Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Göyöskürək — kəskin antroponotik hava-damcı bakterial infeksiyası, tənəffüs yollarının təhlükəli yoluxucu xəstəliyi.
| Göyöskürək | |
|---|---|
 Göyöskürəkdən əziyyət çəkən oğlan uşağı müayinə olunur. | |
| 1C12 | |
| XBT-10 | A |
| XBT-9 | |
| DiseasesDB | 1523 |
| MedlinePlus | 001561 |
| eMedicine | emerg/394 |
| MeSH | D014917 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ən xarakterik əlaməti paroksismal spazmodik öskürəkdir. İki yaşdan kiçik uşaqlar üçün çox təhlükəlidir.
1950-ci ilə qədər peyvəndin geniş tətbiqindən əvvəl, göyöskürək uşaqlar arasında ən çox yayılmış xəstəliklərdən biri idi.Peyvənd xəstəliyin qarşısını alır, lakin peyvənd edilmiş insanlar bakteriyaların daşıyıcısı ola bilər və onu peyvənd olunmamış insanlara ötürə bilirlər, nəticədə sonuncular hələ də xəstəliyin inkişaf riski altındadır.
Xəstəliyin törədicisi
Göyöskürək xəstəliyini Borde-Janqu bakteriyası törədir (ilk dəfə 1906-cı ildə onu təsvir edən belçikalı alim J. Borde və fransız alimi O. Jangın şərəfinə adlandırılmışdır) (Bordetella pertussis). Ananın antitellərinə görə anadangəlmə immunitet inkişaf etmir. Yoluxuculuq (təmasda olduq yoluxma ehtimalı) 90% -dir. 1937-ci ildə göyöskürək çöpünə bənzər bir mikroorqanizm, parapertussis çubuğu təcrid olundu. Bu mikroorqanizmin yaratdığı xəstəlik yüngül öskürəyin forması kimi davam edir, lakin göyöskürəyə qarşı immunitet qoymur.
İnkişafı
Ən çox altı yaşa qədər uşaqlar xəstələnirlər. İnkubasiya dövrü 7 gündən 14 günə qədər davam edir. İnfeksiya yoluxmuş şəxslə birbaşa təmasda olduqda hava-damcı yolu ilə ötürülür. Xəstə xəstəliyin 1-ci günündən 25-ci gününə qədər yoluxucudur. Vaxtında antibiotik terapiyası qəbul etdikdə yoluxucu dövrün müddəti azaldıla bilər. Yetkin yaşda olan insanlar da Bordetella pertussisin daşıcısı ola bilərlər. Xəstə xəstəliyin ilk əlamətləri göründüyü andan 30 gün ərzində ətrafdakı insanlar üçün təhlükəlidir.
Bu tip infeksiyaya qarşı anadangəlmə immunitet yoxdur. Xəstəlikdən sonra sabit immunitet yaranır. Bir dəfəlik peyvənd qısamüddətli effekt verir, peyvənd cədvəlində göstərilən vaxtda təkrar peyvənd tələb olunur.
Müalicəsi
Xəstəliyi ağır formada keçirən, beyində qan dövranının və tənəffüs ritmində problem olan xəstələr, erkən yaşda olan uşaqlar xəstəxanaya yerləşdirilir. Epidemioloji göstəricilərə görə qapalı uşaq müəssisələrindən (xəstəliyin şiddətindən asılı olmayaraq) uşaqlar xəstəxanaya yerləşdirilir.
Ədəbiyyatı
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Коклюш // Энциклопедия "Кругосвет".
- Шувалова Е. П. Инфекционные болезни. — М.: Медицина, 2005.
- Инфекционные болезни у детей: учебник для педиатрических факультетов медицинских вузов / Под ред. проф. В. Н. Тимченко. — СПб.: СпецЛит, 2008.
İstinadlar
- "Орфоэпический словарь русского языка Аванесова". 2019-02-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-27.
- "Фонетический разбор слова «коклюш»". 2021-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-21.
- "Грамота.ру: справочно-информационный интернет-портал «Русский язык»". 2021-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-06.
- ВОЗ, 2015, Эпидемиология : Распространение болезни и её бремя
- Sangita Thapa, Shishir Gokhale, Annavarapu Laxminarasimha Sharma, Lokendra Bahadur Sapkota, Shamshul Ansari. Burden of bacterial upper respiratory tract pathogens in school children of Nepal // BMJ Open Respiratory Research . 4(ingilis) (1). — 2017. — 01 oktyabr. — e000203. doi:10.1136/bmjresp-2017-000203. ISSN 2052-4439. PMID 29071076. 2021-05-09 tarixində (PDF).
