Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fəridəddin Gəncşəkər və ya Baba Fərid (fars. حضرت بابا فرید الدّین مسعود گنج شکر; pənc. حضرت بابا فرید الدّین مسعود گنج شکر; Şərqi pəncab dilində: ਫ਼ਰੀਦ-ਉਦ-ਦੀਨ ਗੰਜਸ਼ਕਰ) (1173–1266) və ya (1188 (584 ) – 7 may, 1280 (679 Hicri)) — Pakistan və Hindistanın görkəmli din xadimi, şair, filosof, alim.
| Fəridəddin Gəncşəkər | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1175 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1265 |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair |
| Əsərlərinin dili | Pəncab dili |
 Fəridəddin Gəncşəkər Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Baba Fərid adı ilə tanınmış Fəridəddin Məsud Şəkərgənc 1173-cü ildə Hindistanın Pəncab əyalətində nüfuzlu ailədə dünyaya göz açmışdır. Onun nəsil şəcərəsi bir versiyaya əsasən, Həzrət Əliyə (ə), digərinə görə isə, Həzrət Ömərə (r.a.) çəkir. Kiçik yaşlarından etibarən ailəsi tərəfindən dini qanunlara uyğun tərbiyə edilmişdir. "Şəkərgənc" təxəllüsü almasının səbəbi haqqında xalq arasında rəvayətlər mövcuddur. Onlardan birində qeyd edilir ki, anası Məryəm Bibi ona namaz qılmağı öyrədərkən, səccadənin altına bir qədər şəkər qoyur və namaz bitdikdən sonra şəkəri ona mükafat verirmiş. Lakin bir gün "şəkər qoymaq" ananın yadından çıxsa da, orada şəkər peyda olur. Məhz bu hadisədən sonra ona "Şəkərgənc" (şəkər xəzinəsi) adı verilmişdir. Digər rəvayətə görə isə, bir gün oruc vaxtı iftarını açanda yemək olmadığı üçün, ağzına kiçik daş parçaları qoyubmuş. Kəramət sayəsində bu daşlar şəkərə çevrilib.
Fərid 16 yaşında həcc ziyarətinə getmiş, bir müddət Məkkədə yaşamışdır. Həmin dövrdən etibarən pəncab dilində şeirlər yazmağa başlamışdır. Onun şeirlərini dinləyən bir fəqir (hind sufisi) bu gəncin parlaq gələcəyi olacağını bildirmişdir.
Vətənə qayıdan Fərid dini təhsilini artırmaq məqsədilə Dehliyə yollanmışdır. Onun mürşidi böyük sufi mütəfəkkiri Xoca Qütbəddin Bəxtiyar Kaki olmuşdur. Burada təhsilini tamamladıqdan sonra qısa zamanda şöhrət sahibinə çevrilir. Bir müddət sonra isə anasının məsləhəti ilə meşəyə gedərək dərviş həyatı yaşamağa başlayır.. Belə rəvayət olunur ki, bir neçə il meşədə yaşayıb geri dönəndən sonra anası onun saçlarını darayarkən ağrıdan şikayət edib. Anası isə cavabında onun da meşədə meyvələri qopararkən ağacları bu cür ağrıtdığını söyləmişdir. Bundan təsirlənən Fərid yenidən meşəyə qayıtmış, qarnına ağır taxta parça bağlayaraq qidadan imtina etmişdir. lakin anası oğlunun son dərəcə zahid həyatı sürməsindən narahat olaraq onu bundan çəkindirmişdir.
Fəaliyyəti
Baba Fərid yaşadığı Pakpatanı böyük sufi düşüncə mərkəzlərindən birinə çevirmişdi. O, öz şeirlərini həmin dövrün fars dilində yazıb-yaraymaq kimi ədəbi dəbindən fərqli olaraq, yalnız pəncab dilində qələmə almışdır. Baba Fəridin şöhrəti saraya da çatmış, İmperator onu Dehliyə dəvət edərək böyük qonaqpərvərliklə qəbul etmişdi. Bu səfər zamanı Baba Fərid imperatorun qızı ilə evlənmişdi.
Fəridəddin Şəkərgənc haqqında dövrünün məşhur şəxslərinin xatirələri də vardır. Onların yazdıqlarına görə, Baba Fərid təmizliyə son dərəcə diqqətli insan idi, hətta kimsə təsadüfən onun paltarına toxunsaydı, həmin paltar yuyulmamış, onu geyməzmiş.
