Erida (simvolı: ;q.yun. Ἔρις, lat. Eris, əvvəllər 2003 UB|313) şərti adı istifadə edilirdi — cırtdan planet, 5 yanvar 2005-ci ildə astronomlardan ibarət qrup tərəfindən kəşf edildi. Qrupa Maykl Braun (Kaliforniya texnologiya institutu), Devid Rabinovic, Cedvik Truxilo (Cemini rəsədxanası) daxil idi. Qrup Palomar rəsədxanasındakı 122 sm-lik teleskopdan istifadə etmişdir. 29 iyul 2005-ci ildə kəşf haqqında artıq ictimaiyyətə məlumat verildi. Perihelisi 5.7 milyard km, afelisi 14,6 milyard km-dir. Orta radiusu 1163 km-dir. Səthində temperatur −231S dir. Günəş ətrafında 1 dövrü 557 ildir. son məlumatlara görə,Plutondan bir qədər kiçikdir. 24 avqust 2006-cı ilə qədər planet statusuna iddia edirdi. Hesab edilirdi ki, Merkuridən böyükdür. 6 iyun 2010-cu ildə aparılan ölçü onun diametrini 10 km dəqiqliyə qədər ölçməyə imkan verdi. O qədər parlaqdır ki, albedosu 1-dirsə ölçüsü 2300 km-dən kiçik deyil.
Kəşf edən | Mayk Braun, Çad Truyillo, David Rabinoviç |
---|---|
Kəşf yeri | Palomar Rəsədxanası |
Kəşf tarixi | 21 oktyabr 2003 |
Şərəfinə adlandırılıb | Erida |
Periapsidi | 5.686.663.858.919,1 m |
Apoapsidi | 14.581.005.261.388 m |
Böyük yarımoxu | 10.133.759.761.218 m |
Orta anomaliyası | 3,6 radian |
Əyilməsi | 0,77 radian |
Qalxan milinin uzunluğu | 0,63 radian |
Perisentr arqumenti | 2,65 radian |
Nəyin peykidir | Günəş |
Özünə xas | 0,43883, 0,434655467193 |
Səthinin sahəsi |
|
Kütləsi | 16,6 ± 0,2 yottagram |
Orta sıxlığı | 2,52 ± 0,07 q/sm³ |
25,9 ± 7,77 saat | |
Albedo | 0,96 |
Temperatur | min. 30 K, 42,5 K, maks. 55 K |
18,7 | |
1 peyki var- Disnomiya
Status
İlk kəşf edənlər və NASA onu Günəş sisteminin onuncu planeti elan etdilər. Ancaq 24 avqust 2006-cı ildə Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı planetlərin yeni qaydalarını təsdiq etdi və onlara görə 2003 UB|313 planet statusu almadı. 11 iyun 2008-ci ildə BAİ anlayışı elan etdi. Bu kateqoriyaya Erida və Pluton aid edildilər. Erida pluton və Tritondan rənginə görə fərqlənir. Pluton və Triton qırmızımtıldır, Erida isə bozumtul.
Tarixi metodlar
Terminalogiya
Ənənəvi olaraq Günəşdəki orbitdəki kiçik quyruqlu ulduzlar, planet və ya meteoroidlər olaraq təsnif və meteoroid olaraq adlandırılanların sayı 10 metrdən kiçikdir (Beech və Steel-in 1995 qəzetində olduğu kimi). Yunan "ulduzlu" sözü "asteroid" heç bir rəsmi təsvirə malik olmamışdır; kiçik sayda kiçik planet Beynəlxalq Astronomiya Birliyi tərəfindən seçildi.
Bununla birlikdə, Ruben və Grossman, 10 metrdən daha kiçik planet kəşf etdikdən sonra, planet ilə meteoroidlər arasındakı ayrı-seçkiliyi qorumaq üçün 10 μm və 1 metr arasındakı cisimlərə aid daha əvvəlki meteoroid tərifini revize etdilər. Tapılan ən kiçik planet (mütləq böyüklük H təməl alınaraq) 2008 TS26, H = 33.2 və 2011 CQ1 və H = 32.1-dir və hər ikisi də təxminən 1 metr böyüklüyündədir.
Digər dillərdə "planetoid" (yunanca "planet kimi") üstünlük təşkil edir və bu müddət "planetar" termini üstün edir. Bəzən ingilis dilində asteroidlər üçün alternativ olaraq istifadə olunur, xüsusilə kiçik planetlərin, məsələn, cırtdan planetlərin olduğu kimi daha azdır. "Planetimal" sözü bənzər bir mənaya malikdir, ancaq Günəş sistemi meydana gəldiyində mövcud planetlərin kiçik struktur bloklarına aiddir. "Planet" termini geoloq William Daniel Conybeare tərəfindən kiçik planetlərin təsvir edilməsi üçün istifadə edilmişdir, lakin ümumi istifadədə deyil. Ceres, Pallas və Vesta meteor kəmərinin üç böyük obyekti protoplanet mərhələsinə gəldi. Ceres, iç günəş sistemindəki tək dwarf planet.
Həmçinin bax
İstinadlar
- JPL Small-Body Database.
- https://web.gps.caltech.edu/~mbrown/planetlila/.
- http://hubblesite.org/pubinfo/pdf/2007/24/pdf.pdf.
- http://web.gps.caltech.edu/~mbrown/planetlila/.
- JPL/NASA. "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. 2015-04-22. 2021-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-01-19.
- . 2010-12-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-21.
- [1] 2012-02-25 at the Wayback Machine (ing.)
- "Lenta.ru: Прогресс: Новая надежда". 2012-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-05-21.
- "News Release — IAU0804: Plutoid chosen as name for Solar System objects like Pluto". International Astronomical Union. Jun 11, 2008. 2012-05-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-10-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Erida simvoli q yun Ἔris lat Eris evveller 2003 UB 313 serti adi istifade edilirdi cirtdan planet 5 yanvar 2005 ci ilde astronomlardan ibaret qrup terefinden kesf edildi Qrupa Maykl Braun Kaliforniya texnologiya institutu Devid Rabinovic Cedvik Truxilo Cemini resedxanasi daxil idi Qrup Palomar resedxanasindaki 122 sm lik teleskopdan istifade etmisdir 29 iyul 2005 ci ilde kesf haqqinda artiq ictimaiyyete melumat verildi Perihelisi 5 7 milyard km afelisi 14 6 milyard km dir Orta radiusu 1163 km dir Sethinde temperatur 231S dir Gunes etrafinda 1 dovru 557 ildir son melumatlara gore Plutondan bir qeder kicikdir 24 avqust 2006 ci ile qeder planet statusuna iddia edirdi Hesab edilirdi ki Merkuriden boyukdur 6 iyun 2010 cu ilde aparilan olcu onun diametrini 10 km deqiqliye qeder olcmeye imkan verdi O qeder parlaqdir ki albedosu 1 dirse olcusu 2300 km den kicik deyil Erida 0 63 radianKesf edenMayk Braun Cad Truyillo David RabinovicKesf yeriPalomar ResedxanasiKesf tarixi21 oktyabr 2003Serefine adlandirilibEridaPeriapsidi5 686 663 858 919 1 mApoapsidi14 581 005 261 388 mBoyuk yarimoxu10 133 759 761 218 mOrta anomaliyasi3 6 radianEyilmesi0 77 radianQalxan milinin uzunlugu0 63 radianPerisentr arqumenti2 65 radianNeyin peykidirGunesOzune xas0 43883 0 434655467193Sethinin sahesi17 000 000 km Kutlesi16 6 0 2 yottagramOrta sixligi2 52 0 07 q sm Firlanma dovru25 9 7 77 saatAlbedo0 96Temperaturmin 30 K 42 5 K maks 55 K18 7 1 peyki var Disnomiya Status Ilk kesf edenler ve NASA onu Gunes sisteminin onuncu planeti elan etdiler Ancaq 24 avqust 2006 ci ilde Beynelxalq Astronomiya Ittifaqi planetlerin yeni qaydalarini tesdiq etdi ve onlara gore 2003 UB 313 planet statusu almadi 11 iyun 2008 ci ilde BAI anlayisi elan etdi Bu kateqoriyaya Erida ve Pluton aid edildiler Erida pluton ve Tritondan rengine gore ferqlenir Pluton ve Triton qirmizimtildir Erida ise bozumtul Tarixi metodlar Terminalogiya Enenevi olaraq Gunesdeki orbitdeki kicik quyruqlu ulduzlar planet ve ya meteoroidler olaraq tesnif ve meteoroid olaraq adlandirilanlarin sayi 10 metrden kicikdir Beech ve Steel in 1995 qezetinde oldugu kimi Yunan ulduzlu sozu asteroid hec bir resmi tesvire malik olmamisdir kicik sayda kicik planet Beynelxalq Astronomiya Birliyi terefinden secildi Bununla birlikde Ruben ve Grossman 10 metrden daha kicik planet kesf etdikden sonra planet ile meteoroidler arasindaki ayri seckiliyi qorumaq ucun 10 mm ve 1 metr arasindaki cisimlere aid daha evvelki meteoroid terifini revize etdiler Tapilan en kicik planet mutleq boyukluk H temel alinaraq 2008 TS26 H 33 2 ve 2011 CQ1 ve H 32 1 dir ve her ikisi de texminen 1 metr boyukluyundedir Diger dillerde planetoid yunanca planet kimi ustunluk teskil edir ve bu muddet planetar termini ustun edir Bezen ingilis dilinde asteroidler ucun alternativ olaraq istifade olunur xususile kicik planetlerin meselen cirtdan planetlerin oldugu kimi daha azdir Planetimal sozu benzer bir menaya malikdir ancaq Gunes sistemi meydana geldiyinde movcud planetlerin kicik struktur bloklarina aiddir Planet termini geoloq William Daniel Conybeare terefinden kicik planetlerin tesvir edilmesi ucun istifade edilmisdir lakin umumi istifadede deyil Ceres Pallas ve Vesta meteor kemerinin uc boyuk obyekti protoplanet merhelesine geldi Ceres ic gunes sistemindeki tek dwarf planet Hemcinin baxCirtdan planetler Pluton Haumea Serera MakemakeIstinadlar JPL Small Body Database https web gps caltech edu mbrown planetlila http hubblesite org pubinfo pdf 2007 24 pdf pdf http web gps caltech edu mbrown planetlila JPL NASA What is a Dwarf Planet Jet Propulsion Laboratory 2015 04 22 2021 01 19 tarixinde Istifade tarixi 2022 01 19 2010 12 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 05 21 1 2012 02 25 at the Wayback Machine ing Lenta ru Progress Novaya nadezhda 2012 05 30 tarixinde Istifade tarixi 2011 05 21 News Release IAU0804 Plutoid chosen as name for Solar System objects like Pluto International Astronomical Union Jun 11 2008 2012 05 10 tarixinde Istifade tarixi 2009 10 14