Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcüstan Sosial Demokrat Partiyası (Abr: GSDP) — XIX əsrin sonlarında, 1893-cü ildə Rusiya imperiyasının tərkibində olan Gürcüstan ərazisində yaranmışdır. Partiya sosializm və marksizm ideyaların yayılmasında mühüm rol oynamışdır. Partiya ilk növbədə fəhlələrin hüquqlarını müdafiə etmək və onların həyat şəraitini yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə yaradılmışdır. GSDP, Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (RSDRP) ilə sıx əlaqədə olmuş və onun tərkibində fəaliyyət göstərmişdir.
Gürcüstan Sosial Demokrat Partiyası (GSDP) | |
|---|---|
| Sədri | Spiridon Kediadır |
| Quruluş tarixi | 1893 |
| Dağılma tarixi | 1953 |
| Baş qərargah | Sergey Senyuşkin küç. 26 |
| İdeologiya | Vətəndaş Milliyətçiliyi |
| Mətbuat orqanı | Yeni Gürcüstan (ახალი საქართველო) |
| Üzvləri | (0 nəfər) |
1917 Fevral inqilabı və Müstəqillik hərəkatı (1917-1921
1917-ci ilin Fevral inqilabı Rusiyada çar rejiminin devrilməsi ilə nəticələnmiş və Gürcüstanda da siyasi aktivliyin artmasına səbəb olmuşdur. Bu dövrdə GSDP Gürcüstanın müstəqillik hərəkatında əsas qüvvələrdən birinə çevrilmişdir. 1918-ci ildə Gürcüstan Demokratik Respublikasının elan olunmasından sonra GSDP hökumətdə hakim mövqeyə sahib olmuşdur. Partiyanın liderlərindən biri olan Noy Jordaniya 1918-1921-ci illərdə Gürcüstanın baş naziri kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Sovet işğalı və partiyanın dağılması (1921)
1921-ci ildə Gürcüstan Sovet Rusiyası tərəfindən işğal edildikdən sonra Gürcüstan Demokratik Respublikası devrilmiş və GSDP fəaliyyətini dayandırmışdır. Partiyanın bir çox üzvləri ya sürgün olunmuş, ya da həbs edilmişdirlər. Sovet hakimiyyəti illərində GSDP fəaliyyətini davam etdirə bilməmiş və partiya faktiki olaraq dağılmışdır.
Müstəqillikdən sonra yenidən təşkilatlanma (1991 — müasir dövr)
1991-ci ildə Gürcüstanın yenidən müstəqillik qazanmasından sonra GSDP yenidən təşkil olunmuşdur. Lakin müasir Gürcüstan siyasətində partiyanın təsiri azalmışdır və o, kiçik bir siyasi orqan kimi fəaliyyət göstərir. Partiya bu gün də sosial-demokratik dəyərləri müdafiə etsə də, ölkənin siyasi həyatında əhəmiyyətli bir rol oynamır.
İdeologiya
Gürcüstan Sosial Demokrat Partiyası marksizmə əsaslanan sosial-demokratik ideologiyanı müdafiə edir. Partiyanın məqsədləri arasında sosial ədalət, iqtisadi bərabərlik və fəhlə sinfinin hüquqlarının qorunması əsas yer tutur. Partiya dövlət nəzarətində olan iqtisadiyyatın inkişafını dəstəkləmiş və torpaq islahatlarını həyata keçirməyə çalışmışdır.
Liderlər
GSDP-nin liderləri Gürcüstanın siyasi tarixində mühüm rol oynamış şəxslərdirlər. Partiyanın ən tanınmış liderlərindən biri Noy Jordaniya olmuşdur. Jordaniya, Gürcüstan Demokratik Respublikasının baş naziri olaraq, 1918-1921-ci illərdə ölkənin müstəqilliyi və dövlət quruculuğu prosesində əsas rol oynamışdır.
İdarəçilər
GSDP-nin erkən vaxtlarında partiya üzvləri arasında bir neçə önəmli şəxs vardı ki, onlar partiyanın fəaliyyətinin təşkilində və ideoloji xəttinin müəyyənləşdirilməsində əsas rol oynamışdırlar. Noe Jordaniya, Akaki Çxenkeli və İrakli Tsereteli partiyanın idarəçiləri arasında ən tanınmış simalar idilər. Onlar Gürcüstanın müstəqilliyi naminə mübarizədə və Gürcüstan Demokratik Respublikasının yaradılmasında mühüm rol oynamışdırlar.
Əlaqədar partiyalar və hərəkatlar
Gürcüstan Sosial Demokrat Partiyası, Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (RSDRP) ilə sıx əlaqədə idi və onun ideoloji xəttini izləyirdi. Eyni zamanda, GSDP Qafqaz regionunda digər sosialist və sol qanad partiyaları ilə də əməkdaşlıq edirdi.
