Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II Qiyasəddin Keyxosrov (bilinmir və ya 1221 – 1246, Antalya) — 1237–1246-cı illər ərzində Anadolu Səlcuq Sultanlığı hökmdarı.
| II Qiyasəddin Keyxosrov | |
|---|---|
| غياث الدين كيخسرو | |
 | |
| 1237 – 1246 | |
| Əvvəlki | I Əlaəddin Keyqubad |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | bilinmir və ya 1221 |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Alanya |
| Atası | I Əlaəddin Keyqubad |
| Həyat yoldaşı | Gürcü Xatun |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Səlcuqlular |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1221-ci ildə anadan olmuşdur.[] Əlaəddin Keyqubadın oğludur. Anası Hunat Xatundur. Hələ 7 yaşında Ərzincan məliki təyin olunmuş və atabəyi Mübarizəddin Ərtoquşla birgə buraya göndərilmişdir. Vəzifəyə təyin olduğu ilk illərdə Trabzon ətrafını ələ keçirmişdir. Keyxosrov hələ atası sağ ikən Gürcü şəhzadəsi Tamar ilə nişanlanmış,daha sonra 1238-ci ildə isə evlənmişdir. Bu evlilikdən II Əlaəddin Keyqubad dünyaya gəlmişdir. Tamar bütün Anadoluda Gürcü Xatun adı ilə tanınırdı. O öz həyat yoldaşına olan məhəbbətini göstərmək üçün şah Tamarın adına pullar buraxdırmış, bu pulların bir üzündə şir (özü) digər üzündə isə günəş (Tamar) simvollarını rəsm etdirmişdir.
Hakimiyyətinin ilk illəri
Əlaəddin Keyqubad vəfatından əvvəl kiçik oğlu Qılınc Arslanı vəliəhd təyin etsə də, atasının ölümündən sonra Qiyassəddin Keyxosrov və bir qrup əmirə arxalanaraq hakimiyyəti öz əlinə almışdır. O taxta çıxanda 16 yaşında idi. Hakimiyyətə gələr-gəlməz gənc və tərcrübəsiz sultanın ilk addımı Sadəddin Köpəyi əmir əl-üməra vəzifəsini təyin etmək olmuşdur. Bəzi Xarəzm bəyləri Əlaəddin Keyqubadın vəsiyyətinin yerinə yetirilmədiyini səbəb gətirərək Keyxosrova qarşı çıxırlar. Sadəddin Köpək bu şəraitdən yararlanaraq, bir sıra dəyərli dövlət adamlarını aradan qaldırır və padişahdan öz maraqları üçün istifadə etməyə başlayır. Belə ki, Xarəzm əmirlərindən Qayır xanı öldürməsi nəticəsində Xarəzm əskərləri keçdikləri yerləri yağmalayaraq Urfa-Harran bölgəsini ələ keçirirlər. Lakin çox keçmir ki, onun taxt-taca iddiasının olduğu bilinir və 1238-ci ildə II Qiyasəddin Keyxosrov tərəfindən edam edilir.
Daxili siyasəti
Onun hakimiyyəti illərində Anadolu Səlcuqlu sultanlığı sosial-iqtisadi baxımdan xeyli inkişaf etmiş, elmi və dini qurumlar yaradılmış, böyük memarlıq abidələri inşa edilmişdir. Buna baxmyaraq vəziri Sadəddin Köpəyin təsiri ilə təcrübəli dövlət adamlarını qətl etdirməsi və Kösedağ döyüşündə məğlubiyyəti ölkəni xeyli zəiflətmişdir. O dövlət idarəsində də bir sıra dəyişikliklər etdi. Mühəzzəbüddin Əlini vəzir, İsfahanlı Şəmsəddin Məhəmmədi naib, Vəliyəddini "Pərvanəlik", Məcduddin Məhəmmədi tərcüməçi və Cəlaləddin Qaratayı hökmdar ailəsinə məxsus torpaqlara nəzarətçi vəzifəsinə təyin etmişdir.
Bu dövrdə Anadolu Səlcuqlu dövlətinin digər bir mühüm problemi də Monqol hücumlarından Türkiyəyə sığınıb Cənub-Şərq və Suriya sərhəd bölgəsində sıxlaşan və əksəriyyətlə Şamanist inanca sahib olan köçəri Türkmənlərin qaldırdıqları üsyanlar və talançılıqlaridi. Tarixdə Babailər üsyanı olaraq tanınan bu üsyanın təsirləri uzun illər Anadolu torpaqlarında qalmışdı. Üsyanın əsl səbəbi köçəri həyat tərzi yaşayan Türkmənlərin yerli əhaliyə uğunlaşa bilməməsi idi. Üsyan islamı həyat tərzini mənimsəməmiş II Qiyasəddin Keyxosrova qarşı "Allah yolundan ayrılıb , səfil bir həyat yaşadığı" bəhanəsiylə başlamışdı. Lakin 1240-cı ildə Keyxosrov üsyançılar məğlub və darmadağın etdi. Buna baxmayaraq üsyan mərkəzi hakimiyyəti zəiflətməyə müvəffəq oldu.
