Həbib Məhəmmədoviç Abdullaev (18 iyul (31), 1912, Fərqanə vilayəti, Aravan kəndi - 20 iyun 1962, Daşkənd) - Sovet Özbəkistan geoloqu, akademik (1947-ci ildən) və Özbəkistan SSR Elmlər Akademiyasının prezidenti (1956-1962). SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1958).
Həbib Məhəmmədoviç Abdullayev | |
---|---|
özb. Ҳабиб Муҳаммедович Абдуллаев Habib Muhammedovich Abdullayev | |
Doğum tarixi | 18 (31) iyul 1912 |
Vəfat tarixi | 20 iyun 1962(49 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Elm sahəsi | geoloq |
Elmi dərəcəsi | geologiya elmləri doktoru |
Elmi adı | müxbir üzv |
Təhsili |
|
Üzvlüyü | |
Mükafatları | "Lenin" ordeni "Böyük xidmətləri üçün" orden (Özbəkistan) Lenin mükafatı |
Həyatı
Həbib Abdullayev 1936-cı ildə İslam Kərimov adına Daşkənd Dövlət Texniki Universitetini bitirib. Daha sonra Moskva Geologiya Kəşfiyyat İnstitutunda və Orta Asiya Politexnik İnstitutunda dərs demişdir. Abdullayevin əsas əsərləri petrologiya və filiz yataqlarına həsr edilmişdir. Yer qabığındakı əsas mineralların əmələ gəlməsi və paylanması qanunlarına dair bir nəzəriyyəsi mövcuddur.
1936-1939-cu illərdə Moskva Dövlət Geolologiya İnstitutunda mühazirələr oxuyur.
1941-ci ildə Sənaye şöbəsinin müdiri işləmişdir.
1942-1948-ci illərdə Xalq Komissarları Sovetinin sədr müavini təyin edilmişdir.
1943-cü ildə Müxbir Üzv seçilmişdir.
1947-ci ildə vitse-prezident seçilir.
1947-1949-cu illərdə Geologiya İnstitutunun direktoru olmuşdur.
1959-cu ildə postmagmatik filiz əmələgəlməsində qranitoidlərin rolu üzərində işinə görə Lenin mükafatına layiq görülmüşdür. Böyük Britaniya və İrlandiya Mineralogiya Cəmiyyətinin (1960) və Fransa Geologiya Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur (1960). 5-ci çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı olub.
Lenin ordeni, və ilə təltif edilmişdir. Ölümündən sonra 2002-ci ildə "Böyük xidmətləri üçün" ordeni (Özbəkistan) ilə təltif edilmişdir.
Orta Asiya metallogenistlər məktəbinin banisidir, bu geologiyada petrometallogenik bir istiqamətdir.
Elmi fəaliyyəti
8 monoqrafiyası da daxil olmaqla 180 elmi əsərin müəllifidir. 7 doktor və 28 elmlər namizədi hazırladı, bunlardan 9-u həkim, 1-i akademik olub.
1946-cı ildə "Orta Asiyanın şelit skarnlarının geologiyası" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.
Bütün geoloji proseslərin şimaldan cənuba doğru sürüşməsini, filiz əmələ gəlməsinin çoxpilləli təbiətini, mənbələrinin çoxpilləli təbiətini göstərdi; effuziv süxurların filiz əmələ gəlməsi prosesindəki rolu və süxurların kəmiyyət xarakteristikasının əhəmiyyəti barədə suallar qaldırdı.
Həbib Abdulayev bütün dünyanın filiz-petroqrafik vilayətlərinin təsnifatını hazırladı.
Rəhbərliyi altında Tyan-Şan və Pamirin ilk tektonaqmatik komplekslərinin və metallogenik sxemlərinin, Çatkal-Kürəmin bölgəsinin xəritələri yaradıldı.
