Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə Azərbaycan dilinə düzgün tərcümə edilməyib. |
Bu məqaləni lazımdır. |
"Hakimiyyəti-milliyyə" (türk. حاكميت مليه) yanvar 1920-ci ildə Ankarada İstiqlaliyyət müharibəsi zamanı Mustafa Kamal Paşanın başçılıq etdiyi Anadolu və Rumeli Hüquqları Müdafiə Birliyinin nümayəndə heyətinin nəşr orqanı olan türk qəzetidir.
| Hakimiyyəti-milliyyə | |
|---|---|
 | |
| Yaranma tarixi | 10 yanvar 1920 |
| Dil | türk dili |
| Nəşrini dayandırıb | 1934 |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sivas Konqresindən sonra milli mübarizə hərəkatının yayım orqanı olaraq Missiya Heyətinin nəzarəti altında Sivasda çıxarılan "İradəyi-milliyyə"nin davamıdır. Əvvəlcə həftədə iki dəfə nəşr olunan qəzet 6 fevral 1921-ci ildən gündəlik nəşr olunmağa davam edir. Milli Mübarizə dövrü qəzetlərinin lideri və əsas xəbər mənbəyidir. Mustafa Kamal Paşa qəzetdə köşə yazarı idi. Müstəqillik Döyüşünün qələbəsindən və cümhuriyyət elan edildikdən sonra Cümhuriyyət Xalq Partiyasının yarı rəsmi nəşr orqanı olaraq həyatını davam etdirən Hakimiyet-i Milliye 1934-cü ildə Ulus adlandırıldı.
Qəzetin quruluşu
Heyət Sivasdan ayrılıb Ankaraya gəldikdən sonra, mübarizənin vəziyyəti haqqında ictimaiyyətə və xarici dünyaya məlumat vermək və milli mübarizənin lehinə təbliğat aparmaq üçün Ankarada yeni bir qəzet nəşr etmək qərarına gəldi. Qəzetin adı; Sivasda Will-i Milliye'yi yaydığı üçün "Hakimiyyəti-milliyyə" üçün" olaraq təyin olundu.Həftədə iki gün və dörd səhifə nəşr olunmağa başlayan qəzetin ilk nömrələri Ankara qubernatorluğunun aşağı qatında olan Vilayət mətbəəsində nəşr olundu. Vilayət Mətbəəsinin bütün maşınları və işçiləri "Hakimiyyəti-milliyyə"yə verildi.
Qəzetin ofisi Ulus meydanında Vəli Xanda yerləşirdi.Qəzetin məsul direktoru Rəcəb Zühtü bəy və baş redaktor Nizaməddin Nazif idi.
Heyət üzvü Hakkı Behiç bəy məqalələrin yayılması və yayımlanması ilə maraqlandı. Mustafa Kamalın Hakkı Behiçə verdiyi öz düşüncələri var digər məqalələr bir-bir araşdırıldı. Mustafa Kamalın imzası məqalələrin altına qoyulmadı yazıların bəziləri ulduzlar altındadır. Bu yazıların Mustafa Kamalın yazıları olduğu düşünülür.
Texniki xüsusiyyətlər
Qəzet əvvəlcə 57 x 82 ölçülü kağızın ikiqat artırılması ilə 4 sütunda hazırlanmışdır.
İlk nömrələr
Qəzetin ilk sayı 10 yanvar 1920-ci il şənbə günü nəşr olundu. Qəzet adı altında "peşə millətin iradəsinə hakim olmaq" alt yazı idi.
Birinci məsələ iki vərəq idi. Mustafa Kamalın redaktorluğu, ilk səhifəni bütün əhatə edirdi. Məqalədə Milli Mübarizənin məqsədləri izah edilmişdir.
İlk Cəmiyyətdə Hüquq Cəmiyyətinin Nümayəndəlik Komitəsi və Fransanın Maraş işğalına etiraz edən Pazardzhik Müftiliyinə etiraz edən ilk teleqram, Bələdiyyə Başçısı və xalq teleqrafı da yer aldı.47-ci saydan sonra qəzet 18 iyul 1920-ci ildən həftədə üç gün nəşr olunmağa başladı. Texniki çatışmazlıqlar səbəbindən 6 sentyabr 1920-ci il və 30 oktyabr 1920-ci il arasında həftədə iki dəfə nəşr olunurdu.
