Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Lüksemburq dövləti haqqındadır. Digər mənalar üçün Lüksemburq (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın. |
Lüksemburq (lüksemb. Lëtzebuerg; fr. Luxembourg; alm. Luxemburg) və ya rəsmi adı ilə Böyük Lüksemburq Hersoqluğu (lüksemb. Groussherzogtum Lëtzebuerg; fr. Grand-Duché de Luxembourg; alm. Großherzogtum Luxemburg) — Qərbi Avropada dövlət. Lüksemburq ərazisi kiçik və dənizə çıxışı olmayan ölkədir. Şimal və qərbdə Belçika, cənubda Fransa, şərqdə isə Almaniya ilə həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Lüksemburq şəhəri, ümumi sahəsi 2,586.4 kvadrat kilometrdir. Lüksemburq şəhəri Brüssel və Strasburqla yanaşı Avropa İttifaqının üç paytaxtından biridir. Belə ki, Avropa İttifaqının ən yüksək ədliyyə hakimiyyəti olan Avropa Ədalət Məhkəməsi bu şəhərdə yerləşir. Hersoqluğun milləti, mədəniyyəti və dilləri qonşu ölkələrlə sıx əlaqədədir və buna görə də Lüksemburq mədəniyyətini fransız və alman mədəniyyətlərinin qarışığı adlandırmaq olar. Ölkənin üç rəsmi dili var — lüksemburq, fransız və alman dilləri. Bu dövlət həmçinin "Polad Hersoqluğu" kimi də tanınır.
| Lüksemburq | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| lüksemb. Groussherzogtum Lëtzebuerg fr. Grand-Duché de Luxembourg alm. Großherzogtum Luxemburg | |||||
| |||||
| Mir wëlle bleiwe wat mir sinn Biz kimiksə elə də qalmaq istəyirik | |||||
 | |||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Lüksemburq | ||||
| İdarəetmə forması | konstitusiyalı monarxiya | ||||
| • Əhali |
| ||||
| Valyuta | avro | ||||
| İnternet domeni | .lu | ||||
| LU | |||||
| BOK kodu | LUX | ||||
| Telefon kodu | +352 | ||||
| Saat qurşaqları | | ||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarix
Lüksemburqun tarixi 963-cü ildən qraf Siegfriedin Lütteburg qalasını qurdurması ilə başlayır. XV əsrdə 4 müqəddəs Roma Cermen İmperatoru Lüksemburqdan seçilmişdir. Bunlardan I. Karl, Lüksemburqu 1354-cü ildə qraflıqa çevirmişdir. 1443-cü ikdə Bourgogne Xanədanının əlinə keçən və əsrlər tərəfindən xarici ölkələrin suverenliyində yaşayan qraflıq Bourgogne Xanədanından Marienin Avstriya imperatoru I. Maximillian ilə evlənməsi nəticəsində Habsburglara keçmişdir. Habsburgların bölünməsi ilə Lüksemburq ailənin İspan qoluna keçdi. 1684-cü ildə Fransa kralı XVI Luis tərəfindən ələ kecirildi. 1697-ci ildə Habsburgların geri allınmışdır. Ölkə 1794-cü ildəyenə Fransız işğalına məruz qalmışdır 1815-ci ilə qədər Fransız suverenliyi altında qalan ölkə Vyana Konqresində müstəqil bir Böyük qraflıq olaraq Hollandiyaya keçmişdir. 1830-cu qiyamından sonra Belçikanın bir parçası halına gəlmişdir.
