Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı Səlim Səyyah (tam adı: Qasımzadə Hacı Səlim Hacı Qasım oğlu; d.1869, Vilnüs şəh. — ö.1943, Bakı şəh.) — maarif xadimi, pedaqoq, şair.
| Hacı Səlim Səyyah | |
|---|---|
| Qasımzadə Hacı Səlim Hacı Qasım oğlu | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Vilnüs |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bakı |
| Atası | Hacı Qasım |
| Fəaliyyəti | şair |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Hacı Səlim Səyyah 1869-cu ildə Vilnüsdə ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. İlk təhsilini Vilnüsdə (1883-1885) rus dilində almışdır. Daha sonra İstanbulda türk və fars dillərində (1885-1887) ibtidai, Misirdə "Cameyi-əzhər"də ərəb dilində (1887–1900) orta təhsil almışdır.
Fəaliyyəti
Hacı Səlim Səyyah Bakıda "Nəşri-maarif" cəmiyyətinin təşkil etdiyi ikiillik pedaqoji kurslarda (1906–1907) dinləyici olmuş, ibtidai məktəb müəllimi hüququ qazanmışdır. İstanbulda təhsil aldığı illərdə mühacir komissiyasında işləmiş, Robert Lens adlı bir səyyahın yanında xidmətə başlamış, Türkiyə, Rusiya, Misir, Hindistan və Bolqarıstan,Ərəbistan, Afrika ölkələrinə səyahət etmişdir. Bombey şəhərində ingilislərin təşkil etdiyi "Ölüm qəhvəsi" cəmiyyətinə yazılmış, mason lojasının üzvü olmuşdur. Səyahətinin ilk çağlarında Ərəbistanda muzdlu hərbi xidmətə qəbul olunmuş, dağıstanlı Məhəmməd paşanın komandası altında ərəb üsyanının yatırılmasında iştirak etmişdir.
Hacı Səlim Səyyah dörd il Qahirənin "Əl-Əhzəd" Universitetində oxumuş, Suriyada "Sehr-ül-hilayə" adlı kitabı çıxmışdır. 1900-cü ildə Bakıya qayıdan şair "Nəşri-maarif" xeyriyyə cəmiyyətində 1 saylı məktəbin direktoru olmuşdur. 1913-cü ildə vəsait olmaması üzündən məktəblər şəhər idarəsinin ixtiyarına keçərkən, Hacı Səlim 9-cu "rus-müsəlman" məktəbinə müəllim təyin edilmişdir.
1915-ci ildə "Məktəb" adlı mətbəə açaraq 1915-1917-ci illərdə 20-dək şeir və nəsr kitablarını çap etdirmişdir. 1917-ci ildə Anadolu hərbzədələri haqqında ilk kitab nəşr etdirmiş, "Qardaş köməyi" toplusunda "Hamı ağlayır, mən də ağlayıram" şerini dərc etdirmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə şəhər 3-cü türk məktəbində ana dili, nəğmə, idman müəllimi işləmişdir.
Hacı Səlimin zəngin ədəbi irsi
Hacı Səlim zəngin ədəbi irs yaratmışdır. Pedaqoq-şair "Korlar məktəbi" (1915), "Küçə uşaqları" (1916), "Bahar" (1916), "Xəzan" (1916), "Buz sındıran" (1917), "Eşq" (1917), "Suri-İsrafil" (1917), "Şeyx və intiligent" (1917), "Ənuşiravanın nəsayihi", "Həyyi-əla xeyrül-əməl", "Siratəl-müstəqim", "Məkkə xatiratım", "Mey, məşuqə və qumar, yaxud bir əyyaşın macərası", "Hesab əyləncələri" və s. əsərlərin müəllifidir.
