Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Latın dilinin "ölü dil" sayılmasına baxmayaraq bu dilə aid bir çox söz və ifadələr digər dillərin leksikonunda, xüsusilə dini, elmi, hüquqi terminologiyada hələ də geniş istifadə olunmaqdadır. Yeni ümumiişlək söz və ifadələrin yaranmasında latın dilinin rolu çox olmuşdur. Təbabəti xüsusilə kimya, biologiya, anatomiya kimi elmləri, o cümlədən beynəlxalq hüququ latın söz və ifadələrsiz təsəvür etmək qeyri mümkündür. Latın ifadələri günümüzdə elmi və məntiqi fikirləri geniş auditoriyaya çatdırmaq üçün mühüm bir vasitəyə çevrilmişdir. Düzdür son zamanlar elm və texnikanın, iqtisadiyatın, ticarətin sürətlə inkişaf etməsi ilə meydana çıxan yeni termin və ifadələr ingilis dili əsasında formalaşsalar da latın dilindən digər dillərə oturmuş söz və ifadələr hələ də klassikliyini qoruyub saxlamaqdadır. Latın söz və ifadələri bu məqalədə əlifba sırası ilə təqdim olunmuşdur.
A
| Latınca | Tərcümə | Qeydlər |
|---|---|---|
| ab absurdo | cəfəngiyyat, absurd | |
| ab aeterno | əbədidən | |
| ab antiquo | keçmişdən | |
| ab extra | arxadan | |
| ab hinc və ya abhinc | burdan | |
| ab imo pectore | dərin qəlbdən | |
| ab inconvenienti | narahatlıq doğuran | |
| ab incunabulis | beşikdən | əvvəldən, başlanğıcdan |
| ab initio | əvvəldən, başlanğıcdan | |
| ab intra | daxildən | |
| ab invito | məcburi, könüllü olmayan | |
| ab irato | əsəbi insan tərəfindən | |
| ab origine | mənbədən | orijinal mənbədən |
| ab ovo usque ad mala | yumurtadan almayadək | əvvəldən axıra qədər mənasını daşıyır |
| ab uno disce omnes | bir dəfədən, hamısı öyrən | |
| ab urbe condita (a.u.c.) | əsası qoyulmuş şəhər | |
| ab utili | faydalılıq | |
| absens haeres non erit | iştirak etməyən adam varis olmayacaq | |
| absente reo | mühakimə ediləcək şəxs yoxdur | |
| absit inuria | qoy ağrı-acı yox olsun | arzudur |
| absit omen | qoy bu əlamət yox olsun | qoy bu əlamət pisə yoluzmasın. arzudur |
| absolutum dominium | mütləq hakimiyyət, mütləq üstünlük | |
| absolvo | bağışlayıram | |
| abundans cautela non nocet | artıq ehtiyatlılığın ziyanı yoxdur | |
| abusus non tollit usum | sui-istifadə istidafəni inkar eləmir | bir şeydən sui-istifadə edilibsə, bu o demək deyil ki, ondan düzgün istifaə edilə bilməz |
| səmadan mərkəzə kimi | ||
| başdan cəhənnəmə kimi | ||
| əks tərəf, əksinə | ||
| Sonsuz bir həyat üçün | ||
| Xəstə nəfəs aldıqca ümid vardır | ||
| Deucalion-dan bəri | Çox qədim zamanlarda. Qaus Lisilusdan bəri | |
| səhv prinsiplər əsasında qüvvəyə minmə | Siseronun De Finibus əsərindən hüquqi termin | |
| daha güclü | Adətən, daha az dəqiq olan arqumentə nisbətən, daha aydın nəticələrə üstünlük verilməsi | |
| Nə edirsən et! | ||
| Zərlər atıldı | ||
| Heç bir şey qanadları olandan daha xəfif deyildir | ||
| Aşiq olmaq dəlilikdir | ||
| dənizdən dənizə | ||
| Dost dar gündə tanınar | ||
| Eşq həyatın özüdür | ||
| Eşq hər çətinliyin öhdəsindən gələr | ||
| Vətən sevgisi qanunumuzdur | ||
| ayaqdan başa qədər | ||
| a posse ad esse | ehtimaldan fəaliyyətə keçmə | |
