Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kamilo Xose Sela (isp. Camilo José Cela; 11 may 1916[…], İria Flavia[d] – 17 yanvar 2002[…], Madrid) — ispan yazıçı və publisist, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1989), İspaniya Kral Elmlər Akademiyasının üzvü (1957), Migel de Servantes mükafatı laureatı (1995).
| Kamilo Xose Sela | |
|---|---|
| isp. Camilo José Cela | |
 | |
| Doğum tarixi | 11 may 1916[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 yanvar 2002[…](85 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək-damar xəstəliyi[d] |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair, roman yazıçısı, siyasətçi, jurnalist, esseist, universitet müəllimi[d], kino aktyoru |
| Fəaliyyət illəri | 1942-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | ispan dili |
| Janrlar | poeziya, roman |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |         |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Yazıçı və dramaturq Kamil Xose Selo XX əsrdə ispan ədəbiyyatı və ədəbi dilin inkişafında böyük rolu olan sənətkarlardan biridir. O, İspaniyanın La Korunya əyalətindəki kiçik Padron şəhərində doğulmuşdu. Atası qalisiyalı ispan, anası isə ingilis idi. Ali təhsilini Madrid universitetinin hüquq fakültəsində alsa da, bu sahədə heç vaxt çalışmamışdı. Erkən yaşlarından ədəbiyyatla maraqlanan Kamilo Xose sənət müəllimləri sırasında, ilk növbədə ispan yazıçıları Migel de Unamuno və Pio Baroxunun adını çəkir. İspan ədəbiyyatının klassiki Servantes, habelə böyük rus yazıçıları Lev Tolstoy və Dostoyevski həyatının müxtəlif çağlarında onun şəxsiyyət və yaradıcılıqlarına dönə-dönə müraciət etdiyi sənətkarlar olmuşdular.
İspanlar üçün seçim anı sayılan 1937-ci ildə Kamilo Xose diktator Frankonun tərəfində respublikaçılara qarşı döyüşlərdə iştirak etmişdi. Yaralandığı üçün ordudan tərxis olunmuş, bir sıra inzibati işlərdə çalışmışdı. Onların sırasına yazıçının senzorluq fəaliyyəti də daxil idi. Sonralar azad sözün qızğın tərəfdarı kimi tanınan Kamilo Xose bu fəaliyyətinə görə dəfələrlə sərt tənqidlərlə üzləşməli olmuşdu.
Adını qısa müddətdə ispan ədəbiyyatının görkəmli simaları sırasına çıxaran "Paskual Duarte ailəsi" romanını Kamilo Xose 1942-ci ildə çap etdirmişdi. Bu əsər indiyə qədər Servantesin məşhur "Don Kixot"undan sonra ispan bədii fikrinin ən populyar nümunələrindən biri sayılır. Roman İspaniyada və ispandilli ölkələrdə 80 dəfədən çox nəşr olunub, 50-dən çox xarici dilə tərcümə edilib.
Maraqlıdır ki, Kamilo Xose Franko tərəfdarı kimi tanınsa da, bu yazıçıya Franko rejiminin ispan insanını necə zavallı, həqir, ümidsiz, dünənindən və gələcəyindən qorxan bir vəziyyətə saldığını təsvir etməyə mane olmamışdı. Doğrudur, ehtiyatlı hərəkət edən müəllif "Paskual Duarte ailəsi" romanının ilk dəfə İspaniyada deyil, Argentinada çap olunmasını daha məqsədəuyğun saymışdı.
Bu roman sənət qanunlarının yazıçının siyasi rəğbət və istəyindən daha yüksəkdə dayanmasının aydın nümunəsidir. Müəllif bir çox uğurları üçün daha çox Frankoya borclu olsa da, əsl yazıçı kimi həqiqəti deməyi daha üstün tutmuşdu. O, sadə bir ispan vətəndaşının – Paskual Duartenin timsalında əslində bəzəməli olduğu 40-cı illərin ispan həqiqətlərini bütün çılpaqlığı, ən başlıcası isə yüksək bədii sənətkarlıq və inandırıcılıqla göstərə bilmişdi.
