Denominasiya — köhnə pul nişanlarının qəbul edilmiş nisbət qaydasında yenisi ilə əvəz edilməsi, pul tədavülünün qaydaya salınması və hesablaşmaların asanlaşdırılması məqsədilə milli pul vahidinin miqyas dəyişikliyidir. Buna sadə dillə “sıfırların silinməsi” də deyilir.
Mal və xidmətlərin qiymətləri, tariflər, əməkhaqqı, pensiyalar, təqaüdlər, idarə və müəssisələrin balanslarında, bank hesablarında olan pul vəsaitlərinin qalığı da bu nisbətlə yenidən hesablanır.
Tarixin fantastik pul denominasiyaları
1 iyul tarixində Belarusiyada ölkə tarixində milli valyutanın ən geniş miyqaslı denominasiyası başladı. İndi ən böyük nominallı banknot 500 rubl olacaq. Yeni banknotlarda sıfırların sayı 4 ədəd azalacaq, mübadilə faizi isə 10 000 : 1-ə nisbəti təşkil edəcək.
10-cu yer – 1 milyon ley dəyərində valyuta
1 iyul 2005-ci il tarixində Rumınya milli valyutadan 4 sıfır sildi. Dövriyyəyə “ağır ley” adlandırılan valyuta buraxıldı və 500 ley ən iri həcmli banknot oldu.
9-cu yer – 2 milyon zloto dəyərində banknot
1 yanvar 1995-ci il tarixindən etibarən Polşa da maliyyə vəziyyətini sabitləşdirmək məqsədilə milli valyutada mövcud olan 4 sıfırdan imtina etdi. Dövriyyəyə 200 zloto dəyərində banknot və 50 qəpik buraxıldı. Denominasiyadan əvvəl ölkədə ən iri həcmli banknot 2 milyon zloto idi.
8-ci yer – 1 milyon karnobans dəyərində banknot
Ukraynada denominasiya sayəsində yeni milli valyuta peyda oldu. 25 avqust 1996-cı ildə ölkə prezidentinin fərmanı əsasında qrivna milli pul vahidi adını qazandı. 2 sentyabr tarixindən isə artıq 100 000 krb : 1 qrivna nisbəti ilə mübadilə prosesi başlamışdı. Keçmiş valyuta 16 sentybar tarixinə qədər qəbul edilirdi. O dövrdn etibarən milli valyutanın denominasiyası həyata keçirilməsə də, milli valyutanın dəyəri əhəmiyyətli dərəcədə enib.
7–ci yer – 30 min gürcü larisi dəyərində kupon
Eyni vəziyyət 1996-cı ildə Gürcüstanda da müşahidə edilirdi. Ölkə rəhbərliyi hiperinflyasiyadan qaçmaq məqsədilə banknotlardan 6 sıfırı silir. Bu zaman gürcü larisini SSRİ-nin süqutundan sonra dövriyyədə olan kuponlar əvəz edirdi. Denominasiya isə 2 oktyabr 1995-ci ildə 1:1 000 000 nisbəti ilə başlayır. Banknotlarla yanaşı dövriyyəyə tetri qəpikləri buraxılır.
6-cıyer – 1 milyon türk lirəsi dəyərində banknot
Xarici ölkələrdə mövcud olan hiperinflyasiya həmçinin türk lirəsinin də denominasiyasına səbəb olmuşdu. 1 yanvar 2005-ci ildən başlayaraq dövriyyəyə yeni banknot və qəpiklər buraxıldı. 31 dekabr 2005-ci ilə qədər isə bütün köhnə banknotlar dövriyyədən yığışdırılmışdı.
5-ci yer – 500 min drahm dəyərində banknot
Yunanıstanda denominasiya ölkənin alman-faşist qüvvələrindən xilas olandan dərhal sonra başlanır. Yeni drahma 11 noyabr 1944-cü ildə dövriyyəyə buraxılır. İşğal dövründə hiperinflyasiya səbəbindən drahm 50 milyar dəfə denominasiya edilmişdi.
4-cü yer – 1 milyard kağız mark dəyərində banknot
Almaniyada denominasiya köhnə Papiermark-ın əvəzlənməsi ilə üst-üstə düşdü. 30 avqust 1924-cü il tarixindən onu yavaş-yavaş Reyxsmarkdan çıxarmağa başlayırlar. O 1948-ci ildə öz yerini alman markına təhvil verir. 2002-ci ildə isə ölkə avroya keçdi.
3 və 2-ci yerlər – 1 trilyon zimbabve dolları dəyərində banknot
1 avqust 2008-ci il tarixində Zimbabve milli valyutası 10 milyard dəfə dəyərsizləşdi. 2 fevral 2009-cu ildə 12 sıfır itirdi. 30 iyun 2009-cu ildə Zimbabve Ehtiyat bankının qərraı ilə zimbabve dolları öz fəaliyyətini dayandırdı. Hazırda ölkədə qonşu dövlətlərin valyutaları və Amerika dolları istifadə edilir.
1-ci yer – 1 sekstilyon penge dəyərində banknot
Maliyyə tarixidə ən inanılmaz denominasiya 1946-cı ildə Macarıstanda baş vermişdi. Müharibə başa çatdıqdan sonra inflyasiya nəzarətdən çıxmışdı və pul sutkada 400% sürətilə ucuzlaşırdı. Bu zaman dövriyyədə penge var idi. Ən iri həcmli banknot sekstilyon idi. Lakin hətta bu inflyasiya ilə mübarizə aparmağa kifayət etmir. Ölkə rəhbərliyi artıq 100 sekstilyon dəyərində valyuta buraxmağa hazırlaşırdı. Lakin valyuta tam zamanında forint ilə əvəzlənir. Mübadilə faizi 400 oktilyon təşkil edirdi. Macarıstan hələ də nisbətən sabit olan forintdən istifadə edir.