| a posteriori | daha sonradan | apriori sözünün antonimidir |
| əvvəlcədən | ||
| Qartallar milçək ovlamazlar | ||
| accipe hoc | bunu götür | |
| accusare nemo se debet nisi coram Deo | Heç kim Allahın iştirakı olmadan özünü günahlandırmamalıdır | |
| acta deos numquam mortalia fallunt | ölümlə Allahı aldatmaq mümkün deyil | |
| acta est fabula plaudite | əsər alqışa layiq ifa olundu! | |
| acta non verba | Hərəkət lazımdı, söz yox, Hərəkət söz deyil | |
| acta sanctorum | müqəddəslərin ölümü | |
| Acta est fabula | Oyun bitti | |
| actus me invito factus non est meus actus | öz iradəmin əleyhinə etdiyim hərəkət mənim hərəkətim deyil | |
| actus reus | günahkar əməl | |
| ad absurdum | cəfəngiyyat, absurd | |
| ad abundantiam | izafi, artıq, əlavə olaraq | |
| ad altiora tendo | mən daha yüksəklərə can atıram | |
| ad arbitrium | könüllü, məmnuniyyətlə | |
| Ad astra | Ulduzlara doğru | |
| ad astra per aspera | Çətinlikdə ulduzlara doğru | |
| ad augusta per angusta | Çətinliklərə qalib gələrək yüksəlmək | |
| ad captandumvulgus | Kütləni ələ almaq məqsədilə | |
| ad clerum | ruhaniliyə doğru | |
| ad eundem | eyni şeyə doğru | |
| ad fontes | mənbəyə doğru, mənbəyə istinadən | |
| ad fundum | aşağıya doğru | |
| ad hoc | konkret məsələ ilə əlaqədar | |
| ad hominem | insana tərəf | |
| ad infinitum | sonsuzluğa doğru | |
| ad interim (ad int) | Bu arada, həmçinin | |
| ad libitum (ad lib) | həzz | |
| ad litem | məhkəmə prosesi | |
| ad lucem | işığa doğru | |
| ad maiorem Dei gloriam və ya ad majorem Dei gloriam(AMDG) | Allahın eşqinə, Allahın şərəfinə | |
| ad mortem | ölümə doğru | |
| ad multos annos | neçə belə illərə | arzu |
| ad nauseam | dəniz xəstəliyi | |
| ad oculos | gözlə aşkar seçilən | |
| ad pedem litterae | eynən yazıldığı kimi | |
| ad perpetuam memoriam | daima yaddaşlarda qalmaq/qalan | |
| ad quod damnum | hər hansı bir zərər, istənilən bir ziyan | |
| ad referendum (ad ref) | müvəqqəti razılaşdırılb, lakin rəsmi təsdiqini gösləyir | |
| ad rem | bununla əlaqədar | |
| ad undas | cəhənnəm | |
| ad usum proprium (ad us. propr.) | şəxsi istifadə | |
| according to value | dəyər, dəyərə dair | |
| ad victoriam | qəbələbə doğru | |
| ad vitam aeternam | ölməzlik | |
| addendum | əlavələr, əlavə ediləcək şeylər | |
| adaequatio intellectus et rei | intellekt ilə reallıq arasında əlaqə | |
| adaequatio intellectus nostri cum re | intellekt ilə reallıq arasında razılıq | |
| Adsum | Buradayam | |
| adversus solem ne loquitor | günəşin əleyhinə danışma! | və ya açıq-aydın səhv olan fikirlə razılaşma! |
| advocatus diaboli | iblisin vəkili | |
| aegri somnia | xəstənin arzusu | |
| aetat. | yaşlı | |
| aetatis suae | hər hansı bir şəxsin yaşı | |
| affidavit | iddia etmək | |
| age quod agis | nə eləyirsənsə, elə onu da elə | |
| agenda | görüləcək işlər | |
| agere sequitur credere | inandığın işi gör | |
| Agnus Dei | Allahın quzusu | |
| alias | başqa vaxt, digər sözlə, başqa cür desək | |
| alibi | başqa yerdə | |
