Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kəlilə və Dimnə — e.ə. I əsrdə yaşadığı düşünülən tərəfindən qələmə alınmış təmsil tərzində hekayələrdən ibarət olan kitab.
| Kəlilə və Dimnə | |
|---|---|
 Əsərin 2015-ci il azərbaycanca nəşrinin üz qabığı | |
| Müəllif | |
| Janrlar | uydurma hekayə, nağıl[d], təmsil |
| Orijinalın dili | Hindcə |
| Orijinalın nəşr ili | e.ə. I əsr |
| Tərcüməçi | Rəhim Sultanov |
| Nəşriyyat | (2015) |
| Səhifə | 344 (2015) |
| Tiraj | 100 |
| ISBN | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məzmun
Bəydəbanın yaşadığı zaman haqqında bir çox mübahisələr olsa da, kitabın Dəbşələm adlı bir hind hökmdarı zamanında yazıldığı düşünülməkdədir. Belə ki, əsərin hökmdara ittihaf edildiyi və hökmdara məsləhət və nəsiyyət səciyyəsi daşıdığı fikri mövcuddur. Təmsillərin ilk və ən önəmli nümayəndələrindən olan "Kəlilə və Dimnə"dəki hekayələr siyasətdən xeyirxahlığa qədər bir çox fərqli mövzunu özündə birləşdirmişdir. Əsər adını ilk bölümündəki bir hekayənin qəhrəmanları olan iki çaqqaldan almışdır - "doğrunun və dürüstlüyün" simvolu "Kəlilə" ilə "yanlışın və yalanın" simvolu "Dimnə". Kitabda hekayələr Min bir gecə nağıllarında olduğu kimi bir-biriylə əlaqəli və qarışmış hekayələrdən ibarətdir. Beş fəsli və bir girişi vardır. Hər fəsildə bir əsas hekayə, onun içində də kiçik hekayələr, nəzm şəklində nəsihətlər vardır. Hekayənin yazılış məqsədi Mehapur hökmdarının tənbəl üç şahzadəsini doğru yola yönəltməkdir.
"Sirlər Xəzinəsi" və "Kəlilə və Dimnə"
Nizami Gəncəvinin "Sirlər Xəzinəsi"ndə toxunduğu mövzular ilə qədim "Kəlilə və Dimnə" mövzuları arasında yaxınlıq, müəyyən məqamlarda isə oxşarlığın olması, tədqiqatçıların "Sirlər Xəzinəsi"nin əsas mənbələrindən birinini də "Kəlilə və Dimnə" olduğunu düşünmələri üçün əsas vermişdir. Nizaminin "Kəlilə və Dimnə" ilə tanış olmasına şübhə edilmir. Belə ki, "Xosrov və Şirin"də Bozorq Ümidin Xosrova "Kəlilə və Dimnə"dən qırx nəsihət verməsi Nizaminin "Kəlilə və Dimnə"yə dərindən bələd olduğunu sübut edir.
Şair, "Sirlər Xəzinəsi"ndə saraydan və saray şairlərinin acınacaqlı aqibətindən danışarkən, sarayda yaşayıb yaradan şairlərin nəhayətdə şahların əli ilə cəzalandırılacağını göstərir və saraylardan uzaqlarda, asudə yaşamağı üstün tutur. Həmin motivə, eyniylə "Kəlilə və Dimnə"də də rast gəlinir. "Kəlilə və Dimnə"də deyilir ki, padşahlarla dost olanlar canlarını salamat saxlaya bilməzlər. "Harrun-ər-Rəşidlə dəlləyin dastanı"ndan çıxarılan nəticə, eyni ilə, "Kəlilə və Dimnə"də pul, xəzinə üstündə oturan siçanın hekayətində də özünü göstərir. "Sirlər Xəzinəsi"ndə tamahkarlıq və hərislik şiddətlə tənqid edildiyi kimi, "Kəlilə və Dimnə"də də bütün bəlaların mənbəyinin tamahkarlıq və hərislik olması, əsil dövlətliliyin gözütoxluq olub, qənaətlə dolanmağa əsaslanması göstərilir.
"Kəlilə və Dimnə"də kəndli oğlunun dili ilə əmək, zəhmət haqqında deyilən sözlərin "Sirlər Xəzinəsi"ndə də əsas götürüldüyünü aydən görmək mümkündür. Nizami "Sirlər Xəzinəsi"ndə zalımın zülmünü üzünə çırpmağı, zalımdan qorxmamağı qarı və doğru danışan qoca simasında vermişdisə, "Kəlilə və Dimnə"də də ağıllı o adam sayılır ki, ağasının razılaşmayacağını bildiyi halda öz məsləhətlərini ondan əsirgəməsin, ağıllı məsləhətləri üçün təqib edilməkdən qorxmasın.
Nizaminin səbirli olmaq haqqında "Ovçu, it və tülkü" dastanı yenə "Kəlilə və Dimnə"də olan "Zahidin yağ-bal bardağını sındırması" hekayəsi ilə səsləşir.
Nəşr və tərcümə
Əsər Rəhim Sultanov tərəfindən Azərbaycan dilinə tərcümə olunmuş 1989-cu ildə Bakıda 326 səhifədə, 2015-ci ildə 344 səhifədə 100 tirajla çap edilmişdir.
İstinadlar
- Е. Э. Бертельс – «Сокровищница тайн» (передисловие), Ниэами Гянджеви, Сокровищница тайн, Москва, 1959, səh. 10-13
- Kəlilə və Dimnə/müqəddimənin müəllifi. M.İbrahimov; farscadan tərcümə edəni, şərhlərin və izahların müəllifi: Rəhim Sultanov.- Bakı: , 1989. - 326 s.
