Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Fətəli şah Qacar (1771, Damğan, Simnan ostanı – 23 oktyabr 1834, İsfahan) — Qacar şahı. Əsl adı Baba Xan olub İranda hökm sürən Qacar Xanədanının banisi Ağaməhəmməd şahın qardaşı Hüseynqulu xan Qovanlı-Qacarın oğludur. Əmisi Ağaməhəmməd şah Qacar uşağı olmadığı üçün onu vəliəhd təyin etdi və Fars, Kirman, Yəzd əyalətlərinə vali olaraq göndərdi. Baba Xan əmisi öldürülüncə Farsdan Tehrana gəldi və Fətəli şah adıyla hökmdarlığını elan etdi. Taxta ən yaxın dəstək ordunun böyük bir hissəsi üzərində hakim olan Hacı İbrahim xandan gəldi. Əvvəl 1801-ci ildə Xorasan xanlarını özünə bağlayaraq səltənətini sağlamlaşdıran Fətəli şah çox keçmədən İngiltərə, Fransa və Rusiyanın at oynatdıqları bir rəqabət meydanına çevrilən İranda bəzən bunlardan birinə, bəzən da digərinə dözmək surətiylə varlığını davam etdirdi. Bu rəqabətdən, Fransa və Rusiyanın əməllərinin reallaşmasını önləmək və özləri üçün böyük bir təhlükə olaraq gördükləri əfqanları İranın nəzarəti altında tuta bilmək üçün böyük səy göstərən İngiltərə qazanclı çıxdı. 1801-ci ildə Britaniya və İran arasında siyasi və ticarət müqaviləsi imzalandı.
| Fətəli şah Qacar | |
|---|---|
| Fətəli şah ibn Hüseynqulu xan Qovanlı-Qacar فتحعلىشاه قاجار | |
 | |
| 17 iyun 1797 – 23 oktyabr 1834 (ləqəbi: Şahənşah Xaqan) | |
| Əvvəlki | Ağa Məhəmməd şah Qacar |
| Sonrakı | Məhəmməd şah Qacar |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Damğan, Qacarlar dövləti |
| Vəfat tarixi | (62 yaşında) |
| Vəfat yeri | İsfahan, Qacarlar dövləti |
| Dəfn yeri | Fatimə-i Məsumə Türbəsi |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Hüseynqulu xan Qovanlı-Qacar |
| Anası | Ağabacı |
| Həyat yoldaşları | Tovuz xanım, Xeyrülnisə xanım |
| Uşaqları | Məhəmmədəli mirzə Qovanlı-Qacar, Abbas Mirzə, Şahbəyim xanım |
| Ailəsi | Qacarlar |
| Dini | Şiə (İslam) |
| Rütbəsi | Marşal |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Baba xan (əsl adı Fətəli xandır. Ulu babasının şərəfinə adlandırılıb) 1769-cu (hicri 1185-ci) ildə Astrabadın Siyahçalında dünyaya gəlib.
1834-cü ildə vəfat edib.
Hakimiyyətə gəlişi
Qacar xanın baş naziri (Sədrəzəm) Etimadəddövlə adı ilə tanınan Hacı İbrahim xan Kəlantər İran şahının ölüm xəbərini Baba Yusif adlı bir xidmətçi vasitəsilə Ağa Məhəmməd şah Qacarın vəliəhdi Xanbaba Cahanbaniyə çatdırdı. Baba Yusif məktubu ona Şirazda çatdırdı. İki təzadlı fikri Xanbaba Cahanbaniyə bir məktubda çatdırmalı olan Hacı İbrahim xan Etimadəddövlə məktubun əvvəlində ondan əvvəl deyilmiş bir şeir yazdı. Bu şeir həyatı tərk etmiş şahın ölüm xəbərini taxt-taca varis olacaq yeni padşaha çatdırmaq və onu təbrik etmək məqamında yazılırdı. O şeir belə idi:
Bilmirəm ağlayım, yoxsa ki, gülüm, Çünki dərya batdı, yox oldu, lakin gövhər üzə çıxdı.
Xanbaba Cahanbani (Fətəli şah) əmisinin ölüm xəbərini eşidib ağladı. Onun ətrafındakılar da bir az ağlayıb sonra Xanbabanı təbrik etdilər. Baba Yusif Şafir Xanbabadan ənam aldıqdan sonra İranın yeni padşahının məktublarını Şiraz və İsfahan arasında yerləşən şəhərlərin hakimlərinə çatdırmaq üçün mürəxxəs oldu.
Xanbaba Cahanbaninin göstərişi ilə tezliklə möhür həkk olundu və müxtəlif vilayətlərə göndərilən proqramlar həmin möhürə Şah Baba Qacar adı ilə möhürləndi. Yeni padşah 1797-ci miladi/1212-ci hicri ilinin Ramazan bayramında özünə Fətəli şah adını qoydu. Həmin ilin Ramazan bayaamı günü Novruz bayramının və baharın başlandığı gün idi və həmin gün Fətəli şah Tehranda tacqoyma mərasimi keçirdi.
