Fərrux əməliyyatı — Xocalı rayonunun Fərrux dağı istiqamətində Azərbaycan tərəfindən aparılmış hərbi əməliyyat. Əməliyyat nəticəsində Fərrux kəndi, Fərrux dağı, "Daşbaşı" yüksəkliyi və "Sağsağan" dağ silsiləsi qeyri-qanuni erməni qüvvələrindən azad edilmişdir.
Fərrux əməliyyatı | |||
---|---|---|---|
Tarix | 24 mart 2022 - 28 mart 2022 | ||
Yeri | |||
Nəticəsi | Azərbaycanın qələbəsi • Xocalı rayonunun Fərrux kəndi, Fərrux dağı, "Daşbaşı" yüksəkliyi və "Sağsağan" dağ silsiləsi azad olunub. • Ağdam şəhəri və rayonun 9 kəndi düşmənin vizual nəzarətindən çıxarılıb. • Xankəndi-Ağdərə avtomobil yoluna vizual nəzarət əldə olunub. • Xocalı rayonunun Pirlər kəndinə də tam nəzarət Azərbaycan ordusunun tərəfinə keçib. | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
İtkilər | |||
| |||
Əməliyyatdan sonra Ağdam şəhəri və rayonun 9 kəndi Dağlıq Qarabağ ərazisində yerləşən erməni silahlı dəstələrinin vizual nəzarətindən çıxmış, Xankəndi-Ağdərə avtomobil yoluna Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin vizual nəzarəti təmin edilmişdir. Həmçinin Fərrux dağında Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarəti əldə etməsi Xocalı rayonunun Pirlər kəndinə də tam nəzarət imkanları yaratmışdır.
Zəmin
Fərrux kəndi Xankəndi şəhərindən 32, Əsgəran qəsəbəsindən isə 16 kilometr uzaqlıqda yerləşən dağətəyi ərazidir. İnzibati olaraq Xocalı rayonuna daxildir. Kəndin yaxınlığında Fərrux yüksəkliyi və eyni adlı göl var. Qarabağdakı ermənilər bu kəndin adına Parux deyir və onlara görə, kənd Əsgəran rayonu ərazisindədir. Kənd Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistan ordusunun işğalı altına düşmüşdü. Fərrux kəndi etnik ermənilərin yaşadığı Xankəndinə Azərbaycan hərbçilərinin "yolunu açdığı" üçün əhəmiyyətlidir. Birinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycanın milli qəhrəmanı adı verilmiş Şirin Mirzəyevin rəhbərliyi ilə Fərrux yüksəkliyi uğrunda çox gərgin döyüşlər gedib. 1992-ci il fevralın 7-də Azərbaycan Ordusu Fərrux kəndi və Fərrux dağını erməni separatçılarından təmizləsə də, 1993-cü ildə onların hər ikisi Ermənistan Ordusu tərəfindən Ağdam uğrunda döyüşlər zamanı işğal edildi. Hündürlüyün erməni qoşunları tərəfindən ələ keçirilməsi sonradan onların Ağdamı işğal etməsinə zəmin yaratmışdı.
İkinci Qarabağ müharibəsininin sonunda imzalanan üçtərəfli bəyanata əsasən Fərrux kəndi Rusiya sülhməramlı kontingentinin nəzarətinə verilirdi. Bəyanatda həmçinin erməni hərbi birləşmələrinin Qarabağdan çıxarılması da nəzərdə tutulurdu. Kənd Rusiya SM kontingentinin nəzarəti altına verilsə də, erməni silahlıları kənd ərazisində qalmağa davam edir, mütəmadi olaraq Ağdam rayonunda yerləşən Azərbaycan ordusunun mövqelərinə atəş açırdılar. Erməni tərəfi isə fevralın 25-dən başlayaraq Azərbaycan ordusunun birliklərininin Fərrux və qonşu Pirlər kəndini mütəmadi atəş altında saxladığını, səsgücləndiricilər vasitəsilə kəndlərin əhalisindən bu iki kəndi tərk etmələrini tələb etdiyini bildirirdi. 2022-ci il martın 26-sı səhər saatlarında qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin üzvləri Azərbaycan Ordusunun bölmələrinə qarşı təxribat törətməyə cəhd göstərib. Azərbaycan tərəfinfən görülən tədbirlər nəticəsində qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin üzvləri geri çəkilməyə məcbur edilib.
