Fyuçers müqaviləsi yaxud Birja əqdi (qısaca fyuçers) — müəyyən edilmiş tarix də müəyyən baza aktivinin əvvəlcədən razılaşdırılmış qiymətlərlə alınması və ya satılması haqqında öhdəliyi təsbit edən standartlaşdırılmış birja müqaviləsini ifadə edən qiymətli kağızdır.
Fyuçers müəyyən məhsul partiyasının sövdələşmə anında hər iki tərəfi qane edən qiymətlə alınması üçün müqavilədir, məhsul özü isə satıcı tərəfindən kifayət qədər uzun müddət sonra təqdim olunur. Fyuçers fond bazarında sövdələşmə obyekti olan ikinci dərəcəli qiymətli kağızdır.
Fyuçers müqavilələrini alıb-satan şəxsləri və adlandırmaq olar. Hecerlər əsasən riskin azaldılması üçün fyuçers sövdələşmələrində iştirak edirlər, belə ki onlar aktivi öz biznesləri çərçivəsində ya istehsal, ya da istifadə edirlər. Spekulyantlar isə qısa müddət ərzində gəlir əldə etmək məqsədilə fyuçers müqvilələri bağlayırlar.
Fyuçers müqavilələrinin bağlandığı əsas məhsullar buğda, qiymətli və rəngli metallar, neft və neft məhsullarıdır.
1970-ci ildən əsas birjalarda , fiksə olunmuş gəlirlə qiymətli kağızlar və üzrə maliyyə fyuçers müqavilələri tətbiq olunmağa başlandı. Ticarətin həcminə görə onlar hazırda baza aktivləri və ənənəvi fyuçers müqavilələrindən daha mühüm əhəmiyyətə malikdirlər.
Maliyyə aktivləri bazarında fyuçers müqaviləsi iki sərmayəçi arasında olan müqavilədir, ona əsasən sərmayəçilərdən biri müqavilənin bitmə müddətinə digər sərmayəçiyə öncədən razılaşdırılmış qiymətə müəyyən miqdarda qiymətli kağız satmağı (və ya almağı) öz öhdəsinə götürür.
Fyuçers və Opsionun müqayisəsi
Fyuçersin əsas fərqi ondadır ki, fyuçers müqaviləsində müqavilə bağlayan şəxsin hüquqları deyil, istənilən halda müqaviləni onda göstərilən müddətdə qeyd-şərtsiz icra etmək öhdəlikləri reallaşır. Buna görə də fyuçerslə bağlı maliyyə riski də opsionla aparılan əməliyyatlardakına nisbətən daha yüksəkdir.
Fyuçers sövdələşmələrinin məqsədi bazarda əlverişsiz konyunktura ilə əlaqədar maliyyə itkilərindən sığortalama (), eləcə də birjada spekulyativ əməliyyatlar nəticəsində gəlirin artırılmasıdır. Fyuçerslərlə ticarət qiymətlərin kəskin dəyişmələri zamanı maliyyə itkiləri riskini azaltmağa, zərərləri ödəmək üçün lazım olan ehtiyat fondunun həcmini azaltmağa, avans kapitalının nağd-pul formasında qaytarılmasını sürətləndirməyə, dövriyyə məsrəflərini azaltmağa imkan verir.
Fond bazarında fyuçers müqavilələrinin bağlanma obyekti təminatsız qiymətli kağızlar – yəni, faktiki olaraq satıcıya məxsus olmayan, üçüncü şəxsdən 40-60% girovla borca alınan qiymətli kağızlardır.
Nümunə
Oyunçu hər səhmə 500 rubl olmaqla təminatsız səhm satışına fyuçers müqaviləsi bağlayır.
Əgər reallaşma tarixinə səhmlərin məzənnəsi 300 rubladək enirsə, oyunçu səhmləri alır və hər səhmə 500-300=200 rubl gəlir əldə edir.
Əgər reallaşma tarixinə səhmlərin məzənnəsi 800 rubladək qalxırsa, oyunçunun ziyanı hər səhmə 800-500=300 rubldur.
Aydındır ki, həqiqətdə maliyyə alətləri ilə əməliyyatlar göstərilmiş təsvirlərə nisbətən daha mürəkkəb və müxtəlifdirlər. Onlar yalnız təcrübədə anlaşılan bir sıra xüsusiyyətlərə və nüanslara malikdirlər.
İstinadlar
- "ABŞ nefti "o dünyanı" görüb qayıtdı: mənfi 38 dollara qədər ucuzlaşma". 2021-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-21.
- "Qızıl futures bazarı necə işləyir?". 2021-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-25.
- . 2016-07-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-21.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fyucers muqavilesi yaxud Birja eqdi qisaca fyucers mueyyen edilmis tarix de mueyyen baza aktivinin evvelceden razilasdirilmis qiymetlerle alinmasi ve ya satilmasi haqqinda ohdeliyi tesbit eden standartlasdirilmis birja muqavilesini ifade eden qiymetli kagizdir Fyucers mueyyen mehsul partiyasinin sovdelesme aninda her iki terefi qane eden qiymetle alinmasi ucun muqaviledir mehsul ozu ise satici terefinden kifayet qeder uzun muddet sonra teqdim olunur Fyucers fond bazarinda sovdelesme obyekti olan ikinci dereceli qiymetli kagizdir Fyucers muqavilelerini alib satan sexsleri ve adlandirmaq olar Hecerler esasen riskin azaldilmasi ucun fyucers sovdelesmelerinde istirak edirler bele ki onlar aktivi oz biznesleri cercivesinde ya istehsal ya da istifade edirler Spekulyantlar ise qisa muddet erzinde gelir elde etmek meqsedile fyucers muqvileleri baglayirlar Fyucers muqavilelerinin baglandigi esas mehsullar bugda qiymetli ve rengli metallar neft ve neft mehsullaridir 1970 ci ilden esas birjalarda fikse olunmus gelirle qiymetli kagizlar ve uzre maliyye fyucers muqavileleri tetbiq olunmaga baslandi Ticaretin hecmine gore onlar hazirda baza aktivleri ve enenevi fyucers muqavilelerinden daha muhum ehemiyyete malikdirler Maliyye aktivleri bazarinda fyucers muqavilesi iki sermayeci arasinda olan muqaviledir ona esasen sermayecilerden biri muqavilenin bitme muddetine diger sermayeciye onceden razilasdirilmis qiymete mueyyen miqdarda qiymetli kagiz satmagi ve ya almagi oz ohdesine goturur Fyucers ve Opsionun muqayisesiFyucersin esas ferqi ondadir ki fyucers muqavilesinde muqavile baglayan sexsin huquqlari deyil istenilen halda muqavileni onda gosterilen muddetde qeyd sertsiz icra etmek ohdelikleri reallasir Buna gore de fyucersle bagli maliyye riski de opsionla aparilan emeliyyatlardakina nisbeten daha yuksekdir Fyucers sovdelesmelerinin meqsedi bazarda elverissiz konyunktura ile elaqedar maliyye itkilerinden sigortalama elece de birjada spekulyativ emeliyyatlar neticesinde gelirin artirilmasidir Fyucerslerle ticaret qiymetlerin keskin deyismeleri zamani maliyye itkileri riskini azaltmaga zererleri odemek ucun lazim olan ehtiyat fondunun hecmini azaltmaga avans kapitalinin nagd pul formasinda qaytarilmasini suretlendirmeye dovriyye mesreflerini azaltmaga imkan verir Fond bazarinda fyucers muqavilelerinin baglanma obyekti teminatsiz qiymetli kagizlar yeni faktiki olaraq saticiya mexsus olmayan ucuncu sexsden 40 60 girovla borca alinan qiymetli kagizlardir NumuneOyuncu her sehme 500rubl olmaqla teminatsiz sehm satisina fyucers muqavilesi baglayir Eger reallasma tarixine sehmlerin mezennesi 300 rubladek enirse oyuncu sehmleri alir ve her sehme 500 300 200 rubl gelir elde edir Eger reallasma tarixine sehmlerin mezennesi 800 rubladek qalxirsa oyuncunun ziyani her sehme 800 500 300 rubldur Aydindir ki heqiqetde maliyye aletleri ile emeliyyatlar gosterilmis tesvirlere nisbeten daha murekkeb ve muxtelifdirler Onlar yalniz tecrubede anlasilan bir sira xususiyyetlere ve nuanslara malikdirler Istinadlar ABS nefti o dunyani gorub qayitdi menfi 38 dollara qeder ucuzlasma 2021 05 15 tarixinde Istifade tarixi 2020 04 21 Qizil futures bazari nece isleyir 2021 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 25 2016 07 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 04 21