Füruzan (türk. Füruzan; anadan olanda Firuzə Çerçi, 29 oktyabr 1932, İstanbul – 11 fevral 2024, İstanbul) — Türkiyə yazıçısı. Çağdaş türk ədəbiyyatının önəmli isimlərindən biridir. Türk hekayəçiliyində ümumiyyətlə "kiçik insanlar" adlandırılan cəmiyyətin məzlum, məğlub, həssas daxili aləmlərindən yazmışdır. Kiçik hekayə ilə yanaşı şeirdən romanlara, səyahət yazılarına, oçerklərə və uşaq ədəbiyyatına qədər müxtəlif ədəbiyyat janrlarında əsərlər yaratmış və bəzi hekayələri teatr səhnəsinə və kino ekranına çıxmışdır. 1970-ci illər siyasi məzmunlu Türkiyə ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi. Sevgi Soysal və Ədalət Ağaoğlu ilə şərti olaraq bu dövrlər Türkiyədə "12 Mart romanı" adlanan üslubda əsərlər müəllifidir.
Füruzan | |
---|---|
türk. Sevgi Soysal | |
| |
Doğum adı | Füruzan Çerçi |
Doğum tarixi | 29 oktyabr 1932 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 11 fevral 2024(91 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Milliyyəti | türk |
Fəaliyyəti | yazıçı, aktrisa, kinematoqraf[d] |
Fəaliyyət illəri | 1968–2024 |
Əsərlərinin dili | türk |
İstiqamət | yazıçı, senari müəllifi, dramaturq |
Janr | modernizm |
Tanınmış əsəri | "Parasız internat" |
Mükafatları | Sait Faik Hekayə Hədiyyəsi (1972) Türk Dil Kurumu Roman Mükafatı (1975) |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əsərlərinin böyük qismi əsasən sosial problemlərə həsr olunmuşdur.
Rejissoru olduğu Sinemalarım filmi Türk kinosu tarixinin ən uğurlu əsərlərindən biri sayılır.
Həyatı
29 oktyabr 1932-ci ildə İstanbulda anadan olub. Gənc yaşlarında atasını itirib. İbtidai təhsilini Yalova və İstanbulun fərqli məktəblərində alıb. Ailəsinin maddi imkanları məhdud olduğundan litseyə gedə bilməmişdir. 1950-ci illərdə teatr aktyoru olmağa qərar verdi. Bir müddət Kiçik Sahnədə rollar ifa edirdi. Uzun müddət rəssamlıq etdikdən sonra tamamilə ədəbiyyatla məşğul olmaq qərarına gəldi və təhsilini bu sahəyə yönəltdi. İlk hekayəsi "Mənfi Hikaye" 1956-cı ildə Seçilmiş Hekayələr jurnalında nəşr olundu. Hekayələrini 1956–1958-ci illər arasında "Türk Dili", "Yenilik" ve "Pazar Postası"nda nəşr etdirmişdir. 4 iyul 1958-ci ildə karikaturaçı rəssam Turhan Selçukla ailə qurdu. Boşanma ilə bitən bu evlilikdən qızı Aslı dünyaya gəldi. Yalnız ilk adı olan Füruzan adını əsərlərində istifadə edirdi. "Sərbəst Yatılı və Sait Faik Hekayə Hədiyyəsi"ni alanda həyat yoldaşı Turhan Selçukla birlikdə mərasimə qatıldı.
Yaradıcılığı
Yazısının ilk dövrünü "gənclik həvəsi" olaraq təyin edən Füruzan, 1960-cı illərdə əsas əsərlərini yazmağa başladı. 1964–1972-ci illərdə "Dost", "Yeni Dergi" və "Papirus"da nəşr olunan hekayələri ilə diqqət çəkdi.
İlk kitabı "Parasız internat" ilə 1972-ci il "Sait Faik Hekayə Mükafatı"nı qazandığı zaman məşhur oldu. O, bu mükafatı qazanan ilk qadın yazıçı idi. "Parasiz internatın"ın ardınca "Mühasirə" (1971) və "Mənim Sinemalarım" (1973) hekayə kitablarını dərc etdirdi. Hekayələrində yanlış yoldan çıxan qadın və qızların, çökmə prosesində olan burjua ailələrinin, yeni həyat şərtlərindən bezən və vətən həsrətində olan mühacirlərin, yoxsulluq içində yaşamaq uğrunda mübarizə aparan və tək qalan qadınların dramlarını canlandırırdı. Bu insanların yeganə silahları olan sevgi və uşaqları təsvir edirdi. "Mənim Sinemlarım" kitabından sonra hekayə yazmağa 9 illik fasilə verdi.
