Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Konstitusiyalı Demokratiya Partiyası (rus. Конституционно-демократическая партия, translit. Konstitutsionno-demokratiçeskaya partiya; K-D), həmçinin Konstitusiyalı Demokratlar və formal olaraq Xalq Azadlığı Partiyası — Rusiya imperiyasında mərkəzçi, liberal siyasi partiya. Partiya Qərbin konstitusiyalı monarxiya ideyalarını təbliğ edir və mötədil mühafizəkarlar ilə mötədil sosialistlərdən dəstək görmüşdür. Partiya üzvlərinə partiya adının K-D abbreviaturası əsasında kadetlər deyirdilər. Partiya platformasının nəzəri əsasını Konstantin Kavelin və Boris Çiçerinin yazıları təşkil edir. Tarixçi Pavel Milyukov partiyanın möcud olduğu müddətdə onun sədri idi.
Konstitusiyalı Demokratiya Partiyası Конституционно-демократическая партия | |
|---|---|
 "Rusiyanın azadlığı". Partiya afişası. 1917-ci il. | |
| Sədri | Pavel Milyukov |
| Qurucu | |
| Lideri | Pavel Milyukov |
| Quruluş tarixi | 18 (31) oktyabr 1905 |
| Dağılma tarixi | 28 noyabr (11 dekabr) 1917 |
| Baş qərargah | Sankt-Peterburq, Rusiya |
| İdeologiya | Konstitusiyalı monarxiyaçılıq Liberal demokratiya Siyasi plüralizm Sosial liberalizm |
| İdeoloji spektr | mərkəzçilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kadetlərə verilən dəstəyin əsasını ilk növbədə ziyalılar və işçilər təşkil edirdi. Partiyada universitet professorları və hüquqşünaslar xüsusilə önəmli yerə sahib idi. Bir çox kadet partiya üzvləri zemstvo veteranları idi. Konstitusiyalı Demokratiya Partiyası bir neçə liberal qrupun birləşməsi nəticəsində yaranmışdır. Bunlar Qurtuluş Birliyi, Zemstvo Konstitusiyaçılar Birliyi və Birliklər Birliyi idi. Bundan əlavə, müəllimlər, hüquqşünaslar, yazıçılar, həkimlər və mühəndislər də daxil olmaqla burjua işçiləri və ziyalılar partiyanın bir hissəsi idi.
Kadetlərin liberal iqtisadi proqramı işçilərə 8 saatlıq iş günü və tətil hüququnu dəstəkləyirdi. Kadetlər "Rusiyadakı bütün milli azlıqların tam vətəndaşlığına sadiq idilər". Partiya yəhudilərdən və Volqa almanlarından əhəmiyyətli dəstək almışdır.
Bakı şöbəsi
Konstitusiyalı Demokratiya Partiyasının Bakı şöbəsi 1905-ci ilin dekabrında Moskvada təsis qurultayından iki ay sonra fəaliyyətə başlamışdı. Şöbənin təsis iclası isə 1906 il yanvarın 7-də keçirilmişdi. İclasda B.L.Baykov Bakı şöbəsinin sədri seçildi. Şöbənin bürosuna isə M.F.Podşibyakin, Stanislav Vonsoviç, İ.Miroslavski, A.M.Feyql, Əlimərdan bəy Topçubaşov, İ.Hacınski, K.İ.Xatisov, Stepan Taqianosov, M.Q.Alibeqov, F.F.Skrepinski daxil oldular. Büroya namizədlər sırasında İ.Səfərəliyev, İ.Hacıyev, S.Şifrin, Fridlandın adları çəkilirdi.
Partiyanın Bakı şöbəsi Moskva və Peterburq kadetlərinin proqramını qəbul etmişdilər. Sosial və milli tərkibinə görə Bakı şöbəsi, demək olar ki, bütün millətlərin yuxarı və orta təbəqələrini əhatə edirdi. Rusiyalı həmkarlarından fərqli olaraq, Bakı kadetləri öz məqalələrində Qafqaz xalqlarına muxtariyyət verilməsi tələbi ilə çıxış edirdilər. Belə tələblərlə çıxış edən Stanislav Vonsoviç, M.F.Podşibyakin, Ü.Turski muxtariyyət tələbini onunla əsaslandırırdılar ki, Rusiyadan fərqli olaraq, Qafqazda özünüidarəetmə orqanları hələ də yaradılmayıb və belə bir şəraitdə yeganə çıxış yolu Qafqaz xalqlarının çoxdan arzuladığı muxtariyyət üsuli-idarəsinin tətbiq edilməsidir.
