Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Köməc və ya Göməc — qədim türk mətbəxinə aid çörək və şirniyyat növüdür. Hazırda bu çörək növü əsasən İranın Həmədan şəhərində hazırlanır.
Köməcin tarixi
Qədim türklərdə küldə bişirilən çörək növlərinə köməc deyilirdi. Anadoluda hal hazırda bu çörək növlərinə gömme , gömeç və kömeç adları verilir. Anadoluda iki növ köməc mövcuddur: 1- Böyük şənlik və mərasim köməcləri 2- Küldə bişirilən kiçik çörəklər . Türkiyədə görülən Böyük şənlik köməcləri dərin və önəmli bir sosiyal məna daşıyırlar. Əksəriyyət 50 və ya daha çox kiloya yaxın olaraq hazırlanmış bir xəmir topası isti külün altına basdırılaraq bişirilir. Köməc qayka şəklində qabardıqdan sonra qabıqları ayrılır və içi yaxşıca parçalanır. Bundan sonra yağ ilə qarışdırılaraq qonaqlara dağıdılır. Anadoluda şənlikdə iştirak edənlərin hamısının qarnını doyuzdura biləcək böyük köməclərə belə rast gəlmək mümkündür. Bəzi bölgələrdə isə içi qıymalı və soğanlı olan çörək növlərinə də gömmə adı verilmişdir. İstər böyük istərsə də kiçik olsun; küldə bişirilən bu çörək növlərinin qədim türk mənşəli olduğuna heç bir şübhə yoxdur. Köməc sözünü ilk olaraq Qaraxanlı dövründə Mahmud Kaşğarinin əsərində görmək mümkündür. Bu məmbədə köməc, " külə basdırılaraq bişirilən çörək növü " kimi açıqlanır. Farscaya da komac şəklində girmişdir. Yalnız Fars dilində " komac " bazlama mənasına gəlir. Çağatay türkcəsində " köməc " küldə bişirilən çörək mənasındadır. Kitabi Dədə Qorqudda ilk olaraq köməcin sac çörəyi mənasında istifadə olunduğu nəzərə gəlsə də küldə bişirilən çörək növü üçün istifadə olunub: " Qara sakaç altında köməcdən nə var? ". Burada sakaç sözü üstündə çörək bişirilən sac mənasına gəlsə də görünür ki mənbə sacın üzərindən deyil altındakı küldən söz edir. Orta Asya qırğızlarında yenə " kömüç " küldə bişirilən çörək deməkdir. Şimal türklərindən olan Qazan tatarlarına gəldiyimizdə isə onlar " köməc " sözünü tavada bişirilən çörək növü üçün işlədirlər.
Lazım olan ərzaqlar
- 2 stəkan ağ un
- 1 xörək qaşığı xəmir mayası
- 1 stəkan yoğurt
- 1 stəkan şəkər
- 1 stəkan ilıq su
- 2 xörək qaşığı qabartma tozu
- 1 xörək qaşığı vanilla
- 1 ədəd yumurta ağı
- 1 çay qaşığı düz
- 3 xörək qaşığı dilimlənmiş qoz içi
Üzlüyü üçün
- Küncüt
- 1 xörək qaşığı dəmlənmiş zəfəran
- 1 ədəd yumurta sarısı
- 1 xörək qaşığı süd
Hazırlanma qaydası
İlk olaraq unu üç yol ələyin. Sobanı 160 dərəcəyə qoyun ki, inqrediyentləri hazırladıqdan sonra isti olsun. Un, duz və xəmir mayasını bir qabda qarışdırın. Maye yağı, yumurta və suyu başqa bir qabda qarışdırın. Quru inqrediyentlərin ortasında bir deşik açın və yaş inqrediyentləri yavaş-yavaş içinə tökün. Bir qaşıq ilə qarışdırın və yumşaq bir şəkildə yoğurun. Xəmir əllərinizə yapışıb öz-özünə yığılana qədər yoğurmağa davam edin. Xəmirin yapışmaması üçün bir az un əlavə edə bilərsiniz. Təbii ki, yaxşı olar ki, yoğrularaq yapışqanlıqdan götürülsün və lazım gələrsə un əlavə olunsun. Xəmiri yağlanmış qaba qoyun, üzərini örtün və iki qat artana qədər isti və qaranlıq yerdə bir saat yarım qoyun. Doğranmış qoz, şəkər və darçını qarışdırıb kənara qoyun. Xəmiri götürün və havasını almaq üçün yumşaq bir şəkildə yoğurun. Xəmirdən naringi ölçüsünü götürün və orta inqrediyentlərlə doldurun. Bəzilərini qoz qarışığı ilə, bəzilərini şokolad çubuqları ilə, bəzilərini isə ara maddələrsiz doldura bilərsiniz. Sobanın qabına yağlı kağız qoyun və ya yağlayın və sonra un səpin. Ayrılan xəmirlərin hər birini nimçəyə qoyun və bir az yayın. Xəmiri yarım saat bu vəziyyətdə buraxın ki, daha həcmli olsun. Xəmirin üzərinə möhürlə və ya qaşıq kənarı ilə naxış çəkə bilərsiniz. Yumurta sarısı, dəmlənmiş zəfəran və südü hamar olana qədər qarışdırın və fırça ilə köməcin üzərinə çəkin. Köməcin üzərinə bir az küncüt səpin. Soba tepsisini 25 dəqiqə 160 dərəcə qızdırılmış sobada buraxın.