Əməliyyatın gedişi
Martın 24-dən başlayaraq Fərrux kəndi yaxınlığında Azərbaycan hərbçiləri ilə Qarabağdakı erməni silahlı qruplaşmaları arasında gərginliklər artmağa başladı. Azərbaycan ordusu martın 24-dən 25-dək Fərrux kəndi ərazisinə daxil olaraq müşahidə postunu qurdu. Fərruxda və qonşu Pirlər kəndində yaşayan 200-ə yaxın erməni əhali bununla bağlı kənddən çıxarıldı. Azərbaycan ordusu müxtəlif istiqamətdən, atəş açmadan, insan zənciri yaradaraq Fərruxa daxil oldu. Buna cavab olaraq erməni separatçıları Azərbaycan ordusunun mövqelərinə atəş açmağa başladı. Erməni tərəfi əməliyyat zamanı erməni silahlılarının mövqelərinə zərbə endirmək üçün Azərbaycan ordusunun Bayraktar TB2 dronlarından da istifadə etdiyini iddia etsə də, buna dair heç bir sübut təqdim etməyib. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi martın 26-da səhər "qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin üzvlərini geri çəkilməyə məcbur etdiyini", ordu bölmələrinin itki vermədiyini və əməliyyat şəraitinin nəzarət altında olduğunu bildirib. Baş vermiş döyüşlər nəticəsində 3 erməni silahlısı öldürülüb, daha 14 nəfəri isə yaralanıb. Erməni tərəfi həmçinin Azərbaycan əsgərinin öldürüldüyünü iddia etsə də, Azərbaycan tərəfi bunu təkzib edərək heç bir itki olmadığını bildirib.
Nəticə
Əməliyyat nəticəsində Azərbaycan Ordusu ilk növbədə Xaçınçayın mənsəbini və ən böyük şirin su anbarını işğaldan azad etdi. Bununla da Ağdam rayonunun bir çox ətraf yaşayış məntəqələrini və geniş əkin sahələrini təmin etməyə qadir Xaçınçay su anbarını mühafizə altına aldı. Bundan başqa Fərrux kəndi işğaldan azad edildi, Fərrux dağı ətrafındakı mühüm yüksəkliklər tutuldu, bununla Fərrux dağının ətəyindəki geniş vadini erməni terrorçularından azad edərək, Cinli, Çullu, Əlimədətli, Mollalar və Əliağalı kəndlərinin təhlükəsizliyini təmin edildi.
İtkilər
Ermənistan tərəfi
Həlak olanların siyahısı
Rütbə | Adı, soyadı | Təvəllüdü | Dəfn tarixi | Dəfn olunduğu yer |
---|---|---|---|---|
? | David Mirzoyan | 1978 | 25 mart 2022 | |
? | İşxan Ohanyan | 1994 | 25 mart 2022 | |
? | Ararat Tevosyan | 1990 | 25 mart 2022 |
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Fərrux yüksəkliyində antiterror əməliyyatları keçirmiş hərbi birləşmənin adı açıqlanıb". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2022-11-15 tarixində . İstifadə tarixi: 5 yanvar 2023.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-08-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-03.
- "Fərrux kəndindən yeni görüntülər". 2022-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-02.
- "Xankəndi-Ağdərə yoluna nəzarət edəcəyik — Fərrux kəndinin hərbi-strateji əhəmiyyəti". 2022-04-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-02.
- "Fərrux yüksəkliyinin azad olunması… — Keçmiş döyüşçüdən mühüm açıqlama". 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-02.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-03.
- Həsənov, Fərid. "Fərrux yüksəkliyi: O, niyə əhəmiyyətlidir?". BBC News Azərbaycanca (az.). 2022-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyun 2022.
- "Azərbaycan tərəfi Xnapatda qumbaraatandan istifadə edir, Taqavarda səsgücləndirici ilə kəndi tərk etməyə çağırır". 2022-08-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-28.
- MN: Ermənistanın qeyri-qanuni silahlı dəstələri Azərbaycan ərazisindən çıxarılmayıb[ölü keçid]
- "Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi: "Fərrux kəndi və ətraf mövqelərdə heç bir dəyişiklik baş verməyib"". BBC News Azərbaycanca (az.). 2022-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 16 iyul 2022.