1906-cı ildə 1-ci Duma seçkiləri kampaniyasına da nüxtəlif millətlərin nümayəndələrini öz seçiciləri sırasma cəlb etmək məqsədilə Bakı kadetləri müraciətnamə yaymışdı. Müraciətnamədə kadetlərin liberal proqramına Rusiyada yaşayan çoxsaylı xalqların vəziyyətinin dəyişdirilməsi, xüsusilə onların öz doğma dillərində yazıb oxumaq və özünüidarəetmə orqanlarına malik olmaq hüquqları barədə bəndlər də salınmışdı. Bəyannamələrə baxmayaraq, Bakı şöbəsinin namizəd siyahılarına azərbaycanlılar daxil olunmamışdı və onlar seçkilərdə müstəqil namizədlər kimi iştirak edirdilər. 1906-cı il mayın 3-də onların namizədlərindən biri - S.S.Yakovlev naməlum şəxslər tərəfindən öldürüldü. Kadetlər seçki təbliğatlarının dayandırılması barədə qəzetdə elan verdilər və bu qərarın səbəbini onların toxunulmazlığına təminat olmaması ilə izah etdilər.
1912-ci ildə 4-cü Dumaya seçkilər vaxtı kadetlər həmin il Rusiyada yaradılan Tərəqqi partiyasının nümayəndələri qismində fəal seçkiqabağı kampaniyaya başladılar. Seçkilər ərəfəsində kadet partiyasının üzvləri Milyukov, Şinqaryov, Rodiçev təbliğat kampaniyası aparmaq üçün Bakıya gəlmişdilər.
1915-ci il avqustun 9-da Dövlət Dumasında kadetlərin, tərəqqiçilərin və oktyabrist partiyalarının iştirakı ilə "Tərəqqipərvər blok" yarandı. Blokun əsas tələbi Birinci dünya müharibəsində tənəzzülə uğrayan Rusiyada dumaya hesabat verən "ictimai etimad hökumətinin" yaradılması idi. Bakı kadetləri də "Kaspi" və "Bakı" qəzetlərinin səhifələrində bu bloku dəstəkləyir və "cavabdeh hökumət" haqqında tələblər irəli sürürdülər. Fevral inqilabı nəticəsində Rusiyada çar mütlə-qiyyəti devrildikdən sonra, kadetlər iqtidar partiyasına çevrildilər. Bu dövrdə partiyanın Bakı şöbəsi öz fəaliyyətini bərpa etdi. Kadetlərin bir qismi (A.Leontoviç, K.İretski) Müvəqqəti hökumətin Bakıda təmsilçisi olan İctimai Təşkilatlann İcraiyyə Komitəsinin üzvü oldu. Digərləri isə Xalq Azadlıq Partiyasının təşkilat komitəsini yaratdılar. Həmin komitəyə, bəzi mənbələrə görə, keçmiş partiya üzvləri -- B.L.Baykov, X.A.Vermişev, M.Q.Alibeqov, M.F.Podşibyakin, Fridland, P.M.KaraMurza ilə yanaşı Fətəli xan Xoyski də üzv seçilmişdi.
Kadetlərin nümayəndələri, həmçinin, o dövrdə Qafqazı idarə edən Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsinin əsas tərkib hissəsini təşkil edirdilər. Oktyabr çevrilişindən sonra Rusiyada hakimiyyətə gələn bolşeviklər kadetlər partiyasını qadağan etdilər. Bakı şöbəsinin bəzi üzviəri Rus Milli Şurasının tərkibinə daxil oldu, bəziləri isə mühacirətə getdi. 1918-ci ilin noyabrında Bakıya daxil olmuş ingilis qoşunlarının komandanı general Tomson Rus Milli Şurasının üzvləri M.Podşibyakini, Y.Smirnovu, B.Baykovu və A.Leontoviçi qəbul edərkən onlar Azərbaycan hökumətinə daxil olmaq barədə ingilislərin təklifıni rədd etmişdilər. Onlar Azərbaycanın öz milli müqəddəratını təyin etməsinin əleyhinə çıxır və onu yalnız Rusiyanın tərkibində görmək istəyirdilər. Lakin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti öz hakimiyyətini bütün ölkə ərazisində bərqərar edəndən sonra Rus Milli Şurası mövcud vəziyyətlə barışmalı oldu. Onun bəzi üzvləri Parlamentdə yaradılmış Slavyan-Rus və Milli azlıqlar fraksiyasına daxil oldular.
