Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Həmmadilər sülaləsi— 1015–1152-ci illərdə hökmranlıq edən əsilli süalalə.
Tarixi
Sülalə adını qurucusu Həmmad ibn Buluqqin bin Ziridən alır. Fatımilərin 972-ci ildə geri çəkilməsindən sonra Məğribin idarəsi, yenə bu dövlətin himayəsində olmaq üzrə Bərbəri əsilli Sanhacə qəbiləsinə mənsub Ziri sülaləsinin əlinə keçdi. Ziriləri təhdid edən ilk təhlükə, Əndülüs əməvilərinə tabe olan zənatəlilərin başladığı üsyan oldu. Zirilər üsyanı yatırmaq üçün hərəkətə keçdilər; ancaq bu ilk zamanlarda gözlənən nəticəni verdisə də, bir müddət sonra hadisələr əks istiqamətdə cərəyan etməyə başladı və Ziri torpaqları parçalandı. Bu parçalanan torpaqların bir qismində zirilərin əqrabaları olan həmmadilər öz müstəqilliklərini elan etdilər. Zənatəlilərə qarşı verilən mücadələdə üst üstə qazandığı uğurlarla özünü göstərən Həmmad ibn Buluqqin ibn Ziri, Sultan Badis b. Muiz tərəfindən Zab və Məsiləni içinə alan bölgənin valiliyinə gətirildi; ayrıca müstahkəm bir idarə mərkəzi qurma istəyi də qəbul edildi. Bunun üzərinə Həmmad, Məsilənin şimal-şərqində Kalatü-Bəni Həmmad deyilən bir qala-şəhər qurdu və ardından da bir bahanəylə əsl niyətini açığa vuraraq müstəqilliyini elan etdi.
Həmmadilərin tarixini, biri mərkəzin Kalatü-Bəni Həmmad olduğu 1015–1067, digəri Bicayəyə köçürüldüyü 1067–1152-ci illər arası olmaq üzrə iki dönəmdə incələmək mümkündür. Bunların ilki güc və əzamət dönəmidir. Bu illərdə dövlətin sınırları qərbdə Tənəs və Şələf vadisinə, şərqdə Əvras dağları aşılaraq Təbissəyə, cənubda isə Varglanın ötələrinə çatdı. Dönəmin ən önəmli hökmdarı olan Həmmad əl-Bərbəri (1015–1028), Zirilərdən Sultan Muiz ibn Badis ilə bir andlaşma imzaladı və onun tərəfindən bütün Mərkəzi Məğribin hökmdarı olaraq tanındı. Həmmad Şiələrlə mücadələ edərək Malikiliyi hakim etdi. Bunun üzərinə Məğribdəki nüfuzlarının təhlikəyə düşdüyünü görən Fatimilər bölgədə yenidən hakimiyət qurmak üçün Hilali ərəblərini Məğribə köç etdirdilər. Həmmad da Fatımilərlə ilişkilərinə son verib Abbasilərə itaət ərz etdi. Yerinə gəçən oğlu Qaid ibn Həmmad (1028–1054) atasının Muiz b. Badis ilə apardığı andlaşmanı pozdu; ancaq iki il sürən bir mücadələdən sonra tərəflər arasında təkrar andlaşma sağlandı. Muhsin b. Qaid doqquz aylıq bir hökmdarlıqdan sonra öldürüldü. Yerinə keçən Buluqqin ibn Məhəmməd bin Həmmad (1055–1062), Biskrə rəislərini ona itaət etdirdiyi kimi Mavritaniyadakı Zənatə qəbiləsi üzərinə yürüyüb Fas şəhrəni də ələ keçirdi (1062). Həmmadilər, Zənatə qəbiləsiylə apardıqları mücadələ sırasında Məğribə yeni yerləşmiş bir Ərəb qəbiləsi olan Bəni Hilalin Əsbəc və Adi qolundan böyük dəstək gördülər. Fəqət gedərək onların kuklaları halına gəldilər.