İlk romanı "Kırkyedililer"i 1974-cü ildə nəşr etdirdi. 1947-ci ildə anadan olanların, Türkiyə tarixinə 68-ci illər kimi düşmüş inqilabi və üsyankar bir nəslin hekayəsindən bəhs edən əsər, geniş tamaşaçılar tərəfindən sevildi və 1975-ci ildə Türk Dili Dərnəyi Romanı Mükafatını aldı.
1975-ci ildə Berlinə getdi. O, bura Alman Akademik Mübadilə Xidməti adlı bir rəssam proqramı çərçivəsində dəvət edilmişdi. Berlində Füyzan bir il qaldı. Bu şəhərdəki türk işçilərlə reportajlar etdi. Müsahibələrini "Yeni Qonaqlar" (1977) kitabında topladı. Ayrıca Antologiyasını, "Dokuz Çağdaş Türk Hekayəçiləri" (1982) və uşaqları üçün "Türkiye Uşaqları" (1979) adlı kitabını Berlində hazırladı.
Sonrakı illərdə Füruzan, mühacirlərin və xaricdən gələn işçilərin problemlərinə diqqət çəkdi. 1988-ci ildə nəşr olunan "Ev sahibləri" sənədli kitabında Almaniyanın qabaqcıl ziyalıları və qonaq işçiləri ilə danışıqlar apardı. 1988-ci ildə nəşr olunan ikinci romanında "Berlin Nar Çiçəyi"ndə də, Almaniyadakı mühacirlərin həyatını təsvir etmişdi.
1981-ci ildə "Ah Güzel İstanbul" hekayəsindən çəkilən eyni adlı filmdə Ömer Kavur ilə birlikdə ssenari üzərində çalışdı. Film heç bir filmin birinci mükafata layiq görülmədiyi Antalya Film Festivalında ikinci mükafatı qazandı.
1982-ci ildə nəşr olunan "Gecənin digər tərəfi" kitabına daxil olan və kitabla eyni adda olan hekayə, 1986-cı ildə TRT tərəfindən serial olaraq çəkildi. Seriya TRT və Modern Jurnalistlər Təşkilatı tərəfindən ən yaxşı serial olaraq seçildi. Bütün çəkilişlərdə çəkiliş meydançasında olan Füruzan bu təcrübədən sonra özü rejissor olmağa qərar verdi. 1988–1989-cu illərdə "Sinemalarım" adlı hekayəsinin həm ssenari müəllifi olaraq, 1989-cu ildə rəssam Gülsün Karamustafa ilə birlikdə eyni adlı bədii filmi çəkmişdir. Filmdə baş rolları Hülya Avşar və Oktay Yaman canlandırmışdı. Film beynəlxalq festivallarda böyük diqqət çəkdi.
Müəllif "Redife lütfü", "Qış gəlməmişdən əvvəl" və "Sevgi yazı" hekayələrini isə pyesə çevirmişdir. "Qış gəlməzdən əvvəl" və "Sevgi dolu bir yaz" filmləri Ankara Dövlət Teatrları tərəfindən səhnələşdirilib.
1991-ci ildə "Lodoslar Kenti" adlı ilk və yeganə şeir kitabını nəşr etdi.
Karyerasında heç vaxt soyad istifadə etməməsini belə izah edir:
O illərdə çox məşhur bir soyadım var idi. Çox məşhur, çox hörmətli iki adamın ağlı ilə, səyləri və istedadları ilə məşhur edən hörmətli bir soyad idi. Mən, o məşhur soyadı heç vaxt məni rahatca təmin edə biləcək deyə istifadə etmək istəmirdim. Yazılarımı beləcə sınağa çəkdim birtəhər bunu təkbaşına etməyim və bu möhtəşəm addan bəhrələnməyim lazım deyildi. |
Bosniya müharibəsi illərində Balkanları əhatə edən səyahət təəssüratlarını "Burada Bizim Rumeli" (1994) və yeni nəşr "Balkan Yolcusu" (1996) kitablarında bölüşdü.
