III Səadət Gəray (1645 – 1695, Rodos) — XXVIII Krım xanı.
III Səadət Gəray | |
---|---|
6 mart 1691 – dekabr 1691 | |
Əvvəlki | I Səlim Gəray |
Sonrakı | Səfa Gəray |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1645 |
Vəfat tarixi | 1695 |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | suveren[d] |
Ailəsi | Gəraylar |
Dini | sünni islam |
Krım xanı I Səlamət Gərayın nəvəsi, kalqay Krım Gərayın (ö. 1651) oğludur. Atasının döyüş meydanında həlak olmasının ardından qardaşlarıyla birlikdə əmisi III İslam Gərayın himayəsinə alındı. Əmisi oğlu Murad Gərayın səltənətində nurəddin ünvanı alan Səadət Gəray, I Səlim Gərayın vəzifədən istehfa etməsinin ardından Krım xanlığına gətirildi (6 mart 1691). Səlim Gərayın oğlu Dövləti kalqay, öz qardaşı Fatehi isə nurəddin təyin etdi.
Vəzifəyə təyin olunduqdan sonra hələ İstanbulda ikən Avstriya cəbhəsinə yollanmaq üzrə bir ordu toplaması əmr olundu. Qara dənizin qərb sahili boyunca hərəkət edən Səadət Gəray bölgədəki noqay birliklərini toplayaraq yerli özünümüdafiə dəstələri yaratdı. Krıma az sayda birlik göndərərək oradakı əmin-amanlığı təmin edən Səadət Gəray ona qarşı çıxan yerli əsilzadələri özünə tabe etdi. İndiki Rumıniya bölgəsində ikən yerli xalqa zülm edən quldur dəstələrini cəzalandırdı. Ancaq olduqca uzun çəkən döyüş hazırlığı səbəbilə cəbhəyə gecikdi və Krım tatarlarının dəstəyini almayan Osmanlı ordusu cəbhədə məğlub oldu. Bu məğlubiyyətin təqsirkarı olaraq görülən Səadət Gəray vəzifədən alındı və Krıma getmədən birbaşa İstanbula qayıtdı (dekabr 1691). Burada haqqında sürgün qərarı verildi və Rodos adasına sürgün olundu. Burada 1695-ci ildə vəfat etdi.
Mənbə
- Oleksa Gaivoronsky «Повелители двух материков», Kiev-Bakhchisarai, 2007,
İstinadlar
- Henry Hoyle Howorth, History of the Mongols, 1880, part 2, p 479
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
III Seadet Geray 1645 1695 Rodos XXVIII Krim xani III Seadet GerayXXVIII Krim xani6 mart 1691 dekabr 1691EvvelkiI Selim GeraySonrakiSefa GeraySexsi melumatlarDogum tarixi 1645Vefat tarixi 1695Vefat yeri Rodos Osmanli imperiyasiDefn yeri YunanistanFealiyyeti suveren d Ailesi GeraylarDini sunni islam Krim xani I Selamet Gerayin nevesi kalqay Krim Gerayin o 1651 ogludur Atasinin doyus meydaninda helak olmasinin ardindan qardaslariyla birlikde emisi III Islam Gerayin himayesine alindi Emisi oglu Murad Gerayin seltenetinde nureddin unvani alan Seadet Geray I Selim Gerayin vezifeden istehfa etmesinin ardindan Krim xanligina getirildi 6 mart 1691 Selim Gerayin oglu Dovleti kalqay oz qardasi Fatehi ise nureddin teyin etdi Vezifeye teyin olunduqdan sonra hele Istanbulda iken Avstriya cebhesine yollanmaq uzre bir ordu toplamasi emr olundu Qara denizin qerb sahili boyunca hereket eden Seadet Geray bolgedeki noqay birliklerini toplayaraq yerli ozunumudafie desteleri yaratdi Krima az sayda birlik gondererek oradaki emin amanligi temin eden Seadet Geray ona qarsi cixan yerli esilzadeleri ozune tabe etdi Indiki Ruminiya bolgesinde iken yerli xalqa zulm eden quldur destelerini cezalandirdi Ancaq olduqca uzun ceken doyus hazirligi sebebile cebheye gecikdi ve Krim tatarlarinin desteyini almayan Osmanli ordusu cebhede meglub oldu Bu meglubiyyetin teqsirkari olaraq gorulen Seadet Geray vezifeden alindi ve Krima getmeden birbasa Istanbula qayitdi dekabr 1691 Burada haqqinda surgun qerari verildi ve Rodos adasina surgun olundu Burada 1695 ci ilde vefat etdi MenbeOleksa Gaivoronsky Poveliteli dvuh materikov Kiev Bakhchisarai 2007 ISBN 978 966 96917 1 2IstinadlarHenry Hoyle Howorth History of the Mongols 1880 part 2 p 479