| alis aquilae | qartalın qanadında | |
| alis grave nil | qanadı olan üçün heç nə çətin deyil | |
| alis volat propriis | o öz qanadları ilə uçur | |
| alma mater | övladına süd verən ana | |
| alter ego | başqa bir "mən" | |
| alterum non laedere | başqasını yaralama | |
| alumnus or alumna | şagird, tələbə | |
| amicus curiae | məhkəmənin dostu | |
| Amicus Plato, sed magis amica veritas. | Platon mənim dostumdur, amma həqiqət daha yaxın dostumdur | |
| amor Dei intellectualis | allaha olan intellektual sevgi | |
| amor fati | ölümünü unutma | |
| amor omnibus idem | sevgi hamı üçün eynidi | |
| amor patriae | vətənpərvərlik | |
| anglice | ingiliscə | |
| animus in consulendo liber | fikirlərdən azad olmuş şüur | |
| anno (an.) | ildə bir dəfə | |
| Anno Domini(A.D.) | İsa peyğəmbərin doğulduğu il | |
| anno regni | hakimiyyət illəri | |
| annus horribilis | dəhşətli il | |
| annuit cœptis | razılıq verildi və iş başlandı | |
| annus mirabilis | gözəl il | 1665–1666-ci illərdə İshaq Nyutonun ixtiralarını təsvir etmək üçün istifadə edilir |
| annus terribilis | ölümcül il | 1348-ci ildə Avropada yayılmış taun xəstəliyini təsvir etmək üçün istifadə edilir |
| ante bellum | müharibədən əvvəl | ABŞ vətəndaş müharibəsi nəzərdə tutulur |
| ante cibum(a.c.) | yeməkdən əvvəl | təbabətə aiddir |
| ante litteram | məktubdan əvvəl | |
| ante meridiem(a.m.) | günortadan əvvəl | |
| ante mortem | ölümdən əvvəl | |
| ante omnia armari | hər şeydən əvvəl silahlan | |
| ante prandium(a.p.) | nahardan əvvəl | |
| apparatus criticus | tənqidçinin istifadə etdiyi alətlər | |
| aqua (aq.) | su | |
| aqua fortis | güclü su | azot turşusu |
| aqua pura | təmiz su | |
| aqua regia | hakimiyyət suyu | hidroxlorid turşusu |
| aqua vitae | həyat suyu | |
| aquila non capit muscas | qartal milçək tutmaz | |
| arbiter elegantiarum | dequstator | |
| Arcana imperii | gücün sirri | |
| Arcanum boni tenoris animae | gözəl əhval-ruhiyyənin sirri | |
| arcus senilis | yaşlı adamın qozbelliyi | |
| arduus ad solem | günəşə istiqamətlənmək | |
| argentum album | ağ gümüş | |
| arguendo | mübahisə predmeti | |
| Argumentum ad hominem | Mübahisənin səviyyəsi mübahisə etdiyin adamın səviyyəsindən asılıdır | |
| ars [est] celare artem | incəsənət incəsənəti gizlətmək üçün lazımdır | |
| Ars gratia artis | İncəsənət üçün incəsənət | |
| ars longa, vita brevis | incəsənət uzundur, həyat isə qısa | |
| arte et labore | incəsənətlə və zəhmətlə | |
| arte et marte | bacarıqla və cəsarətlə | |
| Asinus asinorum in sæcula sæculorum | Yüzilliklərin gördüyü eşşəklərin ən eşşəyi | |
| Auctores Varii | müxtəlif müəlliflər | |
| Audaces fortuna juvat | Tale cəsarət edənə gülər | |
| audax at fidelis | Cəsur, amma etibarlı | |
| audemus jura nostra defendere | Haqqımızı aramağa cəsarət edirik | |
| audentes fortuna iuvat | tale cəsurları mükafatlandırır | |
| audi alteram partem | digər tərəfin dinlənilməsi | |
| audio hostem | düşməni eşidirəm | |
| audi, vide, tace | eşit, gör, danışma | |