"Arı pətəyi" (1951) romanı da mövzu etibarilə "Paskual Duarte ailəsi" əsərinin davamı idi. Tənqidçilərin fikrincə, hər iki romanda sənətkarlıq baxımından bir tərəfdən Migel Servantes və Benito Peres Qaldos kimi ispan realistlərinin, o biri tərəfdən isə Ceyms Coys və Jan Pol Sartr kimi Avropa modernistlərinin təsiri duyulmaqdadır. Frankonun hökmü altındakı ispan katolik kilsəsi "Arı pətəyi"ni əxlaqsızlıq yayan əsər kimi pislədiyindən müəllif bu romanını da ispandilli ölkədə — Argentinada çap etdirmişdi. İspan tənqidçiləri həqiqətləri bütün mahiyyəti, bəzən isə çirkinlikləri və eybəcərlikləri ilə göstərdiyinə görə Kamilo Xosenin bədii yaradıcılıq metodunu "dəhşətli realizm" kimi səciyyələndirmişdilər.
60-cı illərin sonlarında Kamilo Xose bədii əsərlərində uğurlu, yaxud uğursuz alınmasından asılı olmayaraq eksperimentlərə maraq artmışdı. Məsələn, "Arizonalı İusus" (1988) romanında müəllif uzunluğu yüz səhifəyə çatan cümlə yazmaqla özünəməxsus ədəbi rekord müəyyənləşdirmişdi. Başqa sözlə desək, oxucuları məlumatlandırmaq və düşündürməkdən daha çox təəccübləndirməyə üstünlük verilmişdi. Əsərlərində və davranışındakı ekstravaqantlıq baxımından Kamilo Xoseni məşhur həmvətəni, rəssam Salvador Dali ilə müqayisə etmək mümkündür.
Diqqətəlayiq nəsr nümunələr ilə birlikdə Kamilo Xose həm də bədiiliklə elmiliyin sıx birləşdiyi yol qeydlərinin və siyasi publisistikanın mahir ustasıdır. Onun "Alkiriyaya səyahət" (1948), "Yəhudilər. Ərəblər. Xristianlar" (1954) kitabları ispan oxucularına vətənlərini daha yaxşı tanımaq və tarixlərinə daha dərindən bələd olmaq baxımından yeni imkanlar açmışdı. Yazıçının populyar əsərləri sırasına ispan dilindəki yasaq sözləri — tabuları əks etdirən çoxcildlik "Gizli lüğət"i (1979–1987), habelə yaxın dostu E. Heminqueyə həsr olunmuş "İspan tarixi. Korlar və korafəhmlər" (1989) kitabları da daxildir.
Kamilo Xose 1957-ci ildə İspaniya Kral Akademiyasının üzvü seçilmişdi. İspan kralı I Xuan Karlos ona İri Flavia (doğulduğu əyalətin adı) markizi titulunu vermişdi. Nəhayət, Kamilo Xose İspaniya Konstitutsiya məhkəməsinin üzvü olmuş və ölkənin yenidən mütləqiyyət üsul-idarəsinə qayıtmasının əsaslarını qoyan 1978-ci il konstitutsiyasının hazırlanmasında iştirak etmişdi.
1989-cu ildə Kamilo Xose "insan zəifliklərini səmimi, hissiyyatlı təsvir edən qüdrətli və ifadəli nəsr yaradıcılığına görə" Nobel mükafatı laureatı olmuşdu. 1995-ci ildə isə yazıçı öz ölkəsinin əsas ədəbi mükafatını — Servantes ödülünü almışdı.
Həyatının son illərində Kamilo Xose jurnalistikaya daha çox meyil etmiş, "El Pais" qəzetində həftənin ən vacib hadisələrinin təhlilinə həsr olunmuş xüsusi guşə aparmışdır. Bu dövrdə yazıçının başqa bir mühüm fəaliyyət sahəsi dünya miqyasında ispan dilinin və ədəbiyyatının təbliği ilə bağlı idi.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Camilo José Cela // Babelio (fr.). 2007.
