Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kürəsünnilər (və ya Kürəsünlü, Kürəsinli, Kürəsünnü) — Azərbaycan xalqının etnogenezində iştirak edən türk mənşəli tayfalardan biri. Dilləri Azərbaycan dilidir və əsasən sünni müsəlmandırlar.
| Yaşadığı ərazilər | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Dili | ||||||
| Dini | ||||||
| Qohum xalqlar | ||||||
Etimologiyası
Kürəsinli adının mənşəsi dəqiq olaraq bəlirlənməyibdir və hələdə mübahisədədir. Yerli əhali Kürəsinni olaraq Salmas əhalisi isə Kürəsünni olaraq tələffüz edilməkdədir. Türk dili qaydaların nəzərdə alırsaq bu ad Kürəsin+li dən vicuda gəlib. Kürəsin əhalisi, Kürəsindən gələn insanlar, Kürəsinə mənsub adamlar kimi mənalanır. Belə nəzərə gəlir; Kürəsin, bir coğrafisəl addır və bir bölgə adı olmalıdır. , "Salmasın on min illik Tarixi" kitabında yazır: Kürəsinlilər Səfəvi dövründə Girəsun bölgəsindən köçüblər və Türklərin Çəpni boyuna mənsubdurlar. "Kürəsinlilərin Tarix və Sivilizasiyası" kitabında yazır: Kürəsinli ləhcəsiylə, Orta Asiyada Özbəklərin ləhcəsiylə bənzərliklər var və Kürəsinlilər Türküstanın qədim Xorasanın Xarəzm bögəsindən köçdükləri möhtəməl görünür. O deyir, Kürəsinli Xorasanlı ilə eyni sinonimlər ola bilər və buna görədə tarixdəki Xarəzmşahları bu məsələylə ilgiləndirir. Özbəklər Xarəzmi Xorazm olaraq tələffüz edirlər və birdə Xarəzmşahlara özlərini Xoresmənlər adlandırırdılar.Nəticədə, Xoras ilə Kürəs kəlmələrini birgə kökdən olduğun mümkün bilir.Xarəzmlərin Moğolların hücumu əsnasında Güney Azərbaycana yerləşməsinə dayir sənədlər vardır.
Anadoluya köç
24 sentyabr 1925 tarixində 2086 qərarnaməsiylə Kürəsinlilərin Vana yerləşmələrinə icazə verilmişdir. qərarnamədə: "Van şəhəri ilə arasındakı xəttin qərbində Ermənilərdən mətruk (tərk edilmiş) əraziyə Türk mühacirləri (Küresünnilər) yerləşdirilcəkdir." deyilməkdədir. Həmçinin, Bölgədə yerləşdiriləcək Kürəsinlilərə yardımı qərarı da: "Şərqə yerləşdiriləcək (Kürəsinlilər) və yerli Türklərin məskən ediləcəkləri bölgələrə qədər hökumətin vəsait-i sirriyəsi (sirri vasitələr) ilə nəqlləri və əsnay-i nəqldə (daşıma heynində) iaşə və evlərinin hökumət tərəfindən inşası bir illik iaşələrinin təmini, heyvanat və alat-ı ziraiyelerinində (əkinçilik alətləri) eyni şəkildə hökumətdən itası lazım gəlir." qeyd edilmişdir.
Yaşadıqları yerlər
Güney Azərbaycanda
Kürəsünnilər, əsasən İranın Qərbi Azərbaycan ostanında Xoy və Salmas arasında yerləşən Kürəsünni mahalı adı ilə tanınan bölgədə və Urmiyə ətrafında yaşayırlar.
Urmiyada
- Quluncu, Gecin, Vəlində,Qızıl Xənəyə, Balı,Mirava, Neybin, Balanac, Dul Dizəsi, Kəhriz, Gültəpə, Tümətər, Kökədə və Bənd kəndlərində.
