Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ev atı, əhli at (lat. Equus ferus caballus) — təkdırnaqlılar dəstəsinin atlar fəsiləsinin atlar cinsinin vəhşi at növündən heyvan. Bədən quruluşu Eşşək və çox yaxındır.
| Ev atı | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Ev atı | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Ümumi məlumat
İngiltərənin arxeoloqları Qazaxıstanın şimalında dünyanın ən qədim at ferması sayıla bilən qəsəbə aşkar ediblər.
ilə əlaqələndirilən həmin qəsəbədə at sümükləri və madyan südü izləri daşıyan qab-qacaq tapılıb ki, bu da alimləri belə düşünməyə vadar edir ki, insanlar atı indiyədək hesab olunandan daha qədim dövrlərdə əhliləşdirməyə başlayıb.
Belə ki, alimlərə görə, Qazaxıstanda tunc dövründən də qabaq - bizim eradan 3500 il əvvəl insanlar at sürüblərmiş.
Müqayisə üçün qeyd edək ki, Avropada atın 1500 il bundan əvvəl əhliləşdirilməyə başlanıb. Atlar bəşəriyyət tarixində nəqliyyat vasitəsi kimi, kənd təsərrüfatında, eləcə də müharibələr zamanı mühüm rol oynayıb.
Arxeoloqlar atların əhilləşdirilməsi prosesinin qədim Orta Asiyadan başlandığını çoxdan güman edirdilər, lakin indiyə qədər onların buna dair kifayət qədər dəlilləri yox idi.
At nəqliyyat vasitəsi kimi
Min illiklər boyu öz dövünün ən sürətli və ən rahat minik nəqliyyatı vasitəsi at olmuşdur. Bəzi tədqiqatçılar atdan nəqliyyatda istifadə edilməsini e.ə. IV minilliyin axırlarına, yük və qoşqu heyvanı kimi istifadə olunmasını isə e.ə. III minilliyin sonu - II minilliyin əvvəllərinə aid edirlər.
Atın əhilləşdirildiyi ən qədim bölgələrdən biri də Cənubi Qafqaz olmuşdur. Azərbaycanda atdan minik vasitəsi kimi istifadə edilməsini e.ə.II, xususilə I minilliyə aid edilən arxeoloji qazıntılar: at sümükləri, qoşqu ləvazimatları və at bəzkləri də təsdiq edir. Eramızın ilk əsrlərində Azərbaycanda atı, əsaəsən minik vasitəsi kimi saxladıqlarından, məhz bu vaxtdan atcılıq daha güclü inkişafa başlamışdır.
İlk sinifli cəmiyyət yarandıqdan sonar atdan hərbi məqsədlər üçün istifadə olunmuşdur. Aşşur və Urartu mixi yazılarında bu haqda məlumatlara rast gəlinir.
İnkişaf etmiş orta əsrlərdən başlayaraq kənd təsərrüfatı, sənətkarlıq və ticarətin inkişafı Azərbaycanda minik və yük nəqliyyatına ehtiyacı daha da artırmışdı. Rusiya, İran, Hindistan, Türkiyə, İtaliya və başqa ölkələrə neft, duz, ipək ixracı genişlənmişdi.
Ən vacib karvan yolları Azərbaycandan keçdiyinə görə buraya çoxlu tacirlər gəlirdilər. XVII əsrdə Azərbaycanda olan ingilis taciri Antoni Cenkinson qeyd edirdi ki, təkcə osmanlılar hər dəfə buradan 400-500 at yükü ipək aparırdılar. Holland dənizçisi Yan Streys yazırdı ki, Dərbəndlə Şamaxı arasında hərəkət edən karvanın tərkibində 1800 at, xeyli dəvə, ulaq və başqa yük heyvanları var idi.
X IX-XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda atdan istifadə edilməsi daha da mütəşşəkil olmuşdur. Bu dövrdə Azərbaycanda Qarabağ atı, Qazax atı, Şirvan atı və Quba Yorğası məşhur idi.