İstinadlar
- Türk kültür tarihine giriş: Türklerde yemek kültürü, 4-cü cild, 49-cu səhifə
- Midiya paytaxtının yerli şirniyyatlarının tarixi
- Bahaeddin Ögel,Türk kültür tarihine giriş: Türklerde yemek kültürü, 4-cü cild, səhifə 49 - 52
- Həmədan köməci necə hazırlanır?
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Komec ve ya Gomec qedim turk metbexine aid corek ve sirniyyat novudur Hazirda bu corek novu esasen Iranin Hemedan seherinde hazirlanir Hemedan komeciKomecin tarixiQedim turklerde kulde bisirilen corek novlerine komec deyilirdi Anadoluda hal hazirda bu corek novlerine gomme gomec ve komec adlari verilir Anadoluda iki nov komec movcuddur 1 Boyuk senlik ve merasim komecleri 2 Kulde bisirilen kicik corekler Turkiyede gorulen Boyuk senlik komecleri derin ve onemli bir sosiyal mena dasiyirlar Ekseriyyet 50 ve ya daha cox kiloya yaxin olaraq hazirlanmis bir xemir topasi isti kulun altina basdirilaraq bisirilir Komec qayka seklinde qabardiqdan sonra qabiqlari ayrilir ve ici yaxsica parcalanir Bundan sonra yag ile qarisdirilaraq qonaqlara dagidilir Anadoluda senlikde istirak edenlerin hamisinin qarnini doyuzdura bilecek boyuk komeclere bele rast gelmek mumkundur Bezi bolgelerde ise ici qiymali ve soganli olan corek novlerine de gomme adi verilmisdir Ister boyuk isterse de kicik olsun kulde bisirilen bu corek novlerinin qedim turk menseli olduguna hec bir subhe yoxdur Komec sozunu ilk olaraq Qaraxanli dovrunde Mahmud Kasgarinin eserinde gormek mumkundur Bu membede komec kule basdirilaraq bisirilen corek novu kimi aciqlanir Farscaya da komac seklinde girmisdir Yalniz Fars dilinde komac bazlama menasina gelir Cagatay turkcesinde komec kulde bisirilen corek menasindadir Kitabi Dede Qorqudda ilk olaraq komecin sac coreyi menasinda istifade olundugu nezere gelse de kulde bisirilen corek novu ucun istifade olunub Qara sakac altinda komecden ne var Burada sakac sozu ustunde corek bisirilen sac menasina gelse de gorunur ki menbe sacin uzerinden deyil altindaki kulden soz edir Orta Asya qirgizlarinda yene komuc kulde bisirilen corek demekdir Simal turklerinden olan Qazan tatarlarina geldiyimizde ise onlar komec sozunu tavada bisirilen corek novu ucun isledirler Lazim olan erzaqlar2 stekan ag un 1 xorek qasigi xemir mayasi 1 stekan yogurt 1 stekan seker 1 stekan iliq su 2 xorek qasigi qabartma tozu 1 xorek qasigi vanilla 1 eded yumurta agi 1 cay qasigi duz 3 xorek qasigi dilimlenmis qoz ici Uzluyu ucun Kuncut 1 xorek qasigi demlenmis zeferan 1 eded yumurta sarisi 1 xorek qasigi sudHazirlanma qaydasiIlk olaraq unu uc yol eleyin Sobani 160 dereceye qoyun ki inqrediyentleri hazirladiqdan sonra isti olsun Un duz ve xemir mayasini bir qabda qarisdirin Maye yagi yumurta ve suyu basqa bir qabda qarisdirin Quru inqrediyentlerin ortasinda bir desik acin ve yas inqrediyentleri yavas yavas icine tokun Bir qasiq ile qarisdirin ve yumsaq bir sekilde yogurun Xemir ellerinize yapisib oz ozune yigilana qeder yogurmaga davam edin Xemirin yapismamasi ucun bir az un elave ede bilersiniz Tebii ki yaxsi olar ki yogrularaq yapisqanliqdan goturulsun ve lazim gelerse un elave olunsun Xemiri yaglanmis qaba qoyun uzerini ortun ve iki qat artana qeder isti ve qaranliq yerde bir saat yarim qoyun Dogranmis qoz seker ve darcini qarisdirib kenara qoyun Xemiri goturun ve havasini almaq ucun yumsaq bir sekilde yogurun Xemirden naringi olcusunu goturun ve orta inqrediyentlerle doldurun Bezilerini qoz qarisigi ile bezilerini sokolad cubuqlari ile bezilerini ise ara maddelersiz doldura bilersiniz Sobanin qabina yagli kagiz qoyun ve ya yaglayin ve sonra un sepin Ayrilan xemirlerin her birini nimceye qoyun ve bir az yayin Xemiri yarim saat bu veziyyetde buraxin ki daha hecmli olsun Xemirin uzerine mohurle ve ya qasiq kenari ile naxis ceke bilersiniz Yumurta sarisi demlenmis zeferan ve sudu hamar olana qeder qarisdirin ve firca ile komecin uzerine cekin Komecin uzerine bir az kuncut sepin Soba tepsisini 25 deqiqe 160 derece qizdirilmis sobada buraxin IstinadlarTurk kultur tarihine giris Turklerde yemek kulturu 4 cu cild 49 cu sehife Midiya paytaxtinin yerli sirniyyatlarinin tarixi Bahaeddin Ogel Turk kultur tarihine giris Turklerde yemek kulturu 4 cu cild sehife 49 52 Hemedan komeci nece hazirlanir