| auri sacra fames | Lənətə gəmiş qızıl hərisliyi | |
| aurora borealis | qütb ulduzu | |
| aurum potestas est | qızıl gücdü | |
| aut Caesar aut nihil | ya Sezar, ya da heç nə | |
| Ave Cæsar, morituri te salutant | Salam olsun Sezara, ölümə gedənlər səni salamlayır | Döyüşdən əvvəl qladiatorların salamı |
| Avaro omnia desunt, inopi pauca, sapienti nihil | Xəsisinin hər şeyi, kasıbın bəzi şeyləri əskikdir. Müdriyin isə heç bir şeyi əskik deyildir | |
| Barbarus hic ego sum quia non intellegor ulli | Məni burda barbar hesab edirlər, çünki məni anlamırlar | |
| Bene diagnoscitur, bene curatur | Yaxşı diaqnoz yaxşı müalicə deməkdir | |
| Bona fide | Xoş niyyətlə | |
| Bona valetudo melior est quam maximæ divitiæ | Sağlam olmaq ən yaxşı zənginlikdən belə üstündür |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Latin dilinin olu dil sayilmasina baxmayaraq bu dile aid bir cox soz ve ifadeler diger dillerin leksikonunda xususile dini elmi huquqi terminologiyada hele de genis istifade olunmaqdadir Yeni umumiislek soz ve ifadelerin yaranmasinda latin dilinin rolu cox olmusdur Tebabeti xususile kimya biologiya anatomiya kimi elmleri o cumleden beynelxalq huququ latin soz ve ifadelersiz tesevur etmek qeyri mumkundur Latin ifadeleri gunumuzde elmi ve mentiqi fikirleri genis auditoriyaya catdirmaq ucun muhum bir vasiteye cevrilmisdir Duzdur son zamanlar elm ve texnikanin iqtisadiyatin ticaretin suretle inkisaf etmesi ile meydana cixan yeni termin ve ifadeler ingilis dili esasinda formalassalar da latin dilinden diger dillere oturmus soz ve ifadeler hele de klassikliyini qoruyub saxlamaqdadir Latin soz ve ifadeleri bu meqalede elifba sirasi ile teqdim olunmusdur Latin ifadelerilat Exlibris azerb kitabdan lat Carpe Diem azerb herfi gunu tut mentiqi ani tut zamanla ayaqlas lat azerb herfi sonuncu metod mentiqi sonuncu cehd ALatinca Tercume Qeydlerab absurdo cefengiyyat absurdab aeterno ebedidenab antiquo kecmisdenab extra arxadanab hinc ve ya abhinc burdanab imo pectore derin qelbdenab inconvenienti narahatliq doguranab incunabulis besikden evvelden baslangicdanab initio evvelden baslangicdanab intra daxildenab invito mecburi konullu olmayanab irato esebi insan terefindenab origine menbeden orijinal menbedenab ovo usque ad mala yumurtadan almayadek evvelden axira qeder menasini dasiyirab uno disce omnes bir defeden hamisi oyrenab urbe condita a u c esasi qoyulmus seherab utili faydaliliqabsens haeres non erit istirak etmeyen adam varis olmayacaqabsente reo muhakime edilecek sexs yoxdurabsit inuria qoy agri aci yox olsun arzudurabsit omen qoy bu elamet yox olsun qoy bu elamet pise yoluzmasin arzudurabsolutum dominium mutleq hakimiyyet mutleq ustunlukabsolvo bagislayiramabundans cautela non nocet artiq ehtiyatliligin ziyani yoxdurabusus non tollit usum sui istifade istidafeni inkar elemir bir seyden sui istifade edilibse bu o demek deyil ki ondan duzgun istifae edile bilmezsemadan merkeze kimibasdan cehenneme kimieks teref eksineSonsuz bir heyat ucunXeste nefes aldiqca umid vardirDeucalion dan