Erebuni Dövlət Təbiət Qoruğu (erm. «Էրեբունի» արգելոց) — Ermənistan ərazisinin Kotayk mərzi ilə Ararat mərzi sərhədində, Şorbulaq və Qexadir kəndləri arasında yerləşir. Qoruq 1981-ci ildə 89 ha ərazidə təşkil olunmuşdur. Burada 10 milyonlarla yaşı olan suxurlar vardır. Burada Ermənistan ərazisində yetişən endemik bitkilər var.
Erebuni Dövlət Təbiət Qoruğu | |
---|---|
erm. «Էրեբունի» արգելոց | |
| |
BTMB kateqoriyası — II (Milli park) | |
Sahəsi | 0,89 km2 ha |
Mütləq hündürlüyü | min. 1.300 m, maks. 1.450 m |
Yaradılma tarixi | 1981 (qoruq statusu) |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Ermənistan |
Vilayət | Ararat mərzi və Kotayk mərzi |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Təbiəti
İqlimi
Qoruğun ərazisi olduqca kontinentald və qurudur. Orta illik temperatur 11 °C, yağıntının miqdarı 300–350 mm təşkil edir. Qışı az qarlı, qoyuq və buludlu olur. Qar örtüyünün qalınlığı 10–35 sm arasında dəyişir. Qış noyabrın ikinci yarısında başlayır və martın ikinci yarısında isə bitir. Yanvar ayının orta temperaturu −4 °C olur. Minimum temperatur isə −31 °C-dir. Yazı isti və rütubətlidir. Yayı isə davamlı, isti və qurudur. Yayın orta temperaturu 23 °C, maksimal temperatur isə 41 °C olur. Qoruq ərazisində su tutarları yoxdur.
Flora
Qoruğun ərazisi kiçik olmasına baxmayaraq kifayət qədər zəngindir. Burada 293 növ 197 cins 46 fəsilədə birləşir. Rast gəlinən nadir və endemik bitki növləri: Triticum araraticum, Triticum urartu, Triticum boeoticum, Amblyopyrum muticum, Secale vavilovii, Actinolema macrolema, Szovitsia callicarpa, Cichorium glandulosum, Iris reticulata və Iris elegantissima. Qoruqda bitən bitkilərdən 100-ü dənli bitkidir. Torpaq örtüyünün bir hissəsi əsasən ot bitkiləri ilə örtülü olur. Bitki örtüyünün böyük hussəsi isti yay ayları tamamən quruyur.
Fauna
Araşdırmalara görə qoruqda aşağıdakı csnlılar yaşayır:
İlanlar: Gürzə (Macrovipera lebetina), kərtənkələyəbənzər ilan (Malpolon monspessulanus), Qərb yatağanı (Eryx jaculus), Eirenis collaris, Eirenis punctatolineatus eyrensləri, Rəngarəng təlxə (Hemorrhois ravergieri), Zeytuni təlxə (Platyceps najadum), Xəzər təlxəsi (Dolichophis caspius), Qafqaz kələzi (Laudakia caucasia), Sarı koramal (Pseudopus apodus).
Kərtənkələlər: Cənubi Qafqaz kərtənkələciyi (Eremias pleskei) və Ştraux kərtənkələciyi (Eremias strauchi), Zolaqlı (Lacerta strigata) və Aralıq kərtənkələsi (Lacerta media) Qızılı mabuya (Trachylepis aurata), Uzunayaq sçink (Eumeces schneideri) və Ophisops elegans.
Üstəlik qoruq ərazisində Xəzər tısbağası (Mauremys caspica), Göl qurbağası (Pelophylax ridibundus), Yaşıl quru qurbağası (Bufo viridis), Ağacqurbağası və Suriya sarımsaqiyli qurbağası (Pelobates syriacus).
Qoruq ərazisində ümumilikdə 50 növ sərçəkimilərə aid quş növləri yaşayır.
Ən geniş yayılmış məməlilər — Tülkü və Adi gəlincikdir (Mustela nivalis). 70-ci illərə qədər burada canavar və porsuq müşahidə edilsədə hazlrda nadir hallarda görünür.
Hazırkı vəziyyət
Hazırda qoruq demək olar ki, nəzarətsizdir. Bu səbəbdən təbiətinə nə qədər zərər dəyməsi bilinmir. 2009-cu ildə onun bərpası üçün proqram hazırlanmışdır.
