Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Küçüksu (Kiçiksu) sarayı və ya Göksu (Göysu) sarayı — İstanbulun Küçüksu səmtində, Göksu dərəsi ilə Küçüksu dərəsi arasında, Boğaziçində Üsküdar-Beykoz sahilyolu üzərində yerləşən saray. Sultan Abdülməcid tərəfindən Nigoğos Balyana tikdirilmiş, tikinti 1856-cı ildə başa çatdırılmışdır. Keçmiş adı "Göksu Qəsri" olan bu bina, padşahların, Bosfor sahillərindəki qəsrlərindən biridir. Qəsrlər yalnız hökmdarların malı sayılan və sarayların xaricində inşa edilən köşkdən böyük binalardır. Davamlı yaşayış üçün istifadə edilməyən qəsrlər, padşahların dincəlmələri üçün vaxt keçirdikləri yerdir.
| Küçüksu sarayı | |
|---|---|
| Küçüksu kasrı | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Şəhər | İstanbul |
| Yerləşir | İstanbul |
| Tikilmə tarixi | 1856 |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Vəziyyəti | muzey |
| Rəsmi sayt | millisaraylar.gov.tr/sou… |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qəsrin tarixi
Osmanlı tarixində Lalə Dövrü adı ilə keçən dövr, yeniçəri üsyanı qanlı bir şəkildə sona çatdıqdan sonra, Kağıthanədə yerləşən saray, köşk, yalı və s. binalar talan edib dağıdılmışdır. Bu hərəkət bir xalq qiyamı xarakterində olmadığından qısa bir müddət sonra hər şey köhnə halına qayıtmışdır. Belə bir şəraitdə taxta çıxan I Mahmud, Kağıthane və ətrafını abadlaşdırmaq əvəzinə, Bosfor sahillərində dincəlməyi və əylənməyi üstün tutmuşdur. Küçüksu padşahın Boğazda ən çox sevdiyi yerlərdən biri olmuşdur. Sədrəzəm Divitdar Mehmed Əmin Paşa, padşahın bu yeri çox sevdiyini hiss edincə, özünə bu yerdə bir qəsr tikdirilməsini təklif etmiş və müsbət cavab alanda da, qəsrin tikdirilməsi üçün lazımi əmrlər vermişdir.
Mühəndis Yusif əfəndi, bir plan hazırlayaraq, Küçüksuda taxta bir bina inşa etməyə başlamışdır. Qəsr 1751-ci ildə böyük təntənə açılmıştır. Qəndilli yamaclarında quyular qazılaraq qəsrə su çəkilmişdir. Gətirilən su qəsrin ehtiyacını ödəməklə yanaşı, hovuz və fantanlar üçün də istifadə edilmişdir.
Sədrəzəm qəsrin döşəmə xərclərini, Kedhüda Bey (Kədxuda Bəy), Defterdar Efendi (Dəftərdar Əfəndi), Reis Efendi (Rəis Əfəndi), Çavuş Başı, Yeniçeri Ağası (Yeniçəri Ağası), Cebeci Başı (Cəbəçi Başı), Darphane Naziri (Dərbxana Naziri), Gömrükçü ilə Buğdan (Boqdan) Voyvodası arasında paylaşdırmışdır. III Səlim dövründə Küçüksu qəsri tamamən təmir etdirilmiş, qəsrin qabağına böyük bir bulaq tikilmişdir. Qəsrin digər bir təmiri də II Mahmudun hakimiyyəti dövründə olmuşdur.
Küçüksu qəsri XVII əsrdən başlayaraq müxtəlif mənbələrdə Bağçe Göyü adı ilə tanınan hasbaxçanın misilsiz təbii gözəllikləri ilk olaraq Sultan IV Muradın (1623-1640) diqqətini çəkdiyi və XVIII əsrin əvvəllərində bu dairədə ilk tikintilərin göründüyü məlumdur. Sultan I Mahmud (1730-1754) dövründə Divittar Mehmed Paşa, bu hasbahçenin dəniz sahilinə iki mərtəbəli və taxta bir saray tikdirib, bu bina III Səlim (1789-1807) və II Mahmud dövrlərində təmir olunaraq istifadə edilmişdir. Sultan Abdülməcit dövründə isə (1839-1861) padşahın əmri ilə sökülmüş və yerinə bugünkü qəsr inşa edilmişdir.