Seçki tarixi
| İl | Partiya sədri | Nəticə | Status | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Səslər | Faiz | Yerlər | ||||
| 1906 | Pavel Milyukov | Naməlum | Naməlum | 179 / 478 | 1st | Çoxluq |
| 1907 (yanvar) | Pavel Milyukov | Naməlum | Naməlum | 98 / 518 | 2nd | Azlıq |
| 1907 (oktyabr) | Pavel Milyukov | Naməlum | Naməlum | 124 / 509 | 3rd | Azlıq |
| 1912 | Pavel Milyukov | Naməlum | Naməlum | 59 / 509 | 4th | Azlıq |
| 1917 | Pavel Milyukov | 2,088,000 | 4.7% | 17 / 703 | 3rd | Azlıq |
İstinadlar
- Struve, Peter. The Social Liberalism. Internationales Handwtsrterbuch des Gewerkschaftswesens. 1932. 412–423.
- Pipes, Richard. Russia Under the Bolshevik Regime (ingilis). Knopf Doubleday Publishing Group. 2011-05-04. ISBN . 2023-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-30.
- Pearson, Raymond. The Russian Moderates and the Crisis of Tsarism 1914 – 1917. Springer. 1977. 2–3.
- Hans Rogger, Jewish Policies and Right-wing Politics in Imperial Russia, p. 20.
- The Zemstvo in Russia: An Experiment in Local Self-government (eds. Terence Emmons & Wayne S. Vucinich), p. 441.
- Melissa Kirschke Stockdale, Paul Miliukov and the Quest for a Liberal Russia, 1880-1918, p. 142.
- James W. Long, From Privileged to Dispossessed: The Volga Germans, 1860-1917, p. 207.
- Peter Gatrell, Government, Industry and Rearmament in Russia, 1900-1914: The Last Argument of Tsarism, p. 81.
- Rogger, p. 20.
- Rogger, p. 20.
- Long, p. 207–208.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı: "Lider". 2005. səh. 8-9. ISBN .
Əlavə ədəbiyyat
- Melissa Stockdale. "The Constitutional Democratic Party" in Russia Under the Last Tsar, edited by Geifman, Anna, Blackwell Publishers Ltd, 1999, ISBN , pp. 164–169.
- Водовозов В. В. // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Гайда Ф. А. Либеральная оппозиция на путях к власти (1914 — весна 1917 г.). М.: РОССПЭН. 2003. ISBN .
- Оболенский В. А. Партия народной свободы о земле. — Пг., 1917.
- Политические партии России. Конец XIX — первая треть XX века : Энциклопедия. М.: РОССПЭН. Редкол.: Шелохаев В.В. (отв. ред.) и др. 1996. ISBN .
- Програмы главнейших русских партий : 1. Народных социалистов. 2. Социал — демократической рабочей партии. 3. Социалистов-революционеров.4. Партии народной свободы. 5. Партии октябристов (Союз 17 октября 1905 г.). 6. Крестьянский союз. 7. Национальной демократическо-республиканской партии. 8. Политические партии различных национальностей России («Украинцев», «Бунда», и др.) : с приложением статей: a) О русских партиях, б) Большевики и меньшевики. М. 1917.
- Селезнёв Ф. А. Выборы и выбор провинции: партия кадетов в Нижегородском крае (1905—1917 гг.). — Нижний Новгород: Изд-во ННГУ, 2001. — 314 с.
- Селезнёв Ф. А. Конституционные демократы и буржуазия (1905-1917 гг.). Нижний Новгород: Изд. Нижегородского университета. 2006. ISBN .
- [Селезнёв Ф. А. Революция 1917 года и борьба элит вокруг вопроса о сепаратном мире с Германией (1914—1918 гг.) — Санкт-Петербург: Алетейя, 2017. — 173 с.
- Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, c.5, B., 2001;
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920), B., 1998;
- Багирова И.С., Политеческие партии и организации Азербаиджана в начале XX века, Б., 1997;
- Шелохаев B.B., Кадеты-главная партия либеральной буржуазии в борьбе с революцией 1905-1907 гг., M., 1983.
Xarici keçidlər
- Partiyanın 1905-ci ildə qəbul edilmiş proqramı.
- Аврех А. Я.
- Кизеветтер Е. Я. Революция 1905—1907 гг. глазами кадетов: (Из дневников) // Российский Архив: История Отечества в свидетельствах и документах XVIII—XX вв.: Альманах. — М.: Студия ТРИТЭ: Рос. Архив, 1994. — С. 338—425. — Т. V.
