Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
David Livinqston (ing. David Livingstone; 19 mart 1813[…], Blantir[d] – 1 may 1873[…]) — şotland əslli missioner, həkim, yazıçı, coğrafi tədqiqatçı.
| Devid Livinqston | |
|---|---|
| ing. David Livingstone | |
 | |
| Doğum tarixi | 19 mart 1813[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1 may 1873[…](60 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | malyariya |
| Dəfn yeri | |
| Uşağı | 4 |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | tədqiqatçı-səyyah[d], həkim-yazıçı[d], coğrafiyaşünas, yazıçı, missioner |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
David Livinqston 19 mart 1813-cu ildə Qlazqo şəhəri yaxınlığında iflasa uğramış fermer ailəsində anadan olmuşdur. Ağır həyat tərzi Livinqstonu 10 yaşından işləməyə məcbur edir. İşdən sonra tibbi biliyə malik olmaq üçün kurslara getməklə həkimlik ixtisası qazanır. 1840-cı ildə xristian dinini yayanlar içərisində missioner kimi Afrikaya Ümid burnuna yola düşür. Alqoa buxtasından becuarlar ölkəsindəki missionerlər stansiyası yerləşən Kurman qəsəbəsinə daxil olmaqla Afrika materikində çoxillik səyahətinə başlayır və ömrünün sonuna qədər Afrika xalqlarının həyat tərzini fauna və florasının tədqiqi ilə məşğul olur. 1849-cu ildə Kalaxari səhrasını keçməklə həmin dövrə qədər avropalılardan heç kimə məlum olmayan Nqami gölünü aşkar edir. Növbəti il şimala doğru hərəkət etməklə Zambezi çayının yuxarı axarına çatır. 1852-ci ildə Livinqston Cənubi Afrikanın mərkəzi rayonlarından Atlantik okeanının sahillərinə doğru ekspedisiyasını davam etdirir. Yol müxtəlif zənci qəbilələrinin ərazisindən keçdiyinə görə Livinqston əmlakını keçid haqqı kimi ödəməklə Konqo və Zambezi çaylarının suayrıcısını arxada qoyur, materikin cənub hissələrinin çaylarının xəritə üzərinə keçirir. O, Mərkəzi Afrikaya dönərək şərqə hərəkət etməklə Hind okeanına çıxmağı qərara alır. 1855-ci ildə Zambezi çayının axını istiqamətində hərəkət etməklə eni 1 km, hündürlüyü 100 m olan şəlalə aşkar edir. Zəncilərin "Səsli tüstü" adlandırdığı bu şəlaləni Livinqston İngiltərənin şahzadəsinin şərəfinə Viktoriya adlandırır. Ekspedisiyanı şərqə doğru davam etdirməklə nəhayət səyyah Hind okeanı sahillərinə çıxmağa müvəffəq olur.