Xüsusiyyətləri
1857-ci ildə istifadəyə verilən yeni Küçüksu qəsrinin memarı Nikoğos Tayın Kalfadır. Kərpic və daş istifadə edilməklə ucaldılan bina, orta hesabla 15 mt x 27 mt-lik bir sahədə yerləşir. Zirzəmi ilə birlikdə üç mərtəbəli olan binanın zirzəmi qatı mətbəx, ərzaq anbar və xidmətçi otaqlarına ayrılmış, digər mərtəbələr isə bir ortaq məkana açılan dörd otaq formasında tikilmişdir. Hər bir otaq, həm dəhlizə, həm də arxasındakı digər bir otağa açılır. Dənizə baxan otaqlarda iki, sahil tərəflərdə isə biri yerləşir. Bu xüsusiyyəti ənənəvi Türk evi plan tipini əks etdirən quruluş, istirahət və ov üçün istifadə edilən, bir "əyləncə qəsri" xarakterli bina dövlətə məxsus digər saray tikililərinin əksinə, yüksək divarlarla deyil, dörd istiqamətdə qapısı olan və tökmə üsulu düzəldilmiş zərif dəmir barmaqlıqlarla əhatə olunmuşdur. Sultan Əbdüləziz dövründə (1861-1876) cəbhə bəzəmələri əldən keçirilən struktur, zaman-zaman müxtəlif təmirlər görərək günümüzə çatmış, ancaq bu arada köhnə saraydan qalmış və müxtəlif funksiyalarda əlavə tikililərini itirmişdir.
Qabartmalarla bəzəkli və hərəkətli dəniz tərəfində, bu cəbhəyə söykənmiş şadırvanlı kiçik hovuzunda, pilləkənlərində müxtəlif qərb bəzək motivləri istifadə edilmişdir. Otaq və salonlar dəyərli sənət əsərləri ilə döşənmiş, bu iş üçün Vyana Operası dekoratoru Sechana tapşırılmışdır.
Uzun kənarı dənizə paralel, dördkünc planlı bir quruluşdur. Yerdən 3 mt qədər yüksək bir alt hissəyə oturan iki mərtəbədən ibarətdir. Dəniz tərəfi üç şaquli hissəyə ayrılmışdır. Bunlardan ortadakı düz, yanlarda dairəvidir. Orta hissədə yerləşən qapıya at nalı formalı iki qollu görkəmli bir mərmər pilləkənlə çıxılır. At nalının iki qolu arasında fəvvarəli mərmər bir hovuz yer alır. Giriş hissə dörd sütunun daşıdığı kəmərli bir dəhlizin arxasına doğru çəkilmişdir. Birinci mərtəbədə boydan boya iki eyvan vardır. Üst qatdakı konsollara daşıdılmış, birinci mərtəbədəki ayaqlara oturdulmuşdur. Binanın bütün tərəfləri ən hündürdə konsol üzərində irəli çıxan və damı örtən bir parapet divarı ilə tamamlanır.
Gips qabartma və qələm işi bəzəkli tavanları, bir Buxarı muzeyini xatırladan bir-birindən fərqli rəng və formada dəyərli İtalyan mərmərləri ilə tikilmiş buxarıları hər bir otaqda ayrı gözəl göstərməli və incə işləməli parketləri müxtəlif Avropa üslubundakı mebelləri, xalça və tabloları bənzərsiz bir sənət muzeyi xarakterli Küçüksu qəsri, Cümhuriyyət dövründə də bir müddət dövlət qonaq evi olaraq istifadə edilmiş və hal-hazırda bir muzey-saray funksiyasını yerinə yetirir.
1994-cü ildə əhatəli və müasir bərpa görən Küçüksu qəsri, xalqın ziyarətinə açıq saxlanılır, yanındakı estakada, bulaq meydanını və özünəməxsus bağçasını tarixi və keçmişdə olduğu kimi xalqın əylənib dincələcəyi bir yer kimi istifadəsi üçün işlər davam edir. Bu işlər sona çatanda, binanın bağçası digər saray, köşk və qəsrlərdə olduğu kimi milli və ya beynəlxalq xarakterli rəsmi qəbullara ayrılacaqdır.
İstinadlar
- Şahsüvaroğlu, İstanbul Sarayları, s. 28.
- ""Kandil Bahçesi" adıyla padişahın has bahçelerinden biri olarak kullanılan Küçüksu ve çevresini IV. Murad'ın (1623-1640) çok sevdiği ve buraya "Gümüş Selvi" adını verdiği bilinmektedir". 2018-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-17.