- Павленковъ Ф. Энциклопедическій словарь. — Спб.: Т-во Печ. и Изд. дѣла «Трудъ», 1913 (5-е изд.).
- Дополненіе к Энциклопедическому словарю, «имеющее целью сообщить читателю необходимые сведения за период, охватывающий события первой мировой войны и последовавших за нею революций» // В составе перепечатки 5-го издания «Энциклопедического словаря» Ф. Павленкова, Н.-Й., 1956.
- Кара-Мурза С. Г. Урок кадетов
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Konstitusiyali Demokratiya Partiyasi rus Konstitucionno demokraticheskaya partiya translit Konstitutsionno demokraticeskaya partiya K D hemcinin Konstitusiyali Demokratlar ve formal olaraq Xalq Azadligi Partiyasi Rusiya imperiyasinda merkezci liberal siyasi partiya Partiya Qerbin konstitusiyali monarxiya ideyalarini teblig edir ve motedil muhafizekarlar ile motedil sosialistlerden destek gormusdur Partiya uzvlerine partiya adinin K D abbreviaturasi esasinda kadetler deyirdiler Partiya platformasinin nezeri esasini Konstantin Kavelin ve Boris Cicerinin yazilari teskil edir Tarixci Pavel Milyukov partiyanin mocud oldugu muddetde onun sedri idi Konstitusiyali Demokratiya Partiyasi Konstitucionno demokraticheskaya partiya Rusiyanin azadligi Partiya afisasi 1917 ci il Sedri Pavel MilyukovQurucu Pavel MilyukovLideri Pavel MilyukovQurulus tarixi 18 31 oktyabr 1905Dagilma tarixi 28 noyabr 11 dekabr 1917Bas qerargah Sankt Peterburq RusiyaIdeologiya Konstitusiyali monarxiyaciliq Liberal demokratiya Siyasi pluralizm Sosial liberalizmIdeoloji spektr merkezcilik Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kadetlere verilen desteyin esasini ilk novbede ziyalilar ve isciler teskil edirdi Partiyada universitet professorlari ve huquqsunaslar xususile onemli yere sahib idi Bir cox kadet partiya uzvleri zemstvo veteranlari idi Konstitusiyali Demokratiya Partiyasi bir nece liberal qrupun birlesmesi neticesinde yaranmisdir Bunlar Qurtulus Birliyi Zemstvo Konstitusiyacilar Birliyi ve Birlikler Birliyi idi Bundan elave muellimler huquqsunaslar yazicilar hekimler ve muhendisler de daxil olmaqla burjua iscileri ve ziyalilar partiyanin bir hissesi idi Kadetlerin liberal iqtisadi proqrami iscilere 8 saatliq is gunu ve tetil huququnu destekleyirdi Kadetler Rusiyadaki butun milli azliqlarin tam vetendasligina sadiq idiler Partiya yehudilerden ve Volqa almanlarindan ehemiyyetli destek almisdir Baki sobesiKonstitusiyali Demokratiya Partiyasinin Baki sobesi 1905 ci ilin dekabrinda Moskvada tesis qurultayindan iki ay sonra fealiyyete baslamisdi Sobenin tesis iclasi ise 1906 il yanvarin 7 de kecirilmisdi Iclasda B L Baykov Baki sobesinin sedri secildi Sobenin burosuna ise M F Podsibyakin Stanislav Vonsovic I Miroslavski A M Feyql Elimerdan bey Topcubasov I Hacinski K I Xatisov Stepan Taqianosov M Q Alibeqov F F Skrepinski daxil oldular Buroya namizedler sirasinda I Sefereliyev I Haciyev S Sifrin Fridlandin adlari cekilirdi Partiyanin Baki sobesi Moskva ve Peterburq kadetlerinin proqramini qebul etmisdiler Sosial ve milli terkibine gore Baki sobesi demek olar ki butun milletlerin yuxari ve orta tebeqelerini ehate edirdi Rusiyali hemkarlarindan ferqli olaraq Baki kadetleri oz meqalelerinde Qafqaz xalqlarina muxtariyyet verilmesi telebi ile cixis edirdiler Bele teleblerle cixis eden Stanislav Vonsovic M F Podsibyakin U Turski muxtariyyet telebini onunla esaslandirirdilar ki Rusiyadan ferqli olaraq Qafqazda ozunuidareetme orqanlari hele de yaradilmayib ve bele bir seraitde