- "Kəlilə və Dimnə (Qədim hind eposu)" ( (az.)). . 2017-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-03.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Kəlilə və Dimnə/Farscadan tərcümə edəni, şərhlərin və izahların müəllifi: Rəhim Sultanov; Red.: Məmmədağa Sultanov.- Bakı: , 2004.- 304 s.
- "Kəlilə və Dimnə (Qədim hind eposu)" ( (az.)). . 2017-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kelile ve Dimne e e I esrde yasadigi dusunulen terefinden qeleme alinmis temsil terzinde hekayelerden ibaret olan kitab Kelile ve DimneEserin 2015 ci il azerbaycanca nesrinin uz qabigiMuellifJanrlar uydurma hekaye nagil d temsilOrijinalin dili HindceOrijinalin nesr ili e e I esrTercumeci Rehim SultanovNesriyyat 2015 Sehife 344 2015 Tiraj 100ISBN ISBN 978 9952 8210 4 8 Vikianbarda elaqeli mediafayllarSuriyaya aid resmde Kelile ve Dimneden tesvir texminen 1300 1325 ci iller 15 ci esr fars elyazmasi Kelile ve Dimneden MezmunBeydebanin yasadigi zaman haqqinda bir cox mubahiseler olsa da kitabin Debselem adli bir hind hokmdari zamaninda yazildigi dusunulmekdedir Bele ki eserin hokmdara ittihaf edildiyi ve hokmdara meslehet ve nesiyyet seciyyesi dasidigi fikri movcuddur Temsillerin ilk ve en onemli numayendelerinden olan Kelile ve Dimne deki hekayeler siyasetden xeyirxahliga qeder bir cox ferqli movzunu ozunde birlesdirmisdir Eser adini ilk bolumundeki bir hekayenin qehremanlari olan iki caqqaldan almisdir dogrunun ve durustluyun simvolu Kelile ile yanlisin ve yalanin simvolu Dimne Kitabda hekayeler Min bir gece nagillarinda oldugu kimi bir biriyle elaqeli ve qarismis hekayelerden ibaretdir Bes fesli ve bir girisi vardir Her fesilde bir esas hekaye onun icinde de kicik hekayeler nezm seklinde nesihetler vardir Hekayenin yazilis meqsedi Mehapur hokmdarinin tenbel uc sahzadesini dogru yola yoneltmekdir Sirler Xezinesi ve Kelile ve Dimne Nizami Gencevinin Sirler Xezinesi nde toxundugu movzular ile qedim Kelile ve Dimne movzulari arasinda yaxinliq mueyyen meqamlarda ise oxsarligin olmasi tedqiqatcilarin Sirler Xezinesi nin esas menbelerinden birinini de Kelile ve Dimne oldugunu dusunmeleri ucun esas vermisdir Nizaminin Kelile ve Dimne ile tanis olmasina subhe edilmir Bele ki Xosrov ve Sirin de Bozorq Umidin Xosrova Kelile ve Dimne den qirx nesihet vermesi Nizaminin Kelile ve Dimne ye derinden beled oldugunu subut edir Sair Sirler Xezinesi nde saraydan ve saray sairlerinin acinacaqli aqibetinden danisarken sarayda yasayib yaradan sairlerin nehayetde sahlarin eli ile cezalandirilacagini gosterir ve saraylardan uzaqlarda asude yasamagi ustun tutur Hemin motive eyniyle Kelile ve Dimne de de rast gelinir Kelile ve Dimne de deyilir ki padsahlarla dost olanlar canlarini salamat saxlaya bilmezler Harrun er Residle delleyin dastani ndan cixarilan netice eyni ile Kelile ve Dimne de pul xezine ustunde oturan sicanin hekayetinde de ozunu gosterir Sirler Xezinesi nde tamahkarliq ve herislik siddetle tenqid edildiyi kimi Kelile ve Dimne de de butun belalarin menbeyinin tamahkarliq ve herislik olmasi esil dovletliliyin gozutoxluq olub qenaetle dolanmaga esaslanmasi gosterilir Kelile ve Dimne de kendli oglunun dili ile emek zehmet haqqinda deyilen sozlerin Sirler Xezinesi nde de esas goturulduyunu ayden gormek mumkundur Nizami Sirler Xezinesi nde zalimin zulmunu uzune cirpmagi zalimdan qorxmamagi qari ve dogru danisan qoca simasinda vermisdise Kelile ve Dimne de de agilli o adam sayilir ki agasinin razilasmayacagini bildiyi halda oz meslehetlerini ondan esirgemesin agilli meslehetleri ucun teqib edilmekden qorxmasin Nizaminin sebirli olmaq haqqinda Ovcu it ve tulku dastani yene Kelile ve Dimne de olan Zahidin yag bal bardagini sindirmasi hekayesi ile seslesir Nesr ve tercumeEser Rehim Sultanov terefinden Azerbaycan diline tercume olunmus 1989 cu ilde Bakida 326 sehifede 2015 ci ilde 344 sehifede 100 tirajla cap edilmisdir IstinadlarE E Bertels Sokrovishnica tajn peredislovie Nieami Gyandzhevi Sokrovishnica tajn Moskva 1959 seh 10 13 Kelile ve Dimne muqeddimenin muellifi M Ibrahimov farscadan tercume edeni serhlerin ve izahlarin muellifi Rehim Sultanov Baki 1989 326 s Kelile ve Dimne Qedim hind eposu az 2017 02 26 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 03 Hemcinin baxXarici kecidlerVikimenbede kelile ve Dimne ile elaqeli melumatlar var Kelile ve Dimne Farscadan tercume edeni serhlerin ve izahlarin muellifi Rehim Sultanov Red Memmedaga Sultanov Baki 2004 304 s Kelile ve Dimne Qedim hind eposu az 2017 02 26 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 03