Əsərləri alman, italyan, ingilis, fransız, bosniya, bolqar və fars kimi müxtəlif dillərə tərcümə edilmişdir.
2006-cı ildə Ankara Hekayə Günləri Onur Mükafatını alan müəllif, 2008-ci ildə 27-ci İstanbul Kitab Sərgisinin Fəxri Yazarı seçildi və onun haqqında Füruzan adlı bir hekayə hazırlandı.
Əsərləri
Hekayələr
- Pulsuz İnternat (1971, Məlumat)
- Mühasirə (1972, Məlumat)
- Sinemalarım (1973, Məlumat)
- Gecənin digər tərəfi (1982, Adam)
- Gül Mövsümüdür (1985, Can)
- Yeddi hekayə (1992, Gendas)
- Sevən Yaz (1999, YKY)
- Toplanmış hekayələr (2004, YKY)
- Tribute (2008, Notos)
- Yaz gəldi — Seçilmiş hekayələr (2009, YKY)
Roman
- Qırx Yeddi (1974, Məlumat)
- Berlinin Nar Çiçəyi (1988, Can)
- Qırx Yedinin 40 Yaşı (2014, YKY)
Səyahət və reportaj
- Yeni qonaqlar (1977, məlumat)
- Ev sahibləri (1981)
- Budur bizim Rumeli (1994, Can)
- Balkan Yolçusu (1996, YKY)
Pyesləri
- Gözəlləşdirmə Redife (1981, Məlumat)
- Qış gəlməzdən əvvəl (1997)
Şeir
- Lodos şəhəri (1991, Can)
Uşaq kitabı
- Die Kinder Der Türkei (1979, Türkiyə Uşaqları)
Mükafatları
"Parasız internat" adlı qısa hekayəsi ilə 1972=ci il "Sait Faik Hekayə" Mükafatını və "47'liler romanı" ilə 1975-ci il Türk Dil Təşkilatı Roman Mükafatını qazanıb.
İstinadlar
- Füruzan hayatını kaybetti (türk.).
- "Doğan Hızlan, Füruzan Diye Bir Öykü, Hürriyet Gazetesi, 3 Kasım 2008". 2013-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-28.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2010-12-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-07-28.
- "Semiha Şentürk, Sessizliğe Ses Veren Yazar, Milliyet, 4 Kasım 2008". 2014-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-28.
- (#empty_citation)
- . 2013-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-28.
- Darüşşafaka cemiyeti Arxivləşdirilib 2016-05-31 at Archive.today, Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016
- . 2013-09-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-28.
- "Füruzan'a Onur Ödülü, Milliyet Gazetesi, 23.06.2006". 2013-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-28.
- "İstanbul Kitap Fuarı'nın Onur Yazarı Füruzan, Milliyet Gazetesi, 21.06.2013". 2023-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Furuzan turk Furuzan anadan olanda Firuze Cerci 29 oktyabr 1932 Istanbul 11 fevral 2024 Istanbul Turkiye yazicisi Cagdas turk edebiyyatinin onemli isimlerinden biridir Turk hekayeciliyinde umumiyyetle kicik insanlar adlandirilan cemiyyetin mezlum meglub hessas daxili alemlerinden yazmisdir Kicik hekaye ile yanasi seirden romanlara seyahet yazilarina ocerklere ve usaq edebiyyatina qeder muxtelif edebiyyat janrlarinda eserler yaratmis ve bezi hekayeleri teatr sehnesine ve kino ekranina cixmisdir 1970 ci iller siyasi mezmunlu Turkiye edebiyyatinin gorkemli numayendesi Sevgi Soysal ve Edalet Agaoglu ile serti olaraq bu dovrler Turkiyede 12 Mart romani adlanan uslubda eserler muellifidir Furuzanturk Sevgi SoysalFuruzanin 2013 cu ilde Istanbul kitab sergisinde imza merasimiDogum adi Furuzan CerciDogum tarixi 29 oktyabr 1932 1932 10 29 Dogum yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeVefat tarixi 11 fevral 2024 2024 02 11 91 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Zencirliquyu qebiristanligiMilliyyeti turkFealiyyeti yazici aktrisa kinematoqraf d Fealiyyet illeri 1968 2024Eserlerinin dili turkIstiqamet yazici senari muellifi dramaturqJanr