Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Edilli — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Edilli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 2 oktyabr 1992-ci ildən 15 oktyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Edilli kəndi 15 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.
| Edilli | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Rayon | Xocavənd rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 715 m |
| Saat qurşağı | |
| | |
Toponimikası
Etnotoponimdir. Toponim qırğızların edilli tayfa adını özündə əks etdirir. Xəzərlərin üç paytaxt şəhərindən birinin adı İdil, Edil (Volqa) çayının keçmış adlarından biri İtil olmuşdur. Hazırda Türkiyənin Qars əyalətində Edilli adlanan kənd mövcuddur.
Edilli kəndinin başqa adı Eqdillu kimidir. Bu adın mənbəyi haqqında iki fikir ola bilər. Birincisi Xəzər xaqanlığının İtil şəhərindən çıxmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində yarandığına görə "İtil" adından fonetik formadır. İkincisi qıpçaqların Ed tayfasının adından, el (tayfa) və mənsubiyyət bildirən -li şəkilçisindən ibarətdir. 1185-ci ilə aid rus mənbəində Cənub-şərqi Avropa çöllərində yaşayan qıpçaqların bir tayfasının Etebiçi (Et, Ed etnonimindən, oba sözündən və rus dilindən əlavə olunma "içi" patronimik şəkilçisini) kimi qeyd olunmuşdur. 1588-ci ilə aid mənbədə Gəncə qəzasında Kürək aranı (Kürəkçay sahilində qışlaq) adlı yerdə İdlu adlı bir el qışlamışdı. Göycə mahalında Etil və Qars əyalətinin Kağızman dairəsində Edillu kənd adları ilə mənşəcə eynidir.
Kəndin adı 1727-ci ildə Osmanlı qaynaqlarında Dizaq nahiyəsinin Eydilli (beydilli) kəndi olaraq keçir.
Tarixi
Qarabağ Xanlığı Rusiya İmperiyası tərəfindən ləğv edildikdən sonra, Edilli kəndi yeni yaradılmış Yelizavetpol quberniyasının Cəbrayıl qəzasının idarəsində olmuşdur. 1918-ci ildə Qarabağda baş vermiş qətliamlar zamanı Edilli kəndinə də erməni silahlı dəstələrinin hücumları olmuş və türk əsilli kənd sakinlərindən qətlə yetirilənlər olmuşdur. Sovet İttifaqı dövründə, 1989-cu ildə etibrən kəndin azərbaycanlı sakinlərinə hücumlar başlayıb. Qarabağ münaqişəsinin vüsət alması ilə davam edən hücumlar bir neçə il sonra kəndin işğalı ilə nəticələnib. Edilli kəndi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən 2 oktyabr 1992-ci ildə işğal edilib. İşğal dövründə kənddə azərbaycanlılara məxsus tarixi abidələr, qəbiristanlıqlar və yaşayış yerləri ermənilər tərəfindən dağıdılıb. Kənd 15 oktyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. 2022-ci ilin Fevral ayında Edilli kəndində kütləvi məzarlıq aşkarlanmışdır. Kütləvi məzarlıq, Azərbaycan Respublikasının Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının İşçi Qrupunun, birinci Qarabağ müharibəsi zamanı əsir-girovluqda olmuş şəxslərin şahid ifadələrinə əsasən apardığı axtarış-araşdırma tədbirləri nəticəsində müəyyən edilmişdir. İlkin məlumatlara əsasən, məzarlıqda 15-20 nəfərin qalıqlarının olduğu güman olunurdu.
Tarixi abidələri
Edilli kəndində aşağıdakı daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmışdır:
| İnventar № | Abidənin adı | Tarixi | Yerləşdiyi ünvan | Növü | Əhəmiyyət dərəcəsi |
|---|---|---|---|---|---|
| 4344 | Məbəd | Qeyd olunmayıb | Edilli kəndi | Memarlıq | Yerli |
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd Qarabağ silsiləsinin cənub-şərq ətəyində yerləşir.
Əhalisi
| İl | Daimi əhali | Kişilər | Qadınlar |
|---|---|---|---|
| 1999 | XXXX | XXXX | XXXX |
| 2009 | ↗XXXX | ↗XXXX | ↗XXXX |
Tanınmış şəxsləri
- Artur Mkrtçyan (1959-1992) — Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı erməni separatçıların hərbi və siyasi liderlərindən biri.
İqtisadiyyatı
Mədəniyyəti
Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil.
Təhsil
Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil.
Din
Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır.
Səhiyyə
Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil.
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 58" (PDF). 2022-01-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-02.
- "Xocavəndin işğaldan azad olunmuş yaşayış məntəqələri (https://xocavend-ih.gov.az/)". 2023-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-10.
- Edilli // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. XXXX. ISBN .
- B.Budaqov, Q.Qeybullayev. Yuxarı Qarabağ toponimləri. 2005
- ""Gence-Karabağ Eyâleti"nin Mufassal Defteri"
- Qismət Yunusoğlu. "Araz çayı və Xudafərin körpüsü sahillərinin qanlı günləri" (az.). Kaspi.№ 184.S.15. 31 oktyabr 2018. 2021-05-06 tarixində .
- "Rəşadətli Azərbaycan Ordusu tərəfindən Füzuli rayonunun Arış, Cəbrayıl rayonunun Doşulu, Xocavənd rayonunun Edişə, Düdükçü, Edilli, Çiraquz kəndləri işğaldan azad edilib. Eşq olsun Azərbaycan Ordusuna! Qarabağ Azərbaycandır!" (az.). İlham Əliyev. 15 oktyabr 2020. 2022-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-15.
- Habil Aslanoğlu. "Xocavəndin Edilli kəndində kütləvi məzarlıq aşkarlanıb" (az.). APA. 24 fevral 2022. 2022-03-09 tarixində .
- "Dövlət Komissiyası Xocavənd rayonunun Edilli kəndində və Füzuli şəhəri ərazisində kütləvi məzarlıqların aşkarlanması ilə bağlı məlumat yayıb" (az.). AzərTac. 25.02.2022. 2022-03-03 tarixində .
- İlhamə Əbülfət. "Hikmət Hacıyev: "Ermənistan Xocalı qətliamına görə cavab verməlidir"" (az.). Oxu.az. 25.02.2022. 2022-03-09 tarixində .
- "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 111" (PDF). 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-17.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. XXXX.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. XXXX.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki ve ya bolmedeki melumatlar kohnedir Sehifeye yenilenmis melumatlar elave etmekle Vikipediyani zenginlesdirmeye komek ede bilersiniz Edilli Azerbaycan Respublikasinin Xocavend rayonunun Edilli kend inzibati erazi dairesinde kend 2 oktyabr 1992 ci ilden 15 oktyabr 2020 ci ile kimi Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda olmusdur Edilli kendi 15 oktyabr 2020 ci il tarixinde Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edilmisdir Edilli39 33 39 sm e 47 04 08 s u Olke AzerbaycanRayon Xocavend rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 715 mSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Edilli EdilliToponimikasiEtnotoponimdir Toponim qirgizlarin edilli tayfa adini ozunde eks etdirir Xezerlerin uc paytaxt seherinden birinin adi Idil Edil Volqa cayinin kecmis adlarindan biri Itil olmusdur Hazirda Turkiyenin Qars eyaletinde Edilli adlanan kend movcuddur Edilli kendinin basqa adi Eqdillu kimidir Bu adin menbeyi haqqinda iki fikir ola biler Birincisi Xezer xaqanliginin Itil seherinden cixmis ailelerin meskunlasmasi neticesinde yarandigina gore Itil adindan fonetik formadir Ikincisi qipcaqlarin Ed tayfasinin adindan el tayfa ve mensubiyyet bildiren li sekilcisinden ibaretdir 1185 ci ile aid rus menbeinde Cenub serqi Avropa collerinde yasayan qipcaqlarin bir tayfasinin Etebici Et Ed etnoniminden oba sozunden ve rus dilinden elave olunma ici patronimik sekilcisini kimi qeyd olunmusdur 1588 ci ile aid menbede Gence qezasinda Kurek arani Kurekcay sahilinde qislaq adli yerde Idlu adli bir el qislamisdi Goyce mahalinda Etil ve Qars eyaletinin Kagizman dairesinde Edillu kend adlari ile mensece eynidir Kendin adi 1727 ci ilde Osmanli qaynaqlarinda Dizaq nahiyesinin Eydilli beydilli kendi olaraq kecir TarixiQarabag Xanligi Rusiya Imperiyasi terefinden legv edildikden