İstinadlar
- . 2008-03-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-30.
- . 2009-02-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-30.
- 2007-ci ilə olan məlumat nv.am[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Erebuni Erebuni Dovlet Tebiet Qorugu erm Էրեբունի արգելոց Ermenistan erazisinin Kotayk merzi ile Ararat merzi serhedinde Sorbulaq ve Qexadir kendleri arasinda yerlesir Qoruq 1981 ci ilde 89 ha erazide teskil olunmusdur Burada 10 milyonlarla yasi olan suxurlar vardir Burada Ermenistan erazisinde yetisen endemik bitkiler var Erebuni Dovlet Tebiet Qoruguerm Էրեբունի արգելոցMilli parkdan bir menzereBTMB kateqoriyasi II Milli park Sahesi 0 89 km2 haMutleq hundurluyu min 1 300 m maks 1 450 mYaradilma tarixi 1981 qoruq statusu Yerlesmesi40 09 00 sm e 44 38 00 s u Olke ErmenistanVilayet Ararat merzi ve Kotayk merziErebuni Dovlet Tebiet Qorugu Vikianbarda elaqeli mediafayllarTebietiIqlimi Qorugun erazisi olduqca kontinentald ve qurudur Orta illik temperatur 11 C yagintinin miqdari 300 350 mm teskil edir Qisi az qarli qoyuq ve buludlu olur Qar ortuyunun qalinligi 10 35 sm arasinda deyisir Qis noyabrin ikinci yarisinda baslayir ve martin ikinci yarisinda ise bitir Yanvar ayinin orta temperaturu 4 C olur Minimum temperatur ise 31 C dir Yazi isti ve rutubetlidir Yayi ise davamli isti ve qurudur Yayin orta temperaturu 23 C maksimal temperatur ise 41 C olur Qoruq erazisinde su tutarlari yoxdur Flora Qorugun erazisi kicik olmasina baxmayaraq kifayet qeder zengindir Burada 293 nov 197 cins 46 fesilede birlesir Rast gelinen nadir ve endemik bitki novleri Triticum araraticum Triticum urartu Triticum boeoticum Amblyopyrum muticum Secale vavilovii Actinolema macrolema Szovitsia callicarpa Cichorium glandulosum Iris reticulata ve Iris elegantissima Qoruqda biten bitkilerden 100 u denli bitkidir Torpaq ortuyunun bir hissesi esasen ot bitkileri ile ortulu olur Bitki ortuyunun boyuk hussesi isti yay aylari tamamen quruyur Fauna Arasdirmalara gore qoruqda asagidaki csnlilar yasayir Ilanlar Gurze Macrovipera lebetina kertenkeleyebenzer ilan Malpolon monspessulanus Qerb yatagani Eryx jaculus Eirenis collaris Eirenis punctatolineatus eyrensleri Rengareng telxe Hemorrhois ravergieri Zeytuni telxe Platyceps najadum Xezer telxesi Dolichophis caspius Qafqaz kelezi Laudakia caucasia Sari koramal Pseudopus apodus Kertenkeleler Cenubi Qafqaz kertenkeleciyi Eremias pleskei ve Straux kertenkeleciyi Eremias strauchi Zolaqli Lacerta strigata ve Araliq kertenkelesi Lacerta media Qizili mabuya Trachylepis aurata Uzunayaq scink Eumeces schneideri ve Ophisops elegans Ustelik qoruq erazisinde Xezer tisbagasi Mauremys caspica Gol qurbagasi Pelophylax ridibundus Yasil quru qurbagasi Bufo viridis Agacqurbagasi ve Suriya sarimsaqiyli qurbagasi Pelobates syriacus Qoruq erazisinde umumilikde 50 nov sercekimilere aid qus novleri yasayir En genis yayilmis memeliler Tulku ve Adi gelincikdir Mustela nivalis 70 ci illere qeder burada canavar ve porsuq musahide edilsede hazlrda nadir hallarda gorunur Hazirki veziyyetHazirda qoruq demek olar ki nezaretsizdir Bu sebebden tebietine ne qeder zerer deymesi bilinmir 2009 cu ilde onun berpasi ucun proqram hazirlanmisdir Istinadlar 2008 03 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 30 2009 02 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 30 2007 ci ile olan melumat nv am olu kecid