yegane cixis yolu Qafqaz xalqlarinin coxdan arzuladigi muxtariyyet usuli idaresinin tetbiq edilmesidir 1906 ci ilde 1 ci Duma seckileri kampaniyasina da nuxtelif milletlerin numayendelerini oz secicileri sirasma celb etmek meqsedile Baki kadetleri muracietname yaymisdi Muracietnamede kadetlerin liberal proqramina Rusiyada yasayan coxsayli xalqlarin veziyyetinin deyisdirilmesi xususile onlarin oz dogma dillerinde yazib oxumaq ve ozunuidareetme orqanlarina malik olmaq huquqlari barede bendler de salinmisdi Beyannamelere baxmayaraq Baki sobesinin namized siyahilarina azerbaycanlilar daxil olunmamisdi ve onlar seckilerde musteqil namizedler kimi istirak edirdiler 1906 ci il mayin 3 de onlarin namizedlerinden biri S S Yakovlev namelum sexsler terefinden olduruldu Kadetler secki tebligatlarinin dayandirilmasi barede qezetde elan verdiler ve bu qerarin sebebini onlarin toxunulmazligina teminat olmamasi ile izah etdiler 1912 ci ilde 4 cu Dumaya seckiler vaxti kadetler hemin il Rusiyada yaradilan Tereqqi partiyasinin numayendeleri qisminde feal seckiqabagi kampaniyaya basladilar Seckiler erefesinde kadet partiyasinin uzvleri Milyukov Sinqaryov Rodicev tebligat kampaniyasi aparmaq ucun Bakiya gelmisdiler 1915 ci il avqustun 9 da Dovlet Dumasinda kadetlerin tereqqicilerin ve oktyabrist partiyalarinin istiraki ile Tereqqiperver blok yarandi Blokun esas telebi Birinci dunya muharibesinde tenezzule ugrayan Rusiyada dumaya hesabat veren ictimai etimad hokumetinin yaradilmasi idi Baki kadetleri de Kaspi ve Baki qezetlerinin sehifelerinde bu bloku destekleyir ve cavabdeh hokumet haqqinda telebler ireli sururduler Fevral inqilabi neticesinde Rusiyada car mutle qiyyeti devrildikden sonra kadetler iqtidar partiyasina cevrildiler Bu dovrde partiyanin Baki sobesi oz fealiyyetini berpa etdi Kadetlerin bir qismi A Leontovic K Iretski Muveqqeti hokumetin Bakida temsilcisi olan Ictimai Teskilatlann Icraiyye Komitesinin uzvu oldu Digerleri ise Xalq Azadliq Partiyasinin teskilat komitesini yaratdilar Hemin komiteye bezi menbelere gore kecmis partiya uzvleri B L Baykov X A Vermisev M Q Alibeqov M F Podsibyakin Fridland P M KaraMurza ile yanasi Feteli xan Xoyski de uzv secilmisdi Kadetlerin numayendeleri hemcinin o dovrde Qafqazi idare eden Xususi Zaqafqaziya Komitesinin esas terkib hissesini teskil edirdiler Oktyabr cevrilisinden sonra Rusiyada hakimiyyete gelen bolsevikler kadetler partiyasini qadagan etdiler Baki sobesinin bezi uzvieri Rus Milli Surasinin terkibine daxil oldu bezileri ise muhacirete getdi 1918 ci ilin noyabrinda Bakiya daxil olmus ingilis qosunlarinin komandani general Tomson Rus Milli Surasinin uzvleri M Podsibyakini Y Smirnovu B Baykovu ve A Leontovici qebul ederken onlar Azerbaycan hokumetine daxil olmaq barede ingilislerin teklifini redd etmisdiler Onlar Azerbaycanin oz milli muqedderatini teyin etmesinin eleyhine cixir ve onu yalniz Rusiyanin terkibinde gormek isteyirdiler Lakin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti oz hakimiyyetini butun olke erazisinde berqerar edenden sonra Rus Milli Surasi movcud veziyyetle barismali oldu Onun bezi uzvleri Parlamentde yaradilmis Slavyan Rus ve Milli azliqlar fraksiyasina daxil oldular Secki tarixiIl Partiya sedri Netice StatusSesler Faiz Yerler1906 Pavel Milyukov Namelum Namelum 179 478 1st Coxluq1907 yanvar Pavel Milyukov Namelum Namelum 98 518 2nd Azliq1907 oktyabr Pavel Milyukov Namelum Namelum 124 509 3rd Azliq1912 Pavel Milyukov Namelum Namelum 59 