Hökmdarları
- Həmmad ibn Buluqqin, 1014–1028
- əl-, 1028–1045
- , 1045–1046
- ibn Hammad, 1046–1062
- ən- ibn Hammad, 1062–1088
- al-, 1088–1104
- , 1104
- , 1104–1121
- , 1121–1152
Həmçinin bax
 | Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hemmadiler sulalesi 1015 1152 ci illerde hokmranliq eden esilli sualale TarixiSulale adini qurucusu Hemmad ibn Buluqqin bin Ziriden alir Fatimilerin 972 ci ilde geri cekilmesinden sonra Megribin idaresi yene bu dovletin himayesinde olmaq uzre Berberi esilli Sanhace qebilesine mensub Ziri sulalesinin eline kecdi Zirileri tehdid eden ilk tehluke Endulus emevilerine tabe olan zenatelilerin basladigi usyan oldu Ziriler usyani yatirmaq ucun herekete kecdiler ancaq bu ilk zamanlarda gozlenen neticeni verdise de bir muddet sonra hadiseler eks istiqametde cereyan etmeye basladi ve Ziri torpaqlari parcalandi Bu parcalanan torpaqlarin bir qisminde zirilerin eqrabalari olan hemmadiler oz musteqilliklerini elan etdiler Zenatelilere qarsi verilen mucadelede ust uste qazandigi ugurlarla ozunu gosteren Hemmad ibn Buluqqin ibn Ziri Sultan Badis b Muiz terefinden Zab ve Mesileni icine alan bolgenin valiliyine getirildi ayrica mustahkem bir idare merkezi qurma isteyi de qebul edildi Bunun uzerine Hemmad Mesilenin simal serqinde Kalatu Beni Hemmad deyilen bir qala seher qurdu ve ardindan da bir bahaneyle esl niyetini aciga vuraraq musteqilliyini elan etdi Hemmadilerin tarixini biri merkezin Kalatu Beni Hemmad oldugu 1015 1067 digeri Bicayeye kocurulduyu 1067 1152 ci iller arasi olmaq uzre iki donemde incelemek mumkundur Bunlarin ilki guc ve ezamet donemidir Bu illerde dovletin sinirlari qerbde Tenes ve Selef vadisine serqde Evras daglari asilaraq Tebisseye cenubda ise Varglanin otelerine catdi Donemin en onemli hokmdari olan Hemmad el Berberi 1015 1028 Zirilerden Sultan Muiz ibn Badis ile bir andlasma imzaladi ve onun terefinden butun Merkezi Megribin hokmdari olaraq tanindi Hemmad Sielerle mucadele ederek Malikiliyi hakim etdi Bunun uzerine Megribdeki nufuzlarinin tehlikeye dusduyunu goren Fatimiler bolgede yeniden hakimiyet qurmak ucun Hilali ereblerini Megribe koc etdirdiler Hemmad da Fatimilerle iliskilerine son verib Abbasilere itaet erz etdi Yerine gecen oglu Qaid ibn Hemmad 1028 1054 atasinin Muiz b Badis ile apardigi andlasmani pozdu ancaq iki il suren bir mucadeleden sonra terefler arasinda tekrar andlasma saglandi Muhsin b Qaid doqquz ayliq bir hokmdarliqdan sonra olduruldu Yerine kecen Buluqqin ibn Mehemmed bin Hemmad 1055 1062 Biskre reislerini ona itaet etdirdiyi kimi Mavritaniyadaki Zenate qebilesi uzerine yuruyub Fas sehreni de ele kecirdi 1062 Hemmadiler Zenate qebilesiyle apardiqlari mucadele sirasinda Megribe yeni yerlesmis bir Ereb qebilesi olan Beni Hilalin Esbec ve Adi qolundan boyuk destek gorduler Feqet gederek onlarin kuklalari halina geldiler HokmdarlariHemmad ibn Buluqqin 1014 1028 el 1028 1045 1045 1046 ibn Hammad 1046 1062 en ibn Hammad 1062 1088 al 1088 1104 1104 1104 1121 1121 1152Hemcinin bax Monarx sulale ve ya onlarin numayendeleri ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin