Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amerika qara şamı (lat. Larix laricina) — bitkilər aləminin şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinin qara şam cinsinə aid bitki növü.
| Amerika qara şamı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Amerika qara şamı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Vətəni Şimali Amerikadır. Tundra zonasında cənubda, Alyaska, Kanada və Pensilvaniya ştatlarında bitir. Şimalda çayların və göllərin sahillərində təmiz əkinlər əmələ gətirir və qara küknar, Kanada küknarı və kağız tozağacı ilə birlikdə qarışıq meşələrdə bitir. Hündürlüyü 25 m-ə qədər, çətiri ensiz-piramida formalı və ya konusvarı, budaqları aşağıya sallanmış, yarpağını tökən ağacdır. Gövdəsinin rəngi tünd qonurdan boz rəngə qədər dəyişir. Cavan zoğları qonur-narıncı, göyümtül çalarlıdır, çılpaq və ya seyrək tükcüklüdür. Uzunluğu 3 sm olan iynəyarpaqları yazda çox zəif, açıq yaşıl olur, sonradan tündləşir. İşıqsevən və yavaş böyüyən cinsdir. İynəyarpaqları aprelin ortalarında açılır, noyabrda tökülür. Toxumlarla çoxalır. Toxum qabıqalrı qalın, çılpaq, qövsvarı əyilmiş, bir az içəri burulmuşdur. Ucunda kənar qabıqları toxum qabıqlarının 1/2 hissəsini təşkil edir və qozaların bünövrələrində çıxır. Gözəl, az budaqlı çətirinə görə öz yaşıl görkəmini digərlərindən çox saxlayır. Qozaları xırda, çox dekorativdir, əvvəlcə bənövşəyi-qırmızı olur, yetişdikdə qırmızı-qonur rəng alır. Mədəni şəraitdə 1737-ci ildən becərilir. 23 yaşında hündürlüyü 18,6 m, gövdəsinin diametri 29-38 sm, illik boy artımı 12 sm olur. 7 yaşından çiçəkləyir. Qışadavamlılğı yüksəkdir. Emal edilmədən qış qələmləri kök atmır. Avropanın dəniz və kontinental iqlimində yaxşı bitir, Avropa qara şamına nisbətən iqlimə daha davamlı hesab edilir. Digər qara şamlara nisbətən yavaş böyüyür, vegetasiyası dugər növlərdən gec başlayır. Yaxşı drenajlı torpaqlara və açıq yerlərə üstünlük verir. Rütubətə davamlıdır. Tək və qrup əkinlərində, parklarda, bağlarda geniş istifadə edilir. Göllərin və bataqlıq sahələrin yaşıllaşdırılması üçün yararlıdır. Aşağıdakı formaları məlumdur: "Aurea"-formasının zoğlarında iynəyarpaqları qızılı-sarı, yayda açıq yaşıl rənglidir. Bu dekorativ forma 1866-cı ildə bağban Sensklaus tərəfindən alınmışdır. Abşeronda yeni salınan parklarda, bağlarda rast gəlinir və mədəni şəraitdə becərilir.
Sinonimləri
- Abies microcarpa (Lamb.) Lindl.
- Larix alaskensis W.Wight
- Larix americana Michx.
- Larix americana var. incurva Peck
- Larix americana var. prolifera Loudon
- Larix americana var. rubra Loudon
- Larix dahurica var. americana (Michx.) Henkel & W.Hochst.
- Larix fraseri Curtis ex Gordon [Invalid]
- Larix intermedia (Du Roi) Lodd. ex J.Forbes
- Larix laricina var. alaskensis (W.Wight) Raup
- Larix laricina subsp. alaskensis (W.Wight) Silba
- Larix laricina var. americana (Michx.) Lemmon
- Larix laricina f. depressa J.Rousseau
- Larix laricina f. laricina
- Larix laricina var. lutea Jaurès & Ferré
- Larix laricina f. lutea (Jaurès & Ferré) Ouden & Boom
- Larix laricina var. parvistrobus Jaurès & Ferré
- Larix laricina f. parvistrobus (Jaurès & Ferré) Ouden & Boom
- Larix microcarpa (Lamb.) J.Forbes
- Larix rubra Steud. [Invalid]
- Larix tenuifolia Salisb.
- Pinus intermedia Du Roi
- Pinus laricina Du Roi
- Pinus larix var. alba Castigl.
- Pinus larix var. americana Pall.
