Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Gücdən salma (de-escalation— de-eskalasiya) — gərginlik, intensivlik və ziddiyyətlərin artmasının qarşısını almaq üçün nəzərdə tutulmuş bir davranışdır. Həmçinin münaqişə həllində də istifadə olunan bir yanaşmadır. Bəzi insanlar münaqişəni böyütməyə meyilli davranışlara mənsub olduğundan, bu cür böyümənin qarşısını almaq üçün xüsusi tədbirlər görülməlidir. De-eskalasiyaya bir çox yanaşmalar mövcuddur.
Eskalasiyadan de-eskalasiyaya
Rusiya 2014-cü il Milli Müdafiə Strategiyasını (National Defense Strategy) yayımladıqdan və xüsusilə Amerikanın 2018 Nüvə Duruş İncələməsinin (Nuclear Posture Review) nəşrindən sonra ABŞ rəsmiləri, mütəxəssislər və Milli Təhlükəsizlik vizaları "eskalasiyadan de-eskalasiyaya" ifadəsini ya Rusiyanın strategiyasını təsvir etmək üçün, ya da bu təsviri tənqid etmək üçün istifadə etdilər. "Eskalasiyadan de-eskalasiyaya" kimi ifadələr paylaşıldıqları qədər səhv başa düşülən və sui-istifadə edildikləri məqamlarda daha tez yayılan ifadələrdəndir. Bu ifadə ilə bağlı problem, Rusiyanın bir münaqişəni dayandırmaq və ya dayandırmaq üçün müəyyən olunmuş eskalasiyadan (nüvə və ya başqa) istifadə etmək imkanına və ya planına malik olmaması demək deyil. Bu cür eskalasiya daha böyük bir strateji yanaşmanın yalnız bir hissəsidir, həmçinin Moskvanın Nüvə Astanasına diqqəti artırması ağaclar üçün meşəni itirmək riskini daşıyırdı.
Rusiyanın bu münaqişəyə yanaşmasını, Soyuq Müharibənin sonuna qədər Amerikanın stategiyasının bir hissəsi olan "eskalasiya nəzarəti" kimi təsvir etmək olar. Soyuq Müharibədən sonrakı münaqişələrdə müəyyən çətinliklərlə qarşılaşan ABŞ, düşmənin bacardığı istənilən qarşıdurma səviyyəsində rəqiblərinə hakim ola bildi. Bu, "eskalasiya hökmranlığı" çərçivəsində, eskalasyon tetikleyicilərinin diqqətlə hesablanması dövlətin varlığı üçün zərurətdən daha çox bir üstünlük olmuşdur. Digər tərəfdən Rusiya, Qərb qarşısında belə bir üstünlüyə malik deyildi və bunun əvəzinə "eskalasiya nəzarəti" (bir münaqişənin daha aşağı, daha məqbul səviyyədə tutulmasını təmin etmək üçün diqqətlə hesablanmış, proaktiv nüanslara əsaslanan stateji bir yanaşma) qəbul etdi. Bu yanaşma yolu ilə Rusiya münaqişə səviyyələrində özlərinə hakim olmaqdan daha çox, eskalasiya mexanikasına və şərtlərinə hakim olaraq, münaqişələrin artma səviyyəsinə,intensivliyinə, yəni eskalasiyaya nəzarət edə bilər. De-eskalasiya taktikası (gücdən salma taktikası) bu strategiyanın bir vasitəsidir.
Rusiyanın münaqişəsində "eskalasiyadan de-eskalasiyaya" ifadəsi münaqişəyə bütöv yanaşmaqdansa, yalnız Rusiyanın nüvə silahından istifadə hüdudlarına diqqət yetirməsinə meyillidir. De-eskalasiya mahiyyət etibarilə daha çox eskalasiyaya(intensivləşməyə) nəzarət etmək üçündür. Buna nümunə olaraq, Rusiya Suriyada ABŞ qüvvələri arasında artan gərginlik fonunda, 2015 və 2016-cı illərdə bu intensivliyə əsasən Suriyaya S-400 və S-300 hava hücumundan müdafiə sistemlərini yerləşdirdi. ABŞ rəsmilərindən biri 2016 S-300 yerləşdirilməsinin ardındakı niyyət barədə soruşduqda isə, " Nusranın hava qüvvəsi yoxdur, elə deyilmi?" deyə cavablandırılmışdı. ABŞ, Rusların ABŞ təyyarəsini vurması ehtimalını nəzərə aldı. Digər bir nümunə isə taktiki nüvə silahı məşqlərin ssenarisinə daxil edilməyib, lakin məşqlər Rusiyanın rəqibin xərcləri və faydalarının təhlilini dəyişmək üçün böyük artilleriya və raket atəşindən necə istifadə etməyi planlaşdırdığını göstərib. Göründüyü kimi, de-eskalasiya hərəkətləri nüvə silahını tətbiq etməməlidir.
