Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Favstos Bizand (erm. Փավստոս Բուզանդ, P'avstos Buzand; IV əsr – V əsr) — V əsrdə yaşamış erməni tarixçisi. Favstosun "Tarix" əsəri dörd kitabdan mövcuddur. Bu kitablardan birincisi Kitab 3 ("Başlanğıc"), sonuncusu isə Kitab 6-dır ("Son"). Müasir tarixçilərə görə, bu sıralama əlyazmanın bu günə qədər qorunub saxlanılmış bir nüsxəsi üzərində görülən redaktə işinə görədir. "Tarix" əsəri IV əsr Ermənistanının hərbi, sosial-mədəni və siyasi həyatından hadisələri təsvir edir. Favstos və oğlu hakimiyyətlərini ətraflı əhatə edir və Mamikonyanları Ermənistanın qoruyucuları kimi təsvir edir. Favstosun kimliyi və Buzand referentinin mənası naməlumdur.
| Favstos Buzand | |
|---|---|
| erm. Փավստոս Բուզանդ | |
| Doğum tarixi | IV əsr |
| Vəfat tarixi | V əsr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ermənistan tarixi
- V əsrin II yarısında Favstos Buzand tərəfindən yazılmış əsərin son tarixə aid olan III-VI kitabları bu günə qədər gəlib çatıb. Əsər 55 ilin (332-387) hadisələrini əhatə edir. Favstos Buzandın kitabı Ermənistanın bütün tarixin yaratmaq sahəsində ilk təcrübədir. O, tarixin iki cəhətini: kübar-siyasi vəkilsə tarixini işıqlandırmışdır.
- Favstos Buzandın Qafqaz Albaniyası və albanlar haqqında fikirləri çox qərəzlidir. Məsələn, o yazır ki, Ermənistanla Sasani şahı II Şapur (309-379) arasında 34 illik müharibədən sonra "...hər iki tərəf yorulmuş, məğlub olmuş, əldən düşmüşdü, yəni bu müharibədən bir nəticə hasil olmamış tərəflərdən heç biri qalib gələ bilməmişdi. Favstosun yazdığına görə, onda bir sıra vilayətlər, o cümlədən Qardmanadzor (Girdiman) hakimi, Arsaq və Kaspilər ölkəsi erməni çarlarından ayrılıb Sasani şahının tərəfinə keçdilər. Sonra o göstərirki,erməni sərkərdəsi Muşeq Erməni çarına qarşı çıxanlarla vuruşmağa başladı və bir sıra qanlı vuruşmalardan sonra xeyli torpağı geri ala bilmişdi. "Geri alınmış torpaqlar" sırasında Arsaq, Ut, Sakaşena, Girdman — yəni alban vilayətləri də sadalanır. "Muşeq Kür çayını əvvələr olduğu kimi öz ölkəsi ilə albanlararasında sərhədd elədi. Antik və alban mənbələrinin, eləcə də Ermənistan və Qafqaz Albaniyasının antik və erkən Orta Əsrlər dövrü gerçəkliklərinim tədqiqi bu məlumatların tamamilə əsassız olduğunu sübut edir.
- Aydındır ki, Favstosun siyasi qərəzkarlığı dövrlə, onun yaşadığı ölkədəki şəraitlə izah olunur və buna görə də onun məlumatlarına tənqidi baxımdan yanaşmaq lazımdır. M. Abeqyan da Favstos Buzanda məxsus əsərin qeyri-mükəmməl vəprimitiv olduğunu yazmışdır: "Bu tarix rəiyyət ruhunda, xronologiyaya uyğun olmadan yazılmış, özü də həddsiz şişirtmələrlə doludur."
Mənbə
İstinadlar
- FAUSTUS // Encyclopaedia Iranica, Vol. IX, Fasc. 5. 1999. 449–451. 2022-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-24.
- Favstos, IV, 50
- Favstos, V, 8
- Favstos, V, 12, 13
Ədəbiyyat
- Абегян М. Х. История древнеармянской литературы. Т. 1. Ер., 1948.
- Абегян М. Х. Литература и историография // Культура раннефеодальной Армении (IV—VII вв.). Ер., 1980. С. 23 — 147.
- [Адонц Н. Г. Фауст Византийский как историк // Христианский Восток. 1922. Т. 6. Вып. 3. С. 235—272.
- Ельницкий Л. А. К истории антицерковных и антихристианских тенденций в Армении в IV в. н. э. // Вестник древней истории. 1965. № 2. С. 122—130.
- Хачикян Л. С. «История Армении» Фавстоса Бузанда // Фавст Бузанд. История Армении Фавстоса Бузанда. Ер., 1953. С. V—XVI.
- Faustus de Byzance. Bibliothèque historique en quatre livres, traduite pour la première fois de l'arménien en français, par Jean-Baptiste Emine, directeur du Gymnase impérial de Wladimir sur la Klazma, в сборнике: „Collection des historiens anciens et modernes de l'Arménie, publiée en français.” par Victor Langlois", tome 1 (Paris, Librairie de Firmin Dido Frères, Fils et Cie, 1867), p. 201 — 310.
- Des Faustus von Byzanz Geschichte Armeniens. Aus dem Armenischen ubersetzt und mit einer Abhandlung uber die Geographie Armeniens eingelates von Dr. Lauer. Koln, 1879.