- http://www.rae.es/academicos/camilo-jose-cela.
- Села Камило Хосе // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kamilo Xose Sela isp Camilo Jose Cela 11 may 1916 Iria Flavia d 17 yanvar 2002 Madrid ispan yazici ve publisist Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1989 Ispaniya Kral Elmler Akademiyasinin uzvu 1957 Migel de Servantes mukafati laureati 1995 Kamilo Xose Selaisp Camilo Jose CelaDogum tarixi 11 may 1916 1916 05 11 Dogum yeri Iria Flavia d Padron d La Korunya vilayeti d Qalisiya IspaniyaVefat tarixi 17 yanvar 2002 2002 01 17 85 yasinda Vefat yeri Madrid Madrid muxtar birliyi IspaniyaVefat sebebi urek damar xesteliyi d Fealiyyeti yazici sair roman yazicisi siyasetci jurnalist esseist universitet muellimi d kino aktyoruFealiyyet illeri 1942 ci ildenEserlerinin dili ispan diliJanrlar poeziya romanUzvluyu Ispan dili Kralliq Akademiyasi d 1957 2002 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiYazici ve dramaturq Kamil Xose Selo XX esrde ispan edebiyyati ve edebi dilin inkisafinda boyuk rolu olan senetkarlardan biridir O Ispaniyanin La Korunya eyaletindeki kicik Padron seherinde dogulmusdu Atasi qalisiyali ispan anasi ise ingilis idi Ali tehsilini Madrid universitetinin huquq fakultesinde alsa da bu sahede hec vaxt calismamisdi Erken yaslarindan edebiyyatla maraqlanan Kamilo Xose senet muellimleri sirasinda ilk novbede ispan yazicilari Migel de Unamuno ve Pio Baroxunun adini cekir Ispan edebiyyatinin klassiki Servantes habele boyuk rus yazicilari Lev Tolstoy ve Dostoyevski heyatinin muxtelif caglarinda onun sexsiyyet ve yaradiciliqlarina done done muraciet etdiyi senetkarlar olmusdular Ispanlar ucun secim ani sayilan 1937 ci ilde Kamilo Xose diktator Frankonun terefinde respublikacilara qarsi doyuslerde istirak etmisdi Yaralandigi ucun ordudan terxis olunmus bir sira inzibati islerde calismisdi Onlarin sirasina yazicinin senzorluq fealiyyeti de daxil idi Sonralar azad sozun qizgin terefdari kimi taninan Kamilo Xose bu fealiyyetine gore defelerle sert tenqidlerle uzlesmeli olmusdu Adini qisa muddetde ispan edebiyyatinin gorkemli simalari sirasina cixaran Paskual Duarte ailesi romanini Kamilo Xose 1942 ci ilde cap etdirmisdi Bu eser indiye qeder Servantesin meshur Don Kixot undan sonra ispan bedii fikrinin en populyar numunelerinden biri sayilir Roman Ispaniyada ve ispandilli olkelerde 80 defeden cox nesr olunub 50 den cox xarici dile tercume edilib Maraqlidir ki Kamilo Xose Franko terefdari kimi taninsa da bu yaziciya Franko rejiminin ispan insanini nece zavalli heqir umidsiz duneninden ve geleceyinden qorxan bir veziyyete saldigini tesvir etmeye mane olmamisdi Dogrudur ehtiyatli hereket eden muellif Paskual Duarte ailesi romaninin ilk defe Ispaniyada deyil Argentinada cap olunmasini daha meqsedeuygun saymisdi Bu roman senet qanunlarinin yazicinin siyasi regbet ve isteyinden daha yuksekde dayanmasinin aydin numunesidir Muellif bir cox ugurlari ucun daha cox Frankoya borclu olsa da esl yazici kimi heqiqeti demeyi daha ustun tutmusdu O sade bir ispan vetendasinin Paskual Duartenin