- Малая медицинская энциклопедия, 1991
- {{|ссылка=https://bigenc.ru/medicine/text/2079391}}
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Goyoskurek keskin antroponotik hava damci bakterial infeksiyasi teneffus yollarinin tehlukeli yoluxucu xesteliyi GoyoskurekGoyoskurekden eziyyet ceken oglan usagi muayine olunur 1C12 1C12XBT 10 A37 XBT 9 033DiseasesDB 1523MedlinePlus 001561eMedicine emerg 394 ped 1778MeSH D014917 Vikianbarda elaqeli mediafayllar En xarakterik elameti paroksismal spazmodik oskurekdir Iki yasdan kicik usaqlar ucun cox tehlukelidir 1950 ci ile qeder peyvendin genis tetbiqinden evvel goyoskurek usaqlar arasinda en cox yayilmis xesteliklerden biri idi Peyvend xesteliyin qarsisini alir lakin peyvend edilmis insanlar bakteriyalarin dasiyicisi ola biler ve onu peyvend olunmamis insanlara oture bilirler neticede sonuncular hele de xesteliyin inkisaf riski altindadir Xesteliyin toredicisi source source source source Goyoskurekden eziyyet ceken oglan Goyoskurek xesteliyini Borde Janqu bakteriyasi toredir ilk defe 1906 ci ilde onu tesvir eden belcikali alim J Borde ve fransiz alimi O Jangin serefine adlandirilmisdir Bordetella pertussis Ananin antitellerine gore anadangelme immunitet inkisaf etmir Yoluxuculuq temasda olduq yoluxma ehtimali 90 dir 1937 ci ilde goyoskurek copune benzer bir mikroorqanizm parapertussis cubugu tecrid olundu Bu mikroorqanizmin yaratdigi xestelik yungul oskureyin formasi kimi davam edir lakin goyoskureye qarsi immunitet qoymur InkisafiEn cox alti yasa qeder usaqlar xestelenirler Inkubasiya dovru 7 gunden 14 gune qeder davam edir Infeksiya yoluxmus sexsle birbasa temasda olduqda hava damci yolu ile oturulur Xeste xesteliyin 1 ci gununden 25 ci gunune qeder yoluxucudur Vaxtinda antibiotik terapiyasi qebul etdikde yoluxucu dovrun muddeti azaldila biler Yetkin yasda olan insanlar da Bordetella pertussisin dasicisi ola bilerler Xeste xesteliyin ilk elametleri gorunduyu andan 30 gun erzinde etrafdaki insanlar ucun tehlukelidir Bu tip infeksiyaya qarsi anadangelme immunitet yoxdur Xestelikden sonra sabit immunitet yaranir Bir defelik peyvend qisamuddetli effekt verir peyvend cedvelinde gosterilen vaxtda tekrar peyvend teleb olunur MualicesiXesteliyi agir formada keciren beyinde qan dovraninin ve teneffus ritminde problem olan xesteler erken yasda olan usaqlar xestexanaya yerlesdirilir Epidemioloji gostericilere gore qapali usaq muessiselerinden xesteliyin siddetinden asili olmayaraq usaqlar xestexanaya yerlesdirilir EdebiyyatiKoklyush Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Koklyush Enciklopediya Krugosvet Shuvalova E P Infekcionnye bolezni M Medicina 2005 Infekcionnye bolezni u detej uchebnik dlya pediatricheskih fakultetov medicinskih vuzov Pod red prof V N Timchenko SPb SpecLit 2008 Istinadlar Orfoepicheskij slovar russkogo yazyka Avanesova 2019 02 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 27 Foneticheskij razbor slova koklyush 2021 07 19 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 21 Gramota ru spravochno informacionnyj internet portal Russkij yazyk 2021 07 19 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 06 VOZ 2015 Epidemiologiya Rasprostranenie bolezni i eyo bremya Sangita Thapa Shishir Gokhale Annavarapu Laxminarasimha Sharma Lokendra Bahadur Sapkota Shamshul Ansari Burden of bacterial upper respiratory tract pathogens in school children of Nepal BMJ Open Respiratory Research 4 ingilis 1 2017 01 oktyabr e000203 doi 10 1136 bmjresp 2017 000203 ISSN 2052 4439 PMID 29071076 2021 05 09 tarixinde PDF Malaya medicinskaya enciklopediya 1991 ssylka https bigenc ru medicine text 2079391 Xarici kecidler