- Pinus larix var. nigra Castigl.
- Pinus larix var. rubra Castigl.
- Pinus microcarpa Lamb.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amerika qara sami lat Larix laricina bitkiler aleminin sobesinin i yneyarpaqlilar sinfinin i yneyarpaqlilar destesinin samkimiler fesilesinin qara sam cinsine aid bitki novu Amerika qara samiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Sobe Sinif IyneyarpaqlilarYarimsinif IyneyarpaqlilarDeste IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerYarimfesile Cins Qara samNov Amerika qara samiBeynelxalq elmi adiLarix laricina K Koch 1873Sekil axtarisiITIS 183412NCBI 3326EOL 1033608 Veteni Simali Amerikadir Tundra zonasinda cenubda Alyaska Kanada ve Pensilvaniya statlarinda bitir Simalda caylarin ve gollerin sahillerinde temiz ekinler emele getirir ve qara kuknar Kanada kuknari ve kagiz tozagaci ile birlikde qarisiq meselerde bitir Hundurluyu 25 m e qeder cetiri ensiz piramida formali ve ya konusvari budaqlari asagiya sallanmis yarpagini token agacdir Govdesinin rengi tund qonurdan boz renge qeder deyisir Cavan zoglari qonur narinci goyumtul calarlidir cilpaq ve ya seyrek tukcukludur Uzunlugu 3 sm olan iyneyarpaqlari yazda cox zeif aciq yasil olur sonradan tundlesir Isiqseven ve yavas boyuyen cinsdir Iyneyarpaqlari aprelin ortalarinda acilir noyabrda tokulur Toxumlarla coxalir Toxum qabiqalri qalin cilpaq qovsvari eyilmis bir az iceri burulmusdur Ucunda kenar qabiqlari toxum qabiqlarinin 1 2 hissesini teskil edir ve qozalarin bunovrelerinde cixir Gozel az budaqli cetirine gore oz yasil gorkemini digerlerinden cox saxlayir Qozalari xirda cox dekorativdir evvelce benovseyi qirmizi olur yetisdikde qirmizi qonur reng alir Medeni seraitde 1737 ci ilden becerilir 23 yasinda hundurluyu 18 6 m govdesinin diametri 29 38 sm illik boy artimi 12 sm olur 7 yasindan cicekleyir Qisadavamlilgi yuksekdir Emal edilmeden qis qelemleri kok atmir Avropanin deniz ve kontinental iqliminde yaxsi bitir Avropa qara samina nisbeten iqlime daha davamli hesab edilir Diger qara samlara nisbeten yavas boyuyur vegetasiyasi duger novlerden gec baslayir Yaxsi drenajli torpaqlara ve aciq yerlere ustunluk verir Rutubete davamlidir Tek ve qrup ekinlerinde parklarda baglarda genis istifade edilir Gollerin ve bataqliq sahelerin yasillasdirilmasi ucun yararlidir Asagidaki formalari melumdur Aurea formasinin zoglarinda iyneyarpaqlari qizili sari yayda aciq yasil renglidir Bu dekorativ forma 1866 ci ilde bagban Sensklaus terefinden alinmisdir Abseronda yeni salinan parklarda baglarda rast gelinir ve medeni seraitde becerilir SinonimleriAbies microcarpa Lamb Lindl Larix alaskensis W Wight Larix americana Michx Larix americana var incurva Peck Larix americana var prolifera Loudon Larix americana var rubra Loudon Larix dahurica var americana Michx Henkel amp W Hochst Larix fraseri Curtis ex Gordon Invalid Larix intermedia Du Roi Lodd ex J Forbes Larix laricina var alaskensis W Wight Raup Larix laricina subsp alaskensis W Wight Silba Larix laricina var americana Michx Lemmon Larix laricina f depressa J Rousseau Larix laricina f laricina Larix laricina var lutea Jaures amp Ferre Larix laricina f lutea Jaures amp Ferre Ouden amp Boom Larix laricina var parvistrobus Jaures amp Ferre Larix laricina f parvistrobus Jaures amp Ferre Ouden amp Boom Larix microcarpa Lamb J Forbes Larix rubra Steud Invalid Larix tenuifolia Salisb Pinus intermedia Du Roi Pinus laricina Du Roi Pinus larix var alba Castigl Pinus larix var americana Pall Pinus larix var nigra Castigl Pinus larix var rubra Castigl Pinus microcarpa Lamb IstinadlarHemcinin bax