Xarici siyasəti
Qiyasəddin Keyxosrov o cümlədən nikah diplomatiyasına əl ataraq Hələb Eyyubi hökmdarının qızı ilə evlənmiş, öz bacısını isə onunla evləndirmişdir. Çox keçmədən Əyyubilər və Artuqları da özündən asılı vəziyyətə salmışdır. 1241-ci ildə ordusunu Kayseridə toplayan Keyxosrov, Dəməşq Eyyubi hökmdarı ilə güclərini birləşdirərək Silvan Əyyubi hökmdarının üzərinə yürüş etdi. Silvan Əyyubi hökmdarı da Germiyan Türkmənləri və Xarəzmlərlə müttəfiq olmuşdu. Lakin baş verə biləcək müharibənin qarşısı Abbasi xəlifəsi tərəfindən alındı. Silvan Əyyubi hökmdarı ilə Anadolu Səlcuqlu dövlətinin vassallığını qəbul etməsi şərtilə sülh bağlandı.
1242-ci ildə Anadolu Səlcuqlu dövləti Monqolların hücumuna məruz qalır. Həmin il Ərzurum şəhəri monqollar tərəfindən tutulur. Sultan Keyxosrov 80 minlik ordusu ilə Sivas-Kösedağ mövqeyində dayanır. Təcrübəli əmirlər müdafiə vəziyyətini alıb gözləməyi məsləhə bilsələr də, sultan onları dinləmir və ordunun 20 min nəfərlik hissəsi Baycu Noyanın rəhbərliyi alıntda olan monqol ordusu üzərinə hücuma keçir. Lakin səlcuqlu ordusu monqollar tərəfindən darmadağın edilir. Sultan döyüş meydanından Qərbi Anadoluya qaçır. Kayserini ələ keçirən monqollar şəhəri talan edir. Kösedağ məğlubiyyəti Anadolu Səlcuqlu dövlətinə böyük zərbə vurur. Vəzir Mühəzəbüddin Əli Anadolunun bütünilə işğalı təhlükəsinə qarşı Azərbaycana səfər edir və buradakı Monqol komandiri Noyan ilə sülh imzalayır. Sülhdən xəbər tutan sultan Konya şəhərinə qayıdır.
İstinadlar
- "II Qiyasəddin Keyxosrov" (PDF). 2016-02-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-10-04.
- . 2016-02-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-24.
- Osman Nuri, Küçük. Mevlana ve Hünkar. nefes yayıncılık. 2016.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Qiyaseddin Keyxosrov bilinmir ve ya 1221 1246 Antalya 1237 1246 ci iller erzinde Anadolu Selcuq Sultanligi hokmdari II Qiyaseddin Keyxosrovغياث الدين كيخسرو1237 1246EvvelkiI Elaeddin KeyqubadSonrakiSexsi melumatlarDogum tarixi bilinmir ve ya 1221Vefat tarixi 1246Vefat yeri AlanyaAtasi I Elaeddin KeyqubadHeyat yoldasi Gurcu XatunUsaqlari II Izzeddin KeykavusAilesi Selcuqlular Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1221 ci ilde anadan olmusdur menbe gosterin Elaeddin Keyqubadin ogludur Anasi Hunat Xatundur Hele 7 yasinda Erzincan meliki teyin olunmus ve atabeyi Mubarizeddin Ertoqusla birge buraya gonderilmisdir Vezifeye teyin oldugu ilk illerde Trabzon etrafini ele kecirmisdir Keyxosrov hele atasi sag iken Gurcu sehzadesi Tamar ile nisanlanmis daha sonra 1238 ci ilde ise evlenmisdir Bu evlilikden II Elaeddin Keyqubad dunyaya gelmisdir Tamar butun Anadoluda Gurcu Xatun adi ile taninirdi O oz heyat yoldasina olan mehebbetini gostermek ucun sah Tamarin adina pullar buraxdirmis bu pullarin bir uzunde sir ozu diger uzunde ise gunes Tamar simvollarini resm etdirmisdir Hakimiyyetinin ilk illeriElaeddin Keyqubad vefatindan evvel kicik oglu Qilinc Arslani veliehd teyin etse de atasinin olumunden sonra Qiyasseddin Keyxosrov ve bir qrup emire arxalanaraq hakimiyyeti oz eline almisdir O taxta cixanda 16 yasinda idi Hakimiyyete geler gelmez genc ve tercrubesiz sultanin ilk addimi Sadeddin Kopeyi emir el umera vezifesini teyin etmek olmusdur Bezi Xarezm beyleri Elaeddin Keyqubadin vesiyyetinin yerine yetirilmediyini sebeb getirerek Keyxosrova qarsi cixirlar Sadeddin Kopek bu seraitden yararlanaraq bir sira deyerli dovlet adamlarini aradan qaldirir ve padisahdan oz maraqlari ucun istifade etmeye baslayir Bele ki Xarezm emirlerinden Qayir xani oldurmesi neticesinde Xarezm eskerleri kecdikleri yerleri yagmalayaraq Urfa Harran bolgesini ele kecirirler Lakin cox kecmir ki onun taxt taca iddiasinin oldugu bilinir ve 1238 ci ilde II Qiyaseddin Keyxosrov terefinden edam edilir Daxili siyasetiOnun hakimiyyeti illerinde Anadolu Selcuqlu sultanligi sosial iqtisadi baximdan xeyli inkisaf etmis elmi ve dini qurumlar yaradilmis boyuk memarliq abideleri insa edilmisdir Buna baxmyaraq veziri Sadeddin Kopeyin tesiri ile tecrubeli dovlet adamlarini qetl etdirmesi ve Kosedag doyusunde meglubiyyeti olkeni xeyli zeifletmisdir O dovlet idaresinde de bir sira deyisiklikler etdi Muhezzebuddin Elini vezir Isfahanli Semseddin Mehemmedi naib Veliyeddini Pervanelik Mecduddin Mehemmedi tercumeci ve Celaleddin Qaratayi hokmdar ailesine mexsus torpaqlara nezaretci vezifesine teyin etmisdir Bu dovrde Anadolu Selcuqlu dovletinin diger bir muhum problemi de Monqol hucumlarindan Turkiyeye siginib Cenub Serq ve Suriya serhed bolgesinde sixlasan ve ekseriyyetle Samanist inanca sahib olan koceri Turkmenlerin qaldirdiqlari usyanlar ve talanciliqlaridi Tarixde Babailer usyani olaraq taninan bu usyanin tesirleri uzun iller Anadolu torpaqlarinda qalmisdi Usyanin esl sebebi koceri heyat terzi yasayan Turkmenlerin yerli ehaliye ugunlasa bilmemesi idi Usyan islami heyat terzini menimsememis II Qiyaseddin Keyxosrova qarsi Allah yolundan ayrilib sefil bir heyat yasadigi behanesiyle baslamisdi Lakin 1240 ci ilde Keyxosrov usyancilar meglub ve darmadagin etdi Buna baxmayaraq usyan merkezi hakimiyyeti zeifletmeye muveffeq oldu Xarici siyasetiQiyaseddin Keyxosrov o cumleden nikah diplomatiyasina el ataraq Heleb Eyyubi hokmdarinin qizi ile evlenmis oz bacisini ise onunla evlendirmisdir Cox kecmeden Eyyubiler ve Artuqlari da ozunden asili veziyyete salmisdir 1241 ci ilde ordusunu Kayseride toplayan Keyxosrov Demesq Eyyubi hokmdari ile guclerini birlesdirerek Silvan Eyyubi hokmdarinin uzerine yurus etdi Silvan Eyyubi hokmdari da Germiyan Turkmenleri ve Xarezmlerle muttefiq olmusdu Lakin bas vere bilecek muharibenin qarsisi Abbasi xelifesi terefinden alindi Silvan Eyyubi hokmdari ile Anadolu Selcuqlu dovletinin vassalligini qebul etmesi sertile sulh baglandi 1242 ci ilde Anadolu Selcuqlu dovleti Monqollarin hucumuna meruz qalir Hemin il Erzurum seheri monqollar terefinden tutulur Sultan Keyxosrov 80 minlik ordusu ile Sivas Kosedag movqeyinde dayanir Tecrubeli emirler mudafie veziyyetini alib gozlemeyi meslehe bilseler de sultan onlari dinlemir ve ordunun 20 min neferlik hissesi Baycu Noyanin rehberliyi alintda olan monqol ordusu uzerine hucuma kecir Lakin selcuqlu ordusu monqollar terefinden darmadagin edilir Sultan doyus meydanindan Qerbi Anadoluya qacir Kayserini ele keciren monqollar seheri talan edir Kosedag meglubiyyeti Anadolu Selcuqlu dovletine boyuk zerbe vurur Vezir Muhezebuddin Eli Anadolunun butunile isgali tehlukesine qarsi Azerbaycana sefer edir ve buradaki Monqol komandiri Noyan ile sulh imzalayir Sulhden xeber tutan sultan Konya seherine qayidir Istinadlar II Qiyaseddin Keyxosrov PDF 2016 02 24 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 10 04 2016 02 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 02 24 Osman Nuri Kucuk Mevlana ve Hunkar nefes yayincilik 2016 Xarici kecidler