Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fillər (Elephantidae) — Məməlilər sinfinin xortumlular dəstəsindən fəsilə. Bitkilərlə qidalanan Fillər quruda yaşayan ən böyük məməli heyvanlardır, yəni bala doğurur və onu südlə bəsləyir. Fillərin böyük cüssəsindən dolayı ovçusu yoxdur. Şirlər ancaq bala, xəstə, yaxud çox yaşlı filləri ovlaya bilirlər. Dişi fillər sürü halında yaşayır və bu baxımdan sosial canlılar olaraq qəbul olunurlar. Erkək fillər cinsi yetişkənliyə yetişəndə qruplara atılır. Erkək fillər də bəzən sürülər şəklində də yaşayır.
| Fillər | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Dəstəüstü: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Klad: Klad: Fəsiləüstü: Fəsilə: Fillər | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Onların tük örtüyü seyrəkdir, sadəcə quyruğun ucunda bir qədər sıx və uzundur.
Afrika fili
Hazırda Afrikada cəmi 600 min fil yaşayır, ancaq hər il onların sayı 38 min azalır. Fillərin azalmasının əsas səbəbi onların dişlərinə görə qanunsuz yolla ovlanmasıdır. Fillərin bala vermə səviyyəsinin azalması da nəzərə alınarsa, ən gec 15 ildən sonra Afrikada fillərin nəsli kəsiləcək. Afrika filinin dərisi qalındır, Hindistan filindən cüssə və qulaqlarının eni baxımından daha böyükdür.
Hindistan fili
Hindistanda və Şri-Lankada yaşayırlar. Dərisi hamardır. Boyları 10 metrə çatır.
Fiziologiyası
Tənəffüs sistemi — 2 ağciyəri var.
Həzm sisteminə ağız, udlaq, qida borusu, mədə, qaraciyər bağırsaqlar daxildir. Həzm sistemi ağızdan başlayır. Ağız suyu ilə islanmış qida dişlər vasitəsilə əzilərək üyüdülür. Sonra qida borusu vasitəsilə ağızdan mədəyə ötürülür. Mədədən bağırsağa gedən qidanın tərkibi bağırsaqda sorulur.
İfrazat sistemi — sidik kisəsi daxildir.
Qan-damar sistemi — ürək və ondan çıxaraq bütün bədəni əhatə edən damarlardan ibarətdir.
Sinir sistemi
Cinsiyyət sistemi
Skeleti
Maraqlı məlumatlar
- Afrika həkimləri 400 fili müayinə etdikdən sonra aşkara çıxarmışlar ki, yemləri otdan ibarət olan bu nəhənglər skleroz xəstəliyinə tutulmuşlar, halbuki indiyədək belə güman edilirdi ki, həmin xəstəliyə yağ-piy ilə çox qidalananlar tutula bilərlər. Həkimlər fillərin orqanizminin bu sirrini hələ də aça bilməmişlər.
- Fillər çimməyi çox sevdikləri üçün özlərinə su hovuzu da düzəldirlər. Fillər çayın qarşısını daşla, ağacla tutaraq dərinliyi 1,2 – 2 m olan hovuzda isti günlərdə həvəslə çimirlər.
- Afrika fili bədəncə Asiya filindən böyükdür, onun hündürlüyü 3,5 m, ağırlığı 5 tondan çoxdur. Ayaqlarının pəncə hissəsinin altı çox sərt və eyni zamanda elastik olur ki, bədəninin əsas ağırlığı bu yastıqlar üzərinə düşür. Buna görə də fil bədəncə ağır heyvan olmasına baxmayaraq, cəld və səssiz yeriyir. Filin xortumu çox elasik və güclüdür. Burun dəlikləri xortumun ucunda yerləşir. Xortumun ucunda barmaqşəkilli ətli çıxıntı vardır. Afrika filinin dişlərinin uzunluğu 2 metr və ağırlığı 80 kq olur. Hər 10–15 ildən bir dişlər yenisi ilə əvəz olunur. Fil 60–80 il yaşayır və bu müddətdə təxminən 6 dəfə diş dəyişir.
- Dişi fil hər 3–4 ildən bir balalayır və hər dəfə 1 bala doğur. Yeni doğulmuş bala tüklə örtülü olur, bir neçə gün sonra anasının dalınca gəzir.
- Fil 4 dizi olan yeganə məməli heyvandır. 21–22 ay hamiləlik dövrü keçirir. Hər il dünyada 2 milyon fil doğulur, bir o qədər də ölür.
Şəkillər
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2006.