modernizmTaninmis eseri Parasiz internat Mukafatlari Sait Faik Hekaye Hediyyesi 1972 Turk Dil Kurumu Roman Mukafati 1975 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Eserlerinin boyuk qismi esasen sosial problemlere hesr olunmusdur Rejissoru oldugu Sinemalarim filmi Turk kinosu tarixinin en ugurlu eserlerinden biri sayilir Heyati29 oktyabr 1932 ci ilde Istanbulda anadan olub Genc yaslarinda atasini itirib Ibtidai tehsilini Yalova ve Istanbulun ferqli mekteblerinde alib Ailesinin maddi imkanlari mehdud oldugundan litseye gede bilmemisdir 1950 ci illerde teatr aktyoru olmaga qerar verdi Bir muddet Kicik Sahnede rollar ifa edirdi Uzun muddet ressamliq etdikden sonra tamamile edebiyyatla mesgul olmaq qerarina geldi ve tehsilini bu saheye yoneltdi Ilk hekayesi Menfi Hikaye 1956 ci ilde Secilmis Hekayeler jurnalinda nesr olundu Hekayelerini 1956 1958 ci iller arasinda Turk Dili Yenilik ve Pazar Postasi nda nesr etdirmisdir 4 iyul 1958 ci ilde karikaturaci ressam Turhan Selcukla aile qurdu Bosanma ile biten bu evlilikden qizi Asli dunyaya geldi Yalniz ilk adi olan Furuzan adini eserlerinde istifade edirdi Serbest Yatili ve Sait Faik Hekaye Hediyyesi ni alanda heyat yoldasi Turhan Selcukla birlikde merasime qatildi YaradiciligiYazisinin ilk dovrunu genclik hevesi olaraq teyin eden Furuzan 1960 ci illerde esas eserlerini yazmaga basladi 1964 1972 ci illerde Dost Yeni Dergi ve Papirus da nesr olunan hekayeleri ile diqqet cekdi Ilk kitabi Parasiz internat ile 1972 ci il Sait Faik Hekaye Mukafati ni qazandigi zaman meshur oldu O bu mukafati qazanan ilk qadin yazici idi Parasiz internatin in ardinca Muhasire 1971 ve Menim Sinemalarim 1973 hekaye kitablarini derc etdirdi Hekayelerinde yanlis yoldan cixan qadin ve qizlarin cokme prosesinde olan burjua ailelerinin yeni heyat sertlerinden bezen ve veten hesretinde olan muhacirlerin yoxsulluq icinde yasamaq ugrunda mubarize aparan ve tek qalan qadinlarin dramlarini canlandirirdi Bu insanlarin yegane silahlari olan sevgi ve usaqlari tesvir edirdi Menim Sinemlarim kitabindan sonra hekaye yazmaga 9 illik fasile verdi Ilk romani Kirkyedililer i 1974 cu ilde nesr etdirdi 1947 ci ilde anadan olanlarin Turkiye tarixine 68 ci iller kimi dusmus inqilabi ve usyankar bir neslin hekayesinden behs eden eser genis tamasacilar terefinden sevildi ve 1975 ci ilde Turk Dili Derneyi Romani Mukafatini aldi 1975 ci ilde Berline getdi O bura Alman Akademik Mubadile Xidmeti adli bir ressam proqrami cercivesinde devet edilmisdi Berlinde Fuyzan bir il qaldi Bu seherdeki turk iscilerle reportajlar etdi Musahibelerini Yeni Qonaqlar 1977 kitabinda topladi Ayrica Antologiyasini Dokuz Cagdas Turk Hekayecileri 1982 ve usaqlari ucun Turkiye Usaqlari 1979 adli kitabini Berlinde hazirladi Sonraki illerde Furuzan muhacirlerin ve xaricden gelen iscilerin problemlerine diqqet cekdi 1988 ci ilde nesr olunan Ev sahibleri senedli kitabinda Almaniyanin qabaqcil ziyalilari ve qonaq iscileri ile danisiqlar apardi 1988 ci ilde nesr olunan ikinci romaninda Berlin Nar Ciceyi nde de Almaniyadaki muhacirlerin heyatini tesvir etmisdi 1981 ci ilde Ah Guzel Istanbul hekayesinden cekilen eyni adli filmde Omer Kavur ile birlikde ssenari uzerinde calisdi Film hec bir filmin birinci mukafata layiq gorulmediyi Antalya Film Festivalinda ikinci mukafati qazandi 1982 ci ilde nesr olunan Gecenin diger terefi kitabina daxil olan ve kitabla eyni adda olan hekaye 1986 ci ilde TRT terefinden serial olaraq cekildi Seriya TRT ve Modern Jurnalistler Teskilati terefinden en yaxsi serial olaraq secildi Butun cekilislerde cekilis meydancasinda olan Furuzan bu tecrubeden sonra ozu rejissor olmaga qerar verdi 1988 1989 cu illerde Sinemalarim adli hekayesinin hem ssenari muellifi olaraq 1989 cu ilde ressam Gulsun Karamustafa ile birlikde eyni adli bedii filmi cekmisdir Filmde bas rollari Hulya Avsar ve Oktay Yaman canlandirmisdi Film beynelxalq festivallarda boyuk diqqet cekdi Muellif Redife lutfu Qis gelmemisden evvel ve Sevgi yazi hekayelerini ise pyese cevirmisdir Qis gelmezden evvel ve Sevgi dolu bir yaz filmleri Ankara Dovlet Teatrlari terefinden sehnelesdirilib 1991 ci ilde Lodoslar Kenti adli ilk ve yegane seir kitabini nesr etdi Karyerasinda hec vaxt soyad istifade etmemesini bele izah edir O illerde cox meshur bir soyadim var idi Cox meshur cox hormetli iki adamin agli ile seyleri ve istedadlari ile meshur eden hormetli bir soyad idi Men o meshur soyadi hec vaxt meni rahatca temin ede bilecek deye istifade etmek istemirdim Yazilarimi belece sinaga cekdim birteher bunu tekbasina etmeyim ve bu mohtesem addan behrelenmeyim lazim deyildi Bosniya muharibesi illerinde Balkanlari ehate eden seyahet teessuratlarini Burada Bizim Rumeli 1994 ve yeni nesr Balkan Yolcusu 1996 kitablarinda bolusdu Eserleri alman italyan ingilis fransiz bosniya bolqar ve fars kimi muxtelif dillere tercume edilmisdir 2006 ci ilde Ankara Hekaye Gunleri Onur Mukafatini alan muellif 2008 ci ilde 27 ci Istanbul Kitab Sergisinin Fexri Yazari secildi ve onun haqqinda Furuzan adli bir hekaye hazirlandi EserleriHekayeler Pulsuz Internat 1971 Melumat Muhasire 1972 Melumat Sinemalarim 1973 Melumat Gecenin diger terefi 1982 Adam Gul Movsumudur 1985 Can Yeddi hekaye 1992 Gendas Seven Yaz 1999 YKY Toplanmis hekayeler 2004 YKY Tribute 2008 Notos Yaz geldi Secilmis hekayeler 2009 YKY Roman Qirx Yeddi 1974 Melumat Berlinin Nar Ciceyi 1988 Can Qirx Yedinin 40 Yasi 2014 YKY Seyahet ve reportaj Yeni qonaqlar 1977 melumat Ev sahibleri 1981 Budur bizim Rumeli 1994 Can Balkan Yolcusu 1996 YKY Pyesleri Gozellesdirme Redife 1981 Melumat Qis gelmezden evvel 1997 Seir Lodos seheri 1991 Can Usaq kitabi Die Kinder Der Turkei 1979 Turkiye Usaqlari Mukafatlari Parasiz internat adli qisa hekayesi ile 1972 ci il Sait Faik Hekaye Mukafatini ve 47 liler romani ile 1975 ci il Turk Dil Teskilati Roman Mukafatini qazanib IstinadlarFuruzan hayatini kaybetti turk Dogan Hizlan Furuzan Diye Bir Oyku Hurriyet Gazetesi 3 Kasim 2008 2013 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 28 Arxivlenmis suret PDF 2010 12 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 07 28 Semiha Senturk Sessizlige Ses Veren Yazar Milliyet 4 Kasim 2008 2014 01 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 28 empty citation 2013 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 28 Darussafaka cemiyeti Arxivlesdirilib 2016 05 31 at Archive today Erisim tarihi 31 Mayis 2016 2013 09 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 28 Furuzan a Onur Odulu Milliyet Gazetesi 23 06 2006 2013 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 28 Istanbul Kitap Fuari nin Onur Yazari Furuzan Milliyet Gazetesi 21 06 2013 2023 07 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 28