Elmi işləri
- Lyanqar yatağının əsas hipogen minerallarının paragenezi (1942)
- "Orta Asiyanın şeolit daşıyıcı skarnlarının geologiyası", (1947)
- Orta Asiyanın metallogeniyasına dair oçerk(dəmir, volfram, qalay) (1949)
- "Minerallaşmanın qranitoid müdaxilələri ilə genetik əlaqəsi" (1954)
- "Diklər və Mineralizasiya" (1957)
- Orta Asiyanın maqmatizmi və mineralizasiyası (1960)
- Filiz-petroqrafik əyalətlər (1964)
- Toplanmış əsərləri. 7 cilddə
Ailəsi
Oğlu - Pulat Abdullayev, Rusiya Federasiyasının fövqəladə və səlahiyyətli səfiridir.
Xatirəsi
Həbib Abdullayevin adını Daşkənd metropoliteninin 2001-ci ildə inşa edilmiş Yunusabad xəttinin stansiyası daşıyırdı, lakin 16 iyun 2015-ci ildə Şəhristan stansiyası adlandırıldı.
Həbib Abdullaevin anadan olduğu Qırğızıstandakı Oş şəhəri və Aravan bölgəsindəki məktəblərə, Oş şəhərindəki Kara-Suu və Aravan vilayətlərindəki küçələrə onun adı verilir.
İstinadlar
- Абдуллаев Хабиб Мухаммедович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969. Т. 1 : А — Ангоб. С. 17.
- "О НАГРАЖДЕНИИ МАСТЕРОВ ЛИТЕРАТУРЫ И ИСКУССТВА, ВНЕСШИХ ОГРОМНЫЙ ВКЛАД В РАЗВИТИЕ УЗБЕКСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ|2000-08-25|УП|2702|2363217". 2021-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- "Абдуллаев Хабиб Мухамедович". Письма о Ташкенте (rus). 2020-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
- "Две станции метро переименованы в Ташкенте". Газета.uz. 2015-06-16. 2015-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-16.
Xarici keçidlər
- Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907. //
- (rus). 2012-02-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-06.
- Nekroloq (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hebib Mehemmedovic Abdullaev 18 iyul 31 1912 Ferqane vilayeti Aravan kendi 20 iyun 1962 Daskend Sovet Ozbekistan geoloqu akademik 1947 ci ilden ve Ozbekistan SSR Elmler Akademiyasinin prezidenti 1956 1962 SSRI Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 1958 Hebib Mehemmedovic Abdullayevozb Ҳabib Muҳammedovich Abdullaev Habib Muhammedovich AbdullayevDogum tarixi 18 31 iyul 1912Vefat tarixi 20 iyun 1962 1962 06 20 49 yasinda Vefat yeri Daskend Ozbekistan SSR SSRIDefn yeri Cigatay qebiristanligi d Elm sahesi geoloqElmi derecesi geologiya elmleri doktoruElmi adi muxbir uzvTehsili Daskend Dovlet Texniki Universiteti d Uzvluyu SSRI Elmler AkademiyasiMukafatlari Lenin ordeni Boyuk xidmetleri ucun orden Ozbekistan Qirmizi emek bayragi ordeni Qirmizi Ulduz ordeni Seref nisani ordeni Lenin mukafatiHeyatiHebib Abdullayev 1936 ci ilde Islam Kerimov adina Daskend Dovlet Texniki Universitetini bitirib Daha sonra Moskva Geologiya Kesfiyyat Institutunda ve Orta Asiya Politexnik Institutunda ders demisdir Abdullayevin esas eserleri petrologiya ve filiz yataqlarina hesr edilmisdir Yer qabigindaki esas minerallarin emele gelmesi ve paylanmasi qanunlarina dair bir nezeriyyesi movcuddur 1936 1939 cu illerde Moskva Dovlet Geolologiya Institutunda muhazireler oxuyur 1941 ci ilde Senaye sobesinin mudiri islemisdir 1942 1948 ci illerde Xalq Komissarlari Sovetinin