Fransız İmperatoru III. Napoléon'un ələ keçirmə cəhdinin müvəffəqiyyətsizliyə uğramasından sonra 1827-ci ildə müstəqilliyə qovuşan Lüksemburq Böyük Qraflıqın böyük dövlətlərin himayəsi altına alınmış və 1868 də üstündə bir çox dəyişikliklər edilməsinə baxmayaraq indiki vaxtda da eyni etibarlı olan konstitusiya istifadə edilməkdədir. O tarixdən etibarən bitərəflik siyasəti tətbiqinə qarşı hər iki dünya döyüşündə də Alman işğalında qalan Lüksemburq, 1947-ci il Qağayında Belçika və Hollandiya ilə iqtisad və gömrük birliyi Benelüksü meydana gətirmiş, 1949 da NATO, 1957-ci ildə Avropa İqtisadi Birliyinə üzv olmuşdur. Paytaxtı Lüksemburq, 2007 Avropa mədəniyyət paytaxtı seçildi. Ayrıca adam başına düşən illik milli gəlirdə dünyada ilk sıradadır (81.000$ 2006 təxmini). Digər ölkələrə nəzərən zəngin bir cəmiyyət olması, ölkə torpaqlarının kiçik olması və nüvə bir ölkə olaraq yaşaması ilə doğru mütənasibdir. Bunların xaricində, Lüksemburq, dünyada hələ də müstəqil olaraq varlığını davam etdirən və Qraflıq sistemiylə idarə olunan tək dövlətdir.
Siyasət
- İdarəetmə forması — konstitusiyalı monarxiya
- Dövlət başçısı — Böyük Lüksemburq hersoqu
- Hersoq — Anri, Nassau sülaləsindən (2000)
- Ali qanunverici orqan — Deputatlar Palatası
- Ali icraçı orqan — hökumət
Din
2008-ci il məlumatına əsasən Lüksemburq əhalisinin 72,4%-i xristianlar (68.7% katolik, 1,8% protestant və 1,9% digər xristianlar), 2,6 % qeyri-xristianlar, 24,9 %-i isə ateistlər və aqnostiklərdir.
Əhali
1950-ci ildə Lüksemburqda 296 min, 1980-ci ildə — 364 min, 2000-ci ildə isə — 436 min əhali yaşayırdı. Milli tərkibi: lüksemburqlular — 63%, portuqallar — 15%, italyanlar — 5%.[]
Ərazi
Kantonlara bölünən 3 dairə, kantonlar kommunalara bölünür.
İqtisadiyyat
- Real artım: % 5.7
- İnflyasiya nisbəti: % 2.6
- İşsizlik nisbəti: %4.1
- İxracat Ortaqları: Almaniya %21, Fransa %16.3, Belçika %9.2, Birləşmiş Krallıq %8.3, İtaliya %7.5, İspaniya %6.6, Hollandiya %4.3
- İdxalat Ortaqları: Belçika %28.2, Almaniya %21.8, Çin %12.8, Fransa %9.6, Hollandiya %5.1
İstinadlar
- http://chartsbin.com/view/edr.
- . 2017-06-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-05.
Həmçinin bax
 | Lüksemburq ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Luksemburq dovleti haqqindadir Diger menalar ucun Luksemburq deqiqlesdirme sehifesine baxin Luksemburq luksemb Letzebuerg fr Luxembourg alm Luxemburg ve ya resmi adi ile Boyuk Luksemburq Hersoqlugu luksemb Groussherzogtum Letzebuerg fr Grand Duche de Luxembourg alm Grossherzogtum Luxemburg Qerbi Avropada dovlet Luksemburq erazisi kicik ve denize cixisi olmayan olkedir Simal ve qerbde Belcika cenubda Fransa serqde ise Almaniya ile hemserheddir Paytaxti ve en boyuk seheri Luksemburq seheri umumi sahesi 2 586 4 kvadrat kilometrdir Luksemburq seheri Brussel ve Strasburqla yanasi Avropa Ittifaqinin uc paytaxtindan biridir Bele ki Avropa Ittifaqinin en yuksek edliyye hakimiyyeti olan Avropa Edalet Mehkemesi bu seherde yerlesir Hersoqlugun milleti medeniyyeti ve dilleri qonsu olkelerle six elaqededir ve buna gore de Luksemburq medeniyyetini fransiz ve alman medeniyyetlerinin qarisigi adlandirmaq olar Olkenin uc resmi dili var luksemburq fransiz ve alman dilleri Bu dovlet hemcinin Polad Hersoqlugu kimi de taninir Luksemburqluksemb Groussherzogtum Letzebuerg fr Grand Duche de Luxembourg alm Grossherzogtum Luxemburg