Baba Fərid 1266-cı ilində namaz qılarkən vəfat etmişdir. Başdaşının üzərində isə bu sözlər yazılmışdır: "Yazda bir çox çiçək tumurcuqları açsa da, yalnız bircə Fərid var". Pakpattan şəhərində yerləşən türbəsi hər il Məhərrəm ayının 5-də çoxlu sayda insan tərəfindən ziyarət edilməkdədir.
Maraqlıdır ki, Fəridəddin Şəkərgəncin xatirəsi müsəlmanlarda olduğu qədər siqh və hinduizm mənsubları arsında da yaşmaqdadır. Məsələn o, Hindistanda yayılmış sufi təriqətinin beş müqəddəs şəxslərindən biri kimi tanınır. Həmçinin, siqh dininin on beş müqəddəs şəxslərindən biridir. Əsərlərinin bir qismi siqhlərin dini kitabı olan əlavə edilmişdir. Bunlardan əlavə o, pəncab dilində yazıb-yaradan ilk şair kimi də tarixə düşmüşdür.
Baba Fəridin adını Hindistan və Pakistanda bir sıra şəhərlər, təhsil müəssisələri, dini mədrəsələr daşımaqdadır.
Poeziyası
Fəridəddin Şəkərgəncin poeziyasından bir neçə nümunənin sətri tərcüməsini oxucuların diqqətinə təqdim edirik.
Nə qəlbimin qan ağlamadığı bir gecə
Dərd çəkmədiyim gündüz də yoxdu.
Ömrümdə içdiyim hər şirin şərbət
Qan-irin tək gözlərimdən töküldü.
Sənin eşqinlə yaşamaq istərəm Uca Tanrım
Ayağın altda toz zərrəsi olsam yaşaram
Hər iki aləmin Uca Allahı
Səninçün yaşadım, sənlə ölərəm.
Küçə soyuqdu, yağış yağır.
Sevgilimin evi uzaqdadır.
Onun yanına getsəm yolda islanacam.
Getməsəm, sözümə dönük çıxacam.
Bu leysan Yaradanın buyruğu
Bütün bəşəriyyət Allahın qulu
Mən sevgili yanına getməliyəm
Eşq bağlarıını sıx hörməliyəm
Eybi yox, təki elə palçığa batım
Mənbə
- Bibliothèque nationale de France Record #14639295m // BnF catalogue général (fr.). Paris: BnF.
- . 2018-12-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-11-13.
- The book Siyar-ul Awliyā', one of the earliest sources, he was born in 569 AH /1173 CE; the slightly later work Fawā'id-ul Fu'ād gives the date as 571 AH/1175 CE.)
- Sheikh Farid, Dr. Harbhajan Singh, Hindi Pocket Books, 2002. . Page 11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ferideddin Gencseker ve ya Baba Ferid fars حضرت بابا فرید الد ین مسعود گنج شکر penc حضرت بابا فرید الد ین مسعود گنج شکر Serqi pencab dilinde ਫ ਰ ਦ ਉਦ ਦ ਨ ਗ ਜਸ ਕਰ 1173 1266 ve ya 1188 584 7 may 1280 679 Hicri Pakistan ve Hindistanin gorkemli din xadimi sair filosof alim Ferideddin GencsekerDogum tarixi 1175Dogum yeri Multan Pencab d Britaniya Hindistani Britaniya imperiyasiVefat tarixi 1265Fealiyyeti yazici sairEserlerinin dili Pencab diliFerideddin Gencseker Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBaba Ferid adi ile taninmis Ferideddin Mesud Sekergenc 1173 cu ilde Hindistanin Pencab eyaletinde nufuzlu ailede dunyaya goz acmisdir Onun nesil seceresi bir versiyaya esasen Hezret Eliye e digerine gore ise Hezret Omere r a cekir Kicik yaslarindan etibaren ailesi terefinden dini qanunlara uygun terbiye edilmisdir Sekergenc texellusu almasinin sebebi haqqinda xalq arasinda revayetler movcuddur Onlardan birinde qeyd edilir ki anasi Meryem Bibi ona namaz qilmagi oyrederken seccadenin altina bir qeder seker qoyur ve namaz bitdikden sonra sekeri ona mukafat verirmis Lakin bir gun seker qoymaq ananin yadindan cixsa da orada seker peyda olur Mehz bu hadiseden sonra ona Sekergenc seker xezinesi adi verilmisdir Diger revayete gore ise bir gun oruc vaxti iftarini acanda yemek olmadigi ucun agzina kicik das parcalari qoyubmus Keramet sayesinde bu daslar sekere cevrilib Ferid 16 yasinda hecc ziyaretine getmis bir muddet Mekkede