Gündəlik qəzet
Arif Orucun Əskişəhər "Yeni Dünya" qəzeti Çərkəz Ədhəm hadisəsindən sonra müsadirə edildi. Yeni çap maşınının gəlişindən və usta heyətinin İstanbuldan gəlişindən sonra "Hakimiyyəti-milliyyə"nin gündəlik qəzet olması mümkün oldu. 22 yanvar 1921-ci il tarixli 100-cü saydan sonra nəşr iki həftə dayandırıldı; Vəli Xanda yeni mətbəə quruldu. 6 fevral 1921-ci ildə ilk tək yarpaqlı gündəlik qəzet nəşr olundu. Qəzet şənbə günlərindən başqa hər gün çıxmağa başladı.
6 Fevral 1921-ci il tarixindən Hüseyin Ragıp Baydur, Nafi Atuf Kansu və Ziya Gevher Etili jurnalın baş redaktoru təyin edildi.
23 İyul 1921-ci ildə Yunanların Sakarya'ya doğru irəliləməsi səbəbindən qəzetin şənbə günü çıxması məqsədəuyğun sayıldı. Az sayda hazırlandı. Kağız çatışmazlığı səbəbindən qəzet 1922-ci il yanvarın 11-dək kiçik həcmdə çap olunmağa davam etdi.
Latın hərflərinə keçid
2 sentyabr 1928-ci il tarixindən qəzetin başlığı latın hərfləri ilə düzülmüş və məqalələr latın və ərəb hərfləri ilə qarışdırılmışdır. 1928-ci il 1 noyabr tarixinə qəzet tamamilə latın hərfləri ilə nəşr olundu.
Yazı heyəti
Yarandığı günlərdə "Hakimiyyəti-milliyyə", Rəcəb Zühtü, Hüseyn Ragıp, Səbri Ethem Ertem, Əhməd Hakkı, Həmdi Osmanzadə, Aşki Naili, İsmayıl Suphi, Ağaoğlu Əhməd bəy, Nafi Atuf Kansu, Nasuhi Baydar, Ziya Gevher Etili, Mahmut Eşitmə, Boztürk baş verirdi.
Ankaradakı ziyalılar və jurnalistlər "Hakimiyyəti-milliyyə"yə məktub verdikləri üçün yazı heyəti zənginləşdi. "Hakimiyyəti-milliyyə"yə töhfə verənlər arasında aşağıdakı adlar var: Fotojurnalist Ethem Tem, Mehmet Akif, Halidə Edip Xanım, Dr. Adnan bəy, Müfidə Fərid Xanım, Əhməd Fərid bəy, İsmayıl Muşak Mayakon, Yaqub Kadri, Rusen Əşrəf, Həmdullah Suphi Mehmet Emin, İsmayıl Habip, Celal Nuri İləri, İsmayıl Həmi, Cəmal Hüsnü Taray, Hayrettin Taran.
Tiraj
Qəzetin ilk sayının 1200-1500 tirajla çap olunduğu düşünülür.Gündə 5000-6000 tirajla çıxan bir qəzet halına gəldi.
Millətin adını çəkmək
Qəzet 28 noyabr 1934-cü ildə Ulus adını aldı.CHP-nin yanlış partiya siyasətinin sözçüsü oldu. 10 iyun 1955-ci ildə nəşr həyatına qayıtdı (bəzi mənbələrdə Nihat Erim tərəfindən 1953-cü il 14-15 iyun və 10 iyun 1955-ci illərdə nəşr olunan “Yeni Ulus” və “Halkçı ılan” qəzetləri Ulusun davamı hesab olunur. 1955-1971 illəri arasında Ulus adı altında nəşrini davam etdirdi.
Barış adını alaraq
29 iyul 1971-ci ildən qəzet "Barış" adı ilə nəşrini davam etdirir. "Barış", Ankara, İstanbul, Samsun və Mərsin kimi yerli bir qəzet kimi, 1975-ci ildə 18752-ci ildə nəşr olunana qədər çıxdı.