16 illik tədqiqatdan sonra İngiltərəyə qayıdan Livinqston Şərqi və Mərkəzi Afrikanı tədqiq etmək üçün 1858-ci ildə təşkil olunmuş ekspedisiyanın rəhbəri kimi geri qayıdır və Zambeziyə konsul təyin olunur. Bu ekspedisiya dövründə Nyasa və Şirva göllərini aşkar edir. Afrikada o, ingilislərin törətdikləri vəhşilikləri, yerdi xalqa qarşı amansız olmalarınıgörərək onların bu hərəkətini pisləyir. Ingilislər tərəfindən aparılan qul alverini ancaq müşahidə etməyə gücü çatan səyyah xatirələrində yazır:
 | "Hara getdiksə bütün istiqamətlərdə insan skeletlərinə rast gəlirdik." |  |
1864-cü ildə vətəninə qayıdan Livinqston yenidən Afrikaya ekspedisiyaya hazırlaşaraq qısa müddətdən sonra geri qayıdır. Əsas məqsəd Nil çayının mənbəini müəyyən etmək idi. Bu məqsədlə o, yenidən Nyasa gölünə gəlir, Tanqanika gölünü tədqiq edir və Banqveulu gölünü aşkar edir. Daha sonra "Nyu-York Herald" qəzeti tərəfindən təşkil olunmuş ekspedisiyanın rəhbəri kimi Henri Stenli ilə birlikdə Tanqanika gölündə və onun ətrafında tədqiqatı davam etdirir. Livinqston son ekspedisiyasını 1872-ci ildə Banqveulu gölünün tədqiqinə həsr edir. 1873-cü ildə Livinqston tədqiq etdiyi Banqveulu gölünün sahilində vəfat edir. Livinqstona qədər heç bir səyyah bu qədər kəşf etməmiş və hərtərəfli tədqiqat aparmamışdır. O, xeyirxah bir səyyah və tədqiqatçı kimi coğrafiya tarixində, həmçinin Afrika xalqlarının qəlbində geniş yer tapıb. Livinqston Afrikada "insan ovu"nun əlehinə çıxmaqla, ona qarşı təkbaşına mübarizə aparmış, qara dərili Afrikalıların qara günlərini ağartmaqda aciz olan məşhur ingilis səyyahı olmuşdur. Afrikada qazandığı hörmətə cavab olaraq yerli xalq tərəfindən meyidi balzamlaşdırılaraq doqquz ay ərzində 1600 km keçməklə Zanzibar limanına gətirilərək elmi-tədqiqat işləri ilə birlikdə İngiltərəyə göndərilmişdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- David Livingstone // Babelio (fr.). 2007.
- Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.
- http://www.livingstonechurch.co.uk/david-livingstone.
Xarici keçidlər
- Давид Ливингстон и его открытия в Южной Африке // Вокруг Света. 1861, № 1
- Последние известия от Ливингстона // Вокруг Света. 1861, № 2
- Вотте Г. Давид Ливингстон. Жизнь исследователя Африки 2009-10-19 at the Wayback Machine
- Миссия Моффета 2011-10-16 at the Wayback Machine
- 2UK.ru Давид Ливингстон
- outdoors.ru Д.Ливингстон. Путешествия и исследования в Южной Африке
- outdoors.ru Д.Ливингстон. Путешествие по Замбези
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax David David Livinqston ing David Livingstone 19 mart 1813 Blantir d 1 may 1873 sotland eslli missioner hekim yazici cografi tedqiqatci Devid Livinqstoning David LivingstoneDogum tarixi 19 mart 1813 1813 03 19 Dogum yeri Blantir d Vefat tarixi 1 may 1873 1873 05 01 60 yasinda Vefat sebebi malyariyaDefn yeri Vestminster abbatligiUsagi 4Tehsili Qlazqo UniversitetiFealiyyeti tedqiqatci seyyah d hekim yazici d cografiyasunas yazici missioner Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiDavid Livinqston 19 mart 1813 cu ilde Qlazqo seheri yaxinliginda iflasa ugramis fermer ailesinde anadan olmusdur Agir heyat terzi Livinqstonu 10 yasindan islemeye mecbur edir Isden sonra tibbi biliye malik olmaq ucun kurslara getmekle hekimlik ixtisasi qazanir 1840 ci ilde xristian dinini yayanlar icerisinde missioner kimi Afrikaya Umid burnuna yola dusur Alqoa buxtasindan becuarlar olkesindeki missionerler stansiyasi yerlesen Kurman qesebesine daxil olmaqla Afrika materikinde coxillik seyahetine baslayir ve omrunun sonuna qeder Afrika xalqlarinin heyat terzini fauna ve florasinin tedqiqi ile mesgul olur 1849 cu ilde Kalaxari sehrasini kecmekle hemin dovre qeder avropalilardan hec kime melum olmayan Nqami golunu askar edir Novbeti il simala dogru hereket etmekle Zambezi cayinin yuxari axarina catir 1852 ci ilde Livinqston Cenubi Afrikanin merkezi rayonlarindan Atlantik okeaninin sahillerine dogru ekspedisiyasini davam etdirir Yol muxtelif zenci qebilelerinin erazisinden kecdiyine gore Livinqston emlakini kecid haqqi kimi odemekle Konqo ve Zambezi caylarinin suayricisini arxada qoyur materikin cenub hisselerinin caylarinin xerite uzerine kecirir O Merkezi Afrikaya donerek serqe hereket etmekle Hind okeanina cixmagi qerara alir 1855 ci ilde Zambezi cayinin axini istiqametinde hereket etmekle eni 1 km hundurluyu 100 m olan selale askar edir Zencilerin Sesli tustu adlandirdigi bu selaleni Livinqston Ingilterenin sahzadesinin serefine Viktoriya adlandirir Ekspedisiyani serqe dogru davam etdirmekle nehayet seyyah Hind okeani sahillerine cixmaga muveffeq olur 16 illik tedqiqatdan sonra Ingiltereye qayidan Livinqston Serqi ve Merkezi Afrikani tedqiq etmek ucun 1858 ci ilde teskil olunmus ekspedisiyanin rehberi kimi geri qayidir ve Zambeziye konsul teyin olunur Bu ekspedisiya dovrunde Nyasa ve Sirva gollerini askar edir Afrikada o ingilislerin toretdikleri vehsilikleri yerdi xalqa qarsi amansiz olmalarinigorerek onlarin bu hereketini pisleyir Ingilisler terefinden aparilan qul alverini ancaq musahide etmeye gucu catan seyyah xatirelerinde yazir Hara getdikse butun istiqametlerde insan skeletlerine rast gelirdik 1864 cu ilde vetenine qayidan Livinqston yeniden Afrikaya ekspedisiyaya hazirlasaraq qisa muddetden sonra geri qayidir Esas meqsed Nil cayinin menbeini mueyyen etmek idi Bu meqsedle o yeniden Nyasa golune gelir Tanqanika golunu tedqiq edir ve Banqveulu golunu askar edir Daha sonra Nyu York Herald qezeti terefinden teskil olunmus ekspedisiyanin rehberi kimi Henri Stenli ile birlikde Tanqanika golunde ve onun etrafinda tedqiqati davam etdirir Livinqston son ekspedisiyasini 1872 ci ilde Banqveulu golunun tedqiqine hesr edir 1873 cu ilde Livinqston tedqiq etdiyi Banqveulu golunun sahilinde vefat edir Livinqstona qeder hec bir seyyah bu qeder kesf etmemis ve herterefli tedqiqat aparmamisdir O xeyirxah bir seyyah ve tedqiqatci kimi cografiya tarixinde hemcinin Afrika xalqlarinin qelbinde genis yer tapib Livinqston Afrikada insan ovu nun elehine cixmaqla ona qarsi tekbasina mubarize aparmis qara derili Afrikalilarin qara gunlerini agartmaqda aciz olan meshur ingilis seyyahi olmusdur Afrikada qazandigi hormete cavab olaraq yerli xalq terefinden meyidi balzamlasdirilaraq doqquz ay erzinde 1600 km kecmekle Zanzibar limanina getirilerek elmi tedqiqat isleri ile birlikde Ingiltereye gonderilmisdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 David Livingstone Babelio fr 2007 Oxford Dictionary of National Biography ing C Matthew Oxford OUP 2004 http www livingstonechurch co uk david livingstone Xarici kecidlerDavid Livingston i ego otkrytiya v Yuzhnoj Afrike Vokrug Sveta 1861 1 Poslednie izvestiya ot Livingstona Vokrug Sveta 1861 2 Votte G David Livingston Zhizn issledovatelya Afriki 2009 10 19 at the Wayback Machine Missiya Moffeta 2011 10 16 at the Wayback Machine 2UK ru David Livingston outdoors ru D Livingston Puteshestviya i issledovaniya v Yuzhnoj Afrike outdoors ru D Livingston Puteshestvie po Zambezi