- Wilson D. E., Reeder D. M. Class Mammalia Linnaeus, 1758. // Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness / red. Z. Zhang 2011. C. 3148, burax. 1. S. 56–60. , 978-1-86977-850-7
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-03.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Filler Elephantidae Memeliler sinfinin xortumlular destesinden fesile Bitkilerle qidalanan Filler quruda yasayan en boyuk memeli heyvanlardir yeni bala dogurur ve onu sudle besleyir Fillerin boyuk cussesinden dolayi ovcusu yoxdur Sirler ancaq bala xeste yaxud cox yasli filleri ovlaya bilirler Disi filler suru halinda yasayir ve bu baximdan sosial canlilar olaraq qebul olunurlar Erkek filler cinsi yetiskenliye yetisende qruplara atilir Erkek filler de bezen suruler seklinde de yasayir FillerElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarDesteustu AfroterilerKlad Klad Deste XortumlularYarimdeste Klad Klad Fesileustu Fesile FillerBeynelxalq elmi adiElephantidae J E Gray 1821 Sekil axtarisiITIS 584935NCBI 9780EOL 1644FW 43263 Onlarin tuk ortuyu seyrekdir sadece quyrugun ucunda bir qeder six ve uzundur Afrika filiHazirda Afrikada cemi 600 min fil yasayir ancaq her il onlarin sayi 38 min azalir Fillerin azalmasinin esas sebebi onlarin dislerine gore qanunsuz yolla ovlanmasidir Fillerin bala verme seviyyesinin azalmasi da nezere alinarsa en gec 15 ilden sonra Afrikada fillerin nesli kesilecek Afrika filinin derisi qalindir Hindistan filinden cusse ve qulaqlarinin eni baximindan daha boyukdur Hindistan filiHindistanda ve Sri Lankada yasayirlar Derisi hamardir Boylari 10 metre catir FiziologiyasiTeneffus sistemi 2 agciyeri var Hezm sistemine agiz udlaq qida borusu mede qaraciyer bagirsaqlar daxildir Hezm sistemi agizdan baslayir Agiz suyu ile islanmis qida disler vasitesile ezilerek uyudulur Sonra qida borusu vasitesile agizdan medeye oturulur Mededen bagirsaga geden qidanin terkibi bagirsaqda sorulur Ifrazat sistemi sidik kisesi daxildir Qan damar sistemi urek ve ondan cixaraq butun bedeni ehate eden damarlardan ibaretdir Sinir sistemi Cinsiyyet sistemi SkeletiMaraqli melumatlarAfrika hekimleri 400 fili muayine etdikden sonra askara cixarmislar ki yemleri otdan ibaret olan bu nehengler skleroz xesteliyine tutulmuslar halbuki indiyedek bele guman edilirdi ki hemin xesteliye yag piy ile cox qidalananlar tutula bilerler Hekimler fillerin orqanizminin bu sirrini hele de aca bilmemisler Filler cimmeyi cox sevdikleri ucun ozlerine su hovuzu da duzeldirler Filler cayin qarsisini dasla agacla tutaraq derinliyi 1 2 2 m olan hovuzda isti gunlerde hevesle cimirler Afrika fili bedence Asiya filinden boyukdur onun hundurluyu 3 5 m agirligi 5 tondan coxdur Ayaqlarinin pence hissesinin alti cox sert ve eyni zamanda elastik olur ki bedeninin esas agirligi bu yastiqlar uzerine dusur Buna gore de fil bedence agir heyvan olmasina baxmayaraq celd ve sessiz yeriyir Filin xortumu cox elasik ve gucludur Burun delikleri xortumun ucunda yerlesir Xortumun ucunda barmaqsekilli etli cixinti vardir Afrika filinin dislerinin uzunlugu 2 metr ve agirligi 80 kq olur Her 10 15 ilden bir disler yenisi ile evez olunur Fil 60 80 il yasayir ve bu muddetde texminen 6 defe dis deyisir Disi fil her 3 4 ilden bir balalayir ve her defe 1 bala dogur Yeni dogulmus bala tukle ortulu olur bir nece gun sonra anasinin dalinca gezir Fil 4 dizi olan yegane memeli heyvandir 21 22 ay hamilelik dovru kecirir Her il dunyada 2 milyon fil dogulur bir o qeder de olur SekillerAfrika mese fili Afrika savanna fili Asiya filiIstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2006 Wilson D E Reeder D M Class Mammalia Linnaeus 1758 Animal Biodiversity An Outline of Higher level Classification and Survey of Taxonomic Richness red Z Zhang 2011 C 3148 burax 1 S 56 60 ISBN 978 1 86977 849 1 978 1 86977 850 7 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 03 Hemcinin bax