sedr muavini teyin edilmisdir 1943 cu ilde Muxbir Uzv secilmisdir 1947 ci ilde vitse prezident secilir 1947 1949 cu illerde Geologiya Institutunun direktoru olmusdur 1959 cu ilde postmagmatik filiz emelegelmesinde qranitoidlerin rolu uzerinde isine gore Lenin mukafatina layiq gorulmusdur Boyuk Britaniya ve Irlandiya Mineralogiya Cemiyyetinin 1960 ve Fransa Geologiya Cemiyyetinin uzvu olmusdur 1960 5 ci cagiris SSRI Ali Sovetinin deputati olub Lenin ordeni Qirmizi Emek Bayragi ordeni ve Qirmizi Ulduz ordeni ile teltif edilmisdir Olumunden sonra 2002 ci ilde Boyuk xidmetleri ucun ordeni Ozbekistan ile teltif edilmisdir Orta Asiya metallogenistler mektebinin banisidir bu geologiyada petrometallogenik bir istiqametdir Elmi fealiyyeti8 monoqrafiyasi da daxil olmaqla 180 elmi eserin muellifidir 7 doktor ve 28 elmler namizedi hazirladi bunlardan 9 u hekim 1 i akademik olub 1946 ci ilde Orta Asiyanin selit skarnlarinin geologiyasi movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie edib Butun geoloji proseslerin simaldan cenuba dogru surusmesini filiz emele gelmesinin coxpilleli tebietini menbelerinin coxpilleli tebietini gosterdi effuziv suxurlarin filiz emele gelmesi prosesindeki rolu ve suxurlarin kemiyyet xarakteristikasinin ehemiyyeti barede suallar qaldirdi Hebib Abdulayev butun dunyanin filiz petroqrafik vilayetlerinin tesnifatini hazirladi Rehberliyi altinda Tyan San ve Pamirin ilk tektonaqmatik komplekslerinin ve metallogenik sxemlerinin Catkal Kuremin bolgesinin xeriteleri yaradildi Elmi isleriLyanqar yataginin esas hipogen minerallarinin paragenezi 1942 Orta Asiyanin seolit dasiyici skarnlarinin geologiyasi 1947 Orta Asiyanin metallogeniyasina dair ocerk demir volfram qalay 1949 Minerallasmanin qranitoid mudaxileleri ile genetik elaqesi 1954 Dikler ve Mineralizasiya 1957 Orta Asiyanin maqmatizmi ve mineralizasiyasi 1960 Filiz petroqrafik eyaletler 1964 Toplanmis eserleri 7 cilddeAilesiOglu Pulat Abdullayev Rusiya Federasiyasinin fovqelade ve selahiyyetli sefiridir XatiresiHebib Abdullayevin adini Daskend metropoliteninin 2001 ci ilde insa edilmis Yunusabad xettinin stansiyasi dasiyirdi lakin 16 iyun 2015 ci ilde Sehristan stansiyasi adlandirildi Hebib Abdullaevin anadan oldugu Qirgizistandaki Os seheri ve Aravan bolgesindeki mekteblere Os seherindeki Kara Suu ve Aravan vilayetlerindeki kucelere onun adi verilir IstinadlarAbdullaev Habib Muhammedovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 T 1 A Angob S 17 O NAGRAZhDENII MASTEROV LITERATURY I ISKUSSTVA VNESShIH OGROMNYJ VKLAD V RAZVITIE UZBEKSKOJ NACIONALNOJ KULTURY 2000 08 25 UP 2702 2363217 2021 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 09 Abdullaev Habib Muhamedovich Pisma o Tashkente rus 2020 10 20 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 20 Dve stancii metro pereimenovany v Tashkente Gazeta uz 2015 06 16 2015 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 16 Xarici kecidlerHebib Abdullayev Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 rus 2012 02 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 01 06 Nekroloq rus