Xoyda
- Estiran, Yesdikan , Babəkan, Dizə, Qaratəpə, Qotur, Mexin, Raviyan, Zeri, Küküt, Almalı,Şıxlar Zeyvəsi, Hindivan və Görpiran kəndlərində.
Salmasda
- Şəkəryazı, İstisu, Kanıyan(Kangənli), Vərdan, Ala Sürmə, Şirəki, , , Həqveran, Çiçək və Mafkəndi kəndlərində.
Həmçinin Rikava(İrkava), Sərəmerik, Şeydan, Gulan Yengicə, Ağziyarət ve Şorik kəndlərində də yaşamaqdadırlar.
Türkiyədə
1925-ci ildə Türkiyəyə köçən kürəsünnilər isə, əsasən Van şəhərində və Van ilinin kəndlərində yaşayırlar.
Van şəhərində
- İskele, Yalı, Beyüzümü (Şahbağı), Sıhke məhəllələrində
Van ili kəndlərində
- Alaköy, Karagündüz, Kasımoğlu, Bardakçı, Lamizgirt, Yumrutepe, Köprüler (Gem) Mollakasım kəndlərində
Van ili ilçələrində
Bitlisdə
- Ahlat, Adilcevaz ilçələrində və Erikbağı kəndində.
Xarici keçidlər
- Küresünniler ve 1921'de Türkiyeye Göçleri 2017-09-26 at the Wayback Machine
- http://kuresunniler.com/ 2018-08-08 at the Wayback Machine
- "Kürəsinlilərin Tarix və Sivilizasiyası" kitabın linki
İstinadlar
- "Firuz Səidi: Sünni türklərin İran toplumunda yüksəlmə şansı yoxdur". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-06-01.
- Parçalanmış toplum - Kürəsünni türkləri 2016-03-05 at the Wayback Machine (Audio) 2016-03-06 at the Wayback Machine
- Dr., (Farsca) (Nşr. Eldar Təbriz) s. 122
- Şəhram Qasimzadə, Kürəsinlilərin Tarix və Sivilizasiyası (Farsca) (Nşr. Yaz) s. 34
- http://kuresunniler.com/tarih/turkiyede-kuresunniler/93-kresnnilerin-trkiyeye-yerlejumeleri-izin.html 2011-04-03 at the Wayback Machine | Şark Islahat Planı Qərarnaməsi
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kuresunniler ve ya Kuresunlu Kuresinli Kuresunnu Azerbaycan xalqinin etnogenezinde istirak eden turk menseli tayfalardan biri Dilleri Azerbaycan dilidir ve esasen sunni muselmandirlar Kuresunniler Yasadigi erazilerIranTurkiyeDiliAzerbaycan diliDiniIslam SunniQohum xalqlarAzerbaycanlilarEtimologiyasiKuresinli adinin mensesi deqiq olaraq belirlenmeyibdir ve helede mubahisededir Yerli ehali Kuresinni olaraq Salmas ehalisi ise Kuresunni olaraq teleffuz edilmekdedir Turk dili qaydalarin nezerde alirsaq bu ad Kuresin li den vicuda gelib Kuresin ehalisi Kuresinden gelen insanlar Kuresine mensub adamlar kimi menalanir Bele nezere gelir Kuresin bir cografisel addir ve bir bolge adi olmalidir Salmasin on min illik Tarixi kitabinda yazir Kuresinliler Sefevi dovrunde Giresun bolgesinden kocubler ve Turklerin Cepni boyuna mensubdurlar Kuresinlilerin Tarix ve Sivilizasiyasi kitabinda yazir Kuresinli lehcesiyle Orta Asiyada Ozbeklerin lehcesiyle benzerlikler var ve Kuresinliler Turkustanin qedim Xorasanin Xarezm bogesinden kocdukleri mohtemel gorunur O deyir Kuresinli Xorasanli ile eyni sinonimler ola biler ve buna gorede tarixdeki Xarezmsahlari bu meseleyle ilgilendirir Ozbekler Xarezmi Xorazm olaraq teleffuz