"Mart ayı" əsəri
Mart soyqırımı ərəfəsində Bakıda faciənin iştirakçısına çevirilən H.S.Səyyah bu mövzuda bir neçə şeir və məqalə yazmışdır. Bunlardan ən təsirlisi "Mart ayı" sərlövhəli təxmisidir. Şairin təsvir etdiyi hadisəni Şamaxı sakini Cəmo Cəbrayılbəyli FTK-ya verdiyi izahatında belə yazırdı:
"1918-ci ilin martında ermənilər top mərmiləri ilə Cümə məscidini və onunla üzbəüz yerləşən mədrəsəni xarabalığa çevirdilər. O zaman məsciddə çoxlu qadınlar, uşaqlar, qocalar gizlənmişdi. Onların arasında şəhərin ən hörmətli ağsaqqallarından olan axund Molla Cəfərqulu da var idi. Erməni bandaları məscidə soxulur, axundu tapıb gözlərini çıxarırlar, dilini, burnunu və qulaqlarını kəsirlər, üzünün və başının dərisini diri-diri soyurlar. Sonra işgəncə ilə öldürürlər. Məsciddə gizlənən arvad-uşaqları isə qatillər diri-diri yandırırlar".
Bu tükürpərdici dəhşətli mənzərə yazıçı təxəyyülünün məhsulu deyil, şahid ifadəsi, tarixi faktdır. Bu həqiqətlər amansızlığın və qəddarlığın miqyası baxımından yalnız erməni təfəkkürünün məhsulu, erməni cəza və işgəncə üsulunun növləridir. Dünyada analoqu olmayan, təkrarsız işgəncə növlərinin, vəhşilik nümunələrinin şahidi olan Hacı Səlim Səyyah "Mart ayı" şeirində yazırdı:
 | Ermənilər əldə bomba, süngü, xəncərlər, bıçaq, Kəsdilər evlərdə minlərcə gəlin, arvad, uşaq, Südəmərlər nizə nukində çalardı əl-ayaq. Nalə, yalvarmaq bu qövmə hərgiz etməzdi əsər. |  |
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cildə. I cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004
- Sabutay. O illərin ədəbiyyatı. "Mədəniyyət" qəz., 2009, 27 may
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cildə. I cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004, səh. 403" (PDF). 2015-04-02 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-03-03.
- "Sabutay. O illərin ədəbiyyatı. "Mədəniyyət" qəz., 2009, 27 may, s.12". 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Haci Selim Seyyah tam adi Qasimzade Haci Selim Haci Qasim oglu d 1869 Vilnus seh o 1943 Baki seh maarif xadimi pedaqoq sair Haci Selim SeyyahQasimzade Haci Selim Haci Qasim ogluDogum tarixi 1869Dogum yeri VilnusVefat tarixi 1943Vefat yeri BakiAtasi Haci QasimFealiyyeti sair Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiHaci Selim Seyyah 1869 cu ilde Vilnusde ziyali ailesinde anadan olmusdur Ilk tehsilini Vilnusde 1883 1885 rus dilinde almisdir Daha sonra Istanbulda turk ve fars dillerinde 1885 1887 ibtidai Misirde Cameyi ezher de ereb dilinde 1887 1900 orta tehsil almisdir FealiyyetiHaci Selim Seyyah Bakida Nesri maarif cemiyyetinin teskil etdiyi ikiillik pedaqoji kurslarda 1906 1907 dinleyici olmus ibtidai mekteb muellimi huququ qazanmisdir Istanbulda tehsil aldigi illerde muhacir komissiyasinda islemis Robert Lens adli bir seyyahin yaninda xidmete baslamis Turkiye Rusiya Misir Hindistan ve Bolqaristan Erebistan Afrika olkelerine seyahet etmisdir Bombey seherinde ingilislerin teskil etdiyi Olum qehvesi cemiyyetine yazilmis mason lojasinin uzvu olmusdur Seyahetinin ilk caglarinda Erebistanda muzdlu herbi xidmete qebul olunmus dagistanli Mehemmed pasanin komandasi altinda ereb usyaninin yatirilmasinda istirak etmisdir Haci Selim Seyyah dord il Qahirenin El Ehzed Universitetinde oxumus Suriyada Sehr ul hilaye adli kitabi cixmisdir 1900 cu ilde Bakiya qayidan sair Nesri maarif xeyriyye cemiyyetinde 1 sayli mektebin direktoru olmusdur 1913 cu ilde vesait olmamasi uzunden mektebler seher idaresinin ixtiyarina kecerken Haci Selim 9 cu rus muselman mektebine muellim teyin edilmisdir 1915 ci ilde Mekteb adli metbee acaraq 1915 1917 ci illerde 20 dek seir ve nesr kitablarini cap etdirmisdir 1917 ci ilde Anadolu herbzedeleri haqqinda ilk kitab nesr etdirmis Qardas komeyi toplusunda Hami aglayir men de aglayiram serini derc etdirmisdir Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde seher 3 cu turk mektebinde ana dili negme idman muellimi islemisdir Baki muellim ve sairleri 1916 Soldan 1 ci cerge 1 Mir bedreddin Bedri Seyidzade Bedri 2 Mirebdulvahab Seyyid Zerger Seyid Zerger 3 Mikayil Mehemmedeli oglu Seydi 4 Ebdulxaliq Cenneti Cenneti 5 Agadadas Muniri Muniri 6 Mirsadiq Sadiq 7 Nemet Besir Haciyev 2 ci ve 3 cu cergeler 1 Haci Selim Seyyah Qasimzade Seyyah 2 Huseynqulu Tului 3 Mirmahmud Eliesgerli Nuri 4 Dervis 5 Huseynqulu Sacid 6 Nusret Erdebili 7 Mirzebala Qardas Xadim 8 Mirze Xelil Canibeyov 9 Eliabbas Muznib Muznib 10 Eliaga Vahid Vahid 11 Ebdurrehman Asim 12 Emin Abid Gultekin Abid 13 Sultan Gulseni 14 Henefi Zeynalli 15 Haci Selimin zengin edebi irsiHaci Selim zengin edebi irs yaratmisdir Pedaqoq sair Korlar mektebi 1915 Kuce usaqlari 1916 Bahar 1916 Xezan 1916 Buz sindiran 1917 Esq 1917 Suri Israfil 1917 Seyx ve intiligent 1917 Enusiravanin nesayihi Heyyi ela xeyrul emel Siratel musteqim Mekke xatiratim Mey mesuqe ve qumar yaxud bir eyyasin macerasi Hesab eylenceleri ve s eserlerin muellifidir Mart ayi eseri Mart soyqirimi erefesinde Bakida facienin istirakcisina cevirilen H S Seyyah bu movzuda bir nece seir ve meqale yazmisdir Bunlardan en tesirlisi Mart ayi serlovheli texmisidir Sairin tesvir etdiyi hadiseni Samaxi sakini Cemo Cebrayilbeyli FTK ya verdiyi izahatinda bele yazirdi 1918 ci ilin martinda ermeniler top mermileri ile Cume mescidini ve onunla uzbeuz yerlesen medreseni xarabaliga cevirdiler O zaman mescidde coxlu qadinlar usaqlar qocalar gizlenmisdi Onlarin arasinda seherin en hormetli agsaqqallarindan olan axund Molla Ceferqulu da var idi Ermeni bandalari mescide soxulur axundu tapib gozlerini cixarirlar dilini burnunu ve qulaqlarini kesirler uzunun ve basinin derisini diri diri soyurlar Sonra isgence ile oldururler Mescidde gizlenen arvad usaqlari ise qatiller diri diri yandirirlar Bu tukurperdici dehsetli menzere yazici texeyyulunun mehsulu deyil sahid ifadesi tarixi faktdir Bu heqiqetler amansizligin ve qeddarligin miqyasi baximindan yalniz ermeni tefekkurunun mehsulu ermeni ceza ve isgence usulunun novleridir Dunyada analoqu olmayan tekrarsiz isgence novlerinin vehsilik numunelerinin sahidi olan Haci Selim Seyyah Mart ayi seirinde yazirdi Ermeniler elde bomba sungu xencerler bicaq Kesdiler evlerde minlerce gelin arvad usaq Sudemerler nize nukinde calardi el ayaq Nale yalvarmaq bu qovme hergiz etmezdi eser Xarici kecidlerAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi Iki cilde I cild Baki Lider nesriyyati 2004 Sabutay O illerin edebiyyati Medeniyyet qez 2009 27 mayHemcinin baxAzerbaycan edebiyyati Mart soyqirimi Azerbaycan Xalq CumhuriyyetiIstinadlar Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi Iki cilde I cild Baki Lider nesriyyati 2004 seh 403 PDF 2015 04 02 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 03 03 Sabutay O illerin edebiyyati Medeniyyet qez 2009 27 may s 12 2019 09 13 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 01