- "Küçüksu qəsrinin tarixi və memarı haqqında məlumat". 2020-02-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-02-17.
- . 2015-05-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-17.
Xarici keçidlər
- Küçüksu Kasrı'yla ilgili bilgi (www.kultur.gov.tr)
- Küçüksu Kasrı'yla ilgili bilgi (www.tbmm.gov.tr) 2007-08-09 at the Wayback Machine
- Küçüksu Kasrı'yla ilgili bilgi (www.istanbul.net.tr)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kucuksu Kiciksu sarayi ve ya Goksu Goysu sarayi Istanbulun Kucuksu semtinde Goksu deresi ile Kucuksu deresi arasinda Bogazicinde Uskudar Beykoz sahilyolu uzerinde yerlesen saray Sultan Abdulmecid terefinden Nigogos Balyana tikdirilmis tikinti 1856 ci ilde basa catdirilmisdir Kecmis adi Goksu Qesri olan bu bina padsahlarin Bosfor sahillerindeki qesrlerinden biridir Qesrler yalniz hokmdarlarin mali sayilan ve saraylarin xaricinde insa edilen koskden boyuk binalardir Davamli yasayis ucun istifade edilmeyen qesrler padsahlarin dincelmeleri ucun vaxt kecirdikleri yerdir Kucuksu sarayiKucuksu kasri41 04 42 sm e 29 03 53 s u Olke TurkiyeSeher IstanbulYerlesir IstanbulTikilme tarixi 1856Uslubu Osmanli memarligiVeziyyeti muzeyResmi sayt millisaraylar gov tr sou Kucuksu sarayi Vikianbarda elaqeli mediafayllarQesrin tarixiOsmanli tarixinde Lale Dovru adi ile kecen dovr yeniceri usyani qanli bir sekilde sona catdiqdan sonra Kagithanede yerlesen saray kosk yali ve s binalar talan edib dagidilmisdir Bu hereket bir xalq qiyami xarakterinde olmadigindan qisa bir muddet sonra her sey kohne halina qayitmisdir Bele bir seraitde taxta cixan I Mahmud Kagithane ve etrafini abadlasdirmaq evezine Bosfor sahillerinde dincelmeyi ve eylenmeyi ustun tutmusdur Kucuksu padsahin Bogazda en cox sevdiyi yerlerden biri olmusdur Sedrezem Divitdar Mehmed Emin Pasa padsahin bu yeri cox sevdiyini hiss edince ozune bu yerde bir qesr tikdirilmesini teklif etmis ve musbet cavab alanda da qesrin tikdirilmesi ucun lazimi emrler vermisdir Muhendis Yusif efendi bir plan hazirlayaraq Kucuksuda taxta bir bina insa etmeye baslamisdir Qesr 1751 ci ilde boyuk tentene acilmistir Qendilli yamaclarinda quyular qazilaraq qesre su cekilmisdir Getirilen su qesrin ehtiyacini odemekle yanasi hovuz ve fantanlar ucun de istifade edilmisdir Sedrezem qesrin doseme xerclerini Kedhuda Bey Kedxuda Bey Defterdar Efendi Defterdar Efendi Reis Efendi Reis Efendi Cavus Basi Yeniceri Agasi Yeniceri Agasi Cebeci Basi Cebeci Basi Darphane Naziri Derbxana Naziri Gomrukcu ile Bugdan Boqdan Voyvodasi arasinda paylasdirmisdir III Selim dovrunde Kucuksu qesri tamamen temir etdirilmis qesrin qabagina boyuk bir bulaq tikilmisdir Qesrin diger bir temiri de II Mahmudun hakimiyyeti dovrunde olmusdur Kucuksu qesri XVII esrden baslayaraq muxtelif menbelerde Bagce Goyu adi ile taninan hasbaxcanin misilsiz tebii gozellikleri ilk olaraq Sultan IV Muradin 1623 1640 diqqetini cekdiyi ve XVIII esrin evvellerinde bu dairede ilk tikintilerin gorunduyu melumdur Sultan I Mahmud 1730 1754 dovrunde Divittar Mehmed Pasa bu hasbahcenin deniz sahiline iki mertebeli ve taxta bir saray tikdirib bu bina III Selim 1789 1807 ve II Mahmud dovrlerinde temir olunaraq istifade edilmisdir Sultan Abdulmecit dovrunde ise 1839 1861 padsahin emri ile sokulmus ve yerine bugunku qesr insa edilmisdir XususiyyetleriKucuksu qesri 1857 ci ilde istifadeye verilen yeni Kucuksu qesrinin memari Nikogos Tayin Kalfadir Kerpic ve das istifade edilmekle ucaldilan bina orta