beri Cox qedim zamanlarda Qaus Lisilusdan berisehv prinsipler esasinda quvveye minme Siseronun De Finibus eserinden huquqi termindaha guclu Adeten daha az deqiq olan arqumente nisbeten daha aydin neticelere ustunluk verilmesiNe edirsen et Zerler atildiHec bir sey qanadlari olandan daha xefif deyildirAsiq olmaq delilikdirdenizden denizeDost dar gunde taninarEsq heyatin ozudurEsq her cetinliyin ohdesinden gelerVeten sevgisi qanunumuzdurayaqdan basa qedera posse ad esse ehtimaldan fealiyyete kecmea posteriori daha sonradan apriori sozunun antonimidirevvelcedenQartallar milcek ovlamazlaraccipe hoc bunu goturaccusare nemo se debet nisi coram Deo Hec kim Allahin istiraki olmadan ozunu gunahlandirmamalidiracta deos numquam mortalia fallunt olumle Allahi aldatmaq mumkun deyilacta est fabula plaudite eser alqisa layiq ifa olundu acta non verba Hereket lazimdi soz yox Hereket soz deyilacta sanctorum muqeddeslerin olumuActa est fabula Oyun bittiactus me invito factus non est meus actus oz irademin eleyhine etdiyim hereket menim hereketim deyilactus reus gunahkar emelad absurdum cefengiyyat absurdad abundantiam izafi artiq elave olaraqad altiora tendo men daha yukseklere can atiramad arbitrium konullu memnuniyyetleAd astra Ulduzlara dogruad astra per aspera Cetinlikde ulduzlara dogruad augusta per angusta Cetinliklere qalib gelerek yukselmekad captandumvulgus Kutleni ele almaq meqsedilead clerum ruhaniliye dogruad eundem eyni seye dogruad fontes menbeye dogru menbeye istinadenad fundum asagiya dogruad hoc konkret mesele ile elaqedarad hominem insana terefad infinitum sonsuzluga dogruad interim ad int Bu arada hemcininad libitum ad lib hezzad litem mehkeme prosesiad lucem isiga dogruad maiorem Dei gloriam ve ya ad majorem Dei gloriam AMDG Allahin esqine Allahin serefinead mortem olume dogruad multos annos nece bele illere arzuad nauseam deniz xesteliyiad oculos gozle askar secilenad pedem litterae eynen yazildigi kimiad perpetuam memoriam daima yaddaslarda qalmaq qalanad quod damnum her hansi bir zerer istenilen bir ziyanad referendum ad ref muveqqeti razilasdirilb lakin resmi tesdiqini gosleyirad rem bununla elaqedarad undas cehennemad usum proprium ad us propr sexsi istifadeaccording to value deyer deyere dairad victoriam qebelebe dogruad vitam aeternam olmezlikaddendum elaveler elave edilecek seyleradaequatio intellectus et rei intellekt ile realliq arasinda elaqeadaequatio intellectus nostri cum re intellekt ile realliq arasinda raziliqAdsum Buradayamadversus solem ne loquitor gunesin eleyhine danisma ve ya aciq aydin sehv olan fikirle razilasma advocatus diaboli iblisin vekiliaegri somnia xestenin arzusuaetat yasliaetatis suae her hansi bir sexsin yasiaffidavit iddia etmekage quod agis ne eleyirsense ele onu da eleagenda gorulecek isleragere sequitur credere inandigin isi gorAgnus Dei Allahin quzusualias basqa vaxt diger sozle basqa cur desekalibi basqa yerdealis aquilae qartalin qanadindaalis grave nil qanadi olan ucun hec ne cetin deyilalis volat propriis o oz qanadlari