Yaradıcılığı
Fətəli şah şair idi. Xaqan təxəllüsü ilə şeirlər yazırdı.
Eşitmişəm ki, busənin qiymətini cana bərabər edib, Min heyf olsun ki, bədənimdə min canım yoxdur.
Gözəllərin üzünün xəyalı ilə sinəmdən ucalan ürək nalələrim Firəng kilsəsindəki zəng səsi kimidir.
(Sətri tərcümə)
Övladları
Oğulları
- Məhəmmədəli mirzə Qovanlı-Qacar, Dövlətşahi (1788–1821)
- Abbas mirzə Qovanlı-Qacar Naibəssəltənə, (1789–1833)
- Məhəmmədqulu mirzə Qovanlı-Qacar
- Məhəmmədtağı mirzə Qovanlı-Qacar
- Məhəmmədvəli mirzə Qovanlı-Qacar
- Hüseynəli mirzə Qovanlı-Qacar
- Həsənəli mirzə Qovanlı-Qacar
- Əlinağı mirzə Qovanlı-Qacar
- Şeyxəli mirzə Qovanlı-Qacar
- Əlixan mirzə
- Abdulla mirzə
- Məhəmmədrza mirzə
- İmamverdi mirzə
- Mahmud mirzə
- Heydərqulu mirzə
- Hümayun mirzə
- Allahverdi mirzə
- İsmayıl mirzə
- Əhmədəli mirzə Qovanlı-Qacar
- Əlirza mirzə
- Keyqubad mirzə
- Bəhram mirzə
- Şapur mirzə
- Məlik Qasım mirzə Qovanlı-Qacar
- Manuçöhr mirzə
- Hürmüz mirzə
- Məlik İrəc mirzə
- Keykavus mirzə
- Şahqulu mirzə
- Məhəmmədmehdi mirzə
- Keyxosrov mirzə
- Keymərz mirzə
- Cahanşah mirzə
- Süleyman mirzə
- Fətulla mirzə
- Məlik Mənsur mirzə
- Bəhmən mirzə
- Sultan Məhəmməd mirzə
- Sultan Səlim mirzə
- Sultan Mustafa mirzə
- Seyfulla mirzə
- Yəhya mirzə
- Məhəmmədəmin mirzə
- Sahibqran mirzə
- Pərviz mirzə
- Məhəmmədhadi mirzə
- Fərruxsiyər mirzə
- I Əliqulu mirzə Qovanlı-Qacar
- Sultan Əhməd mirzə
- Kamran mirzə
- Abbasqulu mirzə
- Əmənulla mirzə
- Nurulla mirzə
- Cəlaləddin mirzə
- Sultan Hüseyn mirzə
- Xanbaba Cahansuz mirzə
- Övrəng mirzə
Həmçinin bax
 | Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
- https://www.biografiasyvidas.com/biografia/f/fath.htm.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Feteli sah Qacar 1771 Damgan Simnan ostani 23 oktyabr 1834 Isfahan Qacar sahi Esl adi Baba Xan olub Iranda hokm suren Qacar Xanedaninin banisi Agamehemmed sahin qardasi Huseynqulu xan Qovanli Qacarin ogludur Emisi Agamehemmed sah Qacar usagi olmadigi ucun onu veliehd teyin etdi ve Fars Kirman Yezd eyaletlerine vali olaraq gonderdi Baba Xan emisi oldurulunce Farsdan Tehrana geldi ve Feteli sah adiyla hokmdarligini elan etdi Taxta en yaxin destek ordunun boyuk bir hissesi uzerinde hakim olan Haci Ibrahim xandan geldi Evvel 1801 ci ilde Xorasan xanlarini ozune baglayaraq seltenetini saglamlasdiran Feteli sah cox kecmeden Ingiltere Fransa ve Rusiyanin at oynatdiqlari bir reqabet meydanina cevrilen Iranda bezen bunlardan birine bezen da digerine dozmek suretiyle varligini davam etdirdi Bu reqabetden Fransa ve Rusiyanin emellerinin reallasmasini onlemek ve ozleri ucun boyuk bir tehluke olaraq gordukleri efqanlari Iranin nezareti altinda tuta bilmek ucun boyuk sey gosteren Ingiltere qazancli cixdi 1801 ci ilde Britaniya ve Iran arasinda siyasi ve ticaret muqavilesi imzalandi Feteli sah QacarFeteli sah ibn Huseynqulu xan Qovanli Qacarفتحعلى شاه قاجارQacarlar dovletinin II sahensahi17 iyun 1797 23 oktyabr 1834 leqebi Sahensah Xaqan EvvelkiAga Mehemmed sah QacarSonrakiMehemmed sah QacarSexsi melumatlarDogum tarixi 25 sentyabr 1772Dogum yeri Damgan Qacarlar dovletiVefat tarixi 23 oktyabr 1834 62 yasinda Vefat yeri Isfahan Qacarlar dovletiDefn yeri Fatime i Mesume TurbesiFealiyyeti siyasetciAtasi Huseynqulu xan Qovanli QacarAnasi AgabaciHeyat