Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Enxeduanna və ya En-hedu-ana (e. ə. XXIII əsr, Akkad – e. ə. XXIII əsr) Akkad kralı Sarqonun və böyük ehtimalla Kraliça Taşlultumun qızı. Tarixdə bilinən ilk qadın şair və yazar. Bəzi mənbələrə görə isə tarixdə ilk şair və yazardır .
| Enxeduanna | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | e. ə. XXIII əsr |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | e. ə. XXIII əsr |
| Atası | Böyük Sarqon |
| Anası | Taşlultum[d] |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, keşiş, filosof |
| Əsərlərinin dili | şumer dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
Şummerlərin Ay tanrısı Nannanın baş rahibəsi olan Enxeduanna güman edilir ki, Akkad kralı I Sarqonun qızı idi . I Sarqon onu Şumerlərin ən vacib məbədinin baş rahibəsi seçmiş və ona Şumer allahları ilə Akkad allahları arasında münasibətləri nizama salmağı tapşırmışdı. 1927-ci ildə britaniyalı arxeoloq Leonard Uuley qədim Şumer şəhəri olan Urda apardığı arxeoloji qazıntılar zamanı üzərində Enxeduannanın rəsmi olan kalsit disk şəkilli daş tapmışdı. Onun sürəti disk üzərində rahatlıqla seçilirdi. Diskin uzunluğu 25,6 sm qalınlığı isə 7,1 sm idi. Onun arxa tərəfindəki yazı 11 sütundan ibarətidi və burada Enxeduanna "Sarqonun qızı, Nannanın həyat yoldaşı" kimi təsvir edilmişdi. Diskin dairəvi forması isə Ay allahı İnnanın xüsusiyyətlərindən sayılan tam ayı təmsil edir. Bundan başqa Uuley rahibələrin dəfn edildiyi kompleksi də meydana çıxardı. 1958-ci ildə tarixçi Adam Falkenşteyn "Böyük Sarqonun qızı Enxeduanna" adlı məqaləsini çap etdirdi. Daha sonra Hallo və Van Diyk Enxeduannanın şeirlərinin ilk mətnlərini tərcümə edərək 1968-ci ildə nəşr etdirdilər .
Yaradıcılığı
Günümzdə Enxeduanna tərəfindən bəstələnən və Şumer, Akkad məbədləri: Eridu, Sippar və Esnunaya həsr olunan 42 dini nəğmə bizə məlumdur. Bu nəğmələrin mətnləri Ur və Nippur şəhərlərindən aparılan qazıntılar zamanı aşkar edilmiş 37 ədəd tabletlərdən əldə edilmişdir. Bu kolleksiya "Şumer məbəd nəğmələri" adlandırılmışdır. Bu haqqda Enxeduanna yazır : "Mənim kralım, bu günə qədər heç kimin yaratmadığı bir şey yaratdı" . Bu nəğmələr Enxeduannanın ölümündən sonra da uzun müddət oxunmuş və insanlar onu yad etmişdir. Onun bir digər məşhur əsəri isə Ay allahı İnannaya həsr etdiyi "İnannaya ehtiram" adlı əsəridir. Onun əsərlərinin bir çoxu "Elektron Şumer ədəbiyyatı külliyatında" tərcümə edilərək yerləşdirilmişdir.
Əsərləri
- "İnannaya ehtiram" (Nin-me-šara) - 153 misradan ibarətdir. Halo və van Diyk tərəfindən 1968-ci ildə tərcümə edilmişdir. İlk 65 misrada ilahə ilə bağlı epitetlər işlədilmiş, 122-135-ci misralarda isə İnannanın ilahi xüsusiyyətlərindən söz açılmışdır.
- "In-nin ša-gur-ra"- 274 misradan ibarətdir, tamamlanmamışdır. 1976-cı ildə Syöberq tərəfidən tərcümə edilmişdir.
- "İnanna və Ebih" (In-nin me-huš-a) - Limet tərəfindən 1969-cu ildə tərcümə edilmişdir.
- "Məbəd nəğmələri" - Syöberq və Berqmann tərəfindən 1969-cu ildə hazırlanmışdır.
- "Nanna üçün nəğmə" - Uestenholz tərəfindən hazırlanmışdır.
İstinadlar
- "Enheduanna, First Named Author in Human History". 2022-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-24.
- "Enheduanna, Daughter of King Sargon, Princess, Poet, Priestess (2300 B.C.)". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-24.
- Tetlow, Elisabeth Meier. Women, Crime, and Punishment in Ancient Law and Society: The ancient Near East. Continuum International Publishing Group. 2004.
- Roberta Binkley. Reading the Ancient Figure of Enheduanna // Rhetoric before and beyond the Greeks. SUNY Press. 2004. 47. ISBN .