yasamisdir Hemin dovrden etibaren pencab dilinde seirler yazmaga baslamisdir Onun seirlerini dinleyen bir feqir hind sufisi bu gencin parlaq geleceyi olacagini bildirmisdir Vetene qayidan Ferid dini tehsilini artirmaq meqsedile Dehliye yollanmisdir Onun mursidi boyuk sufi mutefekkiri Xoca Qutbeddin Bextiyar Kaki olmusdur Burada tehsilini tamamladiqdan sonra qisa zamanda sohret sahibine cevrilir Bir muddet sonra ise anasinin mesleheti ile meseye gederek dervis heyati yasamaga baslayir Bele revayet olunur ki bir nece il mesede yasayib geri donenden sonra anasi onun saclarini darayarken agridan sikayet edib Anasi ise cavabinda onun da mesede meyveleri qopararken agaclari bu cur agritdigini soylemisdir Bundan tesirlenen Ferid yeniden meseye qayitmis qarnina agir taxta parca baglayaraq qidadan imtina etmisdir lakin anasi oglunun son derece zahid heyati surmesinden narahat olaraq onu bundan cekindirmisdir FealiyyetiBaba Ferid yasadigi Pakpatani boyuk sufi dusunce merkezlerinden birine cevirmisdi O oz seirlerini hemin dovrun fars dilinde yazib yaraymaq kimi edebi debinden ferqli olaraq yalniz pencab dilinde qeleme almisdir Baba Feridin sohreti saraya da catmis Imperator onu Dehliye devet ederek boyuk qonaqperverlikle qebul etmisdi Bu sefer zamani Baba Ferid imperatorun qizi ile evlenmisdi Ferideddin Sekergenc haqqinda dovrunun meshur sexslerinin xatireleri de vardir Onlarin yazdiqlarina gore Baba Ferid temizliye son derece diqqetli insan idi hetta kimse tesadufen onun paltarina toxunsaydi hemin paltar yuyulmamis onu geymezmis Baba Ferid 1266 ci ilinde namaz qilarken vefat etmisdir Basdasinin uzerinde ise bu sozler yazilmisdir Yazda bir cox cicek tumurcuqlari acsa da yalniz birce Ferid var Pakpattan seherinde yerlesen turbesi her il Meherrem ayinin 5 de coxlu sayda insan terefinden ziyaret edilmekdedir Maraqlidir ki Ferideddin Sekergencin xatiresi muselmanlarda oldugu qeder siqh ve hinduizm mensublari arsinda da yasmaqdadir Meselen o Hindistanda yayilmis sufi teriqetinin bes muqeddes sexslerinden biri kimi taninir Hemcinin siqh dininin on bes muqeddes sexslerinden biridir Eserlerinin bir qismi siqhlerin dini kitabi olan elave edilmisdir Bunlardan elave o pencab dilinde yazib yaradan ilk sair kimi de tarixe dusmusdur Baba Feridin adini Hindistan ve Pakistanda bir sira seherler tehsil muessiseleri dini medreseler dasimaqdadir Poeziyasi Ferideddin Sekergencin poeziyasindan bir nece numunenin setri tercumesini oxucularin diqqetine teqdim edirik Ne qelbimin qan aglamadigi bir gece Derd cekmediyim gunduz de yoxdu Omrumde icdiyim her sirin serbet Qan irin tek gozlerimden tokuldu Senin esqinle yasamaq isterem Uca Tanrim Ayagin altda toz zerresi olsam yasaram Her iki alemin Uca Allahi Senincun yasadim senle olerem Kuce soyuqdu yagis yagir Sevgilimin evi uzaqdadir Onun yanina getsem yolda islanacam Getmesem sozume donuk cixacam Bu leysan Yaradanin buyrugu Butun beseriyyet Allahin qulu Men sevgili yanina getmeliyem Esq baglariini six hormeliyem Eybi yox teki ele palciga batimMenbeBibliotheque nationale de France Record 14639295m BnF catalogue general fr Paris BnF 2018 12 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 11 13 The book Siyar ul Awliya one of the earliest sources he was born in 569 AH 1173 CE the slightly later work Fawa id ul Fu ad gives the date as 571 AH 1175 CE Sheikh Farid Dr Harbhajan Singh Hindi Pocket Books 2002 ISBN 81 216 0255 6 Page 11