- Azvision, Xəbərlər, Son xəbərlər, Xeberler, Son xeberler. "Fərrux əməliyyatı: səbəblər və nəticələr + FOTOLAR". https://azvision.az (az.). 2023-01-05 tarixində . İstifadə tarixi: 5 yanvar 2023.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ferrux emeliyyati Xocali rayonunun Ferrux dagi istiqametinde Azerbaycan terefinden aparilmis herbi emeliyyat Emeliyyat neticesinde Ferrux kendi Ferrux dagi Dasbasi yuksekliyi ve Sagsagan dag silsilesi qeyri qanuni ermeni quvvelerinden azad edilmisdir Ferrux emeliyyatiTarix 24 mart 2022 28 mart 2022Yeri FerruxNeticesi Azerbaycanin qelebesi Xocali rayonunun Ferrux kendi Ferrux dagi Dasbasi yuksekliyi ve Sagsagan dag silsilesi azad olunub Agdam seheri ve rayonun 9 kendi dusmenin vizual nezaretinden cixarilib Xankendi Agdere avtomobil yoluna vizual nezaret elde olunub Xocali rayonunun Pirler kendine de tam nezaret Azerbaycan ordusunun terefine kecib Munaqise terefleriAzerbaycan ErmenistanKomandan lar Ilham Eliyev Zakir Hesenov Hikmet Mirzeyev Nikol Pasinyan Suren PapikyanTereflerin quvvesiAzerbaycan Silahli Quvveleri Dovlet Tehlukesizliyi Xidmeti xususi teyinatlilari Ermenistan Silahli QuvveleriItkileritki yoxdur Azerbaycan menbelerine esasen 20 herbci olub 14 yaralanib Ermenistan menbelerine esasen Emeliyyatdan sonra Agdam seheri ve rayonun 9 kendi Dagliq Qarabag erazisinde yerlesen ermeni silahli destelerinin vizual nezaretinden cixmis Xankendi Agdere avtomobil yoluna Azerbaycan Silahli Quvvelerinin vizual nezareti temin edilmisdir Hemcinin Ferrux daginda Azerbaycan Silahli Quvvelerinin nezareti elde etmesi Xocali rayonunun Pirler kendine de tam nezaret imkanlari yaratmisdir ZeminFerrux kendi Xankendi seherinden 32 Esgeran qesebesinden ise 16 kilometr uzaqliqda yerlesen dageteyi erazidir Inzibati olaraq Xocali rayonuna daxildir Kendin yaxinliginda Ferrux yuksekliyi ve eyni adli gol var Qarabagdaki ermeniler bu kendin adina Parux deyir ve onlara gore kend Esgeran rayonu erazisindedir Kend Birinci Qarabag muharibesi zamani Ermenistan ordusunun isgali altina dusmusdu Ferrux kendi etnik ermenilerin yasadigi Xankendine Azerbaycan herbcilerinin yolunu acdigi ucun ehemiyyetlidir Birinci Qarabag muharibesinde Azerbaycanin milli qehremani adi verilmis Sirin Mirzeyevin rehberliyi ile Ferrux yuksekliyi ugrunda cox gergin doyusler gedib 1992 ci il fevralin 7 de Azerbaycan Ordusu Ferrux kendi ve Ferrux dagini ermeni separatcilarindan temizlese de 1993 cu ilde onlarin her ikisi Ermenistan Ordusu terefinden Agdam ugrunda doyusler zamani isgal edildi Hundurluyun ermeni qosunlari terefinden ele kecirilmesi sonradan onlarin Agdami isgal etmesine zemin yaratmisdi Ikinci Qarabag muharibesininin sonunda imzalanan ucterefli beyanata esasen Ferrux kendi Rusiya sulhmeramli kontingentinin nezaretine verilirdi Beyanatda hemcinin ermeni herbi birlesmelerinin Qarabagdan cixarilmasi da nezerde tutulurdu Kend Rusiya SM kontingentinin nezareti altina verilse de ermeni silahlilari kend erazisinde qalmaga davam edir mutemadi olaraq Agdam rayonunda yerlesen Azerbaycan ordusunun movqelerine ates acirdilar Ermeni terefi ise fevralin 25 den baslayaraq Azerbaycan ordusunun birliklerininin Ferrux ve qonsu Pirler kendini mutemadi ates altinda saxladigini sesguclendiriciler vasitesile kendlerin ehalisinden bu iki kendi terk etmelerini teleb etdiyini bildirirdi 2022 ci il martin 26 si seher saatlarinda qeyri qanuni ermeni silahli destelerinin uzvleri Azerbaycan Ordusunun bolmelerine qarsi texribat toretmeye cehd gosterib Azerbaycan terefinfen gorulen tedbirler neticesinde qeyri