48 sinonim adı var
Mənbə
- "Arxivlənmiş surət". 2010-04-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-06.
- . 2010-12-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-21.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
 | Heyvanlar ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ev ati ehli at lat Equus ferus caballus tekdirnaqlilar destesinin atlar fesilesinin atlar cinsinin vehsi at novunden heyvan Beden qurulusu Essek ve cox yaxindir Ev atiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Ev atiBeynelxalq elmi adiEquus ferus caballusSekil axtarisiUmumi melumatIngilterenin arxeoloqlari Qazaxistanin simalinda dunyanin en qedim at fermasi sayila bilen qesebe askar edibler ile elaqelendirilen hemin qesebede at sumukleri ve madyan sudu izleri dasiyan qab qacaq tapilib ki bu da alimleri bele dusunmeye vadar edir ki insanlar ati indiyedek hesab olunandan daha qedim dovrlerde ehlilesdirmeye baslayib Bele ki alimlere gore Qazaxistanda tunc dovrunden de qabaq bizim eradan 3500 il evvel insanlar at surublermis Muqayise ucun qeyd edek ki Avropada atin 1500 il bundan evvel ehlilesdirilmeye baslanib Atlar beseriyyet tarixinde neqliyyat vasitesi kimi kend teserrufatinda elece de muharibeler zamani muhum rol oynayib Arxeoloqlar atlarin ehillesdirilmesi prosesinin qedim Orta Asiyadan baslandigini coxdan guman edirdiler lakin indiye qeder onlarin buna dair kifayet qeder delilleri yox idi At neqliyyat vasitesi kimiMin illikler boyu oz dovunun en suretli ve en rahat minik neqliyyati vasitesi at olmusdur Bezi tedqiqatcilar atdan neqliyyatda istifade edilmesini e e IV minilliyin axirlarina yuk ve qosqu heyvani kimi istifade olunmasini ise e e III minilliyin sonu II minilliyin evvellerine aid edirler Atin ehillesdirildiyi en qedim bolgelerden biri de Cenubi Qafqaz olmusdur Azerbaycanda atdan minik vasitesi kimi istifade edilmesini e e II xususile I minilliye aid edilen arxeoloji qazintilar at sumukleri qosqu levazimatlari ve at bezkleri de tesdiq edir Eramizin ilk esrlerinde Azerbaycanda ati esaesen minik vasitesi kimi saxladiqlarindan mehz bu vaxtdan atciliq daha guclu inkisafa baslamisdir Ilk sinifli cemiyyet yarandiqdan sonar atdan herbi meqsedler ucun istifade olunmusdur Assur ve Urartu mixi yazilarinda bu haqda melumatlara rast gelinir Inkisaf etmis orta esrlerden baslayaraq kend teserrufati senetkarliq ve ticaretin inkisafi Azerbaycanda minik ve yuk neqliyyatina ehtiyaci daha da artirmisdi Rusiya Iran Hindistan Turkiye Italiya ve basqa olkelere neft duz ipek ixraci genislenmisdi En vacib karvan yollari Azerbaycandan kecdiyine gore buraya coxlu tacirler gelirdiler XVII esrde Azerbaycanda olan ingilis taciri Antoni Cenkinson qeyd edirdi ki tekce osmanlilar her defe buradan 400 500 at yuku ipek aparirdilar Holland denizcisi Yan Streys yazirdi ki Derbendle Samaxi arasinda hereket eden karvanin terkibinde 1800 at xeyli deve ulaq ve basqa yuk heyvanlari var idi X IX XX esrin evvellerinde Azerbaycanda atdan istifade edilmesi daha da mutessekil olmusdur Bu dovrde Azerbaycanda Qarabag ati Qazax ati Sirvan ati ve Quba Yorgasi meshur idi 48 sinonim adi varMenbe Arxivlenmis suret 2010 04 08 tarixinde Istifade tarixi 2009 03 06 2010 12 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 21 Xarici kecidlerHemcinin bax Heyvanlar ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin