Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eri gölü (ing. Erie [ˈɪri], fr. Érié) — Kanada və ABŞ arasında, Böyük göllər sisteminə daxil göldür. 25 700 km² sahəyə malik olaraq, Göllərin dünyada sahəsinə görə sıralamasında 11-ci yeri tutur. Gölün qərb-cənun-qərb, şərq-şimal-şərq istiqamətində eni 388 kmdən 98 km qədərdir. Gölün sahillərində Miçiqan, Ohayo, Pensilvaniya və Nyu-York ştatları yerləşir.
| Eri gölü | |
|---|---|
| ing. Erie | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 174 m |
| Eni | 92 km |
| Uzunluğu |
|
| Sahil uzunluğu | 1370 km |
| Sahəsi | 25,7 min. |
| Həcmi | 480 km³ |
| Dərin yeri | 64 m |
| Orta dərinliyi | 19 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| | |
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gölün cənub-qərbində çoxlu ssayda adalar vardır. Suyun temperaturu qışda 0—2 °S, yayda isə 24 °S təşkil edir. Göl dekabrdan mart ayına qədər don olur. Gölə Detroyt, Qrand, Reyzin, Huron, Momi, Sandaski və Kuyahoqa çayları axır. Göldən Niaqara çayı başlayır və Ontario gölünə tökülür. Gölün sahilində Eri, Port-Stenli, Tolido, Monro və Klivlend şəhərləri vardır. Gölün adı erielhonan qəbilələrinin dilində "uzun quyruq" mənasını verir (Puma).
Coğrafiya və hidroqrafiya
Eri gölü dəniz səviyyəsindən təxminən 571 fut (174 m) hündürlükdə yerləşir. Göl 241 mil (388 km) uzunluğu və 57 mil (92 km) genişliyi ilə 25,874 km2 sahəyə malikdir. 63 fut (19 m) orta dərinliyi və 210 fut (64 m) maksimal dərinliyi ilə Böyük göllər içində ən dayazıdır.
Eri gölünün su səviyyəsi digər Böyük Göllərdə olduğu kimi mövsümlərlə də dəyişir. Ümumiyyətlə, ən aşağı səviyyələr yanvar və fevral aylarında, ən yüksəki isə iyun və ya iyulda olur. Orta illik səviyyə uzunmüddətli yağışdan asılı olaraq dəyişir.
Tarix
Avropalıların əraziyə ilk gəlişinə qədər burada Eri qəbilələri məskən olmuşdular. Fransa və irokenoz müharibəsi zamanı qəbilələr məhv edilir və onların yerinə ottava, ocibe, viandot və minqo qəbilələri köçürülür. Əraziyə gələn ilk avropalı Lui Jole (1669) olmuşdur. Bir müddət sonra ilk fransız məntəqəlıri salınır.
Ekologiya
Gölün özünə məxsus xüsusiyyəti vardır. Belə ki, soyuq hava kütlələri suyu olan gölün üzərindən keçərək qar effekti yaradır. Gölün bu təsiri ancaq göl donarkən baş verir. Böyük göllər arasında ən kiçiyi olması onun digərinə nisbətən daha tez donmasına səbəb olur.
Gölün mikroiqlimi kənt təsərrüfatının inşafına böyük təsir göstərir. Gölün şimal sahilinə zəngin meyvəçilik və tərəvəzçilik rayonunu təşkil edir. Ohaio, Pensilvaniya və Nyu-York ştatları əsas üzümçülük rayonudur.
1960—1970 ci illərdə göldə fosforitlərin miqdarının artımı müşahidə edilmişdir. Buna səbəb göldə olan yosunların məhvi olmuşdur. Bu minvalla göl tədricən ölü gölə çevrilirdi. Bu hall 1970-ci illərin sonlarına qədər davam etmişdir. Sahil xətdinin çirklənməsi aradan qaldırmağa başlanmışdır.
ABŞ və Kanada arasında (1972) imzalanmış müqaviləyə görə fosforitlərin axının azaltmışdır.
İstinadlar
- Chris Capella. "Answers: 10 snowiest 'cities' aren't all in New York" (ingilis). USATODAY.com. 2012-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 октября 2008.
- "What's the physics behind "lake effect snow"?" (ingilis). 2012-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2008.
- "Lake Erie 'Dead Zone'" (ingilis). 2012-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2008.