qanuni ermeni silahli destelerinin uzvleri geri cekilmeye mecbur edilib Emeliyyatin gedisiMartin 24 den baslayaraq Ferrux kendi yaxinliginda Azerbaycan herbcileri ile Qarabagdaki ermeni silahli qruplasmalari arasinda gerginlikler artmaga basladi Azerbaycan ordusu martin 24 den 25 dek Ferrux kendi erazisine daxil olaraq musahide postunu qurdu Ferruxda ve qonsu Pirler kendinde yasayan 200 e yaxin ermeni ehali bununla bagli kendden cixarildi Azerbaycan ordusu muxtelif istiqametden ates acmadan insan zenciri yaradaraq Ferruxa daxil oldu Buna cavab olaraq ermeni separatcilari Azerbaycan ordusunun movqelerine ates acmaga basladi Ermeni terefi emeliyyat zamani ermeni silahlilarinin movqelerine zerbe endirmek ucun Azerbaycan ordusunun Bayraktar TB2 dronlarindan da istifade etdiyini iddia etse de buna dair hec bir subut teqdim etmeyib Azerbaycan Mudafie Nazirliyi martin 26 da seher qeyri qanuni ermeni silahli destelerinin uzvlerini geri cekilmeye mecbur etdiyini ordu bolmelerinin itki vermediyini ve emeliyyat seraitinin nezaret altinda oldugunu bildirib Bas vermis doyusler neticesinde 3 ermeni silahlisi oldurulub daha 14 neferi ise yaralanib Ermeni terefi hemcinin Azerbaycan esgerinin oldurulduyunu iddia etse de Azerbaycan terefi bunu tekzib ederek hec bir itki olmadigini bildirib NeticeEmeliyyat neticesinde Azerbaycan Ordusu ilk novbede Xacincayin mensebini ve en boyuk sirin su anbarini isgaldan azad etdi Bununla da Agdam rayonunun bir cox etraf yasayis menteqelerini ve genis ekin sahelerini temin etmeye qadir Xacincay su anbarini muhafize altina aldi Bundan basqa Ferrux kendi isgaldan azad edildi Ferrux dagi etrafindaki muhum yukseklikler tutuldu bununla Ferrux daginin eteyindeki genis vadini ermeni terrorcularindan azad ederek Cinli Cullu Elimedetli Mollalar ve Eliagali kendlerinin tehlukesizliyini temin edildi ItkilerErmenistan terefi Helak olanlarin siyahisi Rutbe Adi soyadi Tevelludu Defn tarixi Defn olundugu yer David Mirzoyan 1978 25 mart 2022 Isxan Ohanyan 1994 25 mart 2022 Ararat Tevosyan 1990 25 mart 2022Hemcinin baxFerrux kendi Ferrux dagiIstinadlar Ferrux yuksekliyinde antiterror emeliyyatlari kecirmis herbi birlesmenin adi aciqlanib Report Informasiya Agentliyi az 2022 11 15 tarixinde Istifade tarixi 5 yanvar 2023 Arxivlenmis suret 2022 08 17 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 03 Ferrux kendinden yeni goruntuler 2022 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 02 Xankendi Agdere yoluna nezaret edeceyik Ferrux kendinin herbi strateji ehemiyyeti 2022 04 12 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 02 Ferrux yuksekliyinin azad olunmasi Kecmis doyuscuden muhum aciqlama 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 02 Arxivlenmis suret 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 03 Hesenov Ferid Ferrux yuksekliyi O niye ehemiyyetlidir BBC News Azerbaycanca az 2022 07 20 tarixinde Istifade tarixi 29 iyun 2022 Azerbaycan terefi Xnapatda qumbaraatandan istifade edir Taqavarda sesguclendirici ile kendi terk etmeye cagirir 2022 08 17 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 28 MN Ermenistanin qeyri qanuni silahli desteleri Azerbaycan erazisinden cixarilmayib olu kecid Azerbaycan Mudafie Nazirliyi Ferrux kendi ve etraf movqelerde hec bir deyisiklik bas vermeyib BBC News Azerbaycanca az 2022 08 15 tarixinde Istifade tarixi 16 iyul 2022 Azvision Xeberler Son xeberler Xeberler Son xeberler Ferrux emeliyyati sebebler ve neticeler FOTOLAR https azvision az az 2023 01 05 tarixinde Istifade tarixi 5 yanvar 2023 Xarici kecidler