- Norman H. Baynes. Rome and Armenia in the fourth century // The English Historical Review, vol. XXV. New York-Bombay-Calcutta, 1910
Xarici keçidlər
- "Бузанд, Фавстос. История Армении". Восточная литература (rus).
- История Армении Фавстоса Бузанда. Пер. с др.-арм. и коммент. М. А. Геворгяна. Под ред. С. Т. Еремяна. Вступит, ст. Л. С. Хачикяна. Ер., 1953.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Favstos Bizand erm Փավստոս Բուզանդ P avstos Buzand IV esr V esr V esrde yasamis ermeni tarixcisi Favstosun Tarix eseri dord kitabdan movcuddur Bu kitablardan birincisi Kitab 3 Baslangic sonuncusu ise Kitab 6 dir Son Muasir tarixcilere gore bu siralama elyazmanin bu gune qeder qorunub saxlanilmis bir nusxesi uzerinde gorulen redakte isine goredir Tarix eseri IV esr Ermenistaninin herbi sosial medeni ve siyasi heyatindan hadiseleri tesvir edir Favstos ve oglu hakimiyyetlerini etrafli ehate edir ve Mamikonyanlari Ermenistanin qoruyuculari kimi tesvir edir Favstosun kimliyi ve Buzand referentinin menasi namelumdur Favstos Buzanderm Փավստոս ԲուզանդDogum tarixi IV esrVefat tarixi V esr Vikianbarda elaqeli mediafayllarErmenistan tarixiV esrin II yarisinda Favstos Buzand terefinden yazilmis eserin son tarixe aid olan III VI kitablari bu gune qeder gelib catib Eser 55 ilin 332 387 hadiselerini ehate edir Favstos Buzandin kitabi Ermenistanin butun tarixin yaratmaq sahesinde ilk tecrubedir O tarixin iki cehetini kubar siyasi vekilse tarixini isiqlandirmisdir Favstos Buzandin Qafqaz Albaniyasi ve albanlar haqqinda fikirleri cox qerezlidir Meselen o yazir ki Ermenistanla Sasani sahi II Sapur 309 379 arasinda 34 illik muharibeden sonra her iki teref yorulmus meglub olmus elden dusmusdu yeni bu muharibeden bir netice hasil olmamis tereflerden hec biri qalib gele bilmemisdi Favstosun yazdigina gore onda bir sira vilayetler o cumleden Qardmanadzor Girdiman hakimi Arsaq ve Kaspiler olkesi ermeni carlarindan ayrilib Sasani sahinin terefine kecdiler Sonra o gosterirki ermeni serkerdesi Museq Ermeni carina qarsi cixanlarla vurusmaga basladi ve bir sira qanli vurusmalardan sonra xeyli torpagi geri ala bilmisdi Geri alinmis torpaqlar sirasinda Arsaq Ut Sakasena Girdman yeni alban vilayetleri de sadalanir Museq Kur cayini evveler oldugu kimi oz olkesi ile albanlararasinda serhedd eledi Antik ve alban menbelerinin elece de Ermenistan ve Qafqaz Albaniyasinin antik ve erken Orta Esrler dovru gercekliklerinim tedqiqi bu melumatlarin tamamile esassiz oldugunu subut edir Aydindir ki Favstosun siyasi qerezkarligi dovrle onun yasadigi olkedeki seraitle izah olunur ve buna gore de onun melumatlarina tenqidi baximdan yanasmaq lazimdir M Abeqyan da Favstos Buzanda mexsus eserin qeyri mukemmel veprimitiv oldugunu yazmisdir Bu tarix reiyyet ruhunda xronologiyaya uygun olmadan yazilmis ozu de heddsiz sisirtmelerle doludur MenbeIstinadlar FAUSTUS Encyclopaedia Iranica Vol IX Fasc 5 1999 449 451 2022 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 24 Favstos IV 50 Favstos V 8 Favstos V 12 13 Edebiyyat Abegyan M H Istoriya drevnearmyanskoj literatury T 1 Er 1948 Abegyan M H Literatura i istoriografiya Kultura rannefeodalnoj Armenii IV VII vv Er 1980 S 23 147 Adonc N G Faust Vizantijskij kak istorik Hristianskij Vostok 1922 T 6 Vyp 3 S 235 272 Elnickij L A K istorii anticerkovnyh i antihristianskih tendencij v Armenii v IV v n e Vestnik drevnej istorii 1965 2 S 122 130 Hachikyan L S Istoriya Armenii Favstosa Buzanda Favst Buzand Istoriya Armenii Favstosa Buzanda Er 1953 S V XVI Faustus de Byzance Bibliotheque historique en quatre livres traduite pour la premiere fois de l armenien en francais par Jean Baptiste Emine directeur du Gymnase imperial de Wladimir sur la Klazma v sbornike Collection des historiens anciens et modernes de l Armenie publiee en francais par Victor Langlois tome 1 Paris Librairie de Firmin Dido Freres Fils et Cie 1867 p 201 310 Des Faustus von Byzanz Geschichte Armeniens Aus dem Armenischen ubersetzt und mit einer Abhandlung uber die Geographie Armeniens eingelates von Dr Lauer Koln 1879 Norman H Baynes Rome and Armenia in the fourth century The English Historical Review vol XXV New York Bombay Calcutta 1910Xarici kecidler Buzand Favstos Istoriya Armenii Vostochnaya literatura rus Istoriya Armenii Favstosa Buzanda Per s dr arm i komment M A Gevorgyana Pod red S T Eremyana Vstupit st L S Hachikyana Er 1953