşdür. Litva mifologiyasında Böyük Tufan haqqında bir versiyada Layma insanlığın yaranmasında iştirak edir.
Layma Qequte (qaratoyuq) ilə əlaqələndirilir. Qreymas onu ayrıca bir tanrıça kimi görsə də, bəzi tədqiqatçılar Qequteni Laymanın bir təcəssümü hesab edirlər. Qequte zamana və fəsillərin ardıcıllığına cavabdeh sayılırdı. Onun ötüş sayının insanın nə qədər yaşayacağını göstərdiyinə inanılırdı. Baharda insanların gələcək taleyini müəyyən edirdi. Əgər bir adam ilk dəfə qaratoyuğun səsini eşidəndə cibində pulu yox idisə, həmin ilin sonuna qədər kasıb qalacağına inanılırdı.
Laymanın müqəddəs ağacı – lindendir. Litva xalq musiqi qrupu Kūlgrinda, 2014-cü ildə "Laymanın ilahilər" (Laimos Giesmės) adlı albom buraxmışdır.
İstinadlar
- Davidson, Hilda Ellis. Roles of the Northern Goddess. Routledge. 1998. 147–148. ISBN .
- Bojtár, Endre. Foreword to the Past: A Cultural History of the Baltic People. CEU Press. 1999. səh. 301. ISBN .
- Gimbutas, Marija. The Living Goddesses. University of California Press. 2001. səh. 200. ISBN .
- Greimas, Algirdas Julien. Of Gods and Men. Studies in Lithuanian Mythology. Indiana University Press. 1992. səh. 111. ISBN .
- Narbutas, Ignas. "Senieji lietuvių tikėjimai". Darbai ir dienos (litva). . 5–7. 1997.
- (lit.) Jonas Zinkus; və b., redaktorlar Laimės // Tarybų Lietuvos enciklopedija. II. Vilnius, Lithuania: Vyriausioji enciklopedijų redakcija. 1985–1988. 467. LCCN 86232954.
- Beresnevičius, Gintaras. Lietuvių religija ir mitologija: sisteminė studija (litva). Vilnius: Tyto alba. 2004. səh. 151. ISBN .
- Greimas, Algirdas Julien. Of Gods and Men. Studies in Lithuanian Mythology. Indiana University Press. 1992. 114–115. ISBN .
- Beresnevičius, Gintaras. Lietuvių religija ir mitologija: sisteminė studija (litva). Vilnius: Tyto alba. 2004. səh. 90. ISBN .
- Greimas, Algirdas Julien. Of Gods and Men. Studies in Lithuanian Mythology. Indiana University Press. 1992. səh. 148. ISBN .
- Klimka, Libertas. "Žmogus ir gamta etninėje kultūroje" (PDF). Kultūros Aktualijos (litva). 4 (45). 2005: 26.
- Greimas, Algirdas Julien. Of Gods and Men. Studies in Lithuanian Mythology. Indiana University Press. 1992. səh. 116. ISBN .
- Kūlgrinda – Laimos Giesmės. Discogs.
Ədəbiyyat
- Laurinkienė, Nijolė. "Motina Žemyna baltų deivių kontekste: 1 d.: Tacito mater deum, trakų-frigų Σεμέλη, latvių Zemes māte, Māra, lietuvių bei latvių Laima, Laumė ir lietuvių Austėja" [Mother-Goddess Žemyna in the context of Baltic deities]. Liaudies kultūra (Lithuanian) (2). 2007: 9-19 [14-16]. ISSN 0236-0551.