hesabla 15 mt x 27 mt lik bir sahede yerlesir Zirzemi ile birlikde uc mertebeli olan binanin zirzemi qati metbex erzaq anbar ve xidmetci otaqlarina ayrilmis diger mertebeler ise bir ortaq mekana acilan dord otaq formasinda tikilmisdir Her bir otaq hem dehlize hem de arxasindaki diger bir otaga acilir Denize baxan otaqlarda iki sahil tereflerde ise biri yerlesir Bu xususiyyeti enenevi Turk evi plan tipini eks etdiren qurulus istirahet ve ov ucun istifade edilen bir eylence qesri xarakterli bina dovlete mexsus diger saray tikililerinin eksine yuksek divarlarla deyil dord istiqametde qapisi olan ve tokme usulu duzeldilmis zerif demir barmaqliqlarla ehate olunmusdur Sultan Ebduleziz dovrunde 1861 1876 cebhe bezemeleri elden kecirilen struktur zaman zaman muxtelif temirler gorerek gunumuze catmis ancaq bu arada kohne saraydan qalmis ve muxtelif funksiyalarda elave tikililerini itirmisdir Qabartmalarla bezekli ve hereketli deniz terefinde bu cebheye soykenmis sadirvanli kicik hovuzunda pillekenlerinde muxtelif qerb bezek motivleri istifade edilmisdir Otaq ve salonlar deyerli senet eserleri ile dosenmis bu is ucun Vyana Operasi dekoratoru Sechana tapsirilmisdir Uzun kenari denize paralel dordkunc planli bir qurulusdur Yerden 3 mt qeder yuksek bir alt hisseye oturan iki mertebeden ibaretdir Deniz terefi uc saquli hisseye ayrilmisdir Bunlardan ortadaki duz yanlarda dairevidir Orta hissede yerlesen qapiya at nali formali iki qollu gorkemli bir mermer pillekenle cixilir At nalinin iki qolu arasinda fevvareli mermer bir hovuz yer alir Giris hisse dord sutunun dasidigi kemerli bir dehlizin arxasina dogru cekilmisdir Birinci mertebede boydan boya iki eyvan vardir Ust qatdaki konsollara dasidilmis birinci mertebedeki ayaqlara oturdulmusdur Binanin butun terefleri en hundurde konsol uzerinde ireli cixan ve dami orten bir parapet divari ile tamamlanir Gips qabartma ve qelem isi bezekli tavanlari bir Buxari muzeyini xatirladan bir birinden ferqli reng ve formada deyerli Italyan mermerleri ile tikilmis buxarilari her bir otaqda ayri gozel gostermeli ve ince islemeli parketleri muxtelif Avropa uslubundaki mebelleri xalca ve tablolari benzersiz bir senet muzeyi xarakterli Kucuksu qesri Cumhuriyyet dovrunde de bir muddet dovlet qonaq evi olaraq istifade edilmis ve hal hazirda bir muzey saray funksiyasini yerine yetirir 1994 cu ilde ehateli ve muasir berpa goren Kucuksu qesri xalqin ziyaretine aciq saxlanilir yanindaki estakada bulaq meydanini ve ozunemexsus bagcasini tarixi ve kecmisde oldugu kimi xalqin eylenib dinceleceyi bir yer kimi istifadesi ucun isler davam edir Bu isler sona catanda binanin bagcasi diger saray kosk ve qesrlerde oldugu kimi milli ve ya beynelxalq xarakterli resmi qebullara ayrilacaqdir IstinadlarSahsuvaroglu Istanbul Saraylari s 28 Kandil Bahcesi adiyla padisahin has bahcelerinden biri olarak kullanilan Kucuksu ve cevresini IV Murad in 1623 1640 cok sevdigi ve buraya Gumus Selvi adini verdigi bilinmektedir 2018 01 25 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 17 Kucuksu qesrinin tarixi ve memari haqqinda melumat 2020 02 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 02 17 2015 05 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 17 Xarici kecidlerVikianbarda Kucuksu sarayi ile elaqeli mediafayllar var Kucuksu Kasri yla ilgili bilgi www kultur gov tr Kucuksu Kasri yla ilgili bilgi www tbmm gov tr 2007 08 09 at the Wayback Machine Kucuksu Kasri yla ilgili bilgi www istanbul net tr