- Hallo and Van Dijk 1968 s. 3.
- Michael Roaf. Mesopotamia and the ancient Near East. Stonehenge Press. 1992. ISBN . 2018-12-25 tarixində . İstifadə tarixi: 29 iyul 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Enxeduanna ve ya En hedu ana e e XXIII esr Akkad e e XXIII esr Akkad krali Sarqonun ve boyuk ehtimalla Kralica Taslultumun qizi Tarixde bilinen ilk qadin sair ve yazar Bezi menbelere gore ise tarixde ilk sair ve yazardir EnxeduannaDogum tarixi e e XXIII esrDogum yeri AkkadVefat tarixi e e XXIII esrAtasi Boyuk SarqonAnasi Taslultum d Fealiyyeti sair yazici kesis filosofEserlerinin dili sumer dili Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaSummerlerin Ay tanrisi Nannanin bas rahibesi olan Enxeduanna guman edilir ki Akkad krali I Sarqonun qizi idi I Sarqon onu Sumerlerin en vacib mebedinin bas rahibesi secmis ve ona Sumer allahlari ile Akkad allahlari arasinda munasibetleri nizama salmagi tapsirmisdi 1927 ci ilde britaniyali arxeoloq Leonard Uuley qedim Sumer seheri olan Urda apardigi arxeoloji qazintilar zamani uzerinde Enxeduannanin resmi olan kalsit disk sekilli das tapmisdi Onun sureti disk uzerinde rahatliqla secilirdi Diskin uzunlugu 25 6 sm qalinligi ise 7 1 sm idi Onun arxa terefindeki yazi 11 sutundan ibaretidi ve burada Enxeduanna Sarqonun qizi Nannanin heyat yoldasi kimi tesvir edilmisdi Diskin dairevi formasi ise Ay allahi Innanin xususiyyetlerinden sayilan tam ayi temsil edir Bundan basqa Uuley rahibelerin defn edildiyi kompleksi de meydana cixardi 1958 ci ilde tarixci Adam Falkensteyn Boyuk Sarqonun qizi Enxeduanna adli meqalesini cap etdirdi Daha sonra Hallo ve Van Diyk Enxeduannanin seirlerinin ilk metnlerini tercume ederek 1968 ci ilde nesr etdirdiler YaradiciligiGunumzde Enxeduanna terefinden bestelenen ve Sumer Akkad mebedleri Eridu Sippar ve Esnunaya hesr olunan 42 dini negme bize melumdur Bu negmelerin metnleri Ur ve Nippur seherlerinden aparilan qazintilar zamani askar edilmis 37 eded tabletlerden elde edilmisdir Bu kolleksiya Sumer mebed negmeleri adlandirilmisdir Bu haqqda Enxeduanna yazir Menim kralim bu gune qeder hec kimin yaratmadigi bir sey yaratdi Bu negmeler Enxeduannanin olumunden sonra da uzun muddet oxunmus ve insanlar onu yad etmisdir Onun bir diger meshur eseri ise Ay allahi Inannaya hesr etdiyi Inannaya ehtiram adli eseridir Onun eserlerinin bir coxu Elektron Sumer edebiyyati kulliyatinda tercume edilerek yerlesdirilmisdir Eserleri Inannaya ehtiram Nin me sara 153 misradan ibaretdir Halo ve van Diyk terefinden 1968 ci ilde tercume edilmisdir Ilk 65 misrada ilahe ile bagli epitetler isledilmis 122 135 ci misralarda ise Inannanin ilahi xususiyyetlerinden soz acilmisdir In nin sa gur ra 274 misradan ibaretdir tamamlanmamisdir 1976 ci ilde Syoberq terefiden tercume edilmisdir Inanna ve Ebih In nin me hus a Limet terefinden 1969 cu ilde tercume edilmisdir Mebed negmeleri Syoberq ve Berqmann terefinden 1969 cu ilde hazirlanmisdir Nanna ucun negme Uestenholz terefinden hazirlanmisdir Istinadlar Enheduanna First Named Author in Human History 2022 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 24 Enheduanna Daughter of King Sargon Princess Poet Priestess 2300 B C 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 24 Tetlow Elisabeth Meier Women Crime and Punishment in Ancient Law and Society The ancient Near East Continuum International Publishing Group 2004 Roberta Binkley Reading the Ancient Figure of Enheduanna Rhetoric before and beyond the Greeks SUNY Press 2004 47 ISBN 9780791460993 Hallo and Van Dijk 1968 s 3 Michael Roaf Mesopotamia and the ancient Near East Stonehenge Press 1992 ISBN 978 0 86706 681 4 2018 12 25 tarixinde Istifade tarixi 29 iyul 2011