ile ucuralma mater ovladina sud veren anaalter ego basqa bir men alterum non laedere basqasini yaralamaalumnus or alumna sagird telebeamicus curiae mehkemenin dostuAmicus Plato sed magis amica veritas Platon menim dostumdur amma heqiqet daha yaxin dostumduramor Dei intellectualis allaha olan intellektual sevgiamor fati olumunu unutmaamor omnibus idem sevgi hami ucun eynidiamor patriae vetenperverlikanglice ingilisceanimus in consulendo liber fikirlerden azad olmus suuranno an ilde bir defeAnno Domini A D Isa peygemberin doguldugu ilanno regni hakimiyyet illeriannus horribilis dehsetli ilannuit cœptis raziliq verildi ve is baslandiannus mirabilis gozel il 1665 1666 ci illerde Ishaq Nyutonun ixtiralarini tesvir etmek ucun istifade edilirannus terribilis olumcul il 1348 ci ilde Avropada yayilmis taun xesteliyini tesvir etmek ucun istifade edilirante bellum muharibeden evvel ABS vetendas muharibesi nezerde tutulurante cibum a c yemekden evvel tebabete aiddirante litteram mektubdan evvelante meridiem a m gunortadan evvelante mortem olumden evvelante omnia armari her seyden evvel silahlanante prandium a p nahardan evvelapparatus criticus tenqidcinin istifade etdiyi aletleraqua aq suaqua fortis guclu su azot tursusuaqua pura temiz suaqua regia hakimiyyet suyu hidroxlorid tursusuaqua vitae heyat suyuaquila non capit muscas qartal milcek tutmazarbiter elegantiarum dequstatorArcana imperii gucun sirriArcanum boni tenoris animae gozel ehval ruhiyyenin sirriarcus senilis yasli adamin qozbelliyiarduus ad solem gunese istiqametlenmekargentum album ag gumusarguendo mubahise predmetiArgumentum ad hominem Mubahisenin seviyyesi mubahise etdiyin adamin seviyyesinden asilidirars est celare artem incesenet inceseneti gizletmek ucun lazimdirArs gratia artis Incesenet ucun incesenetars longa vita brevis incesenet uzundur heyat ise qisaarte et labore incesenetle ve zehmetlearte et marte bacariqla ve cesaretleAsinus asinorum in saecula saeculorum Yuzilliklerin gorduyu esseklerin en esseyiAuctores Varii muxtelif muelliflerAudaces fortuna juvat Tale cesaret edene guleraudax at fidelis Cesur amma etibarliaudemus jura nostra defendere Haqqimizi aramaga cesaret edirikaudentes fortuna iuvat tale cesurlari mukafatlandiriraudi alteram partem diger terefin dinlenilmesiaudio hostem dusmeni esidiremaudi vide tace esit gor danismaauri sacra fames Lenete gemis qizil herisliyiaurora borealis qutb ulduzuaurum potestas est qizil gucduaut Caesar aut nihil ya Sezar ya da hec neAve Caesar morituri te salutant Salam olsun Sezara olume gedenler seni salamlayir Doyusden evvel qladiatorlarin salamiAvaro omnia desunt inopi pauca sapienti nihil Xesisinin her seyi kasibin bezi seyleri eskikdir Mudriyin ise hec bir seyi eskik deyildirBarbarus hic ego sum quia non intellegor ulli Meni burda barbar hesab edirler cunki meni anlamirlarBene diagnoscitur bene curatur Yaxsi diaqnoz yaxsi mualice demekdirBona fide Xos niyyetleBona valetudo melior est quam maximae divitiae Saglam olmaq en yaxsi zenginlikden bele ustundur