Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Klassik Mayya sivilizasiyasının süqutu – inkişaf etmiş Klassik Mayya sivilizasiyasının VIII-IX əsrlərdə naməlum səbəblərdən süqut etməsi. Mayya xarabalıqlarına oyulmuş rəqəmlər Mayya mədəniyyətinin nə vaxt başa çatdığını göstərir. qeyd edilən son tarix 820-ci ilə aiddir və digər Mayya şəhərləri də bunun ardınca tək-tək məhv olmuşdur: 849-cu ildə, 859-cu ildə və Tikal 879-cu ildə.
Süqut Amerikaya gəlməsindən 600 il öncə baş verdiyindən və hansısa başqa xalqın onları məhv etməsi barədə izin olmaması Mayya mədəniyyətinin süqut etməsinin səbəbləri haqqında bir çox nəzəriyyələrin yaranmasına səbəb olmuşdur.
Səbəblər
Bir nəzəriyyəyə görə Mayya mədəniyyəti ekoloji problemlərə görə məhv olmuşdur. Məsələn, mayyalıların yerlərini genişləndirmək üçün meşələri məhv etdiyi irəli sürüldü. Bəzi alimlər zəlzələ, qasırğa, quraqlıq kimi təbii fəlakətlərin baş verdiyini irəli sürdülər. Hansısa xəstəliyin də mayyalılar arasında yayıldığı nəzəriyyələrdən biridir. 1995-ci ildə orta Yukatanda dibində 800-1000-ci illərə aid dövrdən qalan çpküntülərin tərkibində xeyli kalsium sulfat tapmışdırlar. Kalsium sulfat ancaq göldə çox az su varsa, xüsusilə quraqlıq zamanı dibə çökür. bu cür quraqlığın Mayyanın sonunu gətirdiyini düşünmüşdür.
Arxeoloq versiyasına görə Meksika körfəzindən gəlmiş bir xalq şimaldakı Mayya şəhərlərinə hücum etmişdir. Lakin bu hərbi deyil, mədəni işğal olmuşdur. Bu isə xarici idarəçilərə qarşı mayyalıların üsyan etməsinə səbəb olmuşdur. Tompson buna sübut kimi Orta Meksika üslubu qabların Mayyada tapılmasını və Meksika körfəzi memarlıq üslubunun Mayyada da peyda olmasını göstərmişdir.
Uzun müddət mayyalıların sülhsevər xalq olması düşüncəsinin Mayya yazıların oxunmasından ardından səhv olduğu, əslində onların hərbi xalq olduğu məlum olmuşdur. Mayya ərazisində hərbi istehkamların da tapılması süqut haqqında yeni versiyaların çıxmasına səbəb olmuşdur. Arxeoloqlar Arlen və Diana Çeyz Belizdə bir sahədə silahlar tapmış və Mayya şəhərləri arasında bir müharibənin süquta səbəb olduğu fikrini irəli sürmüşdürlər. şimali Qvatemalada çox miqdarda kəsilmiş baş tapmış və eyni nəticəyə gəlmişdir. O, 820-ci ildən sonra Mayya əhalisinin 95 %-nin məhv olduğunu təxmin etmişdir.
1970-ci illərdə Mayyanın mədəniyyətinin bir deyil, bir neçə faktorun qarşılıqlı təsiri ilə məhv olması fikri geniş yayılmağa başlamışdır.
Arxeoloq Mayya mədəniyyətinin tam süqut etmədiyini, sadəcə şimala köçdüyü versiyasını irəli sürmüşdür.
İstinadlar
- Paul Aron. Tarihin Büyük Sırları (türkcə).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Klassik Mayya sivilizasiyasinin suqutu inkisaf etmis Klassik Mayya sivilizasiyasinin VIII IX esrlerde namelum sebeblerden suqut etmesi Mayya xarabaliqlarina oyulmus reqemler Mayya medeniyyetinin ne vaxt basa catdigini gosterir qeyd edilen son tarix 820 ci ile aiddir ve diger Mayya seherleri de bunun ardinca tek tek mehv olmusdur 849 cu ilde 859 cu ilde ve Tikal 879 cu ilde Suqut Amerikaya gelmesinden 600 il once bas verdiyinden ve hansisa basqa xalqin onlari mehv etmesi barede izin olmamasi Mayya medeniyyetinin suqut etmesinin sebebleri haqqinda bir cox nezeriyyelerin yaranmasina sebeb olmusdur SebeblerBir nezeriyyeye gore Mayya medeniyyeti ekoloji problemlere gore mehv olmusdur Meselen mayyalilarin yerlerini genislendirmek ucun meseleri mehv etdiyi ireli suruldu Bezi alimler zelzele qasirga quraqliq kimi tebii felaketlerin bas verdiyini ireli surduler Hansisa xesteliyin de mayyalilar arasinda yayildigi nezeriyyelerden biridir 1995 ci ilde orta Yukatanda dibinde 800 1000 ci illere aid dovrden qalan cpkuntulerin terkibinde xeyli kalsium sulfat tapmisdirlar Kalsium sulfat ancaq golde cox az su varsa xususile quraqliq zamani dibe cokur bu cur quraqligin Mayyanin sonunu getirdiyini dusunmusdur Arxeoloq versiyasina gore Meksika korfezinden gelmis bir xalq simaldaki Mayya seherlerine hucum etmisdir Lakin bu herbi deyil medeni isgal olmusdur Bu ise xarici idarecilere qarsi mayyalilarin usyan etmesine sebeb olmusdur Tompson buna subut kimi Orta Meksika uslubu qablarin Mayyada tapilmasini ve Meksika korfezi memarliq uslubunun Mayyada da peyda olmasini gostermisdir Uzun muddet mayyalilarin sulhsever xalq olmasi dusuncesinin Mayya yazilarin oxunmasindan ardindan sehv oldugu eslinde onlarin herbi xalq oldugu melum olmusdur Mayya erazisinde herbi istehkamlarin da tapilmasi suqut haqqinda yeni versiyalarin cixmasina sebeb olmusdur Arxeoloqlar Arlen ve Diana Ceyz Belizde bir sahede silahlar tapmis ve Mayya seherleri arasinda bir muharibenin suquta sebeb oldugu fikrini ireli surmusdurler simali Qvatemalada cox miqdarda kesilmis bas tapmis ve eyni neticeye gelmisdir O 820 ci ilden sonra Mayya ehalisinin 95 nin mehv oldugunu texmin etmisdir 1970 ci illerde Mayyanin medeniyyetinin bir deyil bir nece faktorun qarsiliqli tesiri ile mehv olmasi fikri genis yayilmaga baslamisdir Arxeoloq Mayya medeniyyetinin tam suqut etmediyini sadece simala kocduyu versiyasini ireli surmusdur IstinadlarPaul Aron Tarihin Buyuk Sirlari turkce