Ədəbiyyat
- Dövlət maliyyəsi terminləri lüğəti. Bakı 2008
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Denominasiya kohne pul nisanlarinin qebul edilmis nisbet qaydasinda yenisi ile evez edilmesi pul tedavulunun qaydaya salinmasi ve hesablasmalarin asanlasdirilmasi meqsedile milli pul vahidinin miqyas deyisikliyidir Buna sade dille sifirlarin silinmesi de deyilir Mal ve xidmetlerin qiymetleri tarifler emekhaqqi pensiyalar teqaudler idare ve muessiselerin balanslarinda bank hesablarinda olan pul vesaitlerinin qaligi da bu nisbetle yeniden hesablanir Tarixin fantastik pul denominasiyalari1 iyul tarixinde Belarusiyada olke tarixinde milli valyutanin en genis miyqasli denominasiyasi basladi Indi en boyuk nominalli banknot 500 rubl olacaq Yeni banknotlarda sifirlarin sayi 4 eded azalacaq mubadile faizi ise 10 000 1 e nisbeti teskil edecek 10 cu yer 1 milyon ley deyerinde valyuta 1 iyul 2005 ci il tarixinde Ruminya milli valyutadan 4 sifir sildi Dovriyyeye agir ley adlandirilan valyuta buraxildi ve 500 ley en iri hecmli banknot oldu 9 cu yer 2 milyon zloto deyerinde banknot 1 yanvar 1995 ci il tarixinden etibaren Polsa da maliyye veziyyetini sabitlesdirmek meqsedile milli valyutada movcud olan 4 sifirdan imtina etdi Dovriyyeye 200 zloto deyerinde banknot ve 50 qepik buraxildi Denominasiyadan evvel olkede en iri hecmli banknot 2 milyon zloto idi 8 ci yer 1 milyon karnobans deyerinde banknot Ukraynada denominasiya sayesinde yeni milli valyuta peyda oldu 25 avqust 1996 ci ilde olke prezidentinin fermani esasinda qrivna milli pul vahidi adini qazandi 2 sentyabr tarixinden ise artiq 100 000 krb 1 qrivna nisbeti ile mubadile prosesi baslamisdi Kecmis valyuta 16 sentybar tarixine qeder qebul edilirdi O dovrdn etibaren milli valyutanin denominasiyasi heyata kecirilmese de milli valyutanin deyeri ehemiyyetli derecede enib 7 ci yer 30 min gurcu larisi deyerinde kupon Eyni veziyyet 1996 ci ilde Gurcustanda da musahide edilirdi Olke rehberliyi hiperinflyasiyadan qacmaq meqsedile banknotlardan 6 sifiri silir Bu zaman gurcu larisini SSRI nin suqutundan sonra dovriyyede olan kuponlar evez edirdi Denominasiya ise 2 oktyabr 1995 ci ilde 1 1 000 000 nisbeti ile baslayir Banknotlarla yanasi dovriyyeye tetri qepikleri buraxilir 6 ciyer 1 milyon turk liresi deyerinde banknot Xarici olkelerde movcud olan hiperinflyasiya hemcinin turk liresinin de denominasiyasina sebeb olmusdu 1 yanvar 2005 ci ilden baslayaraq dovriyyeye yeni banknot ve qepikler buraxildi 31 dekabr 2005 ci ile qeder ise butun kohne banknotlar dovriyyeden yigisdirilmisdi 5 ci yer 500 min drahm deyerinde banknot Yunanistanda denominasiya olkenin alman fasist quvvelerinden xilas olandan derhal sonra baslanir Yeni drahma 11 noyabr 1944 cu ilde dovriyyeye buraxilir Isgal dovrunde hiperinflyasiya sebebinden drahm 50 milyar defe denominasiya edilmisdi 4 cu yer 1 milyard kagiz mark deyerinde banknot Almaniyada denominasiya kohne Papiermark in evezlenmesi ile ust uste dusdu 30 avqust 1924 cu il tarixinden onu yavas yavas Reyxsmarkdan cixarmaga baslayirlar O 1948 ci ilde oz yerini alman markina tehvil verir 2002 ci ilde ise olke avroya kecdi 3 ve 2 ci yerler 1 trilyon zimbabve dollari deyerinde banknot 1 avqust 2008 ci il tarixinde Zimbabve milli valyutasi 10 milyard defe deyersizlesdi 2 fevral 2009 cu ilde 12 sifir itirdi 30 iyun 2009 cu ilde Zimbabve Ehtiyat bankinin qerrai ile zimbabve dollari oz fealiyyetini dayandirdi Hazirda olkede qonsu dovletlerin valyutalari ve Amerika dollari istifade edilir 1 ci yer 1 sekstilyon penge deyerinde banknot Maliyye tarixide en inanilmaz denominasiya 1946 ci ilde Macaristanda bas vermisdi Muharibe basa catdiqdan sonra inflyasiya nezaretden cixmisdi ve pul sutkada 400 suretile ucuzlasirdi Bu zaman dovriyyede penge var idi En iri hecmli banknot sekstilyon idi Lakin hetta bu inflyasiya ile mubarize aparmaga kifayet etmir Olke rehberliyi artiq 100 sekstilyon deyerinde valyuta buraxmaga hazirlasirdi Lakin valyuta tam zamaninda forint ile evezlenir Mubadile faizi 400 oktilyon teskil edirdi Macaristan hele de nisbeten sabit olan forintden istifade edir EdebiyyatDovlet maliyyesi terminleri lugeti Baki 2008Hemcinin baxAzerbaycan manati Devalvasiya Revalvasiya Inflyasiya Deflyasiya