sonra Edilli kendi yeni yaradilmis Yelizavetpol quberniyasinin Cebrayil qezasinin idaresinde olmusdur 1918 ci ilde Qarabagda bas vermis qetliamlar zamani Edilli kendine de ermeni silahli destelerinin hucumlari olmus ve turk esilli kend sakinlerinden qetle yetirilenler olmusdur Sovet Ittifaqi dovrunde 1989 cu ilde etibren kendin azerbaycanli sakinlerine hucumlar baslayib Qarabag munaqisesinin vuset almasi ile davam eden hucumlar bir nece il sonra kendin isgali ile neticelenib Edilli kendi Ermenistan silahli quvveleri terefinden 2 oktyabr 1992 ci ilde isgal edilib Isgal dovrunde kendde azerbaycanlilara mexsus tarixi abideler qebiristanliqlar ve yasayis yerleri ermeniler terefinden dagidilib Kend 15 oktyabr 2020 ci ilde Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edilmisdir 2022 ci ilin Fevral ayinda Edilli kendinde kutlevi mezarliq askarlanmisdir Kutlevi mezarliq Azerbaycan Respublikasinin Esir ve itkin dusmus girov goturulmus vetendaslarla elaqedar Dovlet Komissiyasinin Isci Qrupunun birinci Qarabag muharibesi zamani esir girovluqda olmus sexslerin sahid ifadelerine esasen apardigi axtaris arasdirma tedbirleri neticesinde mueyyen edilmisdir Ilkin melumatlara esasen mezarliqda 15 20 neferin qaliqlarinin oldugu guman olunurdu Tarixi abideleri Edilli kendinde asagidaki dasinmaz tarix ve medeniyyet abidesi qeyde alinmisdir Inventar Abidenin adi Tarixi Yerlesdiyi unvan Novu Ehemiyyet derecesi4344 Mebed Qeyd olunmayib Edilli kendi Memarliq YerliCografiyasi ve iqlimiKend Qarabag silsilesinin cenub serq eteyinde yerlesir EhalisiIl Daimi ehali Kisiler Qadinlar1999 XXXX XXXX XXXX2009 XXXX XXXX XXXXTaninmis sexsleri Artur Mkrtcyan 1959 1992 Birinci Qarabag muharibesi zamani ermeni separatcilarin herbi ve siyasi liderlerinden biri IqtisadiyyatiMedeniyyetiKendde medeniyyet muessisesi movcud deyil TehsilKendde tehsil muessisesi movcud deyil DinKendde dini ibadet yeri ve ya dini icma qeyde alinmamisdir SehiyyeKendde sehiyye muessisesi movcud deyil Istinadlar Azerbaycan Respublikasi Dovlet Statistika Komitesi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Standarti Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2019 Baki 2020 seh 58 PDF 2022 01 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 05 02 Xocavendin isgaldan azad olunmus yasayis menteqeleri https xocavend ih gov az 2023 06 28 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 10 Edilli Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 seh XXXX ISBN 978 9952 34 155 3 B Budaqov Q Qeybullayev Yuxari Qarabag toponimleri 2005 Gence Karabag Eyaleti nin Mufassal Defteri Qismet Yunusoglu Araz cayi ve Xudaferin korpusu sahillerinin qanli gunleri az Kaspi 184 S 15 31 oktyabr 2018 2021 05 06 tarixinde Resadetli Azerbaycan Ordusu terefinden Fuzuli rayonunun Aris Cebrayil rayonunun Dosulu Xocavend rayonunun Edise Dudukcu Edilli Ciraquz kendleri isgaldan azad edilib Esq olsun Azerbaycan Ordusuna Qarabag Azerbaycandir az Ilham Eliyev 15 oktyabr 2020 2022 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 15 Habil Aslanoglu Xocavendin Edilli kendinde kutlevi mezarliq askarlanib az APA 24 fevral 2022 2022 03 09 tarixinde Dovlet Komissiyasi Xocavend rayonunun Edilli kendinde ve Fuzuli seheri erazisinde kutlevi mezarliqlarin askarlanmasi ile bagli melumat yayib az AzerTac 25 02 2022 2022 03 03 tarixinde Ilhame Ebulfet Hikmet Haciyev Ermenistan Xocali qetliamina gore cavab vermelidir az Oxu az 25 02 2022 2022 03 09 tarixinde Azerbaycandaki dunya olke ve yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis siyahisi seh 111 PDF 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 17 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1999 cu il I hisse Baki Seda nesriyyati 2000 seh XXXX Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2010 seh XXXX Xarici kecidler