- Vaitkevičienė, Daiva. "Laima gimtuvėse ir krikštynose" [Laima at childbirth and christening]. Tautosakos darbai [Folklore Studies] (Lithuanian). 23. 2002: 123–139. ISSN 1392-2831.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Layma tale tanricasi Layma dogus evlilik ve olum ile elaqelendirilir hemcinin hamile qadinlarin hamisi sayilir Laymanin funksiyalari hind tanricasi Laksmi ile oxsardir Laymalatis Laima lit LaimaCinsi qadin d LatviyadaLayma ve onun bacilari Karta ve Dekla tale tanricalarinin ucluyunu teskil edirdi Onlar Skandinaviya Nornlari ve Yunan Moyralari ile muqayise olunur Layma insanin taleyi barede son qerari veren ve en populyar tanricadir Uc tanricanin hamisi oxsar funksiyalara malik olsa da Layma bext ve analiq Dekla usaqlar Karta ise yetkinlerin heyati uzerinde hakimiyyet sahibidir Muasir dininde bu uc tanricaya uc Layma deyilir yeni onlarin eyni tanricanin uc ferqli aspekti oldugu qebul edilir XIX esrin sonlarinda dogum merasimlerinde Laymaya toyuq qoyun desmal ve ya diger toxuculuq mehsullari qurban verilirdi Bu rituala yalniz qadinlar qatila bilerdi ve merasim xususi hamamda pirtis icra olunurdu LitvadaLayma tale qismet tez tez Laime ugur xosbextlik ve Laume peri ile qarisdirilir Diger elaqeli tanricalar arasinda Dalia tale ve Giltine olum meleyi bicici var Layma ilk defe Vilhelm Martini terefinden 1666 ci ilde Laimelea adi ile yazili menbede xatirlanmisdir Daha sonra onun haqqinda Yakob Brodovski ve basqalari yazmisdir Laymanin en muhum vezifelerinden biri yeni dogulmus usagin taleyini proqnozlasdirmaqdir lit lemti Bezen yalniz bir Layma olurdu lakin bezi hallarda uc Layma bir birine zidd proqnozlar verirdi Onun son hokmu deyisdirile bilmezdi hetta ozu bele bunu deyisdire bilmezdi Uc tale tanricasi ideyasi alimler arasinda az destek qazansa da bu konsepsiya Avropa dinlerinde genis yayilib meselen yunan Moyralari Laymanin mueyyenlesdirilmis taleye inami ile bagli fikirler Litva dinini fatalist kimi xarakterize etmek ucun istifade olunmusdur 1837 ci ilde Manfred Tits litvalilarin qismete inandigina gore qorxmaz doyusculer oldugunu yazmisdir Alqirdas Julyen Qreymas ise bu baxisin sethi oldugunu ve Laymanin taleyi mueyyen etmediyini sadece onu bildiyini ireli surmusdur Litva mifologiyasinda Boyuk Tufan haqqinda bir versiyada Layma insanligin yaranmasinda istirak edir Layma Qequte qaratoyuq ile elaqelendirilir Qreymas onu ayrica bir tanrica kimi gorse de bezi tedqiqatcilar Qequteni Laymanin bir tecessumu hesab edirler Qequte zamana ve fesillerin ardicilligina cavabdeh sayilirdi Onun otus sayinin insanin ne qeder yasayacagini gosterdiyine inanilirdi Baharda insanlarin gelecek taleyini mueyyen edirdi Eger bir adam ilk defe qaratoyugun sesini esidende cibinde pulu yox idise hemin ilin sonuna qeder kasib qalacagina inanilirdi Laymanin muqeddes agaci lindendir Litva xalq musiqi qrupu Kulgrinda 2014 cu ilde Laymanin ilahiler Laimos Giesmes adli albom buraxmisdir IstinadlarDavidson Hilda Ellis Roles of the Northern Goddess Routledge 1998 147 148 ISBN 0 415 13610 5 Bojtar Endre Foreword to the Past A Cultural History of the Baltic People CEU Press 1999 seh 301 ISBN 963 9116 42 4 Gimbutas Marija The Living Goddesses University of California Press 2001 seh 200 ISBN 0 520 22915 0 Greimas Algirdas Julien Of Gods and Men Studies in Lithuanian Mythology Indiana University Press 1992 seh 111 ISBN 0 253 32652 4 Narbutas Ignas Senieji lietuviu tikejimai Darbai ir dienos litva 5 7 1997 lit Jonas Zinkus ve b redaktorlar Laimes Tarybu Lietuvos enciklopedija II Vilnius Lithuania Vyriausioji enciklopediju redakcija 1985 1988 467 LCCN 86232954 Beresnevicius Gintaras Lietuviu religija ir mitologija sistemine studija litva Vilnius Tyto alba 2004 seh 151 ISBN 9986 16 389 7 Greimas Algirdas Julien Of Gods and Men Studies in Lithuanian Mythology Indiana University Press 1992 114 115 ISBN 0 253 32652 4 Beresnevicius Gintaras Lietuviu religija ir mitologija sistemine studija litva Vilnius Tyto alba 2004 seh 90 ISBN 9986 16 389 7 Greimas Algirdas Julien Of Gods and Men Studies in Lithuanian Mythology Indiana University Press 1992 seh 148 ISBN 0 253 32652 4 Klimka Libertas Zmogus ir gamta etnineje kulturoje PDF Kulturos Aktualijos litva 4 45 2005 26 Greimas Algirdas Julien Of Gods and Men Studies in Lithuanian Mythology Indiana University Press 1992 seh 116 ISBN 0 253 32652 4 Kulgrinda Laimos Giesmes Discogs EdebiyyatLaurinkiene Nijole Motina Zemyna baltu deiviu kontekste 1 d Tacito mater deum traku frigu Semelh latviu Zemes mate Mara lietuviu bei latviu Laima Laume ir lietuviu Austeja Mother Goddess Zemyna in the context of Baltic deities Liaudies kultura Lithuanian 2 2007 9 19 14 16 ISSN 0236 0551 Vaitkeviciene Daiva Laima gimtuvese ir krikstynose Laima at childbirth and christening Tautosakos darbai Folklore Studies Lithuanian 23 2002 123 139 ISSN 1392 2831