timsalinda eslinde bezemeli oldugu 40 ci illerin ispan heqiqetlerini butun cilpaqligi en baslicasi ise yuksek bedii senetkarliq ve inandiriciliqla gostere bilmisdi Ari peteyi 1951 romani da movzu etibarile Paskual Duarte ailesi eserinin davami idi Tenqidcilerin fikrince her iki romanda senetkarliq baximindan bir terefden Migel Servantes ve Benito Peres Qaldos kimi ispan realistlerinin o biri terefden ise Ceyms Coys ve Jan Pol Sartr kimi Avropa modernistlerinin tesiri duyulmaqdadir Frankonun hokmu altindaki ispan katolik kilsesi Ari peteyi ni exlaqsizliq yayan eser kimi pislediyinden muellif bu romanini da ispandilli olkede Argentinada cap etdirmisdi Ispan tenqidcileri heqiqetleri butun mahiyyeti bezen ise cirkinlikleri ve eybecerlikleri ile gosterdiyine gore Kamilo Xosenin bedii yaradiciliq metodunu dehsetli realizm kimi seciyyelendirmisdiler 60 ci illerin sonlarinda Kamilo Xose bedii eserlerinde ugurlu yaxud ugursuz alinmasindan asili olmayaraq eksperimentlere maraq artmisdi Meselen Arizonali Iusus 1988 romaninda muellif uzunlugu yuz sehifeye catan cumle yazmaqla ozunemexsus edebi rekord mueyyenlesdirmisdi Basqa sozle desek oxuculari melumatlandirmaq ve dusundurmekden daha cox teeccublendirmeye ustunluk verilmisdi Eserlerinde ve davranisindaki ekstravaqantliq baximindan Kamilo Xoseni meshur hemveteni ressam Salvador Dali ile muqayise etmek mumkundur Diqqetelayiq nesr numuneler ile birlikde Kamilo Xose hem de bediilikle elmiliyin six birlesdiyi yol qeydlerinin ve siyasi publisistikanin mahir ustasidir Onun Alkiriyaya seyahet 1948 Yehudiler Erebler Xristianlar 1954 kitablari ispan oxucularina vetenlerini daha yaxsi tanimaq ve tarixlerine daha derinden beled olmaq baximindan yeni imkanlar acmisdi Yazicinin populyar eserleri sirasina ispan dilindeki yasaq sozleri tabulari eks etdiren coxcildlik Gizli luget i 1979 1987 habele yaxin dostu E Heminqueye hesr olunmus Ispan tarixi Korlar ve korafehmler 1989 kitablari da daxildir Kamilo Xose 1957 ci ilde Ispaniya Kral Akademiyasinin uzvu secilmisdi Ispan krali I Xuan Karlos ona Iri Flavia doguldugu eyaletin adi markizi titulunu vermisdi Nehayet Kamilo Xose Ispaniya Konstitutsiya mehkemesinin uzvu olmus ve olkenin yeniden mutleqiyyet usul idaresine qayitmasinin esaslarini qoyan 1978 ci il konstitutsiyasinin hazirlanmasinda istirak etmisdi 1989 cu ilde Kamilo Xose insan zeifliklerini semimi hissiyyatli tesvir eden qudretli ve ifadeli nesr yaradiciligina gore Nobel mukafati laureati olmusdu 1995 ci ilde ise yazici oz olkesinin esas edebi mukafatini Servantes odulunu almisdi Heyatinin son illerinde Kamilo Xose jurnalistikaya daha cox meyil etmis El Pais qezetinde heftenin en vacib hadiselerinin tehliline hesr olunmus xususi guse aparmisdir Bu dovrde yazicinin basqa bir muhum fealiyyet sahesi dunya miqyasinda ispan dilinin ve edebiyyatinin tebligi ile bagli idi IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Camilo Jose Cela Babelio fr 2007 http www rae es academicos camilo jose cela Sela Kamilo Hose Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerHemcinin bax