509 4th Azliq1917 Pavel Milyukov 2 088 000 4 7 17 703 3rd AzliqIstinadlarStruve Peter The Social Liberalism Internationales Handwtsrterbuch des Gewerkschaftswesens 1932 412 423 Pipes Richard Russia Under the Bolshevik Regime ingilis Knopf Doubleday Publishing Group 2011 05 04 ISBN 978 0 307 78861 0 2023 07 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 30 Pearson Raymond The Russian Moderates and the Crisis of Tsarism 1914 1917 Springer 1977 2 3 Hans Rogger Jewish Policies and Right wing Politics in Imperial Russia p 20 The Zemstvo in Russia An Experiment in Local Self government eds Terence Emmons amp Wayne S Vucinich p 441 Melissa Kirschke Stockdale Paul Miliukov and the Quest for a Liberal Russia 1880 1918 p 142 James W Long From Privileged to Dispossessed The Volga Germans 1860 1917 p 207 Peter Gatrell Government Industry and Rearmament in Russia 1900 1914 The Last Argument of Tsarism p 81 Rogger p 20 Rogger p 20 Long p 207 208 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki Lider 2005 seh 8 9 ISBN 9952 417 44 4 Elave edebiyyatMelissa Stockdale The Constitutional Democratic Party in Russia Under the Last Tsar edited by Geifman Anna Blackwell Publishers Ltd 1999 ISBN 1 55786 995 2 pp 164 169 Vodovozov V V Konstitucionno demokraticheskaya partiya v Rossii Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Gajda F A Liberalnaya oppoziciya na putyah k vlasti 1914 vesna 1917 g M ROSSPEN 2003 ISBN 5 8243 0309 6 Obolenskij V A Partiya narodnoj svobody o zemle Pg 1917 Politicheskie partii Rossii Konec XIX pervaya tret XX veka Enciklopediya M ROSSPEN Redkol Shelohaev V V otv red i dr 1996 ISBN 5 86004 037 7 Programy glavnejshih russkih partij 1 Narodnyh socialistov 2 Social demokraticheskoj rabochej partii 3 Socialistov revolyucionerov 4 Partii narodnoj svobody 5 Partii oktyabristov Soyuz 17 oktyabrya 1905 g 6 Krestyanskij soyuz 7 Nacionalnoj demokratichesko respublikanskoj partii 8 Politicheskie partii razlichnyh nacionalnostej Rossii Ukraincev Bunda i dr s prilozheniem statej a O russkih partiyah b Bolsheviki i mensheviki M 1917 Seleznyov F A Vybory i vybor provincii partiya kadetov v Nizhegorodskom krae 1905 1917 gg Nizhnij Novgorod Izd vo NNGU 2001 314 s Seleznyov F A Konstitucionnye demokraty i burzhuaziya 1905 1917 gg Nizhnij Novgorod Izd Nizhegorodskogo universiteta 2006 ISBN 5 85746 937 6 Seleznyov F A Revolyuciya 1917 goda i borba elit vokrug voprosa o separatnom mire s Germaniej 1914 1918 gg Sankt Peterburg Aletejya 2017 173 s ISBN 978 5906910 29 5Azerbaycan tarixi 7 cildde c 5 B 2001 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 B 1998 Bagirova I S Politecheskie partii i organizacii Azerbaidzhana v nachale XX veka B 1997 Shelohaev B B Kadety glavnaya partiya liberalnoj burzhuazii v borbe s revolyuciej 1905 1907 gg M 1983 Xarici kecidlerPartiyanin 1905 ci ilde qebul edilmis proqrami Avreh A Ya Kizevetter E Ya Revolyuciya 1905 1907 gg glazami kadetov Iz dnevnikov Rossijskij Arhiv Istoriya Otechestva v svidetelstvah i dokumentah XVIII XX vv Almanah M Studiya TRITE Ros Arhiv 1994 S 338 425 T V Pavlenkov F Enciklopedicheskij slovar Spb T vo Pech i Izd dѣla Trud 1913 5 e izd Dopolnenie k Enciklopedicheskomu slovaryu imeyushee celyu soobshit chitatelyu neobhodimye svedeniya za period ohvatyvayushij sobytiya pervoj mirovoj vojny i posledovavshih za neyu revolyucij V sostave perepechatki 5 go izdaniya Enciklopedicheskogo slovarya F Pavlenkova N J 1956 Kara Murza S G Urok kadetov