yoldaslari Tovuz xanim Xeyrulnise xanimUsaqlari Mehemmedeli mirze Qovanli Qacar Abbas Mirze Sahbeyim xanimAilesi QacarlarDini Sie Islam Rutbesi Marsal Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBaba xan esl adi Feteli xandir Ulu babasinin serefine adlandirilib 1769 cu hicri 1185 ci ilde Astrabadin Siyahcalinda dunyaya gelib 1834 cu ilde vefat edib Hakimiyyete gelisiQacar xanin bas naziri Sedrezem Etimadeddovle adi ile taninan Haci Ibrahim xan Kelanter Iran sahinin olum xeberini Baba Yusif adli bir xidmetci vasitesile Aga Mehemmed sah Qacarin veliehdi Xanbaba Cahanbaniye catdirdi Baba Yusif mektubu ona Sirazda catdirdi Iki tezadli fikri Xanbaba Cahanbaniye bir mektubda catdirmali olan Haci Ibrahim xan Etimadeddovle mektubun evvelinde ondan evvel deyilmis bir seir yazdi Bu seir heyati terk etmis sahin olum xeberini taxt taca varis olacaq yeni padsaha catdirmaq ve onu tebrik etmek meqaminda yazilirdi O seir bele idi Bilmirem aglayim yoxsa ki gulum Cunki derya batdi yox oldu lakin govher uze cixdi Xanbaba Cahanbani Feteli sah emisinin olum xeberini esidib agladi Onun etrafindakilar da bir az aglayib sonra Xanbabani tebrik etdiler Baba Yusif Safir Xanbabadan enam aldiqdan sonra Iranin yeni padsahinin mektublarini Siraz ve Isfahan arasinda yerlesen seherlerin hakimlerine catdirmaq ucun murexxes oldu Xanbaba Cahanbaninin gosterisi ile tezlikle mohur hekk olundu ve muxtelif vilayetlere gonderilen proqramlar hemin mohure Sah Baba Qacar adi ile mohurlendi Yeni padsah 1797 ci miladi 1212 ci hicri ilinin Ramazan bayraminda ozune Feteli sah adini qoydu Hemin ilin Ramazan bayaami gunu Novruz bayraminin ve baharin baslandigi gun idi ve hemin gun Feteli sah Tehranda tacqoyma merasimi kecirdi YaradiciligiFeteli sah sair idi Xaqan texellusu ile seirler yazirdi Esitmisem ki busenin qiymetini cana beraber edib Min heyf olsun ki bedenimde min canim yoxdur Gozellerin uzunun xeyali ile sinemden ucalan urek nalelerim Fireng kilsesindeki zeng sesi kimidir Setri tercume OvladlariOgullari Mehemmedeli mirze Qovanli Qacar Dovletsahi 1788 1821 Abbas mirze Qovanli Qacar Naibesseltene 1789 1833 Mehemmedqulu mirze Qovanli Qacar Mehemmedtagi mirze Qovanli Qacar Mehemmedveli mirze Qovanli Qacar Huseyneli mirze Qovanli Qacar Heseneli mirze Qovanli Qacar Elinagi mirze Qovanli Qacar Seyxeli mirze Qovanli Qacar Elixan mirze Abdulla mirze Mehemmedrza mirze Imamverdi mirze Mahmud mirze Heyderqulu mirze Humayun mirze Allahverdi mirze Ismayil mirze Ehmedeli mirze Qovanli Qacar Elirza mirze Keyqubad mirze Behram mirze Sapur mirze Melik Qasim mirze Qovanli Qacar Manucohr mirze Hurmuz mirze Melik Irec mirze Keykavus mirze Sahqulu mirze Mehemmedmehdi mirze Keyxosrov mirze Keymerz mirze Cahansah mirze Suleyman mirze Fetulla mirze Melik Mensur mirze Behmen mirze Sultan Mehemmed mirze Sultan Selim mirze Sultan Mustafa mirze Seyfulla mirze Yehya mirze Mehemmedemin mirze Sahibqran mirze Perviz mirze Mehemmedhadi mirze Ferruxsiyer mirze I Eliqulu mirze Qovanli Qacar Sultan Ehmed mirze Kamran mirze Abbasqulu mirze Emenulla mirze Nurulla mirze Celaleddin mirze Sultan Huseyn mirze Xanbaba Cahansuz mirze Ovreng mirzeHemcinin baxQacarlar Sexs ve ya bioqrafiya haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin https www biografiasyvidas com biografia f fath htm