İxtisaslaşdırılmış de-eskalasiya taktikasının öyrədilməsi son dərəcə vacibdir. Müasir hərbçilər insanları, siyasi partiyaları, üsyançıları, partizanları və ya münaqişədə iştirak edən digər subyektləri münaqişənin həlli üçün lazım olan şərtlərə qayıtmağa məcbur etmək və ya inandırmaq üçün şəraitdən asılı olaraq gərginlik və intensivliyin azalması və de-eskalasiya(gücdən salma) qabiliyyətinə malik olmalıdırlar. Gələcəkdə münaqişəyə girəcək olan hər hansı bir hərbi qüvvə, əhalisi, hərbi və siyasi quruluşu da daxil olmaqla, millətin daxilində istədiyi effekti yaratmaq üçün həm eskalasiya,həm də de-eskalasiya(gücdən salma) üsullarının tanınması və tətbiqi üçün təlim və təchiz olunmalıdır.
De-eskalasiyanın rolunu daha yaxşı anlaşılması və izahı üçün Malcolm Gladwell və Gary Klein müəyyən tövhələr vermişdir.
İstinadlar
- Dr. Doron Pely. "Security Debrief skip to content Security Debrief" (english). Security Debrief skip to content Security Debrief. August 24, 2015. May 11, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 may 2021.
- JAY ROSS. "TIME TO TERMINATE ESCALATE TO DE-ESCALATE — IT'S ESCALATION CONTROL". War on the Rocks (eng). APRIL 24, 2018. 2 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 may 2021.
- "De-escalation Tactics for Military Veterans Reaches Target Audiences". Dispatch (eng). June 2018. 9 August 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 may 2021.
- MAJOR DANIEL L. YAROSLASKI, UNITED STATES MARINE CORPS. "CREATING A DE-ESCALATION MINDSET" (PDF). MASTER OF OPERATIONAL STUDIES (eng). 11 November 2020 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 7 may 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Gucden salma de escalation de eskalasiya gerginlik intensivlik ve ziddiyyetlerin artmasinin qarsisini almaq ucun nezerde tutulmus bir davranisdir Hemcinin munaqise hellinde de istifade olunan bir yanasmadir Bezi insanlar munaqiseni boyutmeye meyilli davranislara mensub oldugundan bu cur boyumenin qarsisini almaq ucun xususi tedbirler gorulmelidir De eskalasiyaya bir cox yanasmalar movcuddur Eskalasiyadan de eskalasiyayaRusiya 2014 cu il Milli Mudafie Strategiyasini National Defense Strategy yayimladiqdan ve xususile Amerikanin 2018 Nuve Durus Incelemesinin Nuclear Posture Review nesrinden sonra ABS resmileri mutexessisler ve Milli Tehlukesizlik vizalari eskalasiyadan de eskalasiyaya ifadesini ya Rusiyanin strategiyasini tesvir etmek ucun ya da bu tesviri tenqid etmek ucun istifade etdiler Eskalasiyadan de eskalasiyaya kimi ifadeler paylasildiqlari qeder sehv basa dusulen ve sui istifade edildikleri meqamlarda daha tez yayilan ifadelerdendir Bu ifade ile bagli problem Rusiyanin bir munaqiseni dayandirmaq ve ya dayandirmaq ucun mueyyen olunmus eskalasiyadan nuve ve ya basqa istifade etmek imkanina ve ya planina malik olmamasi demek deyil Bu cur eskalasiya daha boyuk bir strateji yanasmanin yalniz bir hissesidir hemcinin Moskvanin Nuve Astanasina diqqeti artirmasi agaclar ucun meseni itirmek riskini dasiyirdi Rusiyanin bu munaqiseye yanasmasini Soyuq Muharibenin sonuna qeder Amerikanin stategiyasinin bir hissesi olan eskalasiya nezareti kimi tesvir etmek olar Soyuq Muharibeden sonraki munaqiselerde mueyyen cetinliklerle qarsilasan ABS dusmenin bacardigi istenilen qarsidurma seviyyesinde reqiblerine hakim ola bildi Bu eskalasiya hokmranligi cercivesinde eskalasyon tetikleyicilerinin diqqetle hesablanmasi dovletin varligi ucun zeruretden daha cox bir ustunluk olmusdur Diger terefden Rusiya Qerb qarsisinda bele bir ustunluye malik deyildi ve bunun evezine eskalasiya nezareti bir munaqisenin daha asagi daha meqbul seviyyede tutulmasini temin etmek ucun diqqetle hesablanmis proaktiv nuanslara esaslanan stateji bir yanasma qebul etdi Bu yanasma yolu ile Rusiya munaqise seviyyelerinde ozlerine hakim olmaqdan daha cox eskalasiya mexanikasina ve sertlerine hakim olaraq munaqiselerin artma seviyyesine intensivliyine yeni eskalasiyaya nezaret ede biler De eskalasiya taktikasi gucden salma taktikasi bu strategiyanin bir vasitesidir Rusiyanin munaqisesinde eskalasiyadan de eskalasiyaya ifadesi munaqiseye butov yanasmaqdansa yalniz Rusiyanin nuve silahindan istifade hududlarina diqqet yetirmesine meyillidir De eskalasiya mahiyyet etibarile daha cox eskalasiyaya intensivlesmeye nezaret etmek ucundur Buna numune olaraq Rusiya Suriyada ABS quvveleri arasinda artan gerginlik fonunda 2015 ve 2016 ci illerde bu intensivliye esasen Suriyaya S 400 ve S 300 hava hucumundan mudafie sistemlerini yerlesdirdi ABS resmilerinden biri 2016 S 300 yerlesdirilmesinin ardindaki niyyet barede sorusduqda ise Nusranin hava quvvesi yoxdur ele deyilmi deye cavablandirilmisdi ABS Ruslarin ABS teyyaresini vurmasi ehtimalini nezere aldi Diger bir numune ise taktiki nuve silahi mesqlerin ssenarisine daxil edilmeyib lakin mesqler Rusiyanin reqibin xercleri ve faydalarinin tehlilini deyismek ucun boyuk artilleriya ve raket atesinden nece istifade etmeyi planlasdirdigini gosterib Gorunduyu kimi de eskalasiya hereketleri nuve silahini tetbiq etmemelidir Ixtisaslasdirilmis de eskalasiya taktikasinin oyredilmesi son derece vacibdir Muasir herbciler insanlari siyasi partiyalari usyancilari partizanlari ve ya munaqisede istirak eden diger subyektleri munaqisenin helli ucun lazim olan sertlere qayitmaga mecbur etmek ve ya inandirmaq ucun seraitden asili olaraq gerginlik ve intensivliyin azalmasi ve de eskalasiya gucden salma qabiliyyetine malik olmalidirlar Gelecekde munaqiseye girecek olan her hansi bir herbi quvve ehalisi herbi ve siyasi qurulusu da daxil olmaqla milletin daxilinde istediyi effekti yaratmaq ucun hem eskalasiya hem de de eskalasiya gucden salma usullarinin taninmasi ve tetbiqi ucun telim ve techiz olunmalidir De eskalasiyanin rolunu daha yaxsi anlasilmasi ve izahi ucun Malcolm Gladwell ve Gary Klein mueyyen tovheler vermisdir IstinadlarDr Doron Pely Security Debrief skip to content Security Debrief english Security Debrief skip to content Security Debrief August 24 2015 May 11 2021 tarixinde Istifade tarixi 7 may 2021 JAY ROSS TIME TO TERMINATE ESCALATE TO DE ESCALATE IT S ESCALATION CONTROL War on the Rocks eng APRIL 24 2018 2 September 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 may 2021 De escalation Tactics for Military Veterans Reaches Target Audiences Dispatch eng June 2018 9 August 2021 tarixinde Istifade tarixi 7 may 2021 MAJOR DANIEL L YAROSLASKI UNITED STATES MARINE CORPS CREATING A DE ESCALATION MINDSET PDF MASTER OF OPERATIONAL STUDIES eng 11 November 2020 tarixinde PDF Istifade tarixi 7 may 2021