Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Finlandiya krallığı — 1918-1919-cu illər arasında mövcud olmuş, müvəqqəti monarxiya. Formal olaraq 9 oktyabr 1918-ci ildən 17 İyul 1919-cu ilə qədər olan dövrdə Finlandiya Respublikasında yaranmış dövlət idarəçiliyi forması mövcud olmuşdur. Lakin kral heç vaxt ölkəyə gəlməmişdi və heç bir dövlət sənədini imzalamadı. Dövlət başçısının rolunu reqent icra edirdi.
| Tarixi dövlət | |||||
| Finlandiya krallığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| fin Suomen kuningaskunta isv. Kungadömet Finland | |||||
| |||||
| Himn: Maamme "Torpağımız" | |||||
 | |||||
| | |||||
| Paytaxt | Helsinki | ||||
| Dilləri | Saam dili, fin dili, isveç dili | ||||
| Rəsmi dilləri | Fin dili İsveç dili | ||||
| Dövlət dini | Lüteranlıq, Pravoslav | ||||
| İdarəetmə forması | Qəyyumluq | ||||
| Kral | |||||
| • 1918 | Fridrix Karl | ||||
Tarixçə
1918-ci ildə Finlandiyada baş vermiş vətəndaş müharibəsi və Finlandiyanın qələbə qazanmış "ağ" siyasi repressiyalar nəticəsində Finlandiya parlamentində sol fraksiyaların iştirakını istisna edən hakim çoxluq formalaşdırılıb. 1918-ci ilin mayında çağırılan parlamentdə 92 deputat-sosial-demokratdan 40-sı Rusiyada gizlənmişdi, 50-yə yaxın isə həbs edilmişdi. İlk iclasına 97 sağçı deputat və bir sosial demokrat Matti Paasivuori gəlmişdi. Deputatlar arasında monarxiya ideyaları xüsusilə məşhur idi. Parlament "parlament-kult" (Fin) ləqəbini alıb. Tynkäeduskunta). Maksimum deputatların sayı 111-ə qoyulduqda 200 idi. Nümayəndəliyin natamam olması səbəbindən parlamentin qərarları xüsusilə mübahisəli olub.
Xronologiya
31 dekabr 1917-ci il tarixində Petroqradda RSFSR sədri V. İ.Lenin Peru Svinvuda Finlandiyanın müstəqilliyini tanıyan akt təqdim etdi. Mayın sonunda 1918 Finlandiya Senatında ən çox monarxistlər var idi. 18 avqust 1918-ci ildə Finlandiya parlamenti Senatdan (44 səs 58) Finlandiya Krallığına keçidin həyata keçirilməsi üçün lazımi tədbirlər görülməsini xahiş etmişdir. Monarxiyanın tərəfdarları bəstəkar Jan Sibelius, Rəssam Gallen-Kallela və memar Eliel Saarinen kimi bir çox siyasət və mədəniyyətin görkəmli nümayəndələri idi.
9 oktyabr 1918, 41 64 səsiylə parlament, İsveçin 1772-ci il qayda forması haqqında Qanunun 38-ci maddəsinə əsasən padşah seçmək qərarına gəldi. Məqalədə deyilirdi ki, əgər hakim övlad kəsilibsə, yeni kralı seçmək olar. Rusiya imperatoru II Nikolay imtina etdiyindən (Finlandiyanın Böyük knyazlığının taxtından da daxil olmaqla) və heç kim fin taxtına qanunla iddia etmədiyindən, bu, mövcud qanundan istifadə etməyə imkan verdi. Qanunvericiliyin bu müddəası bir il əvvəl Eduskuntaya ölkənin müstəqilliyini elan etməyə imkan verdi. Respublikaçılar və sosial demokratlar deputatların təxminən üçdə birinin iştirak etdiyi səsverməni boykot ediblər (64 200 nəfərdən ibarət). Taxtın ən məşhur namizədləri alman imperatoru Oskarın oğlu (rədd edildi), Adolf Hersoqu Fridrix Meklenburq-Şverinski, İsveç kralı Qustav V Vilhelm oğlu Vilhelm, məktəb yaşı olan Vilhelm — Lennart idi.