Bayraq Gerb d Mir welle bleiwe wat mir sinn Biz kimikse ele de qalmaq isteyirikResmi dilleri Luksemburq dili fransiz dili alman diliPaytaxt LuksemburqIdareetme formasi konstitusiyali monarxiya Ehali 672 050 nef 1 yanvar 2024 Valyuta avroInternet domeni luLUBOK kodu LUXTelefon kodu 352Saat qursaqlari UTC 01 00Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixLuksemburqun tarixi 963 cu ilden qraf Siegfriedin Lutteburg qalasini qurdurmasi ile baslayir XV esrde 4 muqeddes Roma Cermen Imperatoru Luksemburqdan secilmisdir Bunlardan I Karl Luksemburqu 1354 cu ilde qrafliqa cevirmisdir 1443 cu ikde Bourgogne Xanedaninin eline kecen ve esrler terefinden xarici olkelerin suverenliyinde yasayan qrafliq Bourgogne Xanedanindan Marienin Avstriya imperatoru I Maximillian ile evlenmesi neticesinde Habsburglara kecmisdir Habsburglarin bolunmesi ile Luksemburq ailenin Ispan qoluna kecdi 1684 cu ilde Fransa krali XVI Luis terefinden ele kecirildi 1697 ci ilde Habsburglarin geri allinmisdir Olke 1794 cu ildeyene Fransiz isgalina meruz qalmisdir 1815 ci ile qeder Fransiz suverenliyi altinda qalan olke Vyana Konqresinde musteqil bir Boyuk qrafliq olaraq Hollandiyaya kecmisdir 1830 cu qiyamindan sonra Belcikanin bir parcasi halina gelmisdir Fransiz Imperatoru III Napoleon un ele kecirme cehdinin muveffeqiyyetsizliye ugramasindan sonra 1827 ci ilde musteqilliye qovusan Luksemburq Boyuk Qrafliqin boyuk dovletlerin himayesi altina alinmis ve 1868 de ustunde bir cox deyisiklikler edilmesine baxmayaraq indiki vaxtda da eyni etibarli olan konstitusiya istifade edilmekdedir O tarixden etibaren bitereflik siyaseti tetbiqine qarsi her iki dunya doyusunde de Alman isgalinda qalan Luksemburq 1947 ci il Qagayinda Belcika ve Hollandiya ile iqtisad ve gomruk birliyi Beneluksu meydana getirmis 1949 da NATO 1957 ci ilde Avropa Iqtisadi Birliyine uzv olmusdur Paytaxti Luksemburq 2007 Avropa medeniyyet paytaxti secildi Ayrica adam basina dusen illik milli gelirde dunyada ilk siradadir 81 000 2006 texmini Diger olkelere nezeren zengin bir cemiyyet olmasi olke torpaqlarinin kicik olmasi ve nuve bir olke olaraq yasamasi ile dogru mutenasibdir Bunlarin xaricinde Luksemburq dunyada hele de musteqil olaraq varligini davam etdiren ve Qrafliq sistemiyle idare olunan tek dovletdir SiyasetIdareetme formasi konstitusiyali monarxiya Dovlet bascisi Boyuk Luksemburq hersoqu Hersoq Anri Nassau sulalesinden 2000 Ali qanunverici orqan Deputatlar Palatasi Ali icraci orqan hokumetDin2008 ci il melumatina esasen Luksemburq ehalisinin 72 4 i xristianlar 68 7 katolik 1 8 protestant ve 1 9 diger xristianlar 2 6 qeyri xristianlar 24 9 i ise ateistler ve aqnostiklerdir Ehali1950 ci ilde Luksemburqda 296 min 1980 ci ilde 364 min 2000 ci ilde ise 436 min ehali yasayirdi Milli terkibi luksemburqlular 63 portuqallar 15 italyanlar 5 menbe gosterin EraziKantonlara bolunen 3 daire kantonlar kommunalara bolunur IqtisadiyyatReal artim 5 7 Inflyasiya nisbeti 2 6 Issizlik nisbeti 4 1 Ixracat Ortaqlari Almaniya 21 Fransa 16 3 Belcika 9 2 Birlesmis Kralliq 8 3 Italiya 7 5 Ispaniya 6 6 Hollandiya 4 3 Idxalat Ortaqlari Belcika 28 2 Almaniya 21 8 Cin 12 8 Fransa 9 6 Hollandiya 5 1Istinadlarhttp chartsbin com view edr 2017 06 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 01 05 Hemcinin bax Luksemburq ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin