Diopsid – CaMg [Si2O6] — monoklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn.
Diopsid | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Kateqoriya | Mineral |
Formul (təkrarlanan vahid) | CaMgSi₂O₆ |
VIII/D.01b | |
Xüsusiyyətləri | |
ağ | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Növ müxtəliflikləri
Piroksenlər qrupuna aid olan mineral bir neçə növ müxtəlifliyi ilə təmsil olunmuşdur: otu çalarlı yaşıl xromdiopsid (5% Cr2O3), yaşıl omfasit (5–11% Al2O3, 6 % -dək Na2O), Fe3+ ilə zənginləşmiş diallaq, lavrovit (2–4% -dək V2O3) və b.
Xassələri
Rəng – müxtəlif intensivlikli yaşıl, az hallarda ağ, rəngsiz; Mineralın cizgisinin rəngi – yaşılımtıl-ağ; Parıltı – şüşə; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 3,3–3,4; Sərtlik – 5,5–6; Kövrəkdir; Ayrılma – {110} üzrə aydın; Bölünmə – çox vaxt {100} üzrə diallaqda müşahidə edilir; Sınıqlar – pilləlidən qeyri-hamaradək; Morfologiya – kristallar: prizmatik, nisbətən az iynə- və lövhəvari; İkiləşmə: çox vaxt {100} və {102} üzrə; Mineral aqreqatları: sıx bütöv və dənəvər kütlələr (kokkolit), çubuqvari, radial-şüalı əmələgəlmələr.
Mənşəyi və yayılması
Maqmatik diopsidə müxtəlif tip süxurlarda rast gəlinir. Ultraəsası və əsası püskürmə süxurlarında – piroksenit, dunit, qabbro, diabazlarda, ultraəsası lavalarda, olivinli bazaltlarda, traxibazaltlarda və b., xromdiopsid isə ekloqitlərdə və peridotitlərdə geniş yayılmışdır. Qələvi peqmatitlərdə ətraf süxurların peqmatit ərintisi tərəfindən assimilyasiyası məhsulu kimi qeyd edilir. Kontakt-metasomatik mənşəli diopsid ən çox skarnlarda inkişaf etmişdir, çox vaxt roqoviklərdə də rast gəlir. Metamorfik əmələgəlmələrin tipik mineralıdır – mineralın ən iri yığınları piroksen-roqovik və epidot-amfibolit fatsiyalarında toplanmışdır. Qırıntı materialı kimi çökmə süxurlarda rast gəlir. Bir sıra daş meteoritlərində qeyd edilir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: skapolit, qranatlar, vollastonit, titanit, tremolit, xlorit, maqnenit və b. Mineralın tapıldığı yerlər: Axmatov, Slüdyanka (Rusiya); Svartsenşteyn (Avstriya); Nordmark (İsveç); Kanaan (ABŞ) və b. Diopsid Kiçik Qafqazın Azərbaycan hissəsində ofiolit qurşağının hiperbazitlərində (dunitlərdə, peridotitlərdə), Göydərə xromit yatağında, Daşkəsən və Gədəbəy rayonlarının skarnlarında tapılmışdır.
Tətbiqi
Şəffaf xromdiopsid zərgərlikdə istifadə edilir.
İstinadlar
- rruff. International Mineralogical Association, Arizona Universiteti.
- Strunz K. H., Tennyson C. Mineralogische Tabellen : Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage, mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie. 8 Leypsiq: Akademische Verlagsgesellschaft, 1982.
Mənbə
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Xarici keçidlər
- THE MINERAL DIOPSIDE
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Diopsid CaMg Si2O6 monoklinik sinqoniya Rast gelme tezliyi skalasi tez tez rast gelen DiopsidUmumi melumatlarKateqoriya MineralFormul tekrarlanan vahid CaMgSi O VIII D 01bXususiyyetleriag Vikianbarda elaqeli mediafayllarNov muxteliflikleriPiroksenler qrupuna aid olan mineral bir nece nov muxtelifliyi ile temsil olunmusdur otu calarli yasil xromdiopsid 5 Cr2O3 yasil omfasit 5 11 Al2O3 6 dek Na2O Fe3 ile zenginlesmis diallaq lavrovit 2 4 dek V2O3 ve b XasseleriReng muxtelif intensivlikli yasil az hallarda ag rengsiz Mineralin cizgisinin rengi yasilimtil ag Parilti suse Seffafliq seffafdan qeyri seffafadek Sixliq 3 3 3 4 Sertlik 5 5 6 Kovrekdir Ayrilma 110 uzre aydin Bolunme cox vaxt 100 uzre diallaqda musahide edilir Siniqlar pilleliden qeyri hamaradek Morfologiya kristallar prizmatik nisbeten az iyne ve lovhevari Ikilesme cox vaxt 100 ve 102 uzre Mineral aqreqatlari six butov ve denever kutleler kokkolit cubuqvari radial suali emelegelmeler Menseyi ve yayilmasiMaqmatik diopside muxtelif tip suxurlarda rast gelinir Ultraesasi ve esasi puskurme suxurlarinda piroksenit dunit qabbro diabazlarda ultraesasi lavalarda olivinli bazaltlarda traxibazaltlarda ve b xromdiopsid ise ekloqitlerde ve peridotitlerde genis yayilmisdir Qelevi peqmatitlerde etraf suxurlarin peqmatit erintisi terefinden assimilyasiyasi mehsulu kimi qeyd edilir Kontakt metasomatik menseli diopsid en cox skarnlarda inkisaf etmisdir cox vaxt roqoviklerde de rast gelir Metamorfik emelegelmelerin tipik mineralidir mineralin en iri yiginlari piroksen roqovik ve epidot amfibolit fatsiyalarinda toplanmisdir Qirinti materiali kimi cokme suxurlarda rast gelir Bir sira das meteoritlerinde qeyd edilir Birlikde rast geldiyi minerallar skapolit qranatlar vollastonit titanit tremolit xlorit maqnenit ve b Mineralin tapildigi yerler Axmatov Sludyanka Rusiya Svartsensteyn Avstriya Nordmark Isvec Kanaan ABS ve b Diopsid Kicik Qafqazin Azerbaycan hissesinde ofiolit qursaginin hiperbazitlerinde dunitlerde peridotitlerde Goydere xromit yataginda Daskesen ve Gedebey rayonlarinin skarnlarinda tapilmisdir TetbiqiSeffaf xromdiopsid zergerlikde istifade edilir Istinadlarrruff International Mineralogical Association Arizona Universiteti Strunz K H Tennyson C Mineralogische Tabellen Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie 8 Leypsiq Akademische Verlagsgesellschaft 1982 MenbeAzerbaycan minerallari Baki Nafta Press 2004 Xarici kecidlerTHE MINERAL DIOPSIDE