9 oktyabr 1918-ci ildə Parlamentdə Finlandiya kralı II şahzadə Hessen Fridrix Karl (Fredrik Kaarle fin transkripsiyasında) alman imperatoru Vilhelmın kürəkəni seçilib. Ədəbiyyatda qeyd edilən Kral adı "Vayne I" (fin. Vainö I), Olli təxəllüsü altında yazan fin satirik Vyayne Nuortev tərəfindən icad edilmişdir.
Seçilmiş kral Finlandiyaya gəlməzdən və onun tacqoyma mərasimindən əvvəl dövlət başçısının vəzifəsini reqent — fəaliyyətdə olan faktiki dövlət rəhbəri, Finlandiya Senatının (hökumətinin) sədri per evind Svinhuvud icra etməli idi.
Ancaq bir aydan sonra Almaniyada inqilab oldu. Noyabrın 9-da II Vilhelm hakimiyyəti tərk edərək Niderlanda qaçdı, noyabrın 11-də isə Birinci Dünya Müharibəsini başa vuran Kompyen sülh sazişi imzalandı.
Almaniyanın simpatiyası olan Senat 18 noyabr 1918-da buraxıldı. Noyabrın 27-də Finlandiyanın "starofinnov" Partiyasının (fin) lideri olan yeni hökumət işə başlayıb. Vanhasuomalaiset) Lauri Ingman (Ingmanın ilk Kabineti). Hökumət Senatdan Dövlət Şurasına adlandırıldı. Monarxist Ingman ilə monarxiyanın altı tərəfdarı və respublikanın altı tərəfdarı var idi. Qərbdən gələn təhlükə Ingmanın Hökumətini şahzadədən imtina etməsini xahiş etməyə məcbur etdi. O, 12 dekabr 1918 tacından imtina etdi və 16 dekabr ayında Helsinki Senatının meydanında keçirilən paraddan sonra alman qoşunları gəmilərə girdi və vətənə yola çıxdı.
Yeni hökumətin əsas məqsədi qalan Qərb dövlətlərindən müstəqilliyin tanınması idi. Fransanın tanınması yanvar ayında 1918-da qəbul edildi, lakin kral seçkilərindən sonra diplomatik əlaqələr kəsildi.
12 dekabr 1918-ci ildə Svinqvud xarici siyasi vəziyyətin dəyişməsini əsas tutaraq, parlamentə Finlandiya reqenti vəzifəsindən istefa verdiyini elan edib. Həmin gün parlament istefa ərizəsini təsdiqlədi və General Mannerheim ' in yeni bir reqenti seçdi. 17 İyul 1919-cu ildə parlamentin yeni tərkibinin 1919-cu ilin mart ayında keçirilmiş seçkisindən sonra İdarə Heyətinin formasının qanunvericilik yolu ilə dəyişməsi baş verib. Bir il yarım davam edən qeyri-müəyyənlik sona çatıb. Bu müddət ərzində hökumət parlamentə respublikaya iki dəyişiklik layihəsi və monarxiyaya görə iki layihə təqdim etdi. Bu dəyişiklik qanunvericilikdə 1920-ci ilə qədər, idarə heyətinin forması parlament respublikası olduğu zaman həyata keçirilib.
İstinadlar
- . visit Kemi. 29 May 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 February 2017.
- Eric Solsten and Sandra W. Meditz, editors. "The Establishment of Finnish Democracy". Finland: A Country Study. GPO for the Library of Congress. 1988. 3 November 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 5 February 2017. ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- "Why Finland deserves to celebrate its independence". Finland Politics (ingilis). 5 dekabr 2015. 2019-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 13 aprel 2020.
- Ohto Manninen (päätoim.), Pertti Haapala, Juhani Piilonen, Jukka-Pekka Pietiäinen: Itsenäistymisen vuodet 1917–1920: 3. Katse tulevaisuuteen. Helsinki: Valtionarkisto, 1992. ISBN . pp. 188–189
Ədəbiyyat
- Nash, Michael L (2012) The last King of Finland. Royalty Digest Quarterly, 2012 : 1
- Georg Schauman: Valtiomuototaistelu Suomessa 1918: tosiasioita, mietelmiä ja muistoja. Suomentanut Eino Woionmaa. Porvoo: WSOY, 1924.
- Martti Santavuori: Suomen kuningas. (romaani). Hämeenlinna: Karisto, 1965.
- Lemberg, Magnus: Hjalmar J. Procopé: isänmaanystävä ja maailmankansalainen. Helsinki: Alea-kirja, 1994. .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Finlandiya kralligi 1918 1919 cu iller arasinda movcud olmus muveqqeti monarxiya Formal olaraq 9 oktyabr 1918 ci ilden 17 Iyul 1919 cu ile qeder olan dovrde Finlandiya Respublikasinda yaranmis dovlet idareciliyi formasi movcud olmusdur Lakin kral hec vaxt olkeye gelmemisdi ve hec bir dovlet senedini imzalamadi Dovlet bascisinin rolunu reqent icra edirdi Tarixi dovletFinlandiya kralligifin Suomen kuningaskunta isv Kungadomet FinlandBayraq GerbHimn Maamme Torpagimiz source source track track track track track track track track track track track track track track track track 9 oktyabr 1918 17 iyul 1919Paytaxt HelsinkiDilleri Saam dili fin dili isvec diliResmi dilleri Fin dili Isvec diliDovlet dini Luteranliq PravoslavIdareetme formasi QeyyumluqKral 1918 Fridrix KarlTarixce1918 ci ilde Finlandiyada bas vermis vetendas muharibesi ve Finlandiyanin qelebe qazanmis ag siyasi repressiyalar neticesinde Finlandiya parlamentinde sol fraksiyalarin istirakini istisna eden hakim coxluq formalasdirilib 1918 ci ilin mayinda cagirilan parlamentde 92 deputat sosial demokratdan 40 si Rusiyada gizlenmisdi 50 ye yaxin ise hebs edilmisdi Ilk iclasina 97 sagci deputat ve bir sosial demokrat Matti Paasivuori gelmisdi Deputatlar arasinda monarxiya ideyalari xususile meshur idi Parlament parlament kult Fin leqebini alib Tynkaeduskunta Maksimum deputatlarin sayi 111 e qoyulduqda 200 idi Numayendeliyin natamam olmasi sebebinden parlamentin qerarlari xususile mubahiseli olub Xronologiya31 dekabr 1917 ci il tarixinde Petroqradda RSFSR sedri V I Lenin Peru Svinvuda Finlandiyanin musteqilliyini taniyan akt teqdim etdi Mayin sonunda 1918 Finlandiya Senatinda en cox monarxistler var idi 18 avqust 1918 ci ilde Finlandiya parlamenti Senatdan 44 ses 58 Finlandiya Kralligina kecidin heyata kecirilmesi ucun lazimi tedbirler gorulmesini xahis etmisdir Monarxiyanin terefdarlari bestekar Jan Sibelius Ressam Gallen Kallela ve memar Eliel Saarinen kimi bir cox siyaset ve medeniyyetin gorkemli numayendeleri idi 9 oktyabr 1918 41 64 sesiyle parlament Isvecin 1772 ci il qayda formasi haqqinda Qanunun 38 ci maddesine esasen padsah secmek qerarina geldi Meqalede deyilirdi ki eger hakim ovlad kesilibse yeni krali secmek olar Rusiya imperatoru II Nikolay imtina etdiyinden Finlandiyanin Boyuk knyazliginin taxtindan da daxil olmaqla ve hec kim fin taxtina qanunla iddia etmediyinden bu movcud qanundan istifade etmeye imkan verdi Qanunvericiliyin bu muddeasi bir il evvel Eduskuntaya olkenin musteqilliyini elan etmeye imkan verdi Respublikacilar ve sosial demokratlar deputatlarin texminen ucde birinin istirak etdiyi sesvermeni boykot edibler 64 200 neferden ibaret Taxtin en meshur namizedleri alman imperatoru Oskarin oglu redd edildi Adolf Hersoqu Fridrix Meklenburq Sverinski Isvec krali Qustav V Vilhelm oglu Vilhelm mekteb yasi olan Vilhelm Lennart idi Finlandiya kralinin taci 9 oktyabr 1918 ci ilde Parlamentde Finlandiya krali II sahzade Hessen Fridrix Karl Fredrik Kaarle fin transkripsiyasinda alman imperatoru Vilhelmin kurekeni secilib Edebiyyatda qeyd edilen Kral adi Vayne I fin Vaino I Olli texellusu altinda yazan fin satirik Vyayne Nuortev terefinden icad edilmisdir Secilmis kral Finlandiyaya gelmezden ve onun tacqoyma merasiminden evvel dovlet bascisinin vezifesini reqent fealiyyetde olan faktiki dovlet rehberi Finlandiya Senatinin hokumetinin sedri per evind Svinhuvud icra etmeli idi Ancaq bir aydan sonra Almaniyada inqilab oldu Noyabrin 9 da II Vilhelm hakimiyyeti terk ederek Niderlanda qacdi noyabrin 11 de ise Birinci Dunya Muharibesini basa vuran Kompyen sulh sazisi imzalandi Fridrix Karl Almaniyanin simpatiyasi olan Senat 18 noyabr 1918 da buraxildi Noyabrin 27 de Finlandiyanin starofinnov Partiyasinin fin lideri olan yeni hokumet ise baslayib Vanhasuomalaiset Lauri Ingman Ingmanin ilk Kabineti Hokumet Senatdan Dovlet Surasina adlandirildi Monarxist Ingman ile monarxiyanin alti terefdari ve respublikanin alti terefdari var idi Qerbden gelen tehluke Ingmanin Hokumetini sahzadeden imtina etmesini xahis etmeye mecbur etdi O 12 dekabr 1918 tacindan imtina etdi ve 16 dekabr ayinda Helsinki Senatinin meydaninda kecirilen paraddan sonra alman qosunlari gemilere girdi ve vetene yola cixdi Yeni hokumetin esas meqsedi qalan Qerb dovletlerinden musteqilliyin taninmasi idi Fransanin taninmasi yanvar ayinda 1918 da qebul edildi lakin kral seckilerinden sonra diplomatik elaqeler kesildi 12 dekabr 1918 ci ilde Svinqvud xarici siyasi veziyyetin deyismesini esas tutaraq parlamente Finlandiya reqenti vezifesinden istefa verdiyini elan edib Hemin gun parlament istefa erizesini tesdiqledi ve General Mannerheim in yeni bir reqenti secdi 17 Iyul 1919 cu ilde parlamentin yeni terkibinin 1919 cu ilin mart ayinda kecirilmis seckisinden sonra Idare Heyetinin formasinin qanunvericilik yolu ile deyismesi bas verib Bir il yarim davam eden qeyri mueyyenlik sona catib Bu muddet erzinde hokumet parlamente respublikaya iki deyisiklik layihesi ve monarxiyaya gore iki layihe teqdim etdi Bu deyisiklik qanunvericilikde 1920 ci ile qeder idare heyetinin formasi parlament respublikasi oldugu zaman heyata kecirilib Istinadlar visit Kemi 29 May 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 February 2017 Eric Solsten and Sandra W Meditz editors The Establishment of Finnish Democracy Finland A Country Study GPO for the Library of Congress 1988 3 November 2016 tarixinde Istifade tarixi 5 February 2017 Category link Category Why Finland deserves to celebrate its independence Finland Politics ingilis 5 dekabr 2015 2019 04 29 tarixinde Istifade tarixi 13 aprel 2020 Ohto Manninen paatoim Pertti Haapala Juhani Piilonen Jukka Pekka Pietiainen Itsenaistymisen vuodet 1917 1920 3 Katse tulevaisuuteen Helsinki Valtionarkisto 1992 ISBN 951 37 0729 6 pp 188 189 Edebiyyat Nash Michael L 2012 The last King of Finland Royalty Digest Quarterly 2012 1 Georg Schauman Valtiomuototaistelu Suomessa 1918 tosiasioita mietelmia ja muistoja Suomentanut Eino Woionmaa Porvoo WSOY 1924 Martti Santavuori Suomen kuningas romaani Hameenlinna Karisto 1965 Lemberg Magnus Hjalmar J Procope isanmaanystava ja maailmankansalainen Helsinki Alea kirja 1994 ISBN 951 9429 89 1