Partiyanın təsiri və mirası
GSDP, Gürcüstanın siyasi tarixində mühüm yer tutmuş bir partiyadır. Gürcüstan Demokratik Respublikasının yaradılmasında və onun qısa müddətli mövcudluğunda partiyanın oynadığı rol, Gürcüstanın siyasi tarixində əhəmiyyətli bir dövr kimi yadda qalmışdır. Müasir Gürcüstan Sosial Demokrat Partiyası isə bu irsi davam etdirərək sosial-demokratik dəyərləri müdafiə edir, lakin ölkənin siyasi həyatında əhəmiyyətli bir rol oynamaqdan uzaqdır.
Ədəbiyyat
- Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia (GSDP) - (Gürcü dili)
- Suny, Ronald Grigor. "The Making of the Georgian Nation." Indiana University Press, 1994. - (İngilis dili)
- Jones, Stephen F. "Socialism in Georgian Colors: The European Road to Social Democracy, 1883-1917." Harvard University Press, 2005. - (İngilis dili)
- 1918 - Qafqazda mübahisəli ərazilər və silahlı toqquşmalar ili - BBC News Azərbaycan
Xarici keçidlər
- Kautsky K. Georgien. Eine sozialdemokratische Bauernrepublik. Eindrücke und Beobachtungen. Wien: Wiener Volksbuchhandlung, 1921. (Каутский К. «Грузия. Социал-демократическая крестьянская республика. Впечатления и наблюдения»)
- Mirian Méloua: La Ière République de Géorgie (1918—1921) Arxiv surəti 2 avqust 2018 tarixindən (Wayback Machine) saytında. 18.11.2013 (fr.)
- Mirian Méloua: La Ière République de Géorgie en exil en France Arxiv surəti 12 mart 2007 tarixindən (Wayback Machine) saytında. 24.06.2011 (fr.)
- Mirian Méloua: Géorgie: les partis politiques avant 1991. 21.02.2013 (fr.)
İstinadlar
- Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia (GSDP) - (Gürcü dili)
- Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia (GSDP) - (Gürcü dili)
- Suny, Ronald Grigor. "The Making of the Georgian Nation." Indiana University Press, 1994. - (İngilis dili)
- 1918 - Qafqazda mübahisəli ərazilər və silahlı toqquşmalar ili Arxivləşdirilib 2024-08-29 at the Wayback Machine - BBC News Azərbaycan
- Jones, Stephen F. "Socialism in Georgian Colors: The European Road to Social Democracy, 1883-1917. Arxivləşdirilib 2024-08-29 at the Wayback Machine" Harvard University Press, 2005. - (İngilis dili
- Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia (GSDP) - (Gürcü dili)
- Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia (GSDP) - (Gürcü dili)
- Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia (GSDP) - (Gürcü dili)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gurcustan Sosial Demokrat Partiyasi Abr GSDP XIX esrin sonlarinda 1893 cu ilde Rusiya imperiyasinin terkibinde olan Gurcustan erazisinde yaranmisdir Partiya sosializm ve marksizm ideyalarin yayilmasinda muhum rol oynamisdir Partiya ilk novbede fehlelerin huquqlarini mudafie etmek ve onlarin heyat seraitini yaxsilasdirmaq meqsedi ile yaradilmisdir GSDP Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasi RSDRP ile six elaqede olmus ve onun terkibinde fealiyyet gostermisdir 1 Gurcustan Sosial Demokrat Partiyasi GSDP Sedri Spiridon Kediadir Qurulus tarixi 1893 Dagilma tarixi 1953 Bas qerargah Sergey Senyuskin kuc 26 Ideologiya Vetendas Milliyetciliyi Metbuat orqani Yeni Gurcustan ახალი საქართველო Uzvleri Partiya uzvlerinin kateqoriyasi 0 nefer Mundericat 1 1917 Fevral inqilabi ve Musteqillik herekati 1917 1921 2 2 Sovet isgali ve partiyanin dagilmasi 1921 3 Musteqillikden sonra yeniden teskilatlanma 1991 muasir dovr 4 Ideologiya 5 Liderler 5 1 Idareciler 6 Elaqedar partiyalar ve herekatlar 6 1 Partiyanin tesiri ve mirasi 7 Edebiyyat 8 Xarici kecidler 9 Istinadlar1917 Fevral inqilabi ve Musteqillik herekati 1917 1921 2 redakte1917 ci ilin Fevral inqilabi Rusiyada car rejiminin devrilmesi ile neticelenmis ve Gurcustanda da siyasi aktivliyin artmasina sebeb olmusdur Bu dovrde GSDP Gurcustanin musteqillik herekatinda esas quvvelerden birine cevrilmisdir 1918 ci ilde Gurcustan Demokratik Respublikasinin elan olunmasindan sonra GSDP hokumetde hakim movqeye sahib olmusdur Partiyanin liderlerinden biri olan Noy Jordaniya 1918 1921 ci illerde Gurcustanin bas naziri kimi fealiyyet gostermisdir 3 Sovet isgali ve partiyanin dagilmasi 1921 redakte1921 ci ilde Gurcustan Sovet Rusiyasi terefinden isgal edildikden sonra Gurcustan Demokratik Respublikasi devrilmis ve GSDP fealiyyetini dayandirmisdir Partiyanin bir cox uzvleri ya surgun olunmus ya da hebs edilmisdirler Sovet hakimiyyeti illerinde GSDP fealiyyetini davam etdire bilmemis ve partiya faktiki olaraq dagilmisdir 4 5 Musteqillikden sonra yeniden teskilatlanma 1991 muasir dovr redakte1991 ci ilde Gurcustanin yeniden musteqillik qazanmasindan sonra GSDP yeniden teskil olunmusdur Lakin muasir Gurcustan siyasetinde partiyanin tesiri azalmisdir ve o kicik bir siyasi orqan kimi fealiyyet gosterir Partiya bu gun de sosial demokratik deyerleri mudafie etse de olkenin siyasi heyatinda ehemiyyetli bir rol oynamir IdeologiyaredakteGurcustan Sosial Demokrat Partiyasi marksizme esaslanan sosial demokratik ideologiyani mudafie edir Partiyanin meqsedleri arasinda sosial edalet iqtisadi beraberlik ve fehle sinfinin huquqlarinin qorunmasi esas yer tutur Partiya dovlet nezaretinde olan iqtisadiyyatin inkisafini desteklemis ve torpaq islahatlarini heyata kecirmeye calismisdir 6 LiderlerredakteGSDP nin liderleri Gurcustanin siyasi tarixinde muhum rol oynamis sexslerdirler Partiyanin en taninmis liderlerinden biri Noy Jordaniya olmusdur Jordaniya Gurcustan Demokratik Respublikasinin bas naziri olaraq 1918 1921 ci illerde olkenin musteqilliyi ve dovlet quruculugu prosesinde esas rol oynamisdir 7 Idarecilerredakte GSDP nin erken vaxtlarinda partiya uzvleri arasinda bir nece onemli sexs vardi ki onlar partiyanin fealiyyetinin teskilinde ve ideoloji xettinin mueyyenlesdirilmesinde esas rol oynamisdirlar Noe Jordaniya Akaki Cxenkeli ve Irakli Tsereteli partiyanin idarecileri arasinda en taninmis simalar idiler Onlar Gurcustanin musteqilliyi namine mubarizede ve Gurcustan Demokratik Respublikasinin yaradilmasinda muhum rol oynamisdirlar 8 Elaqedar partiyalar ve herekatlarredakteGurcustan Sosial Demokrat Partiyasi Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasi RSDRP ile six elaqede idi ve onun ideoloji xettini izleyirdi Eyni zamanda GSDP Qafqaz regionunda diger sosialist ve sol qanad partiyalari ile de emekdasliq edirdi Partiyanin tesiri ve mirasiredakte GSDP Gurcustanin siyasi tarixinde muhum yer tutmus bir partiyadir Gurcustan Demokratik Respublikasinin yaradilmasinda ve onun qisa muddetli movcudlugunda partiyanin oynadigi rol Gurcustanin siyasi tarixinde ehemiyyetli bir dovr kimi yadda qalmisdir Muasir Gurcustan Sosial Demokrat Partiyasi ise bu irsi davam etdirerek sosial demokratik deyerleri mudafie edir lakin olkenin siyasi heyatinda ehemiyyetli bir rol oynamaqdan uzaqdir EdebiyyatredakteSakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia GSDP Gurcu dili Suny Ronald Grigor The Making of the Georgian Nation Indiana University Press 1994 Ingilis dili Jones Stephen F Socialism in Georgian Colors The European Road to Social Democracy 1883 1917 Harvard University Press 2005 Ingilis dili 1918 Qafqazda mubahiseli eraziler ve silahli toqqusmalar ili BBC News AzerbaycanXarici kecidlerredakteKautsky K Georgien Eine sozialdemokratische Bauernrepublik Eindrucke und Beobachtungen Wien Wiener Volksbuchhandlung 1921 Kautskij K Gruziya Social demokraticheskaya krestyanskaya respublika Vpechatleniya i nablyudeniya Mirian Meloua La Iere Republique de Georgie 1918 1921 Arxiv sureti 2 avqust 2018 tarixinden Wayback Machine saytinda 18 11 2013 fr Mirian Meloua La Iere Republique de Georgie en exil en France Arxiv sureti 12 mart 2007 tarixinden Wayback Machine saytinda 24 06 2011 fr Mirian Meloua Georgie les partis politiques avant 1991 21 02 2013 fr Istinadlarredakte Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia GSDP Gurcu dili Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia GSDP Gurcu dili Suny Ronald Grigor The Making of the Georgian Nation Indiana University Press 1994 Ingilis dili 1918 Qafqazda mubahiseli eraziler ve silahli toqqusmalar ili Arxivlesdirilib 2024 08 29 at the Wayback Machine BBC News Azerbaycan Jones Stephen F Socialism in Georgian Colors The European Road to Social Democracy 1883 1917 Arxivlesdirilib 2024 08 29 at the Wayback Machine Harvard University Press 2005 Ingilis dili Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia GSDP Gurcu dili Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia GSDP Gurcu dili Sakartvelos Sabchota Demokratikuri Partia GSDP Gurcu dili Menbe https az wikipedia org w index php title Gurcustan Sosial Demokrat Partiyasi amp oldid 7754678