Mənbə
- "Lake Erie Islands Directory" (ingilis). 2012-02-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 октября 2008.
- "EPA's Great Lakes Atlas" (ingilis). 2012-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 октября 2008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eri golu ing Erie ˈɪri fr Erie Kanada ve ABS arasinda Boyuk goller sistemine daxil goldur 25 700 km saheye malik olaraq Gollerin dunyada sahesine gore siralamasinda 11 ci yeri tutur Golun qerb cenun qerb serq simal serq istiqametinde eni 388 kmden 98 km qederdir Golun sahillerinde Miciqan Ohayo Pensilvaniya ve Nyu York statlari yerlesir Eri goluing ErieUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 174 mEni 92 kmUzunlugu 388 kmSahil uzunlugu 1370 kmSahesi 25 7 min Hecmi 480 km Derin yeri 64 mOrta derinliyi 19 mYerlesmesi42 09 03 sm e 81 22 16 q u Olkeler ABS KanadaEri goluadalarla birlikde Vikianbarda elaqeli mediafayllar Golun cenub qerbinde coxlu ssayda adalar vardir Suyun temperaturu qisda 0 2 S yayda ise 24 S teskil edir Gol dekabrdan mart ayina qeder don olur Gole Detroyt Qrand Reyzin Huron Momi Sandaski ve Kuyahoqa caylari axir Golden Niaqara cayi baslayir ve Ontario golune tokulur Golun sahilinde Eri Port Stenli Tolido Monro ve Klivlend seherleri vardir Golun adi erielhonan qebilelerinin dilinde uzun quyruq menasini verir Puma Cografiya ve hidroqrafiyaEri golu deniz seviyyesinden texminen 571 fut 174 m hundurlukde yerlesir Gol 241 mil 388 km uzunlugu ve 57 mil 92 km genisliyi ile 25 874 km2 saheye malikdir 63 fut 19 m orta derinliyi ve 210 fut 64 m maksimal derinliyi ile Boyuk goller icinde en dayazidir Eri golunun su seviyyesi diger Boyuk Gollerde oldugu kimi movsumlerle de deyisir Umumiyyetle en asagi seviyyeler yanvar ve fevral aylarinda en yukseki ise iyun ve ya iyulda olur Orta illik seviyye uzunmuddetli yagisdan asili olaraq deyisir TarixAvropalilarin eraziye ilk gelisine qeder burada Eri qebileleri mesken olmusdular Fransa ve irokenoz muharibesi zamani qebileler mehv edilir ve onlarin yerine ottava ocibe viandot ve minqo qebileleri kocurulur Eraziye gelen ilk avropali Lui Jole 1669 olmusdur Bir muddet sonra ilk fransiz menteqeliri salinir EkologiyaGolun ozune mexsus xususiyyeti vardir Bele ki soyuq hava kutleleri suyu olan golun uzerinden kecerek qar effekti yaradir Golun bu tesiri ancaq gol donarken bas verir Boyuk goller arasinda en kiciyi olmasi onun digerine nisbeten daha tez donmasina sebeb olur Golun mikroiqlimi kent teserrufatinin insafina boyuk tesir gosterir Golun simal sahiline zengin meyvecilik ve terevezcilik rayonunu teskil edir Ohaio Pensilvaniya ve Nyu York statlari esas uzumculuk rayonudur 1960 1970 ci illerde golde fosforitlerin miqdarinin artimi musahide edilmisdir Buna sebeb golde olan yosunlarin mehvi olmusdur Bu minvalla gol tedricen olu gole cevrilirdi Bu hall 1970 ci illerin sonlarina qeder davam etmisdir Sahil xetdinin cirklenmesi aradan qaldirmaga baslanmisdir ABS ve Kanada arasinda 1972 imzalanmis muqavileye gore fosforitlerin axinin azaltmisdir IstinadlarChris Capella Answers 10 snowiest cities aren t all in New York ingilis USATODAY com 2012 02 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 oktyabrya 2008 What s the physics behind lake effect snow ingilis 2012 02 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 oktyabr 2008 Lake Erie Dead Zone ingilis 2012 02 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 oktyabr 2008 Menbe Lake Erie Islands Directory ingilis 2012 02 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 oktyabrya 2008 EPA s Great Lakes Atlas ingilis 2012 02 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 oktyabrya 2008