Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Göyəm (lat. Prunus spinosa) — gülçiçəklilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid çiçəkli bitki növü.
| Göyəm | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Göyəm (bitki) | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Paylanma
Bu altbaşlığı genişləndirmək lazımdır. |
Növün vətəni Avropa, Qərbi Asiya və şimal-qərb Afrikadır.
Meyvəsi
Göyəmin tərkibində 8%-ə qədər şəkər (fruktoza və saxaroza), 2,5% üzvi turşu (əsasən alma), 1% pektinli maddə, 1,5% aşılayıcı maddə, vitamin C və rəngləyici maddələr vardır. Dadı gər olduğundan təzə halda yeyilmir. Göyəmdən mürəbbə, povidlo, kompot, "ternovka" adlı spirtli içki, sirkə, kvas hazırlanır. Qurudulmuş meyvələri aşpazlıqda işlədilir. Duza qoyulmuş göyəm çox dadlı olur.[]
Meyvələri şaxta vurduqda dadı şirinləşir və təzə halda yeyilmək üçün yararlıdır. Çəyirdəyində 37%-ə qədər yağ vardır. Tərkibində acı amiqdalin qlükozidi olduğundan texniki məqsədlər üçün işlədilir. Yarpaqlarında 222 mq% C vitamini vardır. Çay əvəzedicisi kimi işlədilir. Həm də bundan sidikqovucu və maddələr mübadiləsini yaxşılaşdıran vasitə kimi istifadə edilir. Təzə göyəm şirəsi ishala qarşı, qatılaşdırılmış isə qanlı ishala qarşı təsiredici vasitədir. Göyəm çiçəklərindən alınan sulu məhlul isə işlətmə dərmanı kimi tətbiq olunur.[]
Göyəm həm də balverən və bəzək bitkisidir. Mədəni gavalı göyəmlə alçanın təbii hibridindən əmələ gəlmişdir.[]
İstifadəsi
Uzun, iti tikanları olan kol Britaniya və Şimali Avropanın digər yerlərində ənənəvi olaraq mal-qaranın müəyyən əraziyə keçməsinə maneə olmaq üçün "çəpər məqsədi ilə" istifadə olunur.
Göyəm şirəsi saxta portveynin istehsalında istifadə olunur.
Göyəmdən meyvə konservləri və çatni hazırlanır və bəzən meyvə piroqlarında istifadə edilir. Tərkibi mühüm üzvü maddələrdən biri olan amiqdalinlə zəngin olan göyəmdən Avropada cin və likör kimi içkilərin hazırlanmasında,Azərbaycanda isə turşu, mürəbbə və kompot hazırlanmasında geniş istifadə olunur.
Sinonim
- Druparia spinosa Clairv.
- Prunus acacia Crantz ex Poir.
- Prunus acacia Crantz
- Prunus acacia-germanica Crantz
- Prunus domestica var. spinosa (L.) Kuntze
İstinadlar
- Ə-C.İ.Əhmədov, N.T.Əliyev, MEYVƏ VƏ TƏRƏVƏZİN ƏMTƏƏŞÜNASLIĞI, Dərslik // Bakı, 2009.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 475.
- Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- Rushforth, 1999
- "Prunus spinosa map". Den Virtuella Floran. 2022-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-23.
- Coats, 1992
- Kerri. "Sloe gin and sloe chutney". Dinner Diary. 10 Oct 2010. 24 December 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 31 August 2017.
- "Терновник (торон, слива колючая, тёрн, дерябник)". 2014-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- Митюков А. Д., Налетько Н. Л., Шамрук С. Г. Дикорастущие плоды, ягоды и их применение. Мн.1975
- Göyəm (bitki):''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Goyem Goyem lat Prunus spinosa gulcicekliler fesilesinin gavali cinsine aid cicekli bitki novu GoyemElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Cins GavaliNov Goyem bitki Beynelxalq elmi adiPrunus spinosa L 1753Sekil axtarisiITIS 24802NCBI 114937EOL 632461PaylanmaBu altbasligi genislendirmek lazimdir Novun veteni Avropa Qerbi Asiya ve simal qerb Afrikadir MeyvesiGoyemin terkibinde 8 e qeder seker fruktoza ve saxaroza 2 5 uzvi tursu esasen alma 1 pektinli madde 1 5 asilayici madde vitamin C ve rengleyici maddeler vardir Dadi ger oldugundan teze halda yeyilmir Goyemden murebbe povidlo kompot ternovka adli spirtli icki sirke kvas hazirlanir Qurudulmus meyveleri aspazliqda isledilir Duza qoyulmus goyem cox dadli olur menbe gosterin Meyveleri saxta vurduqda dadi sirinlesir ve teze halda yeyilmek ucun yararlidir Ceyirdeyinde 37 e qeder yag vardir Terkibinde aci amiqdalin qlukozidi oldugundan texniki meqsedler ucun isledilir Yarpaqlarinda 222 mq C vitamini vardir Cay evezedicisi kimi isledilir Hem de bundan sidikqovucu ve maddeler mubadilesini yaxsilasdiran vasite kimi istifade edilir Teze goyem siresi ishala qarsi qatilasdirilmis ise qanli ishala qarsi tesiredici vasitedir Goyem ciceklerinden alinan sulu mehlul ise isletme dermani kimi tetbiq olunur menbe gosterin Goyem hem de balveren ve bezek bitkisidir Medeni gavali goyemle alcanin tebii hibridinden emele gelmisdir menbe gosterin IstifadesiUzun iti tikanlari olan kol Britaniya ve Simali Avropanin diger yerlerinde enenevi olaraq mal qaranin mueyyen eraziye kecmesine manee olmaq ucun ceper meqsedi ile istifade olunur Goyem siresi saxta portveynin istehsalinda istifade olunur Goyemden meyve konservleri ve catni hazirlanir ve bezen meyve piroqlarinda istifade edilir Terkibi muhum uzvu maddelerden biri olan amiqdalinle zengin olan goyemden Avropada cin ve likor kimi ickilerin hazirlanmasinda Azerbaycanda ise tursu murebbe ve kompot hazirlanmasinda genis istifade olunur SinonimDruparia spinosa Clairv Prunus acacia Crantz ex Poir Prunus acacia Crantz Prunus acacia germanica Crantz Prunus domestica var spinosa L KuntzeIstinadlarE C I Ehmedov N T Eliyev MEYVE VE TEREVEZIN EMTEESUNASLIGI Derslik Baki 2009 IstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 475 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Rushforth 1999 Prunus spinosa map Den Virtuella Floran 2022 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 23 Coats 1992 Kerri Sloe gin and sloe chutney Dinner Diary 10 Oct 2010 24 December 2022 tarixinde Istifade tarixi 31 August 2017 Ternovnik toron sliva kolyuchaya tyorn deryabnik 2014 10 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 28 Mityukov A D Naletko N L Shamruk S G Dikorastushie plody yagody i ih primenenie Mn 1975 Goyem bitki The Plant List saytinda takson barede melumat ing