edirler ve birde Xarezmsahlara ozlerini Xoresmenler adlandirirdilar Neticede Xoras ile Kures kelmelerini birge kokden oldugun mumkun bilir Xarezmlerin Mogollarin hucumu esnasinda Guney Azerbaycana yerlesmesine dayir senedler vardir Anadoluya koc24 sentyabr 1925 tarixinde 2086 qerarnamesiyle Kuresinlilerin Vana yerlesmelerine icaze verilmisdir qerarnamede Van seheri ile arasindaki xettin qerbinde Ermenilerden metruk terk edilmis eraziye Turk muhacirleri Kuresunniler yerlesdirilcekdir deyilmekdedir Hemcinin Bolgede yerlesdirilecek Kuresinlilere yardimi qerari da Serqe yerlesdirilecek Kuresinliler ve yerli Turklerin mesken edilecekleri bolgelere qeder hokumetin vesait i sirriyesi sirri vasiteler ile neqlleri ve esnay i neqlde dasima heyninde iase ve evlerinin hokumet terefinden insasi bir illik iaselerinin temini heyvanat ve alat i ziraiyelerininde ekincilik aletleri eyni sekilde hokumetden itasi lazim gelir qeyd edilmisdir Yasadiqlari yerlerGuney Azerbaycanda Kuresunniler esasen Iranin Qerbi Azerbaycan ostaninda Xoy ve Salmas arasinda yerlesen Kuresunni mahali adi ile taninan bolgede ve Urmiye etrafinda yasayirlar Urmiyada Quluncu Gecin Velinde Qizil Xeneye Bali Mirava Neybin Balanac Dul Dizesi Kehriz Gultepe Tumeter Kokede ve Bend kendlerinde Xoyda Estiran Yesdikan Babekan Dize Qaratepe Qotur Mexin Raviyan Zeri Kukut Almali Sixlar Zeyvesi Hindivan ve Gorpiran kendlerinde Salmasda Sekeryazi Istisu Kaniyan Kangenli Verdan Ala Surme Sireki Heqveran Cicek ve Mafkendi kendlerinde Hemcinin Rikava Irkava Seremerik Seydan Gulan Yengice Agziyaret ve Sorik kendlerinde de yasamaqdadirlar Turkiyede 1925 ci ilde Turkiyeye kocen kuresunniler ise esasen Van seherinde ve Van ilinin kendlerinde yasayirlar Van seherinde Iskele Yali Beyuzumu Sahbagi Sihke mehellelerindeVan ili kendlerinde Alakoy Karagunduz Kasimoglu Bardakci Lamizgirt Yumrutepe Kopruler Gem Mollakasim kendlerindeVan ili ilcelerinde Ozalp Saray Sirimli Koyu Caldiran Baskale Edremit ilcelerinde Bitlisde Ahlat Adilcevaz ilcelerinde ve Erikbagi kendinde Xarici kecidlerKuresunniler ve 1921 de Turkiyeye Gocleri 2017 09 26 at the Wayback Machine http kuresunniler com 2018 08 08 at the Wayback Machine Kuresinlilerin Tarix ve Sivilizasiyasi kitabin linkiIstinadlar Firuz Seidi Sunni turklerin Iran toplumunda yukselme sansi yoxdur 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2014 06 01 Parcalanmis toplum Kuresunni turkleri 2016 03 05 at the Wayback Machine Audio 2016 03 06 at the Wayback Machine Dr Farsca Nsr Eldar Tebriz s 122 Sehram Qasimzade Kuresinlilerin Tarix ve Sivilizasiyasi Farsca Nsr Yaz s 34 http kuresunniler com tarih turkiyede kuresunniler 93 kresnnilerin trkiyeye yerlejumeleri izin html 2011 04 03 at the Wayback Machine Sark Islahat Plani Qerarnamesi 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 27