Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hava proqnozu– İri miqyaslı atmosfer proseslərinin təhlili əsasında havanın gələcək vəziyyəti haqqında irəli sürülmüş elmi fikir. Qısamüddətli (bir ayadək və daha artıq) olur. Həm müəyyən ərazi (vilayət, ölkə, rayon, dəniz akvatoriyası və s.), həm də ayrı-ayrı yaşayış məntəqələri, aeroport, nəqliyyat yolları, otlaqlar və s. üçün tərtib edilir. Xalq təsərrüfatının ayrı-ayrı sahələrinin işində çətinliklər törədən və onlara zərər vuran, həmçinin əhalinin təhlükəsizliyini qorxu altına alan təhlükəli hava hadisələri (siklon, tufan, duman, çovğun, güclü külək, toz fırtınası, ayaz və s.) də xüsusi hava proqnozularına daxildir. Hava proqnozu sinoptik meteorologiyanın məlumatları əsasında tərtib olunur.
Çoxillik hava proqnozları
48 saatdan artıq müddətə tərtib edilən proqnozlara uzunmüddətli proqnozlar deyilir. Praktiki olaraq 3 gündən bir neçə ay müddətinə qədər tərtib edilən proqnozlar bura aid edilir. Bəzən atmosfer sirkulyasiyasının ümumi xüsusiyyətlərini və hava şəraitinin bir il, bir neçə il və yaxud bir- neçə onilliklər qabaqcadan müəyyənləşdirməyə cəhd edilir. Belə proqnozlar daha uzunmüddətli və yaxud ultrauzunmüddətli proqnozlar adlanır. Çoxillik proqnozların məzmunu qısamüddətli proqnozlara nisbətən ümumi xarakterə malik olur. Bu proqnozlar ya meteoroloji elementlərin orta qiyməti şəklində, ya da onların müxtəlif qradasiyalarının təkrarlanması və ya çoxillik orta qiymətlərdən meyletmə şəklində verilir. Çoxillik hava proqnozlarının nisbətən ümumi şəkildə verilməsinə baxmayaraq, onlar böyük təsərrüfat əhəmiyyətinə malikdir. Çoxillik hava proqnozları əsasən atmosferin ümumi sirkulyasiyası ilə hava şəraiti arasında statistik əlaqələrin yaradılmasına əsaslanır.
Proqnozların qiymətləndirilməsi
Proqnozun qiymətləndirilməsi faktiki (meteoroloji elementin müşahidə olunmuş məlumatı) məlumati ilə hesablanmış məlumat arasında fərqin tapılması prosesi. Havanın və iqlimin proqnozunun qiymətləndirməsinin məqsədi proqnostik kəmiyyətin:
- İqtisadi əhəmiyyətini;
- Elmi əhəmiyyətini;
- Inzibati əhəmiyyətinin nə qədər yararlı və yararsız olduğunu müəyyən etməkdən ibarətdir.
Proqnozun qiymətləndirməsinin əsas meyarı proqnozların terminalogiyasını müəyyən etməkdir. Bunun üçün proqnozun obyektivliyini gözləmək lazımdır. Proqnoz istər ədədi qiymətlə, istərsə də keyfiyyət xarakterli olsa belə dəqiq verilməlidir. Bəzi meteoroloqlar subyektiv qiymətləndirmənin lehinə çıxış edirlər, xüsusilə də sinoptik xəritələrin qiymətləndirilməsi zamanı. Bununla bele proqnostik kəmiyyətlər düzgün verilməlidir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Əliyeva N. Ə. Hidrometeoroloji lüğət. Bakı 2005., 246 s
- С.П.Хромов Метеорология и климатология. Ленинград. 1968, стр. 342.
- Q. K. Gül "Meteorologiya və iqlimşünaslıq" BAKI-1960
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hava proqnozu Iri miqyasli atmosfer proseslerinin tehlili esasinda havanin gelecek veziyyeti haqqinda ireli surulmus elmi fikir Qisamuddetli bir ayadek ve daha artiq olur Hem mueyyen erazi vilayet olke rayon deniz akvatoriyasi ve s hem de ayri ayri yasayis menteqeleri aeroport neqliyyat yollari otlaqlar ve s ucun tertib edilir Xalq teserrufatinin ayri ayri sahelerinin isinde cetinlikler toreden ve onlara zerer vuran hemcinin ehalinin tehlukesizliyini qorxu altina alan tehlukeli hava hadiseleri siklon tufan duman covgun guclu kulek toz firtinasi ayaz ve s de xususi hava proqnozularina daxildir Hava proqnozu sinoptik meteorologiyanin melumatlari esasinda tertib olunur Coxillik hava proqnozlari48 saatdan artiq muddete tertib edilen proqnozlara uzunmuddetli proqnozlar deyilir Praktiki olaraq 3 gunden bir nece ay muddetine qeder tertib edilen proqnozlar bura aid edilir Bezen atmosfer sirkulyasiyasinin umumi xususiyyetlerini ve hava seraitinin bir il bir nece il ve yaxud bir nece onillikler qabaqcadan mueyyenlesdirmeye cehd edilir Bele proqnozlar daha uzunmuddetli ve yaxud ultrauzunmuddetli proqnozlar adlanir Coxillik proqnozlarin mezmunu qisamuddetli proqnozlara nisbeten umumi xaraktere malik olur Bu proqnozlar ya meteoroloji elementlerin orta qiymeti seklinde ya da onlarin muxtelif qradasiyalarinin tekrarlanmasi ve ya coxillik orta qiymetlerden meyletme seklinde verilir Coxillik hava proqnozlarinin nisbeten umumi sekilde verilmesine baxmayaraq onlar boyuk teserrufat ehemiyyetine malikdir Coxillik hava proqnozlari esasen atmosferin umumi sirkulyasiyasi ile hava seraiti arasinda statistik elaqelerin yaradilmasina esaslanir Proqnozlarin qiymetlendirilmesiProqnozun qiymetlendirilmesi faktiki meteoroloji elementin musahide olunmus melumati melumati ile hesablanmis melumat arasinda ferqin tapilmasi prosesi Havanin ve iqlimin proqnozunun qiymetlendirmesinin meqsedi proqnostik kemiyyetin Iqtisadi ehemiyyetini Elmi ehemiyyetini Inzibati ehemiyyetinin ne qeder yararli ve yararsiz oldugunu mueyyen etmekden ibaretdir Proqnozun qiymetlendirmesinin esas meyari proqnozlarin terminalogiyasini mueyyen etmekdir Bunun ucun proqnozun obyektivliyini gozlemek lazimdir Proqnoz ister ededi qiymetle isterse de keyfiyyet xarakterli olsa bele deqiq verilmelidir Bezi meteoroloqlar subyektiv qiymetlendirmenin lehine cixis edirler xususile de sinoptik xeritelerin qiymetlendirilmesi zamani Bununla bele proqnostik kemiyyetler duzgun verilmelidir Hemcinin baxhava proqnozIstinadlarEliyeva N E Hidrometeoroloji luget Baki 2005 246 s S P Hromov Meteorologiya i klimatologiya Leningrad 1968 str 342 Q K Gul Meteorologiya ve iqlimsunasliq BAKI 1960