III Dövlət Gəray və ya Qara Dövlət Gəray (1647 – 1717, Bolqarıstan) — Krım xanı.
III Dövlət Gəray | |
---|---|
1716 – 1717 | |
Əvvəlki | I Qaplan Gəray |
Sonrakı | IV Səadət Gəray |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1647 |
Vəfat tarixi | 1717 |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | suveren[d] |
Uşağı | Maqsud Gəray |
Ailəsi | Gəraylar |
Dini | sünni islam |
Krım xanı I Səlamət Gərayın oğlu və nurəddin Adil Gərayın oğludur. Krım xanı Səfa Gərayın səltənəti dönəmində birinci varisi elan edilərək kalqay ünvanı aldı. Uzun illərdir Krım taxtı I Səlim Gərayın övladlarının əlində idi. Bu isə Osmanlı sultanlarını narahat edirdi. Bu səbəblə ilk fürsətdə ailənin digər bir qolundan olan nümayəndəsini taxta çıxarmağı istəyirdilər.
I Qaplan Gərayın vəzifədən alınmasının ardından 1716-cı ildə III Dövlət Gəray Krım xanı elan edildi. Səfa Gərayın oğlu Bahadur Gəray birinci (kalqay), öz oğlu Maqsud Gəray isə ikinci (nurəddin) varis təyin edildi. Təyinatın ardından dərhal Avstriya cəbhəsinə göndərilsə də, ordu toplanması səbəbilə Bucaq bölgəsində gözlədi. Ancaq Krımda vəziyyət fərqli idi. Yerli əyanlar və əhali bəzilərindən narazı olsa da, I Səlim Gərayın oğullarının taxtda haqq sahibi olduğuna inanırdılar. Bu səbəblə qısa zamanda Krımda ayaqlanma başladı. İstanbula göndərilən nümayəndə heyəti vasitəsilə sultana narazılıq bildirildi. Beləcə, III Dövlət Gəray Krıma gedib çatamadan vəzifədən alındı və yerinə I Səlim Gərayın oğlu IV Səadət Gəray Krım xanı elan olundu.
Rumelində yaşamasına icazə verilən Dövlət Gəray həmin il bölgədə yayılan epidemiya səbəbilə vəfat etdi və cənazəsi Yanbolu məscidinin həyətinə dəfn olundu.
Mənbə
- Henry Hoyle Howorth, History of the Mongols, 1880, Part 2, page 565
- Desaive Dilek, « Le khanat de Crimée dans les archives ottomanes », dans Cahiers du monde russe et soviétique, 1972, cilt 13, n° 13-4, s. 560-583
İstinadlar
- Henry Hoyle Howorth, History of the Mongols, from the 9th to the 19th Century, partie II, division I : « The so-called Tartars of Russia and Central Asia », Londres, Longmans, Green and Co, 1880, s. 565 & 606
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
III Dovlet Geray ve ya Qara Dovlet Geray 1647 1717 Bolqaristan Krim xani III Dovlet GerayKrim xani1716 1717EvvelkiI Qaplan GeraySonrakiIV Seadet GeraySexsi melumatlarDogum tarixi 1647Vefat tarixi 1717Vefat yeri BolqaristanDefn yeri BolqaristanFealiyyeti suveren d Usagi Maqsud GerayAilesi GeraylarDini sunni islam Krim xani I Selamet Gerayin oglu ve nureddin Adil Gerayin ogludur Krim xani Sefa Gerayin selteneti doneminde birinci varisi elan edilerek kalqay unvani aldi Uzun illerdir Krim taxti I Selim Gerayin ovladlarinin elinde idi Bu ise Osmanli sultanlarini narahat edirdi Bu sebeble ilk fursetde ailenin diger bir qolundan olan numayendesini taxta cixarmagi isteyirdiler I Qaplan Gerayin vezifeden alinmasinin ardindan 1716 ci ilde III Dovlet Geray Krim xani elan edildi Sefa Gerayin oglu Bahadur Geray birinci kalqay oz oglu Maqsud Geray ise ikinci nureddin varis teyin edildi Teyinatin ardindan derhal Avstriya cebhesine gonderilse de ordu toplanmasi sebebile Bucaq bolgesinde gozledi Ancaq Krimda veziyyet ferqli idi Yerli eyanlar ve ehali bezilerinden narazi olsa da I Selim Gerayin ogullarinin taxtda haqq sahibi olduguna inanirdilar Bu sebeble qisa zamanda Krimda ayaqlanma basladi Istanbula gonderilen numayende heyeti vasitesile sultana naraziliq bildirildi Belece III Dovlet Geray Krima gedib catamadan vezifeden alindi ve yerine I Selim Gerayin oglu IV Seadet Geray Krim xani elan olundu Rumelinde yasamasina icaze verilen Dovlet Geray hemin il bolgede yayilan epidemiya sebebile vefat etdi ve cenazesi Yanbolu mescidinin heyetine defn olundu MenbeHenry Hoyle Howorth History of the Mongols 1880 Part 2 page 565 Desaive Dilek Le khanat de Crimee dans les archives ottomanes dans Cahiers du monde russe et sovietique 1972 cilt 13 n 13 4 s 560 583IstinadlarHenry Hoyle Howorth History of the Mongols from the 9th to the 19th Century partie II division I The so called Tartars of Russia and Central Asia Londres Longmans Green and Co 1880 s 565 amp 606