İstinadlar
- ( (türk.)). 24 noyabr 2019 https://web.archive.org/web/20180127202643/http://www.atam.gov.tr/?Page=DergiIcerik&IcerikNo=622 (#bare_url_missing_title). Archived from the original on 2018-01-27.
- (PDF) ( (türk.)). 201924 noyabr https://web.archive.org/web/20110409141940/http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/1141/13380.pdf (#bare_url_missing_title). Archived from the original on 2011-04-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Azerbaycan diline duzgun tercume edilmeyib Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra Azerbaycanca deyil sablonunu silmeyi unutmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Hakimiyyeti milliyye turk حاكميت مليه yanvar 1920 ci ilde Ankarada Istiqlaliyyet muharibesi zamani Mustafa Kamal Pasanin basciliq etdiyi Anadolu ve Rumeli Huquqlari Mudafie Birliyinin numayende heyetinin nesr orqani olan turk qezetidir Hakimiyyeti milliyyeYaranma tarixi 10 yanvar 1920Dil turk diliNesrini dayandirib 1934Olke Turkiye Vikianbarda elaqeli mediafayllar Sivas Konqresinden sonra milli mubarize herekatinin yayim orqani olaraq Missiya Heyetinin nezareti altinda Sivasda cixarilan Iradeyi milliyye nin davamidir Evvelce heftede iki defe nesr olunan qezet 6 fevral 1921 ci ilden gundelik nesr olunmaga davam edir Milli Mubarize dovru qezetlerinin lideri ve esas xeber menbeyidir Mustafa Kamal Pasa qezetde kose yazari idi Musteqillik Doyusunun qelebesinden ve cumhuriyyet elan edildikden sonra Cumhuriyyet Xalq Partiyasinin yari resmi nesr orqani olaraq heyatini davam etdiren Hakimiyet i Milliye 1934 cu ilde Ulus adlandirildi Qezetin qurulusuHeyet Sivasdan ayrilib Ankaraya geldikden sonra mubarizenin veziyyeti haqqinda ictimaiyyete ve xarici dunyaya melumat vermek ve milli mubarizenin lehine tebligat aparmaq ucun Ankarada yeni bir qezet nesr etmek qerarina geldi Qezetin adi Sivasda Will i Milliye yi yaydigi ucun Hakimiyyeti milliyye ucun olaraq teyin olundu Heftede iki gun ve dord sehife nesr olunmaga baslayan qezetin ilk nomreleri Ankara qubernatorlugunun asagi qatinda olan Vilayet metbeesinde nesr olundu Vilayet Metbeesinin butun masinlari ve iscileri Hakimiyyeti milliyye ye verildi Qezetin ofisi Ulus meydaninda Veli Xanda yerlesirdi Qezetin mesul direktoru Receb Zuhtu bey ve bas redaktor Nizameddin Nazif idi Heyet uzvu Hakki Behic bey meqalelerin yayilmasi ve yayimlanmasi ile maraqlandi Mustafa Kamalin Hakki Behice verdiyi oz dusunceleri var diger meqaleler bir bir arasdirildi Mustafa Kamalin imzasi meqalelerin altina qoyulmadi yazilarin bezileri ulduzlar altindadir Bu yazilarin Mustafa Kamalin yazilari oldugu dusunulur Texniki xususiyyetlerQezet evvelce 57 x 82 olculu kagizin ikiqat artirilmasi ile 4 sutunda hazirlanmisdir Ilk nomrelerQezetin ilk sayi 10 yanvar 1920 ci il senbe gunu nesr olundu Qezet adi altinda pese milletin iradesine hakim olmaq alt yazi idi Birinci mesele iki vereq idi Mustafa Kamalin redaktorlugu ilk sehifeni butun ehate edirdi Meqalede Milli Mubarizenin meqsedleri izah edilmisdir Ilk Cemiyyetde Huquq Cemiyyetinin Numayendelik Komitesi ve Fransanin Maras isgalina etiraz eden Pazardzhik Muftiliyine etiraz eden ilk teleqram Belediyye Bascisi ve xalq teleqrafi da yer aldi 47 ci saydan sonra qezet 18 iyul 1920 ci ilden heftede uc gun nesr olunmaga basladi Texniki catismazliqlar sebebinden 6 sentyabr 1920 ci il ve 30 oktyabr 1920 ci il arasinda heftede iki defe nesr olunurdu Gundelik qezetArif Orucun Eskiseher Yeni Dunya qezeti Cerkez Edhem hadisesinden sonra musadire edildi Yeni cap masininin gelisinden ve usta heyetinin Istanbuldan gelisinden sonra Hakimiyyeti milliyye nin gundelik qezet olmasi mumkun oldu 22 yanvar 1921 ci il tarixli 100 cu saydan sonra nesr iki hefte dayandirildi Veli Xanda yeni metbee quruldu 6 fevral 1921 ci ilde ilk tek yarpaqli gundelik qezet nesr olundu Qezet senbe gunlerinden basqa her gun cixmaga basladi 6 Fevral 1921 ci il tarixinden Huseyin Ragip Baydur Nafi Atuf Kansu ve Ziya Gevher Etili jurnalin bas redaktoru teyin edildi 23 Iyul 1921 ci ilde Yunanlarin Sakarya ya dogru irelilemesi sebebinden qezetin senbe gunu cixmasi meqsedeuygun sayildi Az sayda hazirlandi Kagiz catismazligi sebebinden qezet 1922 ci il yanvarin 11 dek kicik hecmde cap olunmaga davam etdi Latin herflerine kecid2 sentyabr 1928 ci il tarixinden qezetin basligi latin herfleri ile duzulmus ve meqaleler latin ve ereb herfleri ile qarisdirilmisdir 1928 ci il 1 noyabr tarixine qezet tamamile latin herfleri ile nesr olundu Yazi heyetiYarandigi gunlerde Hakimiyyeti milliyye Receb Zuhtu Huseyn Ragip Sebri Ethem Ertem Ehmed Hakki Hemdi Osmanzade Aski Naili Ismayil Suphi Agaoglu Ehmed bey Nafi Atuf Kansu Nasuhi Baydar Ziya Gevher Etili Mahmut Esitme Bozturk bas verirdi Ankaradaki ziyalilar ve jurnalistler Hakimiyyeti milliyye ye mektub verdikleri ucun yazi heyeti zenginlesdi Hakimiyyeti milliyye ye tohfe verenler arasinda asagidaki adlar var Fotojurnalist Ethem Tem Mehmet Akif Halide Edip Xanim Dr Adnan bey Mufide Ferid Xanim Ehmed Ferid bey Ismayil Musak Mayakon Yaqub Kadri Rusen Esref Hemdullah Suphi Mehmet Emin Ismayil Habip Celal Nuri Ileri Ismayil Hemi Cemal Husnu Taray Hayrettin Taran TirajQezetin ilk sayinin 1200 1500 tirajla cap olundugu dusunulur Gunde 5000 6000 tirajla cixan bir qezet halina geldi Milletin adini cekmekQezet 28 noyabr 1934 cu ilde Ulus adini aldi CHP nin yanlis partiya siyasetinin sozcusu oldu 10 iyun 1955 ci ilde nesr heyatina qayitdi bezi menbelerde Nihat Erim terefinden 1953 cu il 14 15 iyun ve 10 iyun 1955 ci illerde nesr olunan Yeni Ulus ve Halkci ilan qezetleri Ulusun davami hesab olunur 1955 1971 illeri arasinda Ulus adi altinda nesrini davam etdirdi Baris adini alaraq29 iyul 1971 ci ilden qezet Baris adi ile nesrini davam etdirir Baris Ankara Istanbul Samsun ve Mersin kimi yerli bir qezet kimi 1975 ci ilde 18752 ci ilde nesr olunana qeder cixdi Istinadlar turk 24 noyabr 2019 https web archive org web 20180127202643 http www atam gov tr Page DergiIcerik amp IcerikNo 622 bare url missing title Archived from the original on 2018 01 27 PDF turk 201924 noyabr https web archive org web 20110409141940 http dergiler ankara edu tr dergiler 45 1141 13380 pdf bare url missing title Archived from the original on 2011 04 09