Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kolloidlər (kolloid sistemləri) — ən yüksək dərəcəli parçalanma həddinə çatmış ikifazalı dispers sistemlərdir. Yapışqanaoxşar deməkdir və 1861-ci ildə Qrem tərəfindən bu ad təklif edilmişdir.
Qrupları
Kolloid liofob (hidrofob) və liofil (hidrofil) olmaqla iki qrupa ayrılır. Liofob kolloid məhlulda mühit ilə arasında qarşılıqlı təsir (solvatlaşma, hidratlaşma) ya heç olmur və ya çox zəif olur. Göstərilən qarşılıqlı təsir güclü olanda kolloid məhlul liofil adlanır. liofob təbiətli məhlulun xarakterik misalı kükürdün suda əmələ gətirdiyi kolloid məhlul ola bilər.Bu parçalanmada heterogenlik hələ mühafizə olunub qalır, başqa sözlə, dispersiya fazası ilə dispersiya mühitinin arasında ayrılma səthi olur (dispersiya fazası hissəciklərinin ölçüləri 10-5-10-7sm, yaxud 0,0001 mm-dək). Kolloidlər molekulyar dispers (həqiqi məhlullar) və kobuddispers (suspenziya-emulsiya) arasında aralıq vəziyyəti tutur. Kolloidlər dayanıqlılıq dərəcəsini müəyyən edən mühüm əlamət fazaların ayrılma sərhədində sərbəst səthi enerjinin miqdarıdır. Sərbəst səthi enerjinin miqdarı kəmiyyətinin azalması sistemin termodinamik dayanıqlığının yüksək olmasını göstərir. Uyğun olaraq dispers fazası ilə dispersiya mühiti arasında çox sıx əlaqələrlə səciyyələnən (s<0.1 erq/sm2) liofil kolloidlər və koaqulyasiyaya meyil edən (s>0.1erq/sm2) liofob kolloidlər ayırılır. Dayanıqlıq dərəcəsindən asılı olmayaraq, kolloid sistemlərinin xüsusiyyətlərindən ən əsası onların mitselyar strukturudur: sərbəst yerdəyişən mitsellaları olan kül və bir-birilə bağlı mitsellalı gel tipləri ayrılır. Kolloidlər iki yolla əmələ gəlir: dispersion (hissəciklərin xırdalanması) və kondensasion (dispersion hissəciklərin molekulyar aqreqasiyası). İkifazalı (mikroheterogen) sistemlər olmaqla, kolloidlər bəzi hallarda birfazalı (homogen) sistemlərə keçid təşkil edirlər. Məsələn: bir çox , o cümlədən hissəcikləri, yaxud aqreqatları kolloid ölçülü olan bəzi metal xəlitələr, minerallar, şüşə. Bir komponentli kolloidlər izokolloid adlanır. Kolloidlər varlığı biosferin tipik xüsusiyyəti olub, canlı maddənin quruluşunda və Yer səthinin mineral maddəsində (gillər, , üzvi gellər və b.) geniş yayılmış və geoloji proseslərdə (sedimentogenez, diagenez, miqrasiya prosesləri və b.) böyük rol oynayır.
Liofil kolloidlər
Liofil kolloidlər aqreqat halında dayanıqlı kolloid sistemləri. Dispers faza ilə dispers mühit arasında əlaqənin möhkəmliyi ilə səciyyələnir. Liofil kolloidlər üçün dispers hissəciklərin həlledicinin (dispers mühitin) çoxsaylı molekullarını solvat qılaf şəklində toplayıb saxlamaq qabiliyyəti səciyyəvidir. Kolloidin liofillilik dərəcəsi yüksəklidikcə, qılaf daha çox inkişaf etmiş olur.
Tətbiqi
Kolloid məhlullar təbiətdə geniş yayılmışdır. Onlar heyvan və bitki toxumalarını, həmçinin bir çox mineral və təbii məhlulları əmələ gətirir. Məsələn, canlı orqanizmlərin protoplazması kolloid sistemdir.
Dərman preparatlarından bir çoxu kolloid məhlullardan ibarət olur. Belə preparatların davamlılığını artırmaq məqsədilə onlara adətən stablizator əlavə edilir.
İstinadlar
Mənbə
- Z.Qarayev "Qeyri-üzvi kimya", Maarif-1975.
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kolloidler kolloid sistemleri en yuksek dereceli parcalanma heddine catmis ikifazali dispers sistemlerdir Yapisqanaoxsar demekdir ve 1861 ci ilde Qrem terefinden bu ad teklif edilmisdir QruplariKolloid liofob hidrofob ve liofil hidrofil olmaqla iki qrupa ayrilir Liofob kolloid mehlulda muhit ile arasinda qarsiliqli tesir solvatlasma hidratlasma ya hec olmur ve ya cox zeif olur Gosterilen qarsiliqli tesir guclu olanda kolloid mehlul liofil adlanir liofob tebietli mehlulun xarakterik misali kukurdun suda emele getirdiyi kolloid mehlul ola biler Bu parcalanmada heterogenlik hele muhafize olunub qalir basqa sozle dispersiya fazasi ile dispersiya muhitinin arasinda ayrilma sethi olur dispersiya fazasi hisseciklerinin olculeri 10 5 10 7sm yaxud 0 0001 mm dek Kolloidler molekulyar dispers heqiqi mehlullar ve kobuddispers suspenziya emulsiya arasinda araliq veziyyeti tutur Kolloidler dayaniqliliq derecesini mueyyen eden muhum elamet fazalarin ayrilma serhedinde serbest sethi enerjinin miqdaridir Serbest sethi enerjinin miqdari kemiyyetinin azalmasi sistemin termodinamik dayaniqliginin yuksek olmasini gosterir Uygun olaraq dispers fazasi ile dispersiya muhiti arasinda cox six elaqelerle seciyyelenen s lt 0 1 erq sm2 liofil kolloidler ve koaqulyasiyaya meyil eden s gt 0 1erq sm2 liofob kolloidler ayirilir Dayaniqliq derecesinden asili olmayaraq kolloid sistemlerinin xususiyyetlerinden en esasi onlarin mitselyar strukturudur serbest yerdeyisen mitsellalari olan kul ve bir birile bagli mitsellali gel tipleri ayrilir Kolloidler iki yolla emele gelir dispersion hisseciklerin xirdalanmasi ve kondensasion dispersion hisseciklerin molekulyar aqreqasiyasi Ikifazali mikroheterogen sistemler olmaqla kolloidler bezi hallarda birfazali homogen sistemlere kecid teskil edirler Meselen bir cox o cumleden hissecikleri yaxud aqreqatlari kolloid olculu olan bezi metal xeliteler minerallar suse Bir komponentli kolloidler izokolloid adlanir Kolloidler varligi biosferin tipik xususiyyeti olub canli maddenin qurulusunda ve Yer sethinin mineral maddesinde giller uzvi geller ve b genis yayilmis ve geoloji proseslerde sedimentogenez diagenez miqrasiya prosesleri ve b boyuk rol oynayir Liofil kolloidlerLiofil kolloidler aqreqat halinda dayaniqli kolloid sistemleri Dispers faza ile dispers muhit arasinda elaqenin mohkemliyi ile seciyyelenir Liofil kolloidler ucun dispers hisseciklerin helledicinin dispers muhitin coxsayli molekullarini solvat qilaf seklinde toplayib saxlamaq qabiliyyeti seciyyevidir Kolloidin liofillilik derecesi yukseklidikce qilaf daha cox inkisaf etmis olur TetbiqiKolloid mehlullar tebietde genis yayilmisdir Onlar heyvan ve bitki toxumalarini hemcinin bir cox mineral ve tebii mehlullari emele getirir Meselen canli orqanizmlerin protoplazmasi kolloid sistemdir Derman preparatlarindan bir coxu kolloid mehlullardan ibaret olur Bele preparatlarin davamliligini artirmaq meqsedile onlara adeten stablizator elave edilir IstinadlarMenbeZ